Tự do chính là sự bằng lòng với nơi mà bạn đang ở. Nó trở thành ngục tù khi bạn muốn ở một nơi khác. Chỉ có những người “ham ít biết đủ”, hay biết bằng lòng với những gì mình có thì mới có thể nếm được mùi vị của thế giới tự do. Sự tự do thực sự là tự do thoát khỏi lòng ham muốn; chừng nào còn ham muốn, khi ấy bạn chưa có tự do.

Đức Phật không chỉ định ai là người kế thừa trước khi ngài nhập Niết Bàn. Ngài chỉ đơn giản nói, ‘này Ananda, hãy tự mình là ngọn đèn cho chính mình; hãy tự mình y tựa chính mình, chớ y tựa một cái gì khác. Dùng chánh pháp làm ngọn đèn, dùng chánh pháp làm chỗ nương tựa, chớ nương tựa một ai khác.’[7] Từ đó trở về sau giáo lý và giới luật được chứa đựng trong tam tạng kinh điển (tipitaka) và được thực hiện như là hiến pháp phật giáo trên quy tắc dân chủ trong tăng đoàn.

Trí tuệ được xem là nền tảng căn bản và quan trọng nhất của Đạo Phật, Đức Phật dạy con người hãy nhìn nhận thế giới quan bằng con mắt tuệ giác. Ngài giải thích tất cả sự vật hiện tượng của con người và thiên nhiên không không phải bởi niềm tin mê tín và giáo điều, mà là bởi phương pháp thông diễn có thể áp dụng, nói cách khác, luật hay nguyên lý nhân quả. Tất cả các pháp, vật chất và phi vật chất hoàn toàn tuân theo quy luật tự nhiên (Niyama).

Một vị thánh nhân hay một bậc A-La-Hán (Arahant) là những bậc không có đức tin (Assaddha) bởi vì ngài không cần người khác nói thêm về cái gì gọi là Niết bàn.[8] Đức tin của ngài biến mất tại thời điểm khi mà trí tuệ sanh khởi.