Việc sư Thông lạc tự nhận chứng ngộ A-La-Hán và công khai công kích Đại Thừa đã là một sự kiện lớn trong hàng ngũ Phật giáo đương thời. Chúng ta cũng nên biết việc tranh luận giữa “Phật giáo Nguyên thủy” và “Phật giáo Đại thừa” đã có từ ngàn năm nên cũng không có gì xa lạ. Vấn đề không sai ở việc sư tuyền tụng kinh điển Nikāya mà ở đây là sư Thông Lạc phê phán Đại Thừa với tư cách là người duy nhất đã chứng quả A-La Hán để “chứng minh” rằng không ai có thể giác ngộ khi tu học theo giáo lý kinh điển Đại thừa vốn “hoàn toàn chỉ là kinh điển ngoại đạo”.

Vừa qua, nhân sự kiện sư Thích Minh Tuệ nổi tiếng trên mạng xã hội, TT Thích Chân Tính, trụ trì chùa Hoằng Pháp, đã có bài nói chuyện, tuy ít người chú ý nhưng tôi cho rằng đó chính là cơ sở lý luận học thuật của GHPGVN và của những người không đồng ý với pháp tu Đầu Đà khất thực của sư Minh Tuệ.

Trong thời gian vừa qua độc giả có thể chú ý đến một tranh luận đến đề tài “Phật giáo không phải là tôn giáo?” trên nhiều diễn đàn Phật học và một số pháp thoại. Sự thật vấn đề này vốn đã là một đề tài được thảo luận sâu rộng từ thế kỷ trước. Đầu tiên khởi từ nhận xét của giới học giả Tây phương khi ngạc nhiên khi thấy Phật học khước từ sự hiện hữu của Thượng Đế (the God) vốn đựợc coi nguyên ủy của vũ trụ và sáng tạo ra con người (creator).

Pháp điển Đại Lạc (Mahāsukha) là một thí dụ cho thấy ảnh hưởng to lớn có dấu ấn quyết định của Bà La Môn giáo trong việc hành trì Mật giáo. Đại Lạc là một pháp môn Mật giáo nằm trong bộ Tantra Thứ Tư “Vô Thượng Du Già” (anuttara-yoga-tantra) chưa được truyền đến Trung Hoa hay Nhật bản mà chỉ thấy trong Kim Cương Thừa của Mật giáo Tây Tạng.

Sáu mươi năm trước khi bắt đầu học Phật cùng với các vị trưởng lão ngày nay thì chúng tôi thường chỉ được học về các tông môn Phật giáo một cách rất đại lược. Thí dụ như về Tịnh Độ Tông được dạy là “tông môn chủ yếu tụng niệm danh hiệu Phật A-di-đà và quán tưởng Cực-lạc khi chết sẽ được siêu thăng về Tây phương Cực lạc”. Quả thật đó là đường lối đang được tin đồ Tịnh Độ đương thời hành trì, tuy nhiên lời dạy đơn giản này chưa phải là tất cả những nét vi diệu của giáo pháp Tịnh Độ. Cho nên từ đó tôi đã có tâm nguyện sẽ viết một quyển luận đầy đủ hơn, vừa giới thiệu các tông môn vừa cung cấp kiến thức triết lý của từng tông môn dành cho những người học Phật muốn đi sâu hơn vào nội dung tư tưởng.

...Trước hết bài nói truyện của thưọng tọa Thích Chân Tính đã sai lầm khi cho rằng giáo pháp Đầu Đà là giáo pháp tu hành khắc kỷ quá khich của ngoại đạo mà Thái tử Tất Đạt Đa đã từ khước và nên sau đó mới trở thành Đức Phật với giáo lý Trung Đạo. Trong bài nói truyện này, vô tình hay cố ý thượng tọa Thích Chân Tính đã cho rằng hạnh Đầu Đà (dhutanga) mà sư Minh Tuệ đang hành trì “không phải là giáo Phật giáo chính thống vì chính Đức Phật đã khước từ bỏ để theo giáo pháp Trung Đạo nên mới chứng ngộ giải thoát”...

Historically, Buddhism has much to do with poetic language. During his lifetime, the Buddha always encouraged his disciples to use local languages to interpret and spread his teachings. The scriptures also often use rhyming forms for the sole reason of being easy to read and remember. …../…..Về mặt lịch sử, Phật giáo có nhiều tương quan với ngôn ngữ thi ca. Khi còn tại thế, Đức Phật luôn luôn khuyến khích các đệ tử dùng các ngôn ngữ địa phương để diễn dịch, truyền đạt giáo pháp của Ngài. Các bản kinh còn lại cũng hay dùng các thể văn vần, với lý do duy nhất để dể đọc dễ nhớ

Tác giả luận này là một giáo sư từng đến Tây Tạng để tìm hiểu về Mật giáo và Phật giáo Tây Tạng. Tuy nhiên thầy chỉ nhận mình là du khách cỡi ngựa xem hoa và từ chối viết về Mật tông ngoài những chú thích ngắn gọn đó đây trong các sách khác. Trong khi đó, thầy luôn luôn khuyến khích chúng tôi phải viết về đề tài này vì cho rằng chúng tôi có ưu điểm được học tập chính qui trong cả hai truyền thống đại học Tây phương và Tây Tạng. Nhưng chỉ là những người còn trẻ trong đạo, quả thật chúng tôi chưa có đủ khả năng về đại sự này. Một sự nghiệp đang được nhiều học giả uy tín thế giới liên tục nghiên cứu và giới thiệu trong những năm vừa qua.

Chúng ta đã thấy nguồn gốc của kinh tạng Phật giáo phát khởi từ ba kỳ kết tập kinh điển (saṅgīti).[1] Tuy nhiên chúng ta cũng khẳng định không phải các kỳ kết tập này đã gồm tất cả kinh điển Phật giáo.

Bóng dáng và tư tưởng Bồ Đề Đạt Ma từ lâu đã có ảnh hưởng và là nguồn cảm hứng của các sinh hoạt văn hóa nghệ thuật thế giới - từ văn chương triết học cho đến các sinh hoạt đời thường như uống trà đánh võ cắm hoa. Nhưng các kinh luận gọi là của Bồ Đề Đạt Ma hầu như đều là các ngụy tác của người đời sau. Tuy nhiên nếu chọn một tác phẩm đại diện chân chính cho tư tưởng Bồ Đề Đạt Ma thì chỉ có thể là tác phẩm Tuyệt Quán Luận.