Đối với người thế gian, tài sản quý giá nhất của họ chính là gia đình, của cải vật chất, công danh sự nghiệp, nhưng với người xuất gia thì đó là trí tuệ. Người xuất gia là người thực tập đời sống ly dục, lặng lẽ lội ngược dòng của trần thế, đó là cả một cuộc đấu tranh nội tâm đầy oanh liệt mà họ là những dũng sĩ tuyệt vời vì đã, đang và sẽ nỗ lực đánh bại những cám dỗ dục lạc của thế gian cùng tất cả phiền não ngủ ngầm trong tâm thức.

Theo Phật giáo, trí tuệ là sự hiểu biết về vạn hữu và thực chứng chân lý, là trí tuệ khởi lên từ sự hiểu biết đúng về vạn hữu, là trí tuệ dựa vào chánh kiến và chánh tư duy. Trí tuệ nhận thức những hiện tượng và những qui luật của chúng. Trí là tri giác trong sáng và hoàn hảo của tâm, nơi không nắm giữ bất cứ khái niệm nào.

Sự giải thoát chỉ đạt được trong sự giác ngộ hoàn toàn với lòng từ bi vô lượng. Sự giác ngộ chính là sự phát triển tột đỉnh của trí tuệ, là sự hiểu biết toàn diện.

Nguyên tắc của việc phát triển lòng từ bi là hãy nhìn vào điểm tốt của mọi người, mọi chúng sinh trong đó có bản thân mình. Khi nhìn vào những điểm mạnh, những tính chất tốt đẹp và thiện lành của mình, của người và của chúng sinh, thiền sinh sẽ cảm thấy dễ chịu hơn rất nhiều; từ sự dễ chịu đó, họ bỗng tốt hơn, yêu đời và dễ tính hơn!

Đại dịch Covid đang gây nên bao đau thương không thể tưởng tượng nổi cho nhân loại và thế giới. Nhân chính gây ra những đau khổ ấy, là do tỷ lệ nghịch quá lớn giữa những nghiệp xấu ác và nghiệp thiện mà chúng sinh đã gây tạo. Ở góc độ đời sống thế tục, cần phải nghe và tuân thủ theo lời dạy của bác sĩ và các chuyên gia. Như thế, sẽ giúp giảm khả năng lây lan dịch bệnh.

Hôm nay là ngày đầu xuân năm Nhâm Ngọ, tôi về đây Tăng Ni làm lễ mừng tuổi chúc thọ. Nhắc đến mừng tuổi, tôi đã từng nói qua mất một năm là tuổi thọ rút ngắn lại một tuổi, cái chết đuổi gấp sau lưng, có gì mà mừng! Nhưng bây giờ tôi thấy ý nghĩa mừng tuổi vẫn có giá trị. Tại sao?

Phật pháp luôn sẵn đó, hiện bày trước mắt mỗi người. Chúng sanh do loạn động chôn vùi, vô minh che lấp cho nên bỏ sót, không nhận ra. Từ bản thể vốn vậy, thoáng chợt bất giác, mê lầm, xa khơi; từ đó phân làm hai đường mê và giác. Thông minh lanh lợi trong xao động chưa yên, phát kiến nhiều thứ độc đáo bên ngoài mà chính mình còn trong sanh diệt, luân hồi, khổ não, lúc này tạm gọi là hữu sư trí tuệ.

Tưởng tri, thức tri và tuệ tri được đức Phật chỉ ra nhằm mục đích phân biệt rõ các cấp độ nhận thức về sự vật hiện tượng. Thông qua sự nhận thức này, hành giả dễ dàng phân biệt, để tâm không bị vướng mắc chấp thủ về cái nhìn chủ quan, loại bỏ những ảo tưởng, cố chấp theo quan kiến thường tình đưa đến những hệ lụy, khổ đau.

Mục đích của Đạo Phật là diệt khổ và đem vui cho mọi loài, nhưng phải là người có trí mới biết được con đường đưa đến an lạc và hạnh phúc. Mục đích của Đạo Phật là giải thoát và giác ngộ, và chỉ có trí tuệ (Pannà) mới là phương tiện duy nhất đưa loài người đến bờ giải thoát và giác ngộ.