(發心) Cũng gọi Sơ
phát ý,
Tân phát ý, Tân
phát tâm,
Sơ tâm,
Phát ý. I.
Phát Tâm. Gọi đủ:
Phát bồ đề tâm. Chỉ cho tâm
phát nguyện cầu
Vô thượng bồ đề. Tức
phát khởi tâm mong cầu
giải thoát khổ nạn, được
vãng sinh Tịnh độ hoặc
thành Phật. Tâm
bồ đề là
hạt giống của tất cả chư Phật, là thửa ruộng tốt nuôi lớn
pháp thanh tịnh. Khi
phát tâm này rồi, phải siêng năng
tiến tu để mau chóng chứng được
Vô thượng bồ đề.
Phiên dịch danhnghĩa tập quyển 12 có nêu ra 3 loại
phát tâm: 1.
Phát tâm đại trí: Muốn dùng
trí tuệ rộng lớn cầu được tất cả pháp của Phật để
hóa độ hết thảy
chúng sinh, làm cho họ được niềm vui
pháp hỉ. 2.
Phát tâm đại bi:
Thương xót hết thảy
chúng sinh, chịu
vô lượng khổ não trong vòng luân hồi sinh tử,
thệ nguyện cứu vớt họ. 3.
Phát tâm đại nguyện: Nương theo 4
thệ nguyện rộng lớn,
phát tâm Vô thượng bồ đề, trên cầu
Phật đạo, dưới
hóa độ chúng sinh.Còn
Thích thị yếu lãm quyển 3 thì nêu 3 loại
phát tâm là: 1.
Phát tâm nhàm chán xa lìa hữu vi: Các pháp
thế gian đều là
pháp hữu vi, chỉ mang lại
khổ não sống chết trong 3 cõi; muốn cầu
thoát khỏi nỗi khổ ấy, thì phải
nhàm chán pháp hữu vi mà
phát tâm tu hành. 2.
Phát tâm cầu
bồ đề: Vốn có
thiện căn và
chính kiến, muốn
cầu đạo xuất thế mầu nhiệm thì phải
phát tâm tu hành. 3.
Phát tâm làm
lợi ích cho loài
hữu tình:
Khởi tâm từ bi,
thương xót tất cả
chúng sinh thế gian chịu khổ
sinh tử, nguyện nhổ hết gốc khổ và mang lại niềm an vui cho họ, nên
phát tâm tu hành. (xt.
Bồ Đề Tâm). II.
Phát Tâm. Trong
Tịnh độ chân tông của
Nhật bản, người đồng nam mới vào
Phật đạo, hoặc gần gũi
chúng tăng mà chưa
xuất gia, được gọi là
Phát tâm.