Đạo Phật là con đường của tự do. Tự do ở chặng đầu, tự do ở chặng giữa, tự do ở chặng cuối cùng. Con đường ấy tự do từ bước đầu cho đến bước cuối bởi vì con đường ấy đặt nền tảng trên tánh Không.

Lịch sử thu nhỏ là hồi ký của từng cá nhân, là gia phả của mỗi gia đình, nhưng gộp chung lại sẽ là lịch sử của một đất nước, của nhân loại. Tập hồi ký nhiều chương mà chúng tôi trình bầy một số chương dưới đây của tác giả Nguyễn Văn Hòa là những mảnh ghép của một giai đoạn nhỏ trong bức tranh toàn cảnh lịch sử cuộc chiến Việt Nam. Tác giả gửi tặng các trung tâm nghiên cứu và lưu trữ, trong đó có Thư Viện Hoa Sen để hy vọng nhiều thế hệ sau sẽ tìm đọc. Tác giả cũng ước mong những câu chuyện trong tập hồi ký sẽ góp một vài nét trong một bức tranh lịch sử đầy sắc mầu và sẽ làm sáng tỏ hơn về một giai đoạn lịch sử mà người chiến thắng viết không giống như những gì thực sự đã xảy ra.

Cuộc sống còn dài nếu không có chiến tranh nguyên tử. Vài trăm năm nữa có khi các tôn giáo từ từ biến mất trên thế gian này khi khuynh hướng “vô thần” không tin vào tôn giáo, không cần tôn giáo mỗi lúc mỗi gia tăng. Hiện nay trên thế giới đã có 700 triệu người Vô Thần hoặc vô tôn giáo. Điều này cho thấy niềm tin tôn giáo không phải là tất cả. Đức Đạt Lai Lạt Ma nói rằng đạo đức chính là nền tảng và cần thiết cho cuộc sống của chúng ta. Tôn giáo phải thăng hoa lên từ đạo đức. Tôn giáo phi đạo đức là tà đạo và rất nguy hiểm cho con người.

Sự tự do trước hết phải là một cảm tính nhẹ nhõm và an bình, mang lại từ sự kết nối thân thiện và hài hòa giữa con người với nhau. Sự tự do đó tất nhiên không thể mang lại bởi sự thúc đẩy của bản năng, và cũng không thể mang lại bằng súng đạn, luật pháp, tòa án, công an, nhà giam, hoặc một chính sách hay chủ nghĩa nào cả.

Thời kỳ xã hội hiện đại bị rung chuyển bởi những biến động, cho dù là do đại dịch hiểm ác, chiến tranh, bất ổn chính trị, hay những thách thức và tác động mạnh mẽ đến kinh tế và môi trường.

Đức Phật đã dạy tám muôn bốn nghìn phương pháp khác nhau, nhằm giúp cho chúng sinh giải phóng tất cả phiền não khổ đau, bởi sự đa dạng trong nhu cầu và năng lực của họ. Từ xưa đến nay, từ thế hệ này tiếp nối thế hệ khác, những trở ngại của chúng ta khác nhau tùy thuộc vào hoàn cảnh mà chúng ta phát hiện

Những khó khăn gặp phải trong việc liên kết giáo lý về nghiệp của Phật giáo với vấn đề quan hệ nhân quả và sự tự do, chủ yếu là những khó khăn về ý nghĩa.

Trong thế giới dân chủ, tự do ngôn luận là một trong những điều thiết yếu. Trong đạo luật chỉnh sửa lần thứ nhất của Hiến Pháp Hợp chủng quốc Hoa kỳ (First Amendment to the United States Constitution) pháp điển hóa tự do ngôn luận như một quyền hợp hiến.