NGƯỜI ĐÀN ÔNG LỤY TÌNH
Tâm Anh chuyển ngữ
"Bỏ quá, hiện, vị lai
Đến bờ kia cuộc đời
Ý giải thoát tất cả
Chớ vướng lại sanh già”
Câu chuyện về Uggasena
Trong khi cư trú tại Kỳ Đà Tinh Xá (Jetavana) Đức Phật đã thốt ra bài kệ 348 của cuốn sách này, có liên quan đến Uggasena, con trai của một người giàu có, lụy tình một vũ nữ.
Lần nọ, một đoàn kịch lang thang gồm năm trăm vũ công và một số nghệ sĩ nhào lộn đến Rajagaha và biểu diễn trong khuôn viên cung điện của vua Bimbisara trong bảy ngày. Ở đó một vũ công trẻ là con gái của một nghệ sĩ nhào lộn đã hát và nhảy múa trên đỉnh một cột tre dài. Uggasena con trai của một người đàn ông giàu có, đã yêu cô vũ công này một cách mãnh liệt. Anh tuyên bố: “Nếu cưới được nàng anh ta mới sống, còn không ta thà chết quách cho xong”. Anh gieo mình xuống giường, không chịu ăn uống gì cả. Cha mẹ anh không thể ngăn cản được đứa con quá lụy tình, cuối cùng họ đã đồng ý cho anh cưới cô ta.
Sau khi kết hôn với cô vũ công trẻ, anh đi theo đoàn hát xiếc, biểu diễn khắp nơi. Vì không phải là một vũ công, nên khi cả nhóm di chuyển từ nơi này sang nơi khác biểu diễn, anh ấy phải làm những việc lặt vặt, chăm sóc cổ xe gánh xiếc, khuân vác, sửa soạn dụng cụ, dàn dựng rạp xiếc hoặc dọn dẹp khi buổi biểu diễn kết thúc.
Sau một thời gian, hai vợ chồng anh sinh ra một đứa con trai. Khi ru con, người vợ trẻ thường hát: “Hỡi con của người trông coi xe ngựa, người khuân vác. Hỡi con của kẻ long tong, không làm gì được cả.”
Uggasena nghe vợ hát bài này khi ru con, anh biết vợ đang ám chỉ mình, anh cảm thấy quá bị tổn thương và chán nản. Anh nghĩ “Sao cô ta kiêu ngạo thế?” Như có động lực thôi thúc, anh đã đến gặp cha vợ, người nhào lộn, yêu cầu ông dạy cho anh những động tác nhào lộn. Sau một năm được đào tạo Uggasena trở thành một vận động viên nhào lộn điêu luyện. Anh học tất cả các ngón biểu diễn với cha vợ.
Sau đó, Uggasena quay trở lại Rajagaha và tuyên bố sẽ trình diễn công khai kỹ năng của mình trong thời gian bảy ngày. Vào ngày thứ bảy, một cây sào dài được dựng lên và anh ta đứng trên đó. Theo một tín hiệu được đưa ra từ bên dưới, anh ta đã nhào lộn bảy lần trên cột.
Vào khoảng thời gian này, Đức Phật nhìn thấy Uggasena trong hình ảnh của Ngài và biết rằng thời điểm đã chín muồi để Uggasena đạt được quả vị A la hán, vì vậy Ngài đi vào Rajagaha và mong muốn rằng khán giả chuyển sự chú ý sang Ngài thay vì dõi theo, vỗ tay, tán thưởng Uggasena cho những chiến công nhào lộn của anh. Khi Uggasena thấy mình bị bỏ rơi, không còn ai tán thưởng, reo hò, cổ vũ mình, anh ngồi trên đỉnh cột, cảm thấy bị tổn thương và chán nản. Lúc này, Đức Phật dạy: “Uggasena, một người khôn ngoan nên từ bỏ mọi dính mắc vào năm uẩn và cố gắng đạt được sự giải thoát khỏi vòng tái sinh.”
Sau đó Đức Phật dạy bài kệ sau: “Từ bỏ quá khứ, từ bỏ tương lai, từ bỏ hiện tại. Sau khi đạt đến việc kết thúc của sự tồn tại, với tâm trí được giải phóng khỏi tất cả những thứ có điều kiện, bạn sẽ không phải trải qua sinh và hoại nữa.”
Cuối bài pháp, Uggasena, người vẫn đang ở trên đỉnh cột, đã đạt được quả vị A la hán. Ông leo xuống và sớm được gia nhập Tăng đoàn.
