4. Bốn Hạng Người Trong Đời

4. BỐN HẠNG NGƯỜI  TRONG  ĐỜI

(1) Hạng Người Tối Thắng

“ Này các Tỷ-kheo, có bốn hạng người này hiện có mặt trong đời. Thế nào là bốn ?(1) Hạng người hành xử không vì lợi lạc cho bản thân mình và cũng không vì lợi lạc của kẻ khác; (2) Hạng người hành xử vì lợi lạc của kẻ khác nhưng  không lợi lạc cho bản thân mình; (3) Hạng người hành xử vì lợi lạc cho bản thân mình, nhưng không lợi lạc cho kẻ khác; và (4) hạng người hành xử vì  lợi lạc cho cả bản thân mình lẫn lợi lạc của kẻ khác .

“ Giả sử có một khúc gỗ lấy từ đống lửa thiêu xác, hai đầu đều bị cháy đen  và ở giữa bị dính phân: khúc gỗ này không thể được dùng như một khúc gỗ bình thường dù  ở trong làng hay trong rừng. Ta nói rằng, nó cũng giống như hạng người hành xử không vì lợi lạc cho bản thân mình và cũng không vì lợi lạc của kẻ khác.

“Này các Tỷ-kheo, trong số bốn hạng người nói trên, người hành xử vì lợi lạc cho người khác nhưng không vì lợi lạc cho chính mình được đánh giá là cao thượng và thù thắng hơn hạng người thứ nhất. Người hành xử vì lợi lạc cho bản thân mình, nhưng không lợi lạc cho kẻ khác được đánh giá là cao thượng và thù thắng hơn ba hạng người kia. Người hành xử vì  lợi lạc cho cả bản thân mình lẫn lợi lạc của kẻ khác là người dẫn đầu, người xuất sắc nhất, người nổi bật nhất, người tối thắng, là người cao quý nhất trong tất cả bốn hạng người trên.

“ Cũng giống như từ con bò, ta lấy được sữa, từ sữa có được sữa đông, từ sữa đông ta có bơ, từ bơ có được mỡ lỏng, từ mỡ lỏng ta có được kem lỏng (đề hồ), được cho là ngon nhất trong tất cả các loại trên; cũng vậy, người  hành xử vì  lợi lạc cho cả bản thân mình lẫn lợi lạc của kẻ khác là người dẫn đầu, người xuất sắc nhất, người nổi bật nhất, người tối thắng, là người cao quý nhất trong tất cả bốn hạng người trên.

“ Đây là bốn hạng người hiện có mặt trong đời.”

                              ( Tăng Chi BK I, Ch IV (X): 95, tr 734 -735 )

(2) Đoạn Trừ Tham Dục, Sân Hận và Si Mê

“Này các Tỷ-kheo, có bốn hạng người này hiện có mặt trong đời. Thế nào là bốn ?(1) Hạng người hành xử  vì lợi lạc cho bản thân mình nhưng không vì lợi lạc của kẻ khác; (2) Hạng người hành xử vì lợi lạc của kẻ khác nhưng  không vì lợi lạc cho bản thân mình; (3) Hạng người hành xử không vì lợi lạc cho bản thân mình, và cũng không vì lợi lạc của kẻ khác; và (4) Hạng người hành xử vì  lợi lạc cho cả bản thân mình lẫn lợi lạc của kẻ khác.

(1) “ Và thế nào là người hành xử  vì lợi lạc cho bản thân mình nhưng không vì lợi lạc của kẻ khác ? Ở đây có người thực hành việc đoạn trừ tham dục, sân hận và si mê của chính mình, nhưng không khuyến  khích người khác đoạn trừ tham dục, sân hận và si mê của họ. Như vậy là  người hành xử  vì lợi lạc cho bản thân mình nhưng không vì lợi lạc của kẻ khác .

(2) “Và thế nào là người hành xử  vì lợi lạc của kẻ khác nhưng  không vì lợi lạc cho bản thân mình? Ở đây có người khuyến  khích người khác đoạn trừ tham dục, sân hận và si mê của họ, nhưng không thực hành việc đoạn trừ tham dục, sân hận và si mê của chính mình. Như vậy là người hành xử vì lợi lạc của kẻ khác nhưng  không vì lợi lạc cho bản thân mình.

(3) “Và thế nào là người hành xử không vì lợi lạc cho bản thân mình, và cũng không vì  lợi lạc của kẻ khác. Ở đây có người không thực hành việc đoạn trừ tham dục, sân hận và si mê của chính mình, và cũng không khuyến  khích người khác đoạn trừ tham dục, sân hận và si mê của họ. Như vậy là người hành xử không vì lợi lạc cho bản thân mình, và cũng không vì lợi lạc của kẻ khác.

(4) “Và thế nào là người hành xử vì  lợi lạc cho cả bản thân mình lẫn lợi lạc của kẻ khác ? Ở đây có người thực hành việc đoạn trừ tham dục, sân hận và si mê của chính mình, và  khuyến  khích người khác đoạn trừ tham dục, sân hận và si mê của họ. Như vậy là người hành xử  vì lợi lạc cho cả bản thân mình lẫn lợi lạc của kẻ khác.

“ Này các Tỷ-kheo, đây là bốn hạng người hiện có mặt trong đời.”

                    ( Tăng Chi BK I, Ch IV (X): 96, tr 735 -736 )

(3) Những Quy Luật Tu Học

“Này các Tỷ-kheo, có bốn hạng người này hiện có mặt trong đời. Thế nào là bốn ?(1) Hạng người hành xử  vì lợi lạc cho bản thân mình nhưng không vì lợi lạc của kẻ khác; (2) Hạng người hành xử vì lợi lạc của kẻ khác nhưng  không vì lợi lạc cho bản thân mình; (3) Hạng người hành xử không vì lợi lạc cho bản thân mình, và cũng không vì lợi lạc của kẻ khác; và (4) hạng người hành xử vì  lợi lạc cho cả bản thân mình lẫn lợi lạc của kẻ khác.

(1)  “ Và thế nào là người hành xử  vì lợi lạc cho bản thân mình nhưng không vì lợi lạc của kẻ khác ? Ở đây có người tự mình từ bỏ sát sanh nhưng không khuyến khích người khác từ bỏ sát sanh. Người ấy tự mình từ bỏ lấy của không cho, nhưng không khuyến khích người khác từ bỏ lấy của không cho. Người ấy tự mình từ bỏ tà dâm, nhưng không khuyến khích người khác từ bỏ tà dâm. Người ấy tự mình từ bỏ nói láo, nhưng không khuyến khích người khác từ bỏ nói láo. Người ấy tự mình từ bỏ rượu men, rượu nấu và các chất gây nghiện, nhưng không khuyến khích người khác từ bỏ rượu men, rượu nấu và các chất gây nghiện. Như vậy là người hành xử  vì lợi lạc cho bản thân mình nhưng không vì lợi lạc của kẻ khác.

(2) “Và thế nào là người hành xử  vì lợi lạc của kẻ khác nhưng  không vì lợi lạc cho bản thân mình? Ở đây có người tự mình không từ bỏ sát sanh nhưng  khuyến khích người khác từ bỏ sát sanh… Người ấy tự mình không từ bỏ rượu men, rượu nấu và các chất gây nghiện, nhưng khuyến khích người khác từ bỏ rượu men, rượu nấu và các chất gây nghiện. Như vậy là người hành xử  vì lợi lạc của kẻ khác nhưng không vì lợi lạc của bản thân mình.

(3) “Và thế nào là người hành xử không vì lợi lạc của kẻ khác và cũng  không vì lợi lạc cho bản thân mình? Ở đây có người tự mình không từ bỏ sát sanh và cũng không khuyến khích người khác từ bỏ sát sanh… Người ấy tự mình không từ bỏ rượu men, rượu nấu và các chất gây nghiện, và cũng không khuyến khích người khác từ bỏ rượu men, rượu nấu và các chất gây nghiện. Như vậy là người hành xử  không vì lợi lạc của kẻ khác và cũng không vì lợi lạc của bản thân mình.

(4) “Và thế nào là người hành xử vì lợi lạc cho cả bản thân mình lẫn lợi lạc của kẻ khác? Ở đây có người tự mình từ bỏ sát sanh và  khuyến khích người khác từ bỏ sát sanh… Người ấy tự mình từ bỏ rượu men, rượu nấu và các chất gây nghiện, và khuyến khích người khác từ bỏ rượu men, rượu nấu và các chất gây nghiện. Như vậy là người hành xử vì lợi lạc cho cả bản thân mình lẫn lợi lạc của kẻ khác .

“Này các Tỷ-kheo, đây là bốn hạng người hiện có mặt trong đời.”

                              ( Tăng Chi BK I, Ch IV (X): 99, tr 739 – 741 )