Thiền là gì? Để trả lời câu hỏi này, ngôn từ không phải bao giờ cũng cần thiết hay hoàn toàn thích đáng. Người ta có thể trả lời câu hỏi này bằng cách giơ ngón tay lên hay đập nắm tay xuống bàn hay chỉ bằng cách cứ im lặng. Đây là những câu đáp không lời cho câu hỏi “Thiền là gì?”, đây là biểu lộ chân thực của những gì trú ẩn sâu kín vượt ngoài ngôn từ và sự phân tích có tính cách lý trí.

Chúng ta đang sống trong một thế giới của những mâu thuẫn thực sự đáng kinh ngạc. Một mặt, người ta sợ chiến tranh, mặt khác, họ điên cuồng chuẩn bị chiến tranh. Họ sản xuất thật nhiều, nhưng lại phân phát quá ít. Thế giới càng lúc càng đông đúc, nhưng con người lại không ngừng bị cô lập và đơn độc. Con người đang gần gũi với nhau như trong một đại gia đình, nhưng mỗi cá nhân lại tự nhận thấy mình tách biệt với hàng xóm hơn trước.

Vào thời Đức Thích-ca-mâu-ni, không có hệ thống chữ viết được phổ biến ở Ấn Độ. Do đó, những thuyết giảng của Ngài được ghi nhớ và phổ biến bằng lời nói từ cửa miệng. Vào thời ấy, khi con người bị buộc phải học thuộc lòng những gì họ muốn nhớ, họ có năng lực nhớ vượt xa hơn ta tưởng.

Bất chấp những tranh cãi xoáy vào lời phát biểu vừa qua của ngài về ngài Jawaharlal Nehru, Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ 14 vẫn rất im lặng khi ngài ngồi cạnh cửa sổ trong phòng của ngài ở khách sạn Bangalore. Ngài tiếp khách bằng một cái chắp tay nồng ấm (chứ không phải bắt tay) và một nụ cười, khiến họ cảm thấy thoải mái ngay.

Niết-bàn có thể được đạt trong đời sống hiện tại này. Phật giáo không bảo rằng mục đích tối hậu chỉ có thể được đạt trong đời sống bên kia. Khi Niết-bàn được chứng nghiệm trong đời sống này mà vẫn còn thân thể thì được gọi là Hữu dư Niết-bàn. Khi một vị A-la-hán đạt Bát-niết-bàn sau khi thân thể tan hủy, không còn tàn dư nào của sự hiện hữu vật lý thì đó là Vô dư Niết-bàn.

Bồ-tát Quán Thế Âm, còn được gọi là Bồ-tát Quán Tự Tại (Avalokitesvara Bodhisattva) chỉ xuất hiện và xuất hiện khá nhiều trong các kinh điển Đại thừa như Hoa nghiêm, Lăng nghiêm, Pháp hoa, Bát-nhã Tâm kinh, Đại Thừa Trang Nghiêm Bảo Vương, Đại Từ Đà-la-ni, Chuẩn-đề Đà-la-ni… và rất nhiều các ký, sớ, giải, luận về Bồ-tát.

Chủ yếu của kinh Lăng già là bàn về chân lý Tự chứng tự nội hay Tự chứng thánh trí mà được Như lai thể chứng, mang tư tưởng nhất quán là tư tưởng “Như lai tàng và Alaida thức” mà Alaida một mặt đồng nhất với Như lai tàng. Tuy nhiên, trong sự đồng nhất ở đây cũng có tính dị biệt, cho nên tất cả pháp đều từ Alaida mà lưu xuất.

Tôi viết bài này với tư cách là một Phật tử bình thường, không phải là một học giả hay một nhà nghiên cứu Phật học. Những ý kiến trong bài hoàn toàn mang tính cá nhân, lại không mang một ý nghĩa tranh luận với bất kỳ ai. Hiện nay có 8 bộ kinh Bát-nhã hay Ma-ha Bát-nhã Ba-la-mật-đa (Maha prajnaparamita Sutra) bằng Phạn ngữ trong đó có Bát-nhã Tâm kinh (Prajnaparamita Hridaya Sutra) và 6 bản dịch Kim cương Bát-nhã Ba-la-mật-đa (Vajracchedika Prajnaparamita Sutra) trong đó Đức Phật giảng kinh cho Tôn giả Tu-bồ-đề (Subhuti) được dịch sang Hán văn do các ngài Cưu-ma-la-thập (Kumarajiva), Đạt-ma-cấp-đa (Dharmatrata), Chân-đế (Paramartha), Bồ-đề-lưu-chi (Bodhiruci), Huyền Trang và Nghĩa Tịnh.

Chúng ta dạy con cái về từ ái, độ lượng và nhẫn nhục không chỉ dạy suông mà phải bằng thái độ hành xử của chính chúng ta. Việc thực hành Phật pháp không chỉ là đến chùa, không chỉ đơn giản là tụng kinh hay niệm Phật. Việc thực hành là thể cách chúng ta sống, sống với gia đình thế nào, cùng với các đồng sự làm việc như thế nào, liên hệ với những người khác như thế nào trong nước và trên thế giới.

Giáo lý của Phật giáo được xem là rất khó hiểu. Một trong những lý do chính cho nhận định này là các kinh Phật thì khó hiểu. Điều này là tự nhiên vì đầu tiên các kinh được viết bằng các ngôn ngữ Ấn Độ, như Sanskrit và Pàli, cách đây khoảng hai ngàn năm, sau đó được du nhập vào Trung Quốc rồi được dịch ra Hoa văn, và những bản dịch Hoa văn về các bộ kinh được truyền từ Trung Quốc sang Nhật Bản.