Bây giờ đã bước vào mùa hè. Trời nắng nóng mà ăn vài miếng dưa hấu mát lạnh, còn gì bằng. Ăn dưa hấu nhớ tới người xưa. Truyện cổ tích kể rằng:
Xưa thiệt là xưa, thời những vua Hùng Vương mới dựng nước, có một vua Hùng Vương nhận một chàng thanh niên tài giỏi làm con. Nhưng về sau, vì hiểu lầm, vua đày Mai An Tiêm, vợ và con ra một hoang đảo. Lúc đầu, cả gia đình khốn đốn vất vả, bắt cá, hái rau rừng để sống. Một hôm, đàn chim bay ngang, thả xuống vài hạt trái. Ít lâu sau, nẩy mầm, ra lá, ra quả. Quả cứ lớn dần. An Tiêm nghĩ trái nầy chim ăn được, mình cũng ăn được, bổ ra, thấy ruột màu đỏ thắm, nếm thử, nước ngọt mát rượi. Cả gia đình cùng chia nhau thưởng thức. Từ đó, An Tiêm lấy hạt, chăm chỉ gieo trồng. Thời gian qua, đảo hoang bây giờ thành rừng dưa đỏ. Tuy vậy, sống trên đảo hoang chung quanh mênh mông, chỉ có trời và nước, không thấy nhà, không thấy người, chàng vẫn nhớ quê hương, nhớ đất nhớ người. Chàng cứ đem các quả dưa đỏ thả cho trôi trên dòng nước. Thả xuống, thả xuống. Những quả dưa, bồng bềnh trôi. Cho tới một ngày kia, một chiếc thuyền con tìm tới, hỏi về tông tích quả dưa đỏ. Từ đó, thỉnh thoảng lại có vài chiếc thuyền con ghé bến, trao đổi thức ăn hay vật dụng để lấy dưa.
Một hôm, vua Hùng Vương nhận được vài quả dưa lạ do một người dâng tặng. Vua hỏi nguồn gốc quả dưa, mới hay là An Tiêm còn sống, hối hận, vua cho đoàn thuyền ra đảo rước An Tiêm và gia đình trở về. An Tiêm đem dưa và hạt giống theo về, phân chia cho người dân gieo trồng. Từ đó, quả dưa đỏ vẫn là thứ trái cây được ưa chuộng, không những đẹp vì màu sắc, vỏ màu xanh tươi, ruột lại hồng đỏ, lại nhiều nước ngọt, mà cơm thì dòn xốp.
Chắc là vì nó ngon và đẹp, nên người Tàu nói “hảo”, mình nói trại đi là dưa hấu.
Câu chuyện cổ chỉ giản dị như vậy, từ trước nhiều người đã bàn luận về đức hạnh của An Tiêm và ân lớn của An Tiêm đối với dân ta từ thời cổ đại.
Hôm nay, cầm miếng dưa hấu trên tay, vỏ thì xanh thắm, ruột thì đỏ thắm, mát lạnh. Trong nhận thức mơ hồ thấy hình ảnh những quả dưa này đã trôi nổi bồng bềnh mấy ngàn năm trước, giữa biển khơi, mênh mông sóng nước. Không vướng vào đá ngầm, không vướng vách núi, không vướng rong rêu, không rẻ tạt vào bờ, êm đềm xuôi theo dòng nước, mãi tới khi một chiếc thuyền con nào đó, có người trông thấy nhặt lên. Thế là chàng An Tiêm được mãn nguyện.
Con đường tu của mình, thấy mình cũng hao hao giống quả dưa đỏ. Có lần mình đã kể lại kinh nghiệm "thả nổi trên biển”, quả dưa đỏ cũng từng thả nổi trên biển, không vướng hai bên bờ, cũng không vướng bất cứ vật gì trên mặt sóng nước. Hễ thủy triều lên thì nâng cao mình lên, khi thủy triều xuống thì mình nhẹ nhàng hạ xuống theo, không bận tâm, không cưỡng chống lại, cũng không mong cầu thủy triều ơi, hãy lên cao hoài. Quả dưa, trôi theo dòng đời, trôi theo sự vận hành hài hoà của vạn pháp. Thật là bình an. Cho tới khi, gặp người hữu duyên, tặng cho người, tặng cho đời một tấm lòng son, tươi thắm, ngọt ngào, mát rượi.
Quả dưa đỏ, mình vẫn xem là vật vô tri giác, là loài vô tình. Sao lại hành xử giống hệt một người tỉnh thức? Nó không có cái Biết, mà sao cũng được sinh ra trên đời, lớn dần theo năm tháng, tích tụ nước ngọt, thơm ngon, màu sắc thắm tươi, dâng hiến cái đẹp nhất của mình cho ai cần tới mà không phân vân, cũng không cần đời trả ơn lại. Một kiếp sống ngắn ngủi, không làm hại ai, mà bất cứ ai, bất cứ vật nào cũng có thể làm hại mình, nhưng không than thở, không oán hận. Đời sống hồn nhiên, có đất tốt, có nước nhiều thì nảy mầm, ra lá, ra quả, quả chín thì lìa cành, cứ xoay vần hoài như thế. Cũng không khác cái vòng tuần hoàn của vạn pháp, của con người.
Con người, tự hào là hơn loài vô tri giác, chính ở chỗ cho là con người có tri giác, là loài hữu tình. Có não bộ, có phân biệt tốt, xấu, có trí năng thông minh, có ký ức ghi nhớ kinh nghiệm và học hỏi, có tình cảm thương yêu, có lý trí biết suy nghĩ, có ngôn ngữ diễn tả và thông đạt với người khác. Con người tự hào mình là tối thượng trong vạn vật, cao quí hơn loài cỏ cây hoa lá là vô tri giác. Điều này cũng đúng.
Nhưng tại sao người nào cũng có nỗi khổ, tại sao thế gian lại là đại dương mênh mông của khổ đau.Tại sao thế gian không phải là đại dương mênh mông của an vui, hạnh phúc?
Tại sao chúng ta có biết phân biệt tốt xấu, thiện hay ác, mà thường chúng ta lại thích làm ác, thích việc xấu. Chính chỗ này là vô minh. Mình có tri giác mà hành xử sai lầm. Chỉ vì cái thấy đúng, cái tâm trong sạch của con người bị che lấp.
Cái gì ghê gớm có oai lực che lấp tâm trong sạch của mình? Cái ghê gớm đó không ngoài cái Tham. Tham cái gì? - Tham tiền tài, tham sắc đẹp, tham của cải vật chất, tham danh vọng, tham ăn uống, ngủ nghỉ. Trong kinh, có khi nói nó có quyền lực phi thường, gọi là Ma Vương. Nó ngự trị khắp thế gian, có khi nó che mắt mình, không nhìn thấy được Phật. Dù Phật đang đứng trước mặt, mình cũng không thấy. Dù nghe Phật nói, ta đang ở trong tâm của con, từ xưa tới giờ, không bao giờ xa rời con... mà mình vẫn chưa tin, mình cứ chạy đi chỗ này chỗ kia tìm.
Cỏ cây hoa lá, hồn nhiên, bình an suốt bốn mùa, nắng nhiều thì héo, mưa xuống thì tươi xanh mát mẻ, có người ngắm nhìn thì tươi cười nở hoa, yểu điệu làm dáng theo gió thoảng đong đưa. Chắc là mình phải học theo nhịp sống hồn nhiên này, để mặc cho vạn vật tự vận chuyển theo nhịp điệu hài hoà của nhân duyên. Tâm bình an thanh thản, trí mới sáng, mình mới có cơ hội đem cái đẹp nhất, cao quí nhất của mình ra dâng hiến cho cuộc đời. Nếu mỗi người tỉnh thức, thì Ma vương đâu còn lảnh thổ nữa để thống trị.
Thì biển khổ bây giờ là biển trí tuệ, từ bi, và hạnh phúc.
SOURCES OF HAPPINESS
Article 9: THE RED WATERMELON
It is summer now. Sunny and hot! Nothing is better than enjoying some slices of cool watermelon. That reminds us of the ancient people and a legend which told there was once upon a time when the HungVuong Kings were building up the country. One among them adopted a young, talented man as his son. Later one, due to some misunderstanding, the king ordered to exile that adoptee, Mai An Tiem, and his family to an isolated and deserted island.
At first, for survival, the whole family had to struggle very hard by catching fishes and collecting wild vegetables. One day, a bird flock flew by and dropped some seeds. Very shortly after, those seeds sprouted, young leaves protruded; and finally fruits yielded. The fruits got bigger and riper. An Tiem thought if birds could eat them, it was edible for humans. He tried to cut it open and found the crimson flesh in a cool and sweet flavor. The whole family happily enjoyed them. Since then, An Tiem diligently took care of the seeds to cultivate them. Time passed. The deserted island became a forest of red watermelons. However, isolated on the island and surrounded by the immense water, he could not see anyone, any house except the sun and the sky. He missed his homeland and his people. He kept dropping the red melons down and down the water. The fruits were floating up and down in the current toward indefinite destinations. Then, one day, a small boat stopped at the island with the question about the origin of the melons. From that time, once in a while, some boats quickly visited to trade food or utensils for the red fruits.
Until one day, King HungVuong got some melons offered by a stranger. The King inquired about the original location of the fruits. He immediately learned that they came from An Tiem who was still alive. Feeling regretful about what he had done, he sent a fleet of boats to the island to pick him up and his family back to the fatherland. An Tiem brought home the fruits and the seeds that he distributed to the farmers to start the cultivation. Right then, that red fruit turned into favorite across the country due to not only for the beautiful colors, the green skin and the red, sweet and juicy flesh, but also for the crispy texture.
Maybe it is delicious and cute, so, the Chinese say “hảo”, and we say it in the Vietnamese accent “hấu”, dưa hấu, water melon.
The ancient tale is simple in such a way. For a long time, there has been many discussions on the virtue of An Tiem and his great gratitude our people have owned since the old days.
In my hand now is a piece of watermelon with deep green peel and red, cool flesh. The images of the fruits hovering in the immense ocean amongst splashing waves thousands of years ago vaguely appeared in my insight. They were not caught in the hidden rocks, not stuck in the cliffs, not entangled in algae, not diverting towards the shore but they were smoothly moving in the current till someone on a certain boat saw them and grabbed them. That satisfied An Tiem.
Our mind culture is rather similar to the story of the red watermelons. I shared my experience of “floating myself in the sea”. The watermelons once rambled in the ocean. They were neither snagged on the shore nor impeded by anything on the wave surface. Whenever the tide rose up, they moved themselves high with it. Whenever it fell, they gently lowered down accordingly. They did not worry, or resist against anything. They neither asked the tide to constantly rise high. The watermelons flew in the life current and drifted in the harmonious operation of all the phenomena. It was so peaceful. Till they met the preconditioned people, they offered themselves and gave life their taste, fresh, sweet, cool in the brightly red color.
The red melons, the insentient beings! How come they could deal with things like the conscious human beings? They do not possess the Knowing. But they come into existent, grow up with time, develop and contain the sweet juice, tasteful texture in beautiful colors. They dedicate their best for those who need without hesitating or a tribute required. A short lifespan causes harm to no one. But anyone and anything could hurt them. Yet they tolerate all without any complaining and resentment. They stay in innocence. With good soil and plenty of water, they bring out the young shoots, green leaves and bear the fruits which are picked up when ripe. It is their repeated cycle of evolving. It is not different from the circulation of all phenomena and humanity.
Humans are loftier than non-sentient beings because they are conscious and capable for sensing and feeling. With brain, they can conduct the cognitive, intellectual activities such as differentiating between good and bad, intelligence, memory to record what having learned and experienced, reasoning and thinking, loving, communicating with others by languages. All those make humankind proud and superior to other species and haughtier over every type of nescient vegetation. That sounds correct.
But why does every person undergo his own sufferings? Why is the world an enormous ocean of boundless sorrow instead of tranquility and happiness?
We are able to point out the differences between good and bad, virtuous and sinful. But why do we prefer doing evil? The cause is the very ignorance. We are conscious but we have been behaving incorrectly. Our right view and wholesome mind have been hindered.
What is the horrible power that can obscure our crystal clear mind? Nothing but the greed. What are we greedy for? – Yearning of wealth, beauty, thirst of material properties, hunger of fame, desires of eating and drinking, resting and sleeping. The Buddhist canons also refer to the extraordinary power of cravings and call them the Mara, Devil King. This king rules the whole world. It can impede our vision to prevent us from the Buddha who might be in front of us, but we are unable to recognize him. The Lord says he has never been far away from us but being right in our mind. Yet, we do not believe what we have learned. Instead, we run from place to place in searching for him.
All the vegetations, the innocents, stay well throughout the four seasons. Too sunny, they get drooping; with rain, they are fresh and coolly green. When being seen, they are happily blooming or gracefully swinging in the breeze. We probably learn this natural rhythm of living. We should let everything move in the congruous cadence of the causal effects by themselves. When our mind is calm, our insight flashes out. Then, we can dedicate all of our best and noblest to life. If each of us is mindful, there is no more kingdom for that Evil King to reign.
And, the ocean of sufferings now turns into that of wisdom, compassion, pleasure and happiness.
Bhikkhuni Thích Nữ Triệt Như
Sunyata Monastery, June 17, 2021
English version by Ngọc Huyền
