Trên địa cầu có hơn 5 tỷ người, và theo tôi, có thể phân biệt thành ba loại: một phần ba có tín ngưỡng tôn giáo, một phần ba bác bỏ hoặc khinh bỉ và xem tôn giáo như một thứ độc được hủy hoại tâm hồn, một phần ba còn lại thì dửng dưng, không tin tưởng cũng không miệt thị…

Đến với đạo Phật để thấy rằng sống độc thân là một đời sống tâm linh thú vị, khi giữ được cho mình một cái tâm không còn tham ái, khi đó con người sẽ chạm đến hạnh phúc dường như tuyệt đối, bởi suy cho cùng, điều làm con người đau khổ, bi lụy, hụt hẫng nhất vẫn là sợi dây ái tình, là mối quan hệ ràng buộc vợ chồng, con cái. Khi có sự ràng buộc đó, con người sẽ còn nhiều cái khổ, khổ nếu con không nên người, không thành đạt.

38 pháp hạnh phúc của pháp sư Thông Kham là quyển sách gối đầu giường của chư Tăng và Phật tử cách đây đã ba, bốn mươi năm về trước. Những bản in đầu tiên mà tôi đọc được dưới dạng ronéo, sau đó là thành sách nhưng giấy xấu, mực in không được tốt. Điều đó vào thời ấy là bình thường, nhưng câu chữ Pāḷi, do sắp chữ, in ấn thì sai trật quá nhiều, kể cả lỗi chính tả. Quyển mà tôi đang có trong tay, được in lại và ấn tống vào năm 2003, có lẽ do chỉnh sửa nhiều lần, tuy khá hơn, nhưng sai trật thì vẫn thế, nó giảm giá trị hình thức và nội dung không ít vậy.

Thân mạng con người được tạo hóa ban cho một trái tim biết rung động yêu thương, một trí não biết tư duy sai đúng là để mang tình thương, lòng trắc ẩn của mình dành cho những người, những loài yếu thế chứ không phải để sợ hãi, luồn cúi trước những điều hung bạo. Đừng so sánh phân vân, đừng đắn đo toan tính khi rải tâm từ trong cuộc sống hiện tiền bởi từ bi cũng là cách giúp mỗi chúng ta tiến gần đến cánh cửa thiện căn an lạc.

Đức Phật đến với cuộc đời không gì khác ngoài chỉ bày cho con người một nếp sống hạnh phúc an lạc. Những lời dạy của Ngài thật giản dị nhưng lại hết sức thiết thực và sâu sắc đối với đời sống con người, bởi Ngài không dạy gì ngoài sự khổ và phương pháp diệt khổ. Bao lâu con người còn lo lắng, còn ưu tư phiền muộn khổ đau thì lời dạy của Đức Phật sẽ là phương thuốc hiệu nghiệm giúp con người đạt được hạnh phúc và thoát khỏi khổ đau ấy. Trong bài Kinh Nhất Thiết Lậu Hoặc Đức Phật đã chỉ ra cho chúng ta biết đâu là yếu tố chính tạo nên khổ đau và hạnh phúc.

Chúng ta không thể mong đợi sự công bằng, nhân nhượng từ lòng người nhưng chúng ta có thể xoa dịu tổn thương trong chính bản thân mình bằng sự tĩnh lặng và buông xả. Và khi chúng ta đã thoát được những ô nạp vụn vặt, khi đã sống được những ngày đáng sống thì giây phút đối diện bên bờ sinh tử cũng trở nên nhẹ nhàng, không còn gì sợ hãi!

Thời buổi hiện nay, chúng ta rất dễ sao lãng những cái thuộc về bên trong, ưa chuộng hình thức bên ngoài. Người con Phật phải dè dặt cẩn thận chớ có dễ vui, quên cái gọi là phản văn văn tự tánh, phản quan tự kỷ… là điều thiếu sót vô cùng tận. Diễn đọc kinh văn, tông cao trầm bổng du dương, nhưng quên đi rằng, đạt ý quên lời thì hỏng tuốt.

“Thương mình” không mang ý niệm xấu, biết yêu thương mình là không có lỗi, chúng ta chỉ có lỗi khi bạc đãi chính mình, tự tìm cho mình cái khổ, tự chấp nhất, nuôi dưỡng những điều vị kỷ rồi mang những vị kỷ, tiêu cực đó đến cho người khác khi thấy người khác hạnh phúc hơn mình, vậy nên khi muốn trao cho ai một điều gì, chúng ta phải có được điều đó, chúng ta muốn trao cho người khác niềm vui, chúng ta phải có niềm vui, chúng ta muốn trao cho người khác hạnh phúc, chúng ta phải có hạnh phúc, chúng ta muốn tặng cho người khác một chiếc bánh thì chúng ta phải có một chiếc bánh và chúng ta muốn trao cho người khác yêu thương, chúng ta cũng phải biết yêu thương. Yêu thương tất cả chúng sinh là cũng phải biết yêu thương mình trong đó.

Bài pháp này được giảng vào ngày 25/06/2004 bởi thiền sư Sayadaw U Jotika. Trước đây, tôi đã nhận được bản dịch của dịch giả Nguyên Bình và tôi đã dành thời gian thu âm bản dịch đó. Nó có tựa tiếng Việt là “Sự cô độc”, được dịch từ tựa gốc tiếng Anh là “Solitude”, là tựa của bài thơ mà Ngài Jotika sử dụng trong bài pháp để chia sẻ các suy nghĩ của Ngài.

Thiền không phải là đạt được một thứ gì đó. Chúng ta thực hành thiền không phải để có được bất kỳ điều gì. Gần đây, tôi thường nói rằng chúng ta thực hành thiền là để buông bỏ. Vì vậy, một người hành thiền tuyệt vời là người có khả năng buông bỏ tuyệt vời.