Hiện nay có một hiện tượng đáng ngại là một số tu sĩ thuyết pháp có một số tín đồ nghe theo, hoặc là trụ trì, trở nên vô cùng ngã mạn có những hành động, cử chỉ, lời nói khinh mạn tín đồ và tự cho mình đã chứng đắc có khi còn hơn cả Phật. Câu hỏi đặt ra là: Là trụ trì, hoặc thuyết pháp có cả triệu tín đồ đi theo, phát hành cả trăm băng đĩa, như thế đã là Phật chưa?

Sách Thiền Tập với Pháp Ấn dày 460 trang gồm 27 chương do Ananda Viet Foundation ở California vừa xuất bản mà tác giả gửi biếu tôi bản đầu tiên. Đây là cuốn sách thứ bảy biên khảo về Thiền của cư sĩ Nguyên Giác. Có thể kiếp trước tôi và Nguyên Giác là bạn vong niên đồng tu cho nên tôi đã dành nhiều thời giờ giới thiệu nhiều sách của ông. Thế nhưng nhìn cuốn sách dày cộm này tôi thấy sợ. Ở tuổi già 81 như tôi, rất nhiều bạn bè đã ra đi, một số còn đó nhưng sống ở viện dưỡng lão, hoặc ngồi xe lăn, hoặc nằm như bất động trên giường bệnh, từng giây từng phút đối phó với sự đau đớn, dằn vặt, tiếc thương. Một số còn khỏe thì cố mà đi du lịch kẻo mai không đi được nữa. Một số giết thì giờ bằng cách nghe nhạc, thưởng thức các chương trình văn nghệ, giải trí v.v… và đầu óc chẳng còn dư để nghĩ đến sách vở nhất là sách Thiền. Còn tôi, may mắn ngoài thuốc trị áp huyết, chưa thấy đổ bệnh gì.

Chúng ta phải đánh bật quan điểm sai trái cho rằng Đạo Phật yếm thế và hư vô hóa cuộc đời. Chúng ta phải viết làm sao, tu làm sao, sống làm sao để cho thấy Đạo Phật tôn trọng và mở mang trí tuệ cho con người. Với Đạo Phật, nhân loại sẽ sống trong tình huynh đệ, bình đẳng, không hận thù, kỳ thị. Đạo Phật là viên thuốc bổ, là nước Cam Lồ giải thoát giúp con người sống có trách nhiệm, đạo đức giữa một thế giới ngày càng trở nên căng thẳng, khó khăn và đầy bạo động. Mục tiêu tối hậu của Đạo Phật là giúp chúng ta sống hạnh phúc, an vui, nhẹ nhàng mà không tổn hại tới ai qua con đường Bát Chánh Đạo và Thập Thiện.

Ngày nay nhân loại có quá nhiều thú vui không kể xiết. Người ta tìm kiếm, ngụp lặn trong thú vui và cho đó là hạnh phúc. Nhưng này bạn ơi, Thú vui không phải là hạnh phúc, Mà nhiều khi nó là nguồn gốc của khổ đau.

Khi Bát Nhã Tâm Kinh đã thấm vào máu thì có-không, được-thua, mất-còn cũng như nhau. Còn nếu cứ chấp trước rằng cái này là của tôi thì chung cuộc chẳng níu kéo được gì, mà chỉ khổ đau. Khi quan phủ không thể giúp gã lấy lại 50 lạng vàng. Khi quan thượng thư không thể giúp gã lấy lại 50 lạng vàng. Khi quan tể tướng cũng không thể giúp gã lấy lại 50 lạng vàng thì làm sao thiền sư có thể giúp gã lấy lại được? Thế nhưng khi gã đã hỏi, chẳng lẽ không giúp? Chỉ còn cách giúp gã buông bỏ, quên đi mà thôi.

Quốc gia nào cũng vậy, bên cạnh những cái đẹp vẫn có cái xấu. Nếu cái tốt nhiều, cái xấu ít thì không đáng lo ngại. Nhưng nếu cái xấu mỗi lúc mỗi gia tăng thì chắc chắn xã hội đó có vấn đề.

Muốn đạt được tâm không động hay tâm vô phân biệt thì phải trải qua vô lượng kiếp tu hành. Cho nên phàm phu như chúng ta vẫn tiếp tục sống với tâm phân biệt và thương ghét. Thế nhưng Đức Phật dạy rằng chúng ta phải hy vọng vì chúng ta đều có Phật tánh. Điều đó có nghĩa là trong cuộc sống mỗi lúc mỗi khó khăn, phức tạp, kỳ thị và chia rẽ như ngày hôm nay, chúng ta cố gắng huân tập để bớt khinh chê kẻ ngu si ít học, bớt khinh chê quốc gia kém văn minh hơn mình và bớt thù ghét kẻ không đồng chính kiến hay không tôn thờ những giá trị mà mình tôn thờ trong tinh thần “Giới Hòa Đồng Trụ” (**). Giới Hòa Đồng Trụ có nghĩa là phân biệt mà không phân biệt đúng như lời dạy trong Kinh Đại Nhật nói ở trên. Giống như hoa cúc, hoa lan, hoa hồng, hoa huệ cắm chung với nhau trong một bình nhưng hoa nào vẫn là hoa đó, hòa mà không đồng.

(Theo giáo lý Duyên Khởi của nhà Phật mọi chuyện trên thế gia này đều có thể xảy ra khi hội đủ nhân duyên, yếu tố.)