Tác phẩm của Giáo sư Cao Huy Thuần, ra đời cách đây 30 năm, vẫn luôn luôn mới. Bởi vì đó là một kho tàng tài liệu lịch sử. Và bởi vì công trình nghiên cứu này vẫn là sách đầu tay của ai muốn tìm hiểu lịch sử mất chủ quyền của Việt Nam hồi thế kỷ 19. Tác phẩm này trước hết là một luận án tiến sĩ quốc gia đệ trình trước Đại học Paris năm 1969 [1] . Trong thời chiến tranh, một bản dịch vội vã được phổ biến hạn chế trong nước, ngoài tầm hay biết của tác giả ở xa. Năm 1988, một bản dịch lại được xuất bản rộng rãi ở Hoa Kỳ, vẫn ngoài tầm hay biết của tác giả lúc sách được phát hành.

TÔI NGHE NHƯ VẦY: Một thuở nọ, Đức Phật cùng với 1.250 vị đại Bhikṣu ở tại Tinh xá Kỳ Viên gần thành Phong Đức. Tất cả đệ tử của Phật đều là những bậc đại Ứng Chân vô lậu, khéo trụ Pháp và trì Pháp. Các ngài khéo siêu việt các cõi và có thể thành tựu uy nghi ở mọi nơi đến.

Con nay tắm gội chư Như Lai / Tịnh trí công đức trang nghiêm tụ / Nguyện các chúng sinh đời năm trược / Nhanh chứng Như Lai tịnh Pháp thân

Vạch cỏ dày rậm để truy tìm / Nước rộng núi thẳm đường lại xa / Tâm mệt sức kiệt chẳng thấy đâu / Chỉ nghe, cây phong, tiếng ve sầu

Bạn lành ở công việc Chân tình lúc hiểm nguy Hạnh phúc nơi căn buồng Biết trí qua ngôn lời