Bilingual.
252. Tho appears indicate GVN intends prosecute Buddhists for May 8 affair, which is in direct conflict with Buddhist insistence GVN officials responsible for May 8 deaths / Thơ lộ vẻ cho thấy Chính phủ VN dự định truy tố các Phật tử về vụ ngày 8 tháng 5/1963, mâu thuẫn trực tiếp với yêu cầu của PG quy trách nhiệm các quan chức phải chịu trách nhiệm về những cái chết ngày 8 tháng 5 tại Huế.
252. Telegram From the Department of State to the Embassy in Vietnam 1
Washington, August 13, 1963, 7:20 p.m.
193. Embtels 219 and 220.2
Appears here that Tho press conference projects essentially unbending and non-conciliatory policy which is in flat contradiction to Diem promise to take our advice and make an announcement of GVN determination to follow policy of conciliation. We note that Tho appears indicate GVN intends prosecute Buddhists for May 8 affair, which is in direct conflict with Buddhist insistence GVN officials responsible for May 8 deaths. Such action is not only refusal of Buddhist request that these officials be identified and punished but is sure to provide further and legitimate grounds for Buddhist charges of persecution. Tho statement to effect that Buddhists arrested after June 16 may not enjoy clemency also sure to stimulate further Buddhist protest. Comparison of Madame Nhu and Senator Mansfield will not be well accepted here, and his remarks on Mme Nhu will not suffice as GVN repudiation of her intemperate attacks on Buddhists.3
Request your comments on above4 and estimate Diem intentions at this time. FYI: Unless he takes appropriate actions soon we will be compelled make public statement strongly critical of GVN handling religious issue. End FYI.
Do you believe there is any chance that Diem would be willing to take a “vacation” together with Nhus at this time?5 It is conceivable that Buddhist issue could be resolved in his absence, by Tho as Acting President and brother Luyen filling Nhu’s role (or new job as caretaker “Premier”) and defending Ngo family interests. We suspect Diem was fishing when he mentioned vacation, seeking to discover US desire to get him off scene in order promote coup, but if there is possibility he was in earnest, believe he should be taken up promptly on it. Would be absolutely essential of course that both Nhus accompany him. Worst sort of situation would be Diem on vacation and Nhus in full charge.
Rusk
NOTES:
(1) Source: Department of State, Central Files, SOC 14-1 S VIET. Secret; Operational Immediate; Limit Distribution. Drafted by Heavner, cleared by Kattenburg, and approved by Hilsman. Repeated to CINCPAC for POLAD.
(2) In telegram 219 from Saigon, August 13, the Embassy sent highlights of Tho’s press conference of August 13 based on the notes of a USIA employee who attended it. (Ibid.) In telegram 220 from Saigon, also August 13, Nolting reported that at a farewell dinner in his honor on the evening of August 12, Diem promised to take U.S. advice and issue a declaration conciliatory to the Buddhists. According to Nolting, Diem also implied, without actually saying it, that his declaration would repudiate Madame Nhu. (Ibid.,POL 15-1 S VIET)
(3) According to the account contained in telegram 219 from Saigon, Tho, in the question-and-answer part of his press conference, described Madame Nhu’s recent public statements as the “personal opinions” of a prominent member of the Vietnamese National Assembly and compared them to Senator Mansfield’s earlier reports which were critical of South Vietnam. Tho noted that Mansfield was a prominent member of the U.S. Congress and his criticism did not result in a change in the Kennedy administration’s support of South Vietnam. Tho suggested that Madame Nhu and Senator Mansfield’s situations were comparable.
(4) In telegram 222 from Saigon, August 14, the Embassy replied that it believed the Department of State had interpreted the Tho press conference too negatively. (Department of State, Central Files, SOC 14-1 S VIET)
(5) In telegram 222 from Saigon, the Embassy stated that it believed there was no chance that Diem would take a vacation in company with the Nhus.
Source:
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1961-63v03/d252
.... o ....
252. ĐIỆN TÍN TỪ BỘ NGOẠI GIAO HOA KỲ
GỬI ĐẠI SỨ QUÁN HOA KỲ TẠI VN (1)
Washington, ngày 13 tháng 8 năm 1963, lúc 7 giờ 20 tối.
193. Embtel 219 và 220.(2)
Ở đây có vẻ như cuộc họp báo của Phó Tổng Thống Nguyễn Ngọc Thơ đề cập đến chính sách cứng rắn và không hòa giải, hoàn toàn trái ngược với lời hứa của Tổng Thống Ngô Đình Diệm sẽ nghe theo lời khuyên của chúng tôi (Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ) và lời hứa đưa ra thông báo về quyết tâm của Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện chính sách hòa giải. Chúng tôi lưu ý rằng Nguyễn Ngọc Thơ lộ vẻ cho thấy Chính phủ Việt Nam có ý định truy tố các Phật tử về vụ ngày 8 tháng 5, mâu thuẫn trực tiếp với quan điểm Phật giáo rằng các quan chức Chính phủ Việt Nam phải chịu trách nhiệm về cái chết ngày 8 tháng 5. Hành động như vậy không chỉ là sự từ chối yêu cầu của Phật giáo rằng những quan chức này phải được xác định và trừng phạt mà còn chắc chắn cung cấp thêm căn cứ chính đáng cho các cáo buộc đàn áp Phật giáo. Tuyên bố của Thơ có ảnh hưởng rằng các Phật tử bị bắt sau ngày 16 tháng 6 có thể không được hưởng sự khoan hồng cũng chắc chắn sẽ kích thích thêm sự phản kháng của Phật giáo. Sự so sánh giữa Bà Ngô Đình Nhu và Thượng nghị sĩ Mike Mansfield sẽ không được chấp nhận ở Hoa Kỳ, và những nhận xét của ông (Mansfield) về Bà Nhu sẽ không đủ để Chính phủ Việt Nam bác bỏ những lời tấn công gay gắt của bà Nhu nhắm vào các Phật tử.(3)
Chúng tôi (Bộ Ngoại Giao) cần ý kiến của ông (Đại sứ Nolting) về vấn đề trên (4) và cần ông ước tính ý định của Diệm vào lúc này. FYI (Đọc để biết): Nếu ông Diệm không sớm có những hành động thích hợp, chúng tôi sẽ buộc phải đưa ra tuyên bố công khai chỉ trích mạnh mẽ việc Chính phủ VN xử lý vấn đề tôn giáo. End FYI (Hết đọc để biết)
Ông (Nolting) có tin rằng có khả năng ông Diệm sẵn sàng đi “nghỉ phép” cùng với ông bà Nhu vào lúc này không?(5) Có thể hình dung rằng vấn đề Phật giáo có thể được giải quyết khi ông Diệm vắng mặt, do Nguyễn Ngọc Thơ tạm nắm chức Quyền Tổng thống và Ngô Đình Luyện (LND: em út của Diệm và Nhu, giữ chức Đại sứ VN tại Anh quốc) sẽ đảm nhận vai trò của Ngô Đình Nhu (hoặc công việc mới sẽ là người giữ chức “Thủ tướng”) và sẽ bảo vệ lợi ích gia đình họ Ngô. Chúng tôi nghi ngờ Diệm đang câu cá (dọ dẫm) khi đề cập đến kỳ nghỉ, tìm cách phát hiện ra mong muốn của Mỹ muốn đuổi ông Diệm ra khỏi hiện trường để thúc đẩy đảo chính, nhưng nếu có khả năng ông Diệm thực sự nghiêm túc, tin rằng ông nên nghỉ ngơi một chút. Tất nhiên, điều tuyệt đối cần thiết là cả hai ông bà Nhu đều đi cùng ông Diệm. Tình huống xấu nhất có thể là ông Diệm đi nghỉ ngơi, và ông bà Nhu nắm trọn quyền.
Dean Rusk (Bộ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ)
GHI CHÚ:
(1) Nguồn: Bộ Ngoại giao, Hồ sơ Trung ương, SOC 14-1 S viet. Bí mật; Hoạt động ngay lập tức; Phân phối giới hạn. Do Heavner soạn thảo, Kattenburg thông qua và được Roger Hilsman (phụ tá Ngoại Trưởng Viễn Đông Sự Vụ) phê duyệt. Lặp lại tới CINCPAC cho POLAD.
(2) Trong điện tín 219 từ Sài Gòn, ngày 13/8, Đại sứ quán đã gửi những điểm nổi bật về cuộc họp báo của Phó Tổng Thống Nguyễn Ngọc Thơ ngày 13/8 dựa trên ghi chú của một nhân viên USIA tham dự. (Cùng nguồn.) Trong điện tín 220 từ Sài Gòn, cũng vào ngày 13 tháng 8, Đại sứ Nolting báo cáo rằng tại bữa tiệc chia tay vinh danh ông (để tiễn Nolting mãn nhiệm kỳ đại sứ tại VN sắp về Hoa Kỳ) vào tối ngày 12 tháng 8, Tổng Thống Ngô Đình Diệm hứa sẽ nghe theo lời khuyên của Hoa Kỳ và sẽ đưa ra tuyên bố hòa giải với các Phật tử. Theo Nolting, ông Diệm cũng ngụ ý, dù không thực sự nói ra, rằng tuyên bố của ông sẽ bác bỏ các lời Bà Nhu đã quy chụp Phật tử. (Cùng nguồn, POL 15-1 S viet)
(3) Theo lời kể trong bức điện 219 từ Sài Gòn, PTT Nguyễn Ngọc Thơ, trong phần hỏi đáp trong cuộc họp báo, đã mô tả những phát biểu công khai gần đây của Bà Nhu là “ý kiến cá nhân” của một đại biểu nổi bật của Quốc hội Việt Nam và so sánh chúng với các báo cáo trước đó của Thượng nghị sĩ Mansfield vốn chỉ trích miền Nam Việt Nam. Thơ lưu ý rằng Mansfield là một thành viên nổi bật của Quốc hội Hoa Kỳ và những lời chỉ trích của ông không dẫn đến sự thay đổi trong sự ủng hộ của chính quyền Kennedy đối với miền Nam Việt Nam. Thơ cho rằng hoàn cảnh của bà Nhu và Thượng nghị sĩ Mansfield có thể so sánh được.
(4) Trong điện tín 222 từ Sài Gòn, ngày 14/8, Đại sứ quán Hoa Kỳ trả lời rằng họ tin rằng Bộ Ngoại giao đã diễn giải cuộc họp báo của Nguyễn Ngọc Thơ quá tiêu cực. (Bộ Ngoại giao, Hồ sơ Trung ương, SOC 14-1 S VIỆT)
(5) Trong điện tín 222 từ Sài Gòn, Đại sứ quán tuyên bố rằng họ tin rằng không có khả năng Diệm sẽ đi nghỉ cùng với ông bà Ngô Đình Nhu.
.... o ....
