Thành Phố New York
Vinh Danh Thiền Sư Thích Nhất Hạnh Với Tên Đường Mới
Bài và ảnh: Bảo Hải
New York City, ngày 11 tháng 4 năm 2025 –
Trong cơn mưa xuân nhẹ nhàng và tiết trời se lạnh, thành phố New York đã chính thức khánh thành con đường mang tên "Thích Nhất Hạnh Way" tại giao lộ đường Broadway và West 109th Street, nhằm vinh danh Thiền sư Thích Nhất Hạnh – một thi sĩ, tác giả, tu sĩ và nhà hoạt động hòa bình người Việt Nam được kính trọng trên toàn thế giới. Ngài được biết đến rộng rãi như là "cha đẻ của chánh niệm" nhờ công lao đưa thực tập này đến phương Tây và truyền cảm hứng cho hàng triệu người qua giáo lý Phật giáo dấn thân và đời sống tỉnh thức.
Một Ngày Xuân Đầy Ý Nghĩa
Bất chấp thời tiết giá lạnh, hàng trăm người đã tụ hội tại giao lộ đường West 109th và Broadway, chỉ cách vài bước từ địa chỉ 306 West 109th, nơi Thầy Thích Nhất Hạnh từng ở chung một phòng studio trên tầng năm vào năm 1962-1963 với bạn cùng phòng – nay là Mục sư Stephen Headley. Người tham dự bao gồm chư Tăng Ni từ Tu Viện Bích Nham (New York), Tu Viện Lộc Uyển (California), các vị cư sĩ thuộc tăng thân Làng Mai tại khu vực New York, cùng các thân hữu đến từ khắp nơi trên nước Mỹ, thậm chí từ California và Việt Nam. Sở cảnh sát New York (NYPD) đã tạm thời đóng một đoạn đường West 109th gần giao lộ Broadway để phục vụ buổi lễ. Biển tên đường được phủ giấy và buộc bằng một sợi dây, sẵn sàng chờ được kéo ra. Hàng chục ghế trắng dành cho khách mời được sắp xếp ngay ngắn, trong khi những người còn lại tạo thành một vòng tròn lớn xung quanh. Bầu không khí tràn đầy niềm vui và sự trang trọng – với những nụ cười ấm áp, cái ôm thân tình, và những khoảnh khắc tĩnh lặng đầy chánh niệm.
Lễ Đặt Tên Đường Trong Niềm Hân Hoan
Buổi lễ bắt đầu lúc 11:30 sáng với phần phát biểu khai mạc của Thầy Pháp Lưu – một đệ tử lâu năm của Thiền sư Thích Nhất Hạnh và là một thầy lớn tại Tu Viện Lộc Uyển. Thầy bày tỏ lòng biết ơn đến các nhà tài trợ và những người đã không mệt mỏi vận động, thu thập chữ ký, đệ trình kiến nghị và dẫn dắt quá trình phê duyệt để sáng kiến đặt tên đường được thành công. Nghị viên Hội đồng Thành phố New York, ông Shaun Abreu, đã có bài phát biểu ghi nhận đóng góp to lớn của Thầy Thích Nhất Hạnh đối với phong trào chánh niệm và hòa bình toàn cầu, đồng thời chia sẻ rằng hội đồng đã nhất trí thông qua đề xuất này với số phiếu tuyệt đối. Sau phần phát biểu của ông, Thầy Pháp Không – đại diện cho Tăng thân tại Tu viện Bích Nham– đã chia sẻ cảm tưởng và mời gọi cộng đồng tiếp nối di sản của Thầy bằng cách sống chánh niệm và hòa bình. Ông Abreu sau đó đã cùng mọi người đếm ngược hai lần trước khi kéo tấm giấy phủ và chính thức khánh thành biển tên đường. Mọi người cùng nhau hát vang “Đã Về Đã Tới” và “Hãy Gọi Đúng Tên Tôi” trong không khí tràn đầy biết ơn và hân hoan. Bà Đỗ Thuỷ, một vị giáo thọ đến dự buổi lễ từ Garden Grove, California, đã nhận xét: “Tôi nghĩ rằng, nếu người trẻ Việt Nam thật sự tìm hiểu sâu về cuộc đời của Sư Ông, vượt qua khuôn khổ của thiền và chánh niệm, họ sẽ thấy sự kiện ngày 11 tháng 4 mang một dấu ấn rất lớn. Nó không chỉ là một bảng tên đường, mà là lời nhắc nhở về một tấm gương sống đẹp mà họ có thể học theo.”
Thiền Hành và Triển Lãm Thư Pháp
Sau lễ đặt tên, Thầy Pháp Tuyển từ Tu viện Bích Nham hướng dẫn đại chúng thực tập thiền hành – một pháp môn cốt lõi do Thiền sư Thích Nhất Hạnh truyền dạy. Các hành giả được mời gọi đi chậm rãi và tỉnh thức, điều hòa từng bước chân theo hơi thở. Từ góc đường West 109th và Broadway, đoàn người thiền hành trong im lặng dọc theo đại lộ Riverside Drive hướng về thư viện Burke của Trường Thần học Union. Bờ đông sông Hudson rực rỡ hoa xuân là phông nền thanh bình cho đoàn người đi trong chánh niệm. Hình ảnh hàng trăm người bước đi lặng lẽ, đầy chú tâm đã tạo nên một tương phản sâu sắc với nhịp sống hối hả thường nhật của Manhattan.
Khi đến thư viện Burke, mọi người được mời vào tham quan một triển lãm nhỏ nhưng được sắp đặt trang nhã với các tác phẩm thư pháp, sách vở và tư liệu lưu trữ về Thầy Thích Nhất Hạnh tại Đại học Columbia. Triển lãm được bố trí trong hai căn phòng nhỏ với cửa sổ nhìn ra sân trong ngập tràn hoa xuân. Những bức thư pháp gốc được treo trên nền vải nâu – màu áo nâu của người xuất gia Làng Mai. Những cụm từ như “Peace in oneself, peace in the world” (Bình an trong tự thân, bình an trong thế giới) và “Enjoy this wonderful moment” (Hãy tận hưởng giây phút tuyệt vời này) nhắc nhở nhẹ nhàng về giáo lý của Thầy. Các bàn sách trưng bày các tác phẩm từ cuốn kinh điển “The Miracle of Mindfulness” (Phép lạ của sự tỉnh thức) đến các sách mới hơn như “At Home in the World” (An trú giữa trần gian), được điểm tô bằng những bình hoa trang nhã, tạo nên không gian vừa học thuật vừa tĩnh lặng. Thật khó mà không bồi hồi khi nghĩ về hành trình của chú tiểu Phùng Xuân từ làng quê Nông Cống, Thanh Hóa đến hành lang học thuật của Columbia – và trở thành một trong những nhà lãnh đạo tâm linh có ảnh hưởng nhất thời đại.
Chương Trình Tại Nhà Nguyện James
Chương trình buổi chiều diễn ra tại Nhà nguyện James bắt đầu với phần thiền ăn trong chánh niệm – một thực tập do Thầy khởi xướng và truyền dạy. Nhà nguyện James là không gian thờ phượng ấm cúng với những cột trụ cổ điển cao, cửa sổ kính màu Tiffany tinh tế, một cây đàn organ chạm trổ đẹp mắt, và những dãy ghế gỗ cổ điển. Hai tấm vải lớn màu đỏ và cam được quấn quanh hai cột phía trước, mang lại vẻ trang nghiêm nhưng sống động cho không gian. Người tham dự nhận phần ăn trưa – bánh mì chay kiểu Việt Nam được chuẩn bị chu đáo và đựng trong hộp giấy – rồi an tọa trên những chiếc ghế đơn giản trong nhà nguyện. Ngồi cùng các huynh đệ của mình trên bục cao, Thầy Pháp Xả từ Viện Ứng Dụng Phật Giáo Châu Âu (EIAB) đã nhẹ nhàng hướng dẫn đại chúng dùng bữa trong thinh lặng, thưởng thức từng miếng ăn chậm rãi với chánh niệm, biết ơn những điều kiện đã góp phần tạo nên bữa ăn này. Với nhiều người, đây là một khoảng lặng quý giá giữa nhịp sống hối hả thường nhật.
Thầy Pháp Lưu và Sư cô Thệ Nghiêm tiếp tục chia sẻ về cuộc đời và giáo lý của Thầy, làm nổi bật tinh thần Phật giáo dấn thân, đạo đức, và sự vận động vì hòa bình – cũng như vai trò trung tâm của việc xây dựng những cộng đồng tu học hay còn gọi là “tăng thân”. Thầy Pháp Lưu nhắc lại những nỗ lực ban đầu của Thầy nhằm thống nhất Phật giáo Việt Nam, cũng như hành trình học thuật của Thầy tại Princeton và Union, nơi Thầy nghiên cứu Phật học ứng dụng và tâm lý học Phật giáo. Một chi tiết ít người biết được Thầy Pháp Lưu chia sẻ là Thầy từng dự định tự thiêu tại New York để phản đối chiến tranh – nhưng cuối cùng đã từ bỏ ý định đó. Thầy kêu gọi xây dựng một “Cộng đồng yêu thương” dựa trên sự thực tập chánh niệm, tình huynh đệ, và lòng từ bi tập thể. Sư cô Thệ Nghiêm nhấn mạnh rằng giới luật trong giáo lý của Thầy không chỉ là nguyên tắc đạo đức, mà còn là một con đường thực tiễn đưa đến hạnh phúc và một xã hội từ bi, bắt nguồn từ sự thực tập chánh niệm.
Kết Thúc Sự Kiện
Thầy Pháp Không, đại diện cho Tăng thân Làng Mai, đã thay mặt gửi tặng những món quà tri ân đến những người đã góp phần thực hiện thành công buổi lễ đặt tên đường. Chương trình kết thúc vào khoảng 4 giờ chiều bằng một buổi thiền tọa ngắn do Sư cô Thần Nghiêm từ Tu viện Lộc Uyển hướng dẫn, tiếp theo là phần đọc bài thơ “Hãy Gọi Đúng Tên Tôi” của Thầy, và phần hát bài hát cùng tên do nhạc sĩ Joseph Emet phổ nhạc. Lời ca:
“Hãy nhớ gọi đúng tên tôi
Cho tôi được nghe một lần tất cả những tiếng tôi khóc tôi cười
Cho tôi thấy được nỗi đau và niềm vui là một”
vang lên nhẹ nhàng mà sâu lắng dưới mái vòm cao của Nhà nguyện James.
Giọng ca hợp xướng trang nghiêm của chư Tăng Ni đã khép lại sự kiện bằng một không khí tĩnh lặng và đầy xúc cảm, thể hiện trọn vẹn thông điệp về tương tức, từ bi và vô phân biệt – những giáo lý nền tảng trong truyền thống chánh niệm mà Thầy để lại. Dù mang tính chất lễ hội, sự kiện kéo dài cả ngày vẫn tràn ngập thực tập chánh niệm từ đầu đến cuối – đúng như tinh thần mà Thầy luôn nhắn nhủ: “Nếu bạn muốn tìm tôi, hãy tìm tôi trong từng hơi thở chánh niệm, từng bước chân thảnh thơi.”
