Thơ lộ vẻ cho thấy Chính phủ VN dự định truy tố các Phật tử về vụ ngày 8 tháng 5/1963, mâu thuẫn trực tiếp với yêu cầu của PG quy trách nhiệm các quan chức phải chịu trách nhiệm về những cái chết ngày 8 tháng 5 tại Huế.

. Chúng tôi nghiêng về dự đoán các cuộc biểu tình Phật giáo sẽ tiếp tục và dẫn đến tình trạng bất ổn, và tin rằng sẽ có nhiều vụ tự thiêu phản đối hơn. Quan điểm này dựa trên: (1) Chính phủ Diệm từ chối hành động kịp thời để đáp ứng những bất bình chính đáng của Phật giáo và thể hiện tinh thần hòa giải thực sự

Reaction of press here to our statement made re Diem broadcast (Deptel 103)3 was that events (i.e. Buddhist reaction making acceptance conditional on series GVN actions and repositioning of barricades) had already overtaken our statement. As practical matter do not see how we can further comment without [Page 523]another news peg. If Diem releases those arrested in demonstrations, lifts barricades, meets with Buddhist leaders, or takes further constructive action in line with promising [promised?] approach his broadcast, we could again express satisfaction and hope

In view Buddhist reaction to Diem broadcast and your estimate (Embtel 95)4 that Buddhist agitation now controlled predominantly by activists aimed at overthrow of GVN, believe we must anticipate further Buddhist demonstrations and violence. In these circumstances and in light coup rumors, it clear we have to deal with most uncertain and volatile situation.

Purpose Deptel 4, which was not brought out sufficiently clearly, was not simply to threaten Diem with old threats but to say, in effect:…../…. Mục đích của Công điện DepTel 4 (của Bộ Ngoại giao, số thứ tự hồ sơ 196), không được đưa ra đủ rõ ràng, không chỉ đơn giản là đe dọa ông Diệm bằng những lời đe dọa cũ mà thực tế là để nói rằng:

In light Khiet letter to Diem, [2 document numbers not declassified], we fear renewal demonstrations, possible bloodshed, and serious deterioration whole situation as grace period “given” GVN by Buddhists ends this weekend. Therefore believe you should urge GVN haste in implementing measures indicated reftel…./….. Trong thư [nhà sư Thích Tịnh] Khiết gửi [Tổng Thống Ngô Đình] Diệm, [2 số tài liệu chưa được giải mật], chúng tôi lo sợ các cuộc biểu tình sẽ bùng nổ trở lại, sẽ có thể đổ máu xảy ra, và toàn bộ tình hình đang xấu đi nghiêm trọng khi thời gian gia hạn “ban cho” Chính phủ Việt Nam do Phật tử đã kết thúc vào cuối tuần này. Vì vậy, chúng tôi tin rằng ông [Trueheart, quyền Đại sứ Mỹ] nên hối thúc Chính phủ VN nhanh chóng thực hiện các biện pháp mà thỏa thuận ký kết đã chỉ ra.

. In our judgment the Buddhist situation is dangerously near the breaking point. Accordingly, you authorized to tell Diem that in the United States view it is essential for the GVN promptly to take dramatic action to regain confidence of Buddhists and that the GVN must fully and unequivocally meet Buddhist demands as set forth in Embtel 1038. …./….. Theo đánh giá của chúng tôi, tình hình Phật giáo đang ở gần điểm phá vỡ một cách nguy hiểm. Theo đó, bạn có quyền nói với ông Diệm rằng theo quan điểm của Hoa Kỳ, Chính phủ VNCH cần phải nhanh chóng có hành động mạnh mẽ để lấy lại niềm tin của Phật tử và Chính phủ VNCH phải đáp ứng đầy đủ và dứt khoát các yêu cầu của Phật giáo như đã nêu trong công điện Embtel 1038

As result preliminary study Buddhist problem here, following suggestions submitted for your consideration:…/…. Như kết quả nghiên cứu sơ bộ vấn đề Phật giáo ở đây, sau đây xin đề nghị ông [quyền Đại sứ Trueheart] xem xét:

Agree your decision not make public statement at this time. Unable judge here but if occasion arises you think public statement would deter repetition this sort of thing by Madame Nhu, Dept would highly approve…./… Đồng ý với quyết định của ông là không đưa ra tuyên bố công khai vào lúc này. Chưa thể đánh giá ở đây nhưng nếu có cơ hội, ông nghĩ rằng nếu ông tuyên bố công khai sẽ ngăn chặn việc bà Nhu lặp lại điều này, Bộ sẽ rất tán thành.

We very concerned by report blister gas may have been used. As you of course aware adverse effects such action could hardly be exaggerated. Request you ascertain whether poison gas in fact employed and if so, under what circumstances. …/…1173. Chúng tôi rất lo ngại khi có báo cáo rằng lựu đạn cay có thể làm phỏng da có thể đã được sử dụng. Tất nhiên, vì ông nhận thức được những tác động tiêu cực, hành động như vậy khó có thể được phóng đại. Yêu cầu ông xác định xem khí độc đó có thực sự đã được sử dụng hay không và nếu có thì trong hoàn cảnh nào.