TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO: THẬP ĐẠI TÔNG MÔN *
Vũ Thế Ngọc
Sáu mươi năm trước khi bắt đầu học Phật cùng với các vị trưởng lão ngày nay thì chúng tôi thường chỉ được học về các tông môn Phật giáo một cách rất đại lược. Thí dụ như về Tịnh Độ Tông được dạy là “tông môn chủ yếu tụng niệm danh hiệu Phật A-di-đà và quán tưởng Cực-lạc khi chết sẽ được siêu thăng về Tây phương Cực lạc”. Quả thật đó là đường lối đang được tin đồ Tịnh Độ đương thời hành trì, tuy nhiên lời dạy đơn giản này chưa phải là tất cả những nét vi diệu của giáo pháp Tịnh Độ. Cho nên từ đó tôi đã có tâm nguyện sẽ viết một quyển luận đầy đủ hơn, vừa giới thiệu các tông môn vừa cung cấp kiến thức triết lý của từng tông môn dành cho những người học Phật muốn đi sâu hơn vào nội dung tư tưởng.
Đến đầu thập niên 1960’s tôi theo học triết học ở đại học văn khoa Sài Gòn và Phật học ở đại học Vạn Hạnh. Học thêm Phạm ngữ tôi cũng bắt đầu làm quen với tri thức giới ngoài truyền thống Phật học Trung Hoa vốn luôn luôn là cốt lõi và giới hạn của Phật giáo Việt
Là hậu bối trưởng thành qua các nghiên cứu của hai giáo sư và các nhà nghiên cứu quốc tế đương đại. Hôm nay sau gần hai năm với cơn bệnh trầm kha tôi mới có dịp cầm bút viết Triết Học Phật Giáo: Thập Đại Tông Môn với hy vọng có thể bổ khuyết vài khoảng trống của hai tác phẩm mà mình từng yêu thích. Tôi thiết nghĩ đây chính là lòng thành kính nhất để tỏ lộ lời cảm tạ dành cho các bậc tiền bối. Đó là tiếp tục phát triển con đường nghiên cứu mà họ khai phá. Hơn nữa, sau tai nạn của người bào huynh cuối cùng mà không được nhìn mặt, tôi cũng ngã bệnh. Từ một bệnh xá xa lạ, nhờ phương tiện internet trên điện thoại tôi được đọc nhiều bài viết trên các trang mạng Phật học Việt ngữ. Tuy nhiên về giáo lý các tông môn vẫn thiếu các nghiên cứu có thể hướng dẫn người học đi sâu vào kho tàng trí tuệ Phật Pháp. Cho nên tôi càng cố gắng hoàn tất tác phẩm này trong tình trạng già bệnh và không được ở gần các bậc thiện tri thức. Chỉ hy vọng những nét đan thanh trong sách này tuy sơ lược nhưng sẽ là một phần tư lương giúp người học Phật vừa hiểu được lịch sử các tông môn vừa tiếp nhận được các tư tưởng triết lý cơ sở để có thể tiếp tục đi vào những nghiên cứu chuyên sâu của các học giả thế giới hiện đại.
Triết Học Phật giáo tiếp tục nỗ lực của một cá nhân cố gắng đưa học thuật vào truyền thống chỉ quen thuộc với đức tin của người học Phật. Cho nên các sách luận của tôi đều viết theo tinh thần giáo án đại học hơn là loại sách quần chúng nên có thể xa lạ với một số độc giả - như bộ sách trong Tùng Thư Long Thọ và Tính Không đã xuất bản trong mười năm qua thường chỉ được một số thiện trí thức tán thưởng đón nhận nhưng chưa được phổ biến đúng mức trong đại chúng. Trong hoàn cảnh giới hạn của cuộc sống cá nhân hiện nay, chắc chắn độc giả sẽ tìm thấy nhiều khuyết điểm trong sách này - Từ lỗi chính tả các ngôn ngữ Hán Phạm đến sự trùng lấp ý tưởng của nhiều chương. Là một sách luận có tham vọng vừa là sách phổ thông vừa có tính học thuật, nên dù cố gắng nhưng cuối cùng sách cũng chỉ là tác phẩm của một lão nhân đã qua lớp tuổi cổ lai hi hiện sống và làm việc cô độc ở một nơi xa vắng, không còn được gần gũi các thiện tri thức như thời tuổi trẻ. Tuy ước nguyện thì khả hữu nhưng khả năng đơn độc của một người thì hạn chế. Người viết chỉ mong độc giả thấy được thiện chí của người viết để hỉ xả cho các bất cập. Chúng ta cần chia sẻ rằng trí tuệ chính là điều Đức Phật đã khẳng định là pháp môn tối thắng đưa đến giải thoát. Cổ nhân thường nói ý tại ngôn ngoại, những gì còn lại chỉ ví như phương tiện gió mây.
Trở về trú xứ Bát Bất Đường
Vũ Thế Ngọc
* Giới Thiệu Sách Triết Học Phật giáo: Thập Đại Tông Môn
“Triết Học Phật Giáo là một tác phẩm giới thiệu đầy đủ tư tưởng của các tông môn Phật giáo mà tất cả những người học Phật cần phải đọc và học”. Hòa thượng Chân Điền, Phật Giáo Việt Nam.
“Triết Học Phật Giáo là một tác phẩm ngắn gọn nhưng sâu sắc. Mong rằng sẽ có một ấn bản Anh ngữ để dùng cho các đại học có chương trình Phật học.” Geshe J.J. Lai, Tibetan Budhism and the World.
- Từ khóa :
- triết học phật giáo
- ,
- Thập Đại Tông Môn
