Sn 5.7: NANDA-MANAVA-PUCCHA
CÁC CÂU HỎI CỦA NANDA
Học nhiều kiến thức không thể giải thoát. Giữ giới cấm cũng vô ích (có khi, chỉ tăng ngã chấp, rằng có người đang giữ giới, rằng có giới đang được giữ). Rèn luyện tu tập cũng vô ích. Bởi vì, cái rèn luyện được, chi là pháp sanh diệt, pháp hữu vi, sẽ tới một lúc tan rã.
Có thể dẫn ra Kinh AN 6:60 (Citta Sutta), kể rằng Tỷ khưu Citta Hatthisariputta đã thành tựu tứ thiền bát định, nhưng rồi rơi trở lại niềm vui ái dục, nên xả giới để về đời thường, vui với cung đình vua quan, xã hội dân gian… Một thời gian sau nữa, mới nhớ đời tăng sĩ, nên xin xuất gia trở lại, sống đời cô tịch, tinh tấn, và rồi đắc quả A La Hán. Do vậy, rèn luyện tu tập không nên dựa vào pháp hữu vi.
Kinh Sn 5.7 đặc biệt nói là chớ làm vô lượng pháp này, đừng làm vô lượng pháp kia, không làm vô lượng pháp nọ… và không hề nói phải làm gì. Tất cả lời Đức Phật dạy nơi đây chỉ là phủ định. Đừng giữ giới cấm (ghi chú: không có nghĩa là phá hủy giới luật nhà Phật, chỉ có nghĩa là giới luật để qua bờ kia phải là giới của pháp ấn Vô ngã). Đừng dựa vào kiến thức hay truyền thống. Chớ dựa vào thấy nghe hay biết. Chớ tham ái. Chỉ khẳng định một điều trong kinh này là “hãy sống nơi cô tịch.”
Chữ “sống nơi cô tịch” trong bài Kệ 1078 có nhiều nghĩa.
Anandajoli dịch là: lives without company (sống với không ai/vật/pháp gì theo bên).
Bodhi dịch là: who live remote (người sống nơi xa, hẻo lánh).
Khantipalo dịch là: those foeless (người không có ai/vật/pháp gì thù nghịch).
Thanissaro dịch là: those who live disarmed (người đã buông vũ khí).
Fausboll dịch là: having secluded themselves (tự sống cô tịch).
Ngài Minh Châu dịch là: Những ai diệt quân lực.
Theo ngữ cảnh, nếu chúng ta tin rằng trong kinh này, Đức Phật dạy rằng chớ làm các pháp, rằng đừng làm các pháp, rằng không làm các pháp… thì chúng ta có thể dịch theo một công án Thiền Tông, mang đầy đủ nghĩa nên là:
-- Hãy nghe tiếng vỗ của một bàn tay.
Và dịch như thế mới mang đủ ý nghĩa: sống trong tận cùng cô tịch, sống nơi hẻo lánh, không một ai/vật/pháp nào theo bên, đã buông trọn vũ khí, và đã diệt toàn bộ quân lực.
Tương tự, trong Thiền Tông có ghi lại sự tích khi mới gặp Thạch Đầu, Bàng Cư Sĩ hỏi, “Không cùng với vạn pháp làm bạn lữ là người như thế nào?” Chưa nói dứt lời đã bị Thạch Đầu bịt miệng. Phải chăng, cái “cô tịch” đó không có lời để nói? Làm sao mở miệng về cái không dính gì tới uẩn-xứ-giới bằng lời được?
Tóm lược ý kinh: Sống với tâm cô tịch, không gì dính mắc
Kinh này gồm các bài kệ từ 1077 tới 1083.
1077. [Nanda] Người ta nói rằng trong thế giới này có những bậc trí tuệ. Có như thế không? Có phải người ta gọi một người là bậc trí tuệ vì người này có kiến thức, hay vì nếp sống người này đang tuân thủ?
1078. [Đức Phật] Bậc thiện không nói rằng có ai là trí tuệ chỉ vì người đó có kiến thức (knowledge), hay có quan kiến (view), hay sống theo truyền thống (tradition). Ta nói, những người trí tuệ là người không còn tham ái, không phiền não, và sống nơi cô tịch.
1079. [Nanda] Một số ẩn sĩ và Phạm chí
nói rằng thanh tịnh tới từ những gì được thấy và nghe,
nói rằng thanh tịnh tới từ giới luật và tuân thủ rèn luyện,
nói rằng thanh tịnh tới từ nhiều cách khác nữa.
Con xin Đức Phật trả lời rằng những người “có pháp để tu” như thế có ai đã vượt qua sinh và già? Kính xin Đức Phật trả lời cho con.
1080. [Đức Phật] Hỡi Nanda, bất kỳ ai trong các ẩn sĩ và Phạm chí này
nói rằng thanh tịnh tới từ những gì được thấy và nghe,
nói rằng thanh tịnh tới từ giới luật và tuân thủ rèn luyện,
nói rằng thanh tịnh tới từ nhiều cách khác nữa,
mặc dù họ đang sống kềm chế như thế,
ta nói họ vẫn chưa vượt qua sinh và già.
1081. [Nanda] Một số ẩn sĩ và Phạm chí
nói rằng thanh tịnh tới từ những gì được thấy và nghe,
nói rằng thanh tịnh tới từ giới luật và tuân thủ rèn luyện,
nói rằng thanh tịnh tới từ nhiều cách khác nữa.
Nếu Đức Phật nói rằng những người vừa nói chưa qua được trận lụt, vậy thì ai trong thế giới cõi nhân thiên này đã vượt qua bờ sanh và già? Kính xin Đức Phật giảng cho con.
1082 [Đức Phật] Hỡi Nanda, ta không nói rằng tất cả các ẩn sĩ và Phạm chí bị bao trùm bởi sinh và già: bất kỳ ai nơi đây không còn dựa vào những gì được thấy, nghe, cảm thọ, không còn dựa vào giới cấm và rèn luyện tu tập, và cũng đã rời bỏ toàn bộ vô lượng cách khác nữa – hễ ai biết rõ tận tường tham ái, không còn lậu hoặc nữa – ta nói những vị đó đã vượt qua trận lụt.
1083. [Nanda] Bạch ngài Gotama, con rất mực vui mừng nghe lời dạy của ngài đại đạo sư, dạy rõ ràng pháp giải thoát ra khỏi dính mắc. Bất kỳ ai nơi đây không còn dựa vào những gì được thấy, nghe, cảm thọ, không còn dựa vào giới cấm và rèn luyện tu tập, và cũng đã rời bỏ toàn bộ vô lượng cách khác nữa – hễ ai biết rõ tận tường tham ái, không còn lậu hoặc nữa – con cũng nói những vị đó đã vượt qua trận lụt.
Hết Các Câu Hỏi của Nanda
