Bình đẳng tánh trí là gì? Là tánh bình đẳng của đại viên cảnh trí, nghĩa là tánh bình đẳng của tất cả mặt gương và của tất cả bóng hình in vào đó. Tánh bình đẳng của đại viên cảnh trí là sự bình đẳng của tánh Không, ánh sáng và năng lực duyên hiện trên khắp mặt gương. Còn sự khác biệt, mâu thuẫn, nghịch chống lẫn nhau của các bóng trong gương là do cái tôi và cái của tôi (thức chấp ngã mạt na) tạo ra, thành một thế giới phân mảnh mà chúng ta thường gọi là sanh tử khổ đau.

Trong bài này chúng ta sẽ tìm hiểu sơ lược về Đại viên cảnh trí, và trích toàn bộ đoạn nói về trí này trong Kinh Phật Địa, do Tam tạng Pháp sư Huyền Trang dịch ra tiếng Hán.

Phật, Tâm là thực tại bao trùm khắp tất cả và ở khắp trong tất cả. Phật, Tâm bao trùm khắp tất cả và ở khắp trong tất cả không gian thời gian nên Phật, Tâm thường hiện tiền.

Đạo Phật là con đường của tự do. Tự do ở chặng đầu, tự do ở chặng giữa, tự do ở chặng cuối cùng. Con đường ấy tự do từ bước đầu cho đến bước cuối bởi vì con đường ấy đặt nền tảng trên tánh Không.

Bản tâm, tự tâm, bản tánh, tự tánh là những danh từ được Lục Tổ Huệ Năng sử dụng trong những lời thuyết pháp của ngài để chỉ bản tánh của tâm, tự tánh của tâm; nhưng danh từ tự tánh được ngài dùng nhiều nhất. Trong Kinh Pháp Bảo Đàn, ngài Huệ Năng nói bản tâm là tánh Không và ánh sáng (hay tánh sáng). Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết hơn về hai tính cách chính của bản tâm là tánh Không và ánh sáng.

/ Có thế giới bởi vì có tâm Câu lấy làm nhan đề trên ở trong Luận Đại Thừa Khởi Tín của Bồ tát Mã Minh (Asvaghosha), thế kỷ thứ nhất Tây lịch. Câu này thường được các Thiền sư và các hành giả nhắc đến nhiều trên con đường tu tâm.

Tánh nghe được giảng nhiều trong Kinh Lăng Nghiêm. Sau đây, chúng ta sẽ dùng vài đoạn Kinh Lăng Nghiêm để tìm hiểu và nhận biết tánh nghe.

Sự việc Ngũ Tổ khai ngộ bản tánh cho Lục Tổ Huệ Năng, truyền pháp đốn giáo và dặn dò về sự truyền rộng Pháp, được chính ngài Huệ Năng thuật lại như sau:

“Tất cả Phật pháp tức là pháp tánh. Pháp tánh ấy tức là Như Lai. Thế nên Như Lai thường trụ bất biến. Nếu có người nói rằng Như Lai vô thường, người ấy không biết pháp tánh. Y vào pháp, tức là pháp tánh. Pháp tánh ấy tức là Như Lai”. (Phẩm Tứ Y). Như thế thấy pháp tánh tức là thấy Như Lai, thấy Phật tánh. Thấy pháp tánh như thế nào?

Tu hành Phật tánh theo Kinh Đại Bát Niết Bàn là: Nền tảng: “Tất cả chúng sanh đều có Phật tánh.” Con đường: đi trong chính Phật tánh, vì Phật tánh bao trùm tất cả thời gian và không gian. Quả: là Phật tánh đã được khai mở trọn vẹn, tức là Phật quả. Nền tảng ấy phải thấy, tức là cái Thấy. Con đường gồm Thiền định, liên tục giữ gìn không lìa, khỏi cái Thấy Phật tánh ấy và Hạnh, tức là sống Phật tánh bằng tất cả con người của mình, mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý.