NHÂN THÂN NAN ĐẮC
Thích Nhuận Hùng
Thông thường chúng ta hay nghe nói, hoặc giả có những Phật Tử thường nghe pháp của quý thầy giảng tại các chùa hay trên mạng (Your tube) rất hay. Nhưng có nhiều vị, vì chưa nắm hết phần căn bản trong giáo lý Phật Đà nói chung, trình độ căn cơ của mỗi người đều có khác nhau. Thường hay thắc mắc rằng:
“Nhân thân nan đắc, Phật pháp nan văn, Thiện duyên nan ngộ, Phật quốc nan sanh” là gì ?
Xin được tạm chia xẻ theo thiển nghĩ của tôi để cùng quý vị Phật Tử rộng đường tham khảo và dư luận thêm, để hiểu rõ vấn đề:
-Nhân thân nan đắc: Làm sao chúng ta có cơ hội tụ được một thể xác như thế này? Ngày nay chúng ta tu đạo Phật, được giải thoát luân hồi sanh tử, nếu tu rốt ráo, đạt tới cảnh giới vô dư niết bàn. Nhưng câu này chỉ khuyên chúng ta tinh tấn tu tập mà thôi, chớ đạt tới cảnh giới tu chứng như các bậc Thánh rất khó. Nhân thân nan đắc: Không dễ gì có một cái thể xác như thế này, từ tinh cha huyết mẹ tạo thành, cộng vào đất nước gió lửa, tứ đại hợp thành và sự nuôi dưỡng giáo dục của cha mẹ, từ lúc mới sanh cho đến khi trở thành…Chúng ta mới có ngày hôm nay, thêm vào càn khôn vũ trụ đóng góp cộng với tâm linh của các vị thiện thần và Chư Phật - Chư Bồ Tát sẽ gia hộ chúng ta, nếu chúng ta phát tâm tu tập thường xuyên.
Bởi thế, nói về mặt xã hội quý vị từ lúc nhỏ theo học nghề nào cũng dễ thăng hoa, nghề nào cũng dễ tiến hóa, bắt buộc quý vị phải tiến tới để có sự nghiệp như ngày hôm nay vào còn phải lo gia đình con cái – cháu chắt. Không thể nào quý vị dặm chân tại chỗ và còn phải tu tâm dưỡng tánh (làm lành - lánh dữ) để làm gương cho con cháu mai hậu.
Câu kế tiếp.
-Phật pháp nan văn: Nếu chúng ta không chịu tu bổ sửa chữa tâm tánh thì đâu có thanh tịnh mà nghe được Phật pháp. Phật pháp là vô thinh, vô sắc, thì chúng ta chỉ có thiền định thanh tịnh thì mới nghe được Phật pháp. Lý luận thế gian, quý vị đi vào chùa, cũng như nghe tôi nói chuyện đây, rồi chút nữa cũng quên: nan văn không nhớ nổi!
Vì cái thức (có nghĩa là tâm thức) chưa mở đâu có hòa tan với cái thức đâu mà nhớ. Nan văn là không thể nghe nổi, trừ khi quý vị tương đồng thanh tịnh thì mới rõ. Người ta nói khó, nhưng đó cũng là khuyên tu mà thôi.
Thật sự, nan văn là vì thiếu thanh tịnh làm sao biết được Phật pháp. Cần phải tu tập và học hỏi giáo lý phật đà thì mới thấu tình đạt lý được.
-Thiện duyên nan ngộ: Nếu không bước vào chùa tụng niệm và học hỏi giáo lý Phật đà, thì làm sao có thiện duyên, lấy cái gì để mà hòa tan mà kêu bằng thiện giải. Lấy cái lý, cái ý niệm làm sao hòa tan với thực tế được. Còn ta tu phải đưa vào trong đó mới hòa tan. Nếu chúng ta không chịu tu bổ sửa chữa tâm tánh, làm lành lánh dữ, dù chỉ là một lời nói hay một việc nhỏ nhặt nào đó khiến chúng ta bực tức, không giữ được tâm thanh tịnh, giặc phiền não sân si sẽ nổi lên. Khiến tâm chúng ta không còn an lành và thanh tịnh nữa. Thì không bao giờ thấy cảnh thiên đàng thật sự được. (Lời nói ái ngữ sẽ khiến cho tâm ta mát mẻ và người đối diện họ cũng dễ gần gũi với chúng ta) Do vậy, (Thiên đàng cũng tại đây và địa ngục cũng nơi này) Chỉ khác là chúng ta phải sáng suốt phân biệt và dùng tâm hoan hỷ - vị tha, thương yêu đến mọi người thì việc gì cũng êm xuôi cả. (Một câu nhịn chín câu lành)
Đó cũng là khuyến tu để cho con người cố gắng đạt tới, chớ không phải cho con người thất bại đâu!
Phật quốc nan sanh: Phật quốc là sự quân bình, trật tự trong nội tâm. Hằng ngày quý vị đâu có thấy quý vị nào có trật tự trong thân tâm cả. Trừ khi hành thiền mà giải quyết từ từ: hạ, trung, thượng, rồi đâu đó có trật tự hòa đồng với cả lục phủ ngũ tạng, càn khôn vũ trụ. Vì trong thân thể chúng ta cũng là một tiểu vũ trụ, giả như khi quý vị đi - đứng - ngồi - nằm, lúc đó mới cảm giác được, người khác đi hoặc bị té ngã, mình có cảm giác đau đớn dùm được chăng! (ai ăn nấy no , ai tu nấy chứng). Còn nếu quý vị không đạt tới trật tự đó thì câu trên nói nan sanh rất đúng. Không thể nào bước vô được, nếu không lập lại trật tự. Còn phương pháp của chúng ta đi đúng đường, từ bộ đầu, ngũ tạng tới thể chất đều quy tụ nhất lý, lưỡng nghi hợp nhất: đó mới là sanh. Còn nan sanh là chúng ta không chịu làm, lấy gì để có sanh. Cho nên lý thuyết trong sách nói rất đúng không sai. Ý còn dài nhưng lòng đã cạn xin được kép lại, hẹn khi sẽ chia sẽ cùng quý vị nhiều đề tài khác và hấp dẫn hơn.
Kính chúc quý vị đọc giả gần xa an lành và kiết tường trong những ngày tới…!
Santa An ngày 30/5/2025
Thích Nhuận Hùng
