Phần lớn quần chúng đến với Đạo Phật như tìm đến một tôn giáo mặc dù Đạo Phật không hoàn toàn giống như định nghĩa về tôn giáo trong các tự điển thông dụng. Vậy tôn giáo là gì?

Đạo Phật – Buddha sāsana là con đường giác ngộ, mặc dù bắt đầu từ đức Phật, người truyền bá những thông điệp mang tính ‘cách mạng’, đổi mới giữa những xã hội đã bị tín điều và niềm tin sai lầm dẫn dắt.

Trong những bài pháp ngắn gọn, súc tích nhất để hướng dẫn tu hành khi chưa có giới bổn Patimokkha, Chư Phật đã chỉ ra con đường sống đạo, tóm tắt trong ba câu ngắn gọn nhất được gọi là Ovada Katha, bài đầu tiên là:

Ở đất nước này làm gì cũng phải có phong trào, nếu không sẽ chẳng có kết quả đáng kể nào. Chuyện đốt vàng mã cũng vậy. Hơn mười năm trước, phong trào này nở rộ đến nỗi khi một đoàn người từ HN vào, được đẫn đầu bởi vài vị tăng chức sắc khá cao, để làm lễ cầu siêu cho mười cô gái hy sinh ở ngã ba Đồng Lộc, Họ đã mang theo cả vài xe tải các đồ vàng mã và tiền âm phủ để cúng kiếng cho những người con gái xấu số đã hy sinh trong lúc làm đường. Chính những việc làm đường đường chính chính của những chức sắc giáo hội và các phu nhân cấp cao này đã gián tiếp khuyến khích cho phong trào đốt vàng mã phát triển tràn lan hơn đến các hang cùng ngõ hẻm ở VN.

Có thể nói trọng tâm của Phật giáo không phải là thay đổi thế giới mà là thay đổi tâm tánh, thay đổi cách nhìn, niềm tin, và bằng cách đó thay đổi cuộc sống. Có một châm ngôn khá nổi tiếng trong Đạo Phật, đó là câu: “Nếu người làm chủ được tâm mình, thì người làm chủ được thế giới.” và thế giới bị dẫn dắt bởi tâm thức - Cittena nīyati loko - Vậy tâm là cái gì mà quan trong đến vậy?

Chuyện kể rằng có người nông phu nọ sau một buổi sáng đổ mồ hôi cày cuốc trên đám ruộng cằn cỗi, chờ mãi vẫn không thấy người vợ hay cằn nhằn của ông đem cơm ra đồng cho chồng.

Ba năm trước, tôi được gọi về quê vì mẹ chúng tôi bệnh nặng. Mẹ đã bị tai biến hơn một năm và mẹ không muốn làm khổ con cháu phải hằng ngày lo túc trực săn sóc mình

Sau thế chiến thứ hai (WW.II), người Mỹ được xem là những người kiêu ngạo, đi đâu cũng nghênh ngang vì niềm tự hào của kẻ chiến thắng và có tiềm lực kinh tế và quân sự vượt trội trên thế giới. Vào những năm đầu của thế kỷ hai mươi, có những người Mỹ giàu có đi du lịch và tiêu tiền, ăn chơi, vv một cách bừa bãi khiến họ bị người Châu Âu rất khó chịu, xem họ là những kẻ nhà giàu mới nổi chơi ngông. Những năm gần đây, người Trung Quốc cũng trở nên giàu có, cũng đi du lịch khắp nơi và gieo rắc cái văn hóa chơi trội, nghênh ngang và bừa bãi của những kẻ mới nổi khiến nhiều nơi, nhiều người ngán ngẩm và tẩy chay họ.

Bhāvanā là thiện pháp thứ ba trên con đường Phật đạo, sau Dānā – bố thí, làm phước; và Sīla – giới hạnh hay đời sống có đạo đức. Trong những bài trước chúng ta đã nói về hai thiện pháp đầu, nên trong bài này chúng ta chỉ tập trung vào những gì mà đức Phật đã dạy về con đường phát triển tâm linh.