Sn 4.16 – SARIPUTTA SUTTA
KINH VỀ SARIPUTTA
Trong khi các kinh khác nói rằng chớ dựa vào giới luật và nghi lễ tôn giáo (vì thuần túy giữ giới và nghi lễ có khi lại là kiến chấp ngăn che, vì cho là có pháp giải thoát ngoài tâm, lại tăng ngã chấp), Kinh Sn 4.16 nói cụ thể về những việc làm hàng ngày của một vị tu sĩ. Có lẽ Kinh này là khởi đầu của các bộ thanh quy về sau. Đọc kinh này có thể đoán được rằng ban đầu chỉ có những lời dạy căn bản của Đức Phật, lúc đó chưa có giới luật chi tiết như các bộ Tỳ Ni về sau.
Đức Phật dạy trong Kinh này rằng người tu sĩ sống cô tịch chớ nên sợ các loài thú hay sợ sự tiếp cận với người khác, phải rải tâm từ tới các loài, chớ trộm, chớ nói dối, chớ bận tâm chuyện người trong làng xóm nói, chỉ nói lời nhu hòa, hoan hỷ khi bị bạn khiển trách, luôn luôn tỉnh thức và tịch lặng, gỡ bỏ tâm quyến luyến bụi trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp – tức là cái được thấy, được nghe, được ngửi, được nếm, được chạm xúc, được tư lường), khảo sát Pháp (xin xem lại Kinh Sn 4.11), với tâm chuyên nhất định tĩnh, sẽ phá hủy bóng tối (tức, giải thoát).
Tóm lược ý kinh: Giữ giới cho nghiêm. Tỉnh thức rời dính mắc từ sắc thanh hương vị xúc pháp. Tỉnh thức khảo sát Pháp, sẽ tới lúc giải thoát.
Kinh này gồm các bài kệ từ 955 tới 975.
955
Xá Lợi Phất:
Con chưa từng thấy, chưa từng nghe
vị thầy nào trước giờ
có lời hòa ái như thế, từ trời Tusita
tới hướng dẫn một giáo đoàn.
956
Người Mắt Sáng xuất hiện
trong thế giới này cùng với chư thiên.
Người đã xóa tất cả bóng tối
đã đạt an lạc tự bản thân ngài.
957
Đối trước Đức Phật, bậc Như Thị
người không dính mắc, không hư dối,
người tới với nhiều môn đệ
con xin hỏi vì những người còn ràng buộc nơi đây.
958
Đối với một nhà sư đã lìa thế tục
thường tìm một nơi ngồi cô tịch
dưới gốc cây, nơi góc nghĩa trang
hay trong các hang núi.
959
Cư ngụ ở những nơi cao hay thấp
Những nơi hoang vắng, lặng lẽ
có bao nhiêu kinh hoàng nơi đó
mà một vị sư không nên run sợ?
960
Có bao nhiêu là trở ngại nơi đó
để một vị sư vượt thắng
trong khi cư ngụ ở những nơi vắng
cả những nơi chưa từng bước tới.
961
Với các vị sư cô tịch đó,
cách nói chuyện nên thế nào
sinh hoạt nên thế nào
giới luật và nghi lễ tôn giáo nên thế nào?
962
Các tu sĩ nên hành trì như thế nào
khi sống cô tịch, trí tuệ, tỉnh thức
để xóa sạch tất cả những bất tịnh
như thợ bạc xóa sạch bụi ở trang sức bạc.
963
Đức Phật:
Ta sẽ nói cho ngươi, Xá Lợi Phất, ngươi đã biết [Pháp]
về những gì thoải mái với người đã ly dục
người thường tới nơi cô tịch
người ước muốn Giác Ngộ theo Chánh Pháp.
964
Vị sư tỉnh thức, trí tuệ, sống cô tịch
không nên có năm nỗi sợ:
ruồi nhặng, muỗi mòng, rắn
gặp gỡ người khác, loài thú 4 chân.
965
Cũng chớ nên sợ tín đồ giáo pháp khác
kể cả khi người dị giáo kia làm điều kinh sợ
Thêm nữa, người đi tìm thiện lành
Nên vượt qua tất cả các hiểm nguy khác.
966
Kham nhẫn cả khi bệnh, đói và khát
chịu đựng cả khi trời trở lạnh, cực nóng
người tu sĩ không nhà chớ dao động
hãy tinh tấn, ra sức tu học.
967
Chớ nên trộm cắp, chớ nên nói dối
Rải tâm từ tới cả người yếu và người mạnh
Khi nào thấy chợt khởi niệm dao động
hãy tự rầy, thôi đi, vì [niệm] đó là từ phía Bóng Tối.
968
Chớ có bao giờ giận dữ và kiêu hãnh
hãy nghiêm ngặt nhổ bật gốc rễ chúng
Hoàn toàn xa lìa, không dính mắc
dù là những gì khả ái hay không khả ái.
969
Nêu cao trí tuệ, vui trong thanh tịnh
gỡ bỏ các trở ngại,
sống biết đủ tại nơi hoang vắng
vượt thắng bốn lý cớ than thở:
970
Tôi sẽ ăn những gì? Tôi sẽ ăn nơi nào?
Tôi ngủ đêm qua nhọc nhằn quá! Tôi ngủ đêm nay nơi nào?
Một du tăng không nhà
hãy gỡ bỏ các niệm than thở đó.
971
Khi nhận thức ăn và y phục đúng thời
hãy biết thế nào là vừa đủ
hãy canh giữ như thế, hãy tự chế khi vào làng
cho dù khi bị kích bác, cũng không mở lời nặng nề.
972
Với mắt nhìn xuống, chân đi cần trọng
giữ tâm trong định, luôn luôn tỉnh thức
hướng nội chú tâm, tịch lặng an bình
xa lìa nuối tiếc, cắt đứt ngờ vực.
973
Tỉnh thức, vui vẻ khi bị lời khiển trách
chớ bực dọc đối với người đồng tu
hãy nói lời an hòa đúng thời, nhưng kiệm lời
chớ bận tâm chuyện người thế gian bàn tới.
974
Thêm nữa, hãy tu với tâm tỉnh thức
để gỡ bỏ 5 thứ bụi trần gian:
hàng phục tâm say đắm đối với những gì
được thấy, nghe, ngửi, nếm, chạm xúc.
975
Vị tu sĩ, tỉnh thức với tâm giải thoát
sẽ gỡ bỏ những tham đắm các thứ bụi đó
Trong khi khảo sát Pháp, rồi sẽ tới lúc
với tâm chuyên nhất, vị này sẽ phá hủy Bóng Tối.
Đức Phật dạy như trên.
Hết Kinh Sn 4.16
HẾT PHẨM TÁM
