Trong phần đầu của loạt bài viết về Kinh Ānāpānasati (MN 118), chúng ta đã phân tích ý nghĩa rộng hơn của thuật ngữ "Ānāpānasati" không chỉ giới hạn ở hơi thở mà còn mở rộng thành "Chánh Niệm Về Sự Vào-Ra" của cả thân và tâm. Bài viết này tiếp tục đi sâu vào một khía cạnh quan trọng khác: khoảng không giữa nhận biết và phản ứng (the space between perception and reaction). Khoảng không này có thể được ví như một "phổi thứ hai", giúp chúng ta tiếp nhận các thiện pháp (sīla) và loại bỏ các bất thiện pháp (āsava).

"Ai cũng có một kế hoạch riêng cho đến khi hắn bị đấm cho vỡ mồm" -Mike Tyson Tôi thích câu nói này của Mike Tyson vì nó mang ý nghĩa sâu xa, vượt ngoài phạm vi của bộ môn Boxing. Nó có tác dụng cảnh tỉnh chúng ta về một sự thật hay bị lãng quên trong mọi sinh hoạt của đời sống. Sự thật đó là:

Trong kho tàng kinh điển Phật giáo nguyên thủy, Kinh Ānāpānasati (Trung Bộ Kinh, số 118) thường được xem là một văn bản cốt lõi, hướng dẫn chi tiết về phương pháp hành thiền tập trung trên “hơi thở”. Tuy nhiên, trong quá trình tu học, nhiều hành giả lẫn nghiên cứu gia băn khoăn: Liệu bản dịch “Quán Niệm Hơi Thở” đã phản ánh hết chiều sâu của Kinh Ānāpānasati? Liệu nhan đề gốc trong tiếng Pāli – vốn được tạo thành bởi “āna” (vào), “apāna” (ra) và “sati” (chánh niệm) – có hàm ý rộng hơn chỉ là “hơi thở”? Bài viết này đề xuất một cách dịch mới, “Chánh Niệm Về Sự Vào-Ra,” nhằm khơi dậy chiều sâu và ý nghĩa trọn vẹn hơn của kinh. Đồng thời, bài viết cũng tham khảo với Kinh MN 10 (Satipaṭṭhāna Sutta), để nhấn mạnh vai trò của Tứ Niệm Xứ trong việc triển khai trọn vẹn pháp hành trì cho Kinh Ānāpānasati.

Nước chiếm 70% diện tích của trái đất và cấu thành 60% cơ thể con người. Là nguồn sống không thể thiếu, nước duy trì sự sống cho tất cả chúng ta. Nước tồn tại ở ba trạng thái - lỏng, rắn (băng), và khí (hơi nước) - mỗi trạng thái đều đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và duy trì sự sống. Nhưng nếu quan sát kỹ hơn, chúng ta sẽ thấy nước còn chứa đựng những phẩm chất sâu sắc mà nếu học theo, cuộc sống của chúng ta sẽ đạt được sự hài hòa, bình an và trí tuệ. Học từ nước là học cách sống linh hoạt, kiên nhẫn, trung thực, biết thích nghi, và bền bỉ. Nước chính là một bậc thầy vĩ đại, hướng dẫn chúng ta sống tự nhiên và hòa hợp với mọi vật.