Xây chùa để kinh doanh Phật. Xây tượng Phật để móc tiền dân. Tham nhũng tâm linh. « Du lịch sinh thái – tâm linh » hay du lịch phá sinh thái – phá tâm linh ?... Tệ nạn nhân danh xây chùa hay công trình tôn giáo, tín ngưỡng, để phá rừng, xây các khu « du lịch tâm linh » hay « sinh thái - tâm linh » đã trở thành một vấn đề nhức nhối tại Việt Nam từ nhiều năm nay.

Thời gian gần đây dư luận xã hội đang rộ lên chuyện nước ta đang xây một ngôi chùa lớn nhất thế giới. Sau ngôi chùa Bái Đính được xem là lớn nhất Đông Nam Á, giờ thì tới lượt chùa Tam Chúc sẽ là ngôi chùa to nhất thế giới với diện tích 51000ha và sẽ là nơi tổ chức sự kiện đại lễ Vesak Liên Hiệp Quốc năm 2019.

Có nên xây chùa lớn? Hay chỉ nên xây chùa nhỏ? Những câu hỏi như thế đang được thảo luận. Bài viết này không có ý thảo luận (và tranh luận), duy chỉ muốn nêu lên vài khía cạnh bên lề -- những hình ảnh rời rạc về các ngôi chùa trong ký ức, và chép lại lời Đức Phật dạy trong Kinh SA 805.

Đã từ lâu ngôi chùa đã trở thành hình ảnh gần gũi thiết tha của biết bao thế hệ, nơi an tâm tu học của bốn chúng xuất gia, đồng thời là nơi chốn bình yên để gởi gắm tâm linh của thập phương Phật tử.