Kinh Tuổi Già

Tuổi già như một chiếc xe đã cũ, như lá mùa thu, nếu không tu tập từ bây giờ thì đến khi khí lực không còn, khó mà tu tập thành công được.

Lão Hao Phẩm Pháp Cú Kinh đệ thập cửu
老耗品法句經第十九
Kinh Tuổi Già
Dịch từ kinh Pháp Cú trong Hán tạng
Phẩm thứ 19

Phẩm này có 14 bài kệ. Lão là già, Hao là hư hao, giảm bớt, Jara là cái già. Kinh này nhắc nhở ta nhớ hình hài là vô thường, mạng sống đang từ từ giảm bớt, đừng đi tìm cái lâu dài trong ấy, phải sớm tìm cách vượt khỏi sinh tử. Tuổi già như một cỗ xe đã cũ, như lá mùa thu, nếu không tu tập từ bây giờ đến khi khí lực không còn thì khó mà tu tập thành công.

Bài kệ 1

Hà hỉ hà tiếu                                  何  喜  何  笑

Mạng thường sí nhiên                    命  常  熾  然

Thâm tệ u minh                              深  弊  幽  冥

Như bất cầu đĩnh                           如  不  求  錠

 Vui gì cười gì khi thế giới và mạng sống đang cứ tiếp tục bị bốc cháy? Trong cõi thâm sâu u tối sao không đi tìm sự an định?

Vui gì cười gì

Khi thế giới cháy

Mạng người nguy khốn

Trong cõi thâm u

Sao không tìm an.

Bài kệ 2

Kiến thân hình phạm                      見  身  形  範

Ỷ dĩ vi an                                     倚  以  為  安

Đa tưởng trí bệnh                          多  想  致  病

Khởi tri phi chân                            豈  知  非  真

 Hãy nhìn lại hình hài này thì biết: ta cứ tưởng là có sự an ổn lâu dài trong ấy, nhưng thật ra nó có rất nhiều vấn đề. Há ta không biết rằng nó chỉ là một cái gì tạm bợ, không chắc thật?

Nhìn lại hình hài

Cứ tưởng an ổn

Có bao vấn đề

Có gì chắc đâu

Chỉ là tạm bợ.

Bài kệ 3

Lão tắc sắc suy                                老  則  色  衰

Bệnh vô quang trạch                         病  無  光  澤

Bì hoãn cơ súc                                 皮  緩  肌  縮

Tử mạng cận xúc                              死  命  近  促

 Một khi cái già đã đến thì sắc diện suy thoái, cơ thể đầy dẫy bệnh tật, không còn mượt mà, da nhăn, bắp thịt rút lại, cái chết cận kề.

Già đến sắc suy

Đầy dẫy bệnh tật

Không còn mượt mà

Da nhăn thịt rút

Cái chết cận kề.

Bài kệ 4

Thân tử thần đồ                            身  死  神  徒

Như ngự khí xa                             如  御  棄  車

Nhục tiêu cốt tán                          肉  消  骨  散

Thân hà khả hỗ                             身  何  可  怙

 Khi thân xác tan rã thì thần thức bỏ đi, như con ngựa bỏ chiếc xe. Thịt tiêu, xương tán, thân hình khô héo.

Khi thân xác tan

Thần thức bỏ đi

Như ngựa bỏ xe;

Thịt tiêu xương tán

Thân hình khô héo.

Bài kệ 5

Thân vi như thành                            身  為  如  城

Cốt cán nhục đồ                              骨  幹  肉  塗

Sanh chí lão tử                                生  至  老  死

Đãn tạng khuể mạn                          但  藏  恚  慢

 Thân hình ta cũng như một bức thành, phần cốt cán là xương thịt cũng chỉ như bùn đất trét lên. Từ khi sinh ra cho đến lúc chết đi cứ chất chứa những sân nhuế và kiêu mạn.

Thân như bức thành

Xương thịt cốt cán

Bùn đất trét lên

Sinh ra rồi chết

Chất bao oán hận

Kiêu căng ngã mạn.

Bài kệ 6

Lão tắc hình biến                            老  則  形  變

Dụ như cố xa                                  喻  如  故  車

Pháp năng trừ khổ                          法  能  除  苦

Nghi dĩ lực học                   宜  以  仂  學

 Tuổi già thì hình hài biến đổi, như một cỗ xe đã cũ. Chỉ có giáo pháp mới có khả năng diệt trừ khổ não, cho nên ta cần phải nỗ lực tu học.

Lúc tuổi già đến

Hình hài biến đổi

Như xe đã cũ

Giáo pháp trừ khổ

Nỗ lực tu học.

Bài kệ 7

Nhân chi vô văn                              人  之  無  聞

Lão nhược đặc ngưu                      老  若  特  牛

Đãn trường cơ phì                         但  長  肌  肥

Vô hữu phước tuệ                          無  有  福  慧

 Người mà không học hỏi thì đến khi lớn tuổi cũng như một con bò đực; cơ bắp thì lớn mà phước tuệ thì không.

Người không học hỏi

Đến khi lớn tuổi

Như con bò đực

Cơ bắp thì lớn

Phước tuệ thì không.

Bài kệ 8

Sanh tử vô liêu                               生  死  無  聊

Vãng lai gian nan                            往  來  艱  難

Ý y tham thân                                意  猗  貪  身

Sanh khổ vô đoan                          生  苦  無  端

 Vấn đề sinh tử không lo liệu thì sẽ phải gian nan qua lại trong cõi sinh tử. Tâm ý cứ tham trước vào hình hài thì cái khổ sinh tử không có cơ hội nào được chấm dứt.

Vấn đề sinh tử

Không lo liệu đến

Sẽ phải gian nan

Qua lại trong cõi;

Bám vào hình hài

Sao dứt sinh tử.

 Bài kệ 9

Tuệ dĩ kiến khổ                               慧  以  見  苦

Thị cố khí thân                               是  故  棄  身

Diệt ý đoạn hành                            滅  意  斷  行

Ái tận vô sanh                                愛  盡  無  生

 Đạt được tuệ giác, thấy được bản chất khổ đau, mới buông bỏ được ý niệm hình hài này (là ta), thanh lọc được tâm ý, chuyển hóa được tâm hành mới chấm dứt được ái nhiễm và đạt tới vô sinh.

Đạt được tuệ giác

Thấy được khổ đau

Buông bỏ hình hài

Thanh lọc tâm ý

Chuyển hóa tâm hành

Chấm dứt ái nhiễm

Đạt tới vô sinh.

Bài kệ 10

Bất tu phạm hạnh                          不  修  梵  行

Hựu bất phú tài                             又  不  富  財

Lão như bạch lộ                           老  如  白  鷺

Thủ tý không trì                             守  伺  空  池

 Không tu phạm hạnh, cũng không phải là kẻ giàu có, nhiều tiền nhiều của, thì đến khi già cũng như con hạc trắng chỉ biết bám lấy cái hồ không nước không cá.

Không tu phạm hạnh

Cũng không giàu có

Nhiều tiền nhiều của

Đến khi già nua

Như con hạc trắng

Bám lấy cái hồ

Không nước không cá.

Bài kệ 11

Ký bất thủ giới                               又  不  積  財

Hựu bất tích tài                             又  不  積  財

Lão luy khí kiệt                             老  羸  氣  竭

Tư cố hà đãi                                  思  故  何  逮

 Đã không trì giới, lại không giàu có, thì khi tuổi già tới, khí lực khô kiệt, làm gì mà giữ được sự khương kiện?

Đã không trì giới

Lại không giàu có

Khi tuổi già tới

Khí lực khô kiệt

Sao giữ khương kiện.

Bài kệ 12

Lão như thu diệp                           老  如  秋  葉

Hà uế giám lục                             何  穢  鑑  錄

Mạng tật thoát chí                         命  疾  脫  至

Diệc dụng hậu hối                          亦  用  後  悔

 Tuổi già cũng như lá mùa Thu, làm sao giữ được sắc tươi xanh? Bệnh tật nhiều và giờ đi sắp tới, hối tiếc làm sao cho kịp?

Tuổi già lá thu

Sắc không tươi xanh

Bệnh tật lại nhiều

Giờ đi sắp tới

Hối tiếc sao kịp.

Bài kệ 13

Mạng dục nhật dạ tận                      命  欲  日  夜  盡

Cập thời khả cần lực                       及  時  可  懃  力

Thế gian đế phi thường                    世  間  諦  非  常

Mạc hoặc đọa minh trung                 莫  惑  墮  冥  中

 Đời sống theo đêm ngày tàn lụi, hãy nỗ lực kịp thời, phải thấy sự thực cuộc đời là vô thường, đừng để cái mê hoặc đưa mình vào trong cõi tối tăm.

Như theo ngày đêm

Đời sống tàn lụi

Kịp thời nỗ lực

Nhìn thấy sự thực

Cuộc đời vô thường

Không bị mê hoặc

Đưa vào cõi tối.

Bài kệ 14

Đương học nhiên ý đăng                 當  學  燃  意  燈

Tự luyện cầu trí tuệ                      自  練  求  智  慧

Ly cấu vật nhiễm ô                          離  垢  勿  染  污

Chấp chúc quán đạo địa                執  燭  觀  道  地

 Phải học cách thắp sáng ngọn đèn tâm lên, tự luyện tập để tìm cầu trí tuệ, lìa bỏ cấu uế, đừng để bị nhiễm ô. Hãy cầm đuốc lên mà soi lấy đường đi.

Thắp sáng đèn tâm

Nỗ lực luyện tập

Tìm cầu trí tuệ

Lìa bỏ cấu uế

Đừng bị nhiễm ô

Hãy cầm đưốc lên

Soi lấy đường đi.