Nói đến CHUYỆN ĐỜI XƯA của Trương Vĩnh Ký (1837-1898), tôi nhớ ngay tới thời kỳ đầu học Trung học về môn Việt văn cách nay chừng nửa thế kỷ. Khi đó, những anh chị em học lớp Đệ lục (tương đương lớp 7 bây giờ) như tôi đều có học qua một số đoạn trích giảng lấy từ CHUYỆN ĐỜI XƯA, mà một số bài ấn tượng nhất đã ghi sâu vào ký ức của tuổi thanh xuân làm cho nhớ mãi tới bây giờ

Sau thời kinh và buổi thuyết pháp của Thầy là phần đặc biệt riêng cho Lễ Vu Lan. Mỗi Phật tử được tặng một bông hồng vàng, thay vì màu trắng hay màu đỏ như sự tượng trưng thông thường trong mùa Vu Lan báo hiếu. Tình thương Mẹ ở trong trái tim con. Ai ai cũng có Mẹ nên đều có bông hồng. Không phân biệt Mẹ đã mất hay Mẹ còn sanh tiền bằng sắc hoa màu nhớ. Chỉ có Mẹ ở trong tim con, đó mới là chân lý vĩnh cữu.

Vào thời buổi nhiễu nhương chuyện Đạo Đời có nhiều điều đáng ngán ngẫm, một vị có lòng với đạo đã bi uẩn phát ra lời than: Đời mạt pháp…. Lòng tôi cảm thấy tái tê, Ngộ ra lý lẽ giác mê là gì. (Nguyên Thần), người phiên âm sách nầy chỉ ước mong có được vài mươi độc giả nhân xem sách mà ngộ được thiện tâm, dứt trừ bớt ham mê dục vọng. Mong lắm thay

Ông Đạo Chuối nói tới đây thì nước mắt rưng rưng, gượng cười nhè nhẹ: ‘Tóm lại, cần nhứt là cái tâm, tâm còn động, còn để buồn vui, tham giận mê hướng dẫn mình là điều nên tránh. Tâm phải tịnh.’ Rồi ông ngâm nga: Viên thục mã thuần mới thoát trần, / Công thành hạnh mãn thấy Chơn Như.’

Tôi mất mấy năm từ khi có được bản Nôm Hứa Sử, hăng say mày mò đọc, đến khi in xong sách nầy lần thứ nhứt. Lý do có nhiều. Ngoài sự khó khăn trong chuyện phiên âm do sách xưa chữ nghĩa thâm thúy, từ ngữ chuyên đạo ẩn tàng nhiều tư tưởng cũng như nghĩa cổ mà tôi càng đọc, càng chú giải càng thấy rằng cần phải suy nghĩ thêm, chú giải thêm để giúp cho người đọc dễ hiểu hơn, còn có sự băn khoăn của tôi về sách Toàn Tập Toàn Nhật Quang Đài của thầy Lê Mạnh Thát.