Ấn Quang Đại sư khai thị:
“Trợ giúp thành tựu cho một chúng sanh được vãng sanh, tức là thành tựu cho một chúng sanh tương lai thành Phật. Công đức này thật không thể nghĩ bàn”.
Hộ niệm là trợ giúp cho một người được vãng sanh. Người hộ niệm cần phải biết rõ phương pháp cũng như đạo lý về vãng sanh thì mới đem lại lợi ích cho người được hộ niệm.
Người không tu hành, không hiểu Phật pháp, không được hướng dẫn vãng sanh, không có hộ niệm, giờ lâm chung đa phần thần thức của họ thường bị dìm trong ác mộng, bị rơi vào những cạm bẫy dữ ác, rơi vào những cảnh hung hiểm. Bị lôi vào đó rồi thì rất khó thoát thân, thần thức sẽ theo nghiệp đi thọ báo.
Người lâm chung, thần thức của họ không tập trung. Mỗi người mỗi khác, trong tiềm thức của họ khơi lại những hành vi thiện ác mà khi sống họ đã huân tập từ lâu nay. Hình bóng tạng thức sẽ dẫn thần thức của họ đi ra ngoài. Lúc này họ bị bất lực, vì thần thức hoàn toàn do nghiệp lực làm chủ, năng lực và sức hút của nghiệp cũ rất nặng. Nếu nghiệp xấu ác của người đó nhiều, thì chủng tử xấu ác khởi lên mạnh mẽ, lập tức họ bị chiêu cảm đi vào trong ba đường xấu ác. Nếu nghiệp thiện nhiều, thì chủng tử thiện khởi lên, họ được chiêu cảm sanh về các cõi thiện, là cõi trời, cõi người, cõi A-tu-la.
Nếu bình thường, hằng ngày họ siêng năng tu niệm Phật, tức là gieo chủng tử Phật vào trong tâm của họ. Chủng tử Phật ngày càng phát triển lớn mạnh, khi lâm chung, chủng tử Phật xuất hiện trước, lúc ấy mới cảm ứng đạo giao với Phật và được Phật tiếp dẫn về Tây Phương Cực Lạc.
Nếu sự huân tập chủng tử Phật vào trong tâm họ chưa đủ mạnh, chưa đủ năng lực để vãng sanh, thì cần phải có người khác trợ lực, bằng cách niệm Phật trợ niệm, thì chủng tử Phật mới xuất hiện, mới dễ dàng vãng sanh được. Cho nên, điều cốt yếu là hằng ngày chúng ta phải siêng năng niệm Phật, khi lâm chung chủng tử Phật trong tâm xuất hiện trước, thì lúc đó mới hy vọng có cơ hội vãng sanh. Nói tóm lại, trợ niệm nghĩa là trợ giúp cho tâm người đó khởi lên chủng tử Phật.
Là một Phật tử, bất luận là người đó tu hành theo pháp môn gì, hành trì như thế nào (ăn chay, tụng kinh, niệm Phật, trì chú vv...), điều quan trọng nhất là làm sao để khi lâm chung trong tâm họ xuất hiện bốn chữ “A Di Đà Phật” và có ý nguyện mưốn được vãng sanh. Phát khởi chủng tử Phật mới thật có công dụng, mới trợ giúp cho việc vãng sanh.
Khi hộ niệm cho những người chưa biết tu hành, chưa biết niệm Phật, thì điểm đầu tiên là cần phải giải thích cho họ thấy rõ sự khác biệt giữa Chết và Vãng Sanh. Người chưa biết tu hành, nhưng trước giờ phút lâm chung nếu biết ăn năn sám hối, quyết lòng niệm Phật cầu vãng sanh, vẫn được vãng sanh. Hãy tùy cơ khai thị, giúp cho họ vững tâm niệm Phật, và tha thiết cầu vãng sanh để được hưởng cảnh an vui cực lạc, chứ không phải chết.
Chết rồi thì thần thức theo nghiệp mà đi thọ báo, đi luân hồi. Thật tình mà nói, chết rồi thì ghê lắm, không còn thuốc chữa nữa! Không thể chết, niệm Phật là pháp môn bất tử, không thể chết. Khi thọ mạng của chúng ta đến rồi, lẽ ra là ta phải chết, nhưng không chết, A Di Đà Phật đến tiếp dẫn chúng ta về Tây Phương Cực Lạc. Vãng sanh là sống mà đi, lúc lâm chung thấy Phật đến tiếp dẫn, cùng đi với Phật, thân thể này không cần nữa, vứt bỏ đi. Điều này chúng ta phải hiểu rõ ràng, phải minh bạch, pháp môn niệm Phật thật sự là pháp môn bất tử. Cái túi da thúi này không phải là đồ tốt, là gánh nặng phiền lụy, bình thường chúng ta không có cách chi vứt bỏ. Khi Phật đến, nhờ Phật lực gia trì chúng ta mới có thể đem vứt bó nó, theo Phật mà đi.
Điểm thứ hai, phân tích rõ thế giới Ta bà này là “Ngũ trược ác thế”, là khổ, không có vui. Vãng sanh Tây Phương Cực Lạc là vĩnh viễn thoát khỏi tam giới lục đạo, một đời bất thối thành Phật. Nếu có thời gian có thể sơ lược giới thiệu quang cảnh ở Tây Phương Cực Lạc cho người bệnh nghe, để kích khởi tâm ưa thích và tâm ham muốn vãng sanh của họ.
Điểm thứ ba, được vãng sanh hay không là ớ “một niệm sau cùng” của thời khắc lâm chung.
- Một niệm sau cùng là ác, liền lúc đó trong tâm xuất hiện cảnh giới của địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh. Thần thức sẽ theo nghiệp mà đi đầu thai vào những cảnh giới ác trong tam ác đạo.
- Một niệm sau cùng là thiện, lúc đó trong tâm liền xuất hiện thiện cảnh của trời, người và thần thức sẽ theo những thiện cảnh này mà đầu thai vào tam thiện đạo.
- Một niệm sau cùng, nếu là nhất tâm niệm “A Di Đà Phật”, cầu vãng sanh Tây Phương. Trong tâm sẽ xuất hiện cảnh giới Tây Phương Cực Lạc và A Di Đà Phật cùng chư Thánh Chúng đến tiếp dẫn, thần thức liền đi theo Phật về Thánh đạo của thế giới Cực Lạc.
Vấn đề tâm lý rất cần thiết khi hộ niệm cho người bệnh. Đối với những người chưa tu hành hoặc ít tu hành, khi hộ niệm chúng ta cần phải chú ý sử dụng đến phương tiện thiện xảo để hóa giải những chướng ngại về mặt tâm lý trước, có như vậy thì sự hộ niệm mới khỏi bế tắc, giúp người bệnh được có cơ duyên tin tưởng và niệm Phật cầu vãng sanh Tịnh độ. Giảng giải, chỉ bày, hướng dẫn, an ủi họ một cách khéo léo khiến họ phát khởi chánh tín. Khuyên người bệnh buông xả tất cả, nhất tâm niệm Phật, phát nguyện vãng sanh, mạnh dạn phát lồ sám hối tội lỗi, không sợ chết, thích vãng sanh, buông xả vạn duyên, sẵn sang đi theo Phật bất cứ lúc nào.
Mọi người thay nhau luân phiên niệm Phật, giúp cho người lâm chung giữ được chánh niệm. Vì lúc này tâm và sức lực của người bệnh rất yếu, họ khó có thể niệm liên tục và lâu dài được, hoàn toàn nương nhờ vào sự trợ niệm của người khác mới có thể thành tựu được. Nên biết, mình giúp cho một người khác được chánh niệm vãng sanh, tức là mình được quả báo lành ở tương lai, là người khác sẽ trợ niệm lại cho mình được chánh niệm vãng sanh về cõi Phật.
