03. HỒ SƠ THÁNG 5. Ngày 10 tháng 5/1963. From the Consulate at Hue: May 10 meeting 10:30 hours local at Tu Dam Pagoda attended by estimated five or six thousand Buddhists. Crowd orderly. ARVN troops and police in area. Province Chief Dang present.

HỒ SƠ THÁNG 5. Ngày 10 tháng 5/1963. From the Consulate at Hue: May 10 meeting 10:30 hours local at Tu Dam Pagoda attended by estimated five or six thousand Buddhists. Crowd orderly. ARVN troops and police in area. Province Chief Dang present. Numerous banners displayed “kill us, ready sacrifice blood, Buddhists and Catholics equal. Cancel Decree Number 10, request stop of arrests and kidnapping; a Buddhist flag will never go down”. Ex-chief Bonze Tri Quang urged all be peaceful. Carry no weapons, be prepared die. Final of hour long session was official placing of blame for Decree Number 10 re no flags on former Emperor Bao Dai who allegedly issued original order. Meeting ended peacefully. Catholics here appear almost unanimously sympathetic to Buddhists’ situation. // Lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Huế: Cuộc biểu tình ngày 10 tháng 5 lúc 10:30 giờ địa phương tại chùa Từ Đàm ước tính có khoảng năm hoặc sáu ngàn Phật tử tham dự. Đám đông có trật tự. Quân đội và cảnh sát VNCH hiện diện trong khu vực. Tỉnh trưởng Nguyễn Văn Đẳng có mặt. Vô số biểu ngữ giương cao “Hãy giết chúng tôi, đã sẵn sàng đổ máu hy sinh, Phật giáo và Công giáo đều bình đẳng. Hãy hủy bỏ Dụ số 10, yêu cầu chấm dứt việc bắt giữ, bắt cóc; lá cờ Phật giáo sẽ không bao giờ hạ xuống”. Nhà sư Thích Trí Quang kêu gọi mọi người hãy bình tỉnh. Đừng mang theo vũ khí, hãy chuẩn bị để chết. Biểu tình kéo dài một tiếng đồng hồ cuối cùng là việc chính thức đổ lỗi cho cựu hoàng Bảo Đại về Dụ số 10, người được cho là đã ban hành sắc lệnh ban đầu. Biểu tình kết thúc trong hòa bình. Người Công giáo ở đây tỏ ra gần như đồng tình với hoàn cảnh của Phật tử.

.

117. Telegram From the Consulate at Hue to Department of State 1

Hue, May 10, 1963, 3 p.m.

6. May 10 meeting 10:30 hours local at Tu Dam Pagoda attended by estimated five or six thousand Buddhists. Crowd orderly. ARVN troops and police in area. Province Chief Dang present. Numerous banners displayed “kill us, ready sacrifice blood, Buddhists and Catholics equal. Cancel Decree Number 10, request stop of arrests and kidnapping; a Buddhist flag will never go down”. Ex-chief Bonze Tri Quang urged all be peaceful. Carry no weapons, be prepared die. Be alert to VC efforts agitate people, follow Gandhi policies. Quang asked people agree to follow him and crowd roared assent.

Buddhist leader [less than 1 line not declassified] told crowd this regime is a good govt. Bonze Quang told people fly flags and he would [Page 286]take responsibility. Letter addressed to GVN 2 given to Province Chief related peaceful history Buddhists, even despite many arrests and kidnappings recent years. Some bad men in govt responsible for this. Themes of banners embodied in letter which signed by Quang and other high Buddhists and organizations. Chairman GVN Buddhist Association Mat Nguyen called on GVN pay families of May 8th victims. Nguyen told crowd all Buddhist temples in Vietnam will always remember incident on Buddha’s birthday. Nguyen called on GVN punish man who ordered open fire evening May 8th.

Province Chief thanked Buddhists for opportunity address meeting, expressed sorrow for those dead, stated GVN ready help families of victims and guarantees payments to families. Crowd cheered him enthusiastically.3

Final of hour long session was official placing of blame for Decree Number 10 re no flags on former Emperor Bao Dai who allegedly issued original order. Meeting ended peacefully.

Believe crisis nearing end. Although mass funeral which may be held although not now confirmed could still cause difficulties. Population seems quiet, but long term hard feelings will clearly persist. Pacifist direction of Buddhist leadership has avoided additional bloodshed and crystallization of conflict. Catholics here appear almost unanimously sympathetic to Buddhists’ situation.

Arriving aspects whole incident: 1) Relatively bold natural language in banners and addresses May 8 of Bonze; 2) Duration of tension highlighted by 5 major demonstrations [of] over 50 [in] one hour; 3) Total failure NRM scheduled meeting May 9 which was to have blamed deaths on VC; 4) Inability or unwillingness GVN to quell overt large scale protest albeit peaceful at early stages; 5) Willingness of people to congregate and demonstrate in face of police and military; 6) Evident grounds will rock roots popularity of cause which not frequently witnessed in Vietnam.

Believe Embassy Saigon and Dept should anticipate some international reaction to incident, particularly in view Bonze Quang telegram to Rangoon. Would seem Communists almost certain to give incident big propaganda play as example GVN suppression freedom of religion and slaughter of innocent people.

Helble

NOTES:

(1) Source: Department of State, Central Files, SOC 14-1 S VIET. Secret; Operational Immediate. Also sent to Saigon.

(2) An apparent reference to Document 118.

(3) A marginal comment in an unknown hand reads, at this point, “Great”.

Source:

https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1961-63v03/d117

.... o ....

117. Điện văn từ Lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Huế
gửi về Bộ Ngoại giao (1)

Huế, ngày 10 tháng 5 năm 1963, lúc 3 giờ chiều.

6. Cuộc biểu tình ngày 10 tháng 5 lúc 10:30 giờ địa phương tại chùa Từ Đàm ước tính có khoảng năm hoặc sáu ngàn Phật tử tham dự. Đám đông có trật tự. Quân đội và cảnh sát VNCH hiện diện trong khu vực. Tỉnh trưởng Nguyễn Văn Đẳng có mặt. Vô số biểu ngữ giương cao “Hãy giết chúng tôi, đã sẵn sàng đổ máu hy sinh, Phật giáo và Công giáo đều bình đẳng. Hãy hủy bỏ Dụ số 10, yêu cầu chấm dứt việc bắt giữ, bắt cóc; lá cờ Phật giáo sẽ không bao giờ hạ xuống”. Nhà sư Thích Trí Quang kêu gọi mọi người hãy bình tỉnh. Đừng mang theo vũ khí, hãy chuẩn bị để chết. Hãy cảnh giác với những nỗ lực của VC đang kích động người dân, hãy làm theo chính sách của Gandhi. Thầy Trí Quang yêu cầu mọi người đi theo Thầy, và đám đông hò reo đồng ý.

Lãnh đạo Phật giáo [ít hơn 1 dòng không được giải mật] nói với đám đông rằng chế độ này là một chính phủ tốt. Thầy Trí Quang kêu gọi mọi người treo cờ và Thầy sẽ chịu trách nhiệm. Lá thư đề gửi Chính phủ Việt Nam (2) trao cho Tỉnh trưởng nói về lịch sử hòa bình của Phật giáo, dù có nhiều vụ bắt bớ, bắt cóc trong những năm gần đây. Một số kẻ xấu trong chính phủ phải chịu trách nhiệm về việc này. Chủ đề của các biểu ngữ được ghi rõ trong thư có chữ ký của Thầy Trí Quang và các Phật tử và tổ chức cao cấp khác. Chủ tịch Hội Phật giáo Chính phủ Việt Nam Thích Mật Nguyện kêu gọi Chính phủ Việt Nam trả tiền cho gia đình các nạn nhân ngày 8 tháng 5. Thầy Mật Nguyện nói với đám đông rằng tất cả các ngôi chùa Phật giáo ở Việt Nam sẽ luôn ghi nhớ sự kiện xảy ra trong ngày Phật Đản. Thầy Thích Mật Nguyện kêu gọi Chính phủ Việt Nam trừng phạt người ra lệnh nổ súng vào tối ngày 8 tháng 5.

Tỉnh trưởng cảm ơn Phật tử vì cho cơ hội tới gặp mặt, bày tỏ sự đau buồn đối với những người đã thiệt mạng, khẳng định Chính phủ Việt Nam sẵn sàng giúp đỡ gia đình các nạn nhân và bảo đảm sẽ chi trả cho các gia đình. Đám đông cổ vũ ông Tỉnh trưởng  nhiệt tình.(3)

Biểu tình kéo dài một tiếng đồng hồ cuối cùng là việc chính thức đổ lỗi cho cựu hoàng Bảo Đại về Dụ số 10, người được cho là đã ban hành sắc lệnh ban đầu. Biểu tình kết thúc trong hòa bình.

Hãy tin rằng cuộc khủng hoảng sắp kết thúc. Tang lễ tập thể có thể được tổ chức dù hiện chưa được xác nhận vẫn có thể gây khó khăn. Dân chúng có vẻ yên tĩnh, nhưng cảm giác bất mãn lâu dài rõ ràng sẽ còn tồn tại. Chủ trương hòa bình của giới lãnh đạo Phật giáo đã tránh được sự đổ máu và làm ngưng xung đột. Người Công giáo ở đây tỏ ra gần như đồng tình với hoàn cảnh của Phật tử.

Tóm lược để nhìn toàn cảnh: 1) Ngôn ngữ tự nhiên tương đối cứng rắn trong các biểu ngữ và bài diễn văn ngày 8 tháng 5 của nhà sư; 2) Thời gian căng thẳng nổi bật đánh dấu bằng 5 cuộc biểu tình lớn [trong số] hơn 50 người [trong] một giờ; 3) NRM (tổ chức PTCMQG của chính phủ) thất bại hoàn toàn khi kêu gọi biểu tình vào ngày 9 tháng 5, với mục tiêu biểu tình là quy chụp gây ra những cái chết là do VC; 4) Chính phủ Việt Nam không có khả năng hoặc không sẵn sàng dập tắt cuộc biểu tình quy mô lớn một cách công khai mặc dù ở giai đoạn đầu là hòa bình; 5) Sự sẵn sàng của người dân tụ tập và biểu tình trực diện cảnh sát và quân đội; 6) Các lý do trên là chứng cứ cho thấy lay động tận gốc khối dân số vì một nguyên nhân không thường thấy ở Việt Nam.

Tôi tin rằng Đại sứ quán ở Sài Gòn và Bộ Ngoại Giao ở Hoa Kỳ nên lường trước một số phản ứng quốc tế về sự việc, đặc biệt là khi xem bức điện của nhà sư Trí Quang gửi Rangoon (Miến Điện). Có vẻ như Cộng sản gần như chắc chắn sẽ tung ra một đợt tuyên truyền lớn như ví dụ về việc Chính phủ Việt Nam đàn áp tự do tôn giáo và tàn sát người dân vô tội.

Helble

(Lãnh sự Hoa Kỳ tại Huế)

GHI CHÚ:

(1) Nguồn: Bộ Ngoại giao, Hồ sơ Trung ương, SOC 14-1 S viet. Bí mật; Hoạt động ngay lập tức. Cũng gửi vào Sài Gòn.

(2) Tham chiếu rõ ràng đến Tài liệu 118.

(3) Nơi điểm này, một nhận xét bên lề giấy của một người không rõ là ai, viết là “Tuyệt vời”.

.

Kho tư liệu PHẬT GIÁO VIỆT NAM 1963 - SONG NGỮ:

https://thuvienhoasen.org/a39405/phat-giao-viet-nam-1963-song-ngu

.

.... o ....