Vài suy nghĩ về bài hát “độ ta không độ nàng”

VÀI SUY NGHĨ VỀ BÀI HÁT “ĐỘ TA KHÔNG ĐỘ NÀNG”
Thích Trung Hữu

Tôi vừa vô tình nghe được bài hát “Độ ta không độ nàng”. Nhạc Hoa, lời Việt. Nhạc điệu thì hay, văn từ thì cũng văn chương bóng bẩy nghe rất hấp dẫn. Nhưng nếu tìm hiểu nội dung và ý nghĩa của bài hát, rằng bài hát muốn chuyển tải cái gì thì thật sự tôi không hiểu bài này nói gì luôn. 

1. Ta ở đây là ai? Có lẽ là một vị sư, vì trong lời bài hát có câu “Trả người lại áo cà sa”. Dù là ai thì chắc chắn rằng anh ta cũng không phải là người có Phật trong lòng mà chỉ suốt ngày mơ tưởng bóng hình giai nhân. Đã vậy thì sao gọi là "Vì sao (Phật) độ ta không độ nàng". Phật nào mà độ một người như thế chứ? 

2. Nội dung bài hát mâu thuẩn tùm lum. Ví dụ như anh ta nói "Trả người lại áo cà sa. Vì sao độ ta không độ nàng?" Ủa, trả áo cà sa là ra đời hoàn tục, không tu nữa rồi còn độ ta gì nữa? Và nhiều cái mâu thuẩn khác nữa... 

3. Bài hát dùng từ Phật giáo rất nhiều nhưng tôi cho rằng tác giả dùng mà không hiểu nghĩa của chúng là gì, cho nên dùng sai tét bét. Ví dụ câu "Hồng trần hôm nay xa quá/ Ái ố không thể giải bày". Hồng trần là chỉ cho phiền não nhiểm ô. Hồng trần đã xa nghĩa là không còn phiền não thì là giải thoát, thạnh tịnh rồi, nhưng sao còn nói "ái ố không thể giải bày?" Còn câu "Bỉ ngạn phủ lên mấy thu" nghĩa là gì? Bỉ ngạn có nghĩa là "bờ bên kia" tức là là bờ giác, là đã giác ngộ, đối lập với "thử ngạn" là "bờ bên này, bờ mê. Khi người ta nói "đáo bỉ ngạn" là để chỉ cho người đã giải thoát khỏi sinh tử luân hồi. Đã vậy thì câu "bỉ ngạn phủ lên mấy thu" là nghĩa gì? 

Đó là chưa kể cái tội bôi bác Phật giáo, xuyên tạc người tu. Một người ở trong chùa dù chưa thoát khỏi lưới tình đi nữa nhưng nếu động tâm trước sắc đẹp thì đều cảm thấy tội lỗi. Đã là con người thì ai cũng có tình ái. Nếu không có tình yêu, tình ái thì không sinh vào cõi này. Nhưng vì lý tưởng giác ngộ và hạnh nguyện độ sinh cao thượng, cao đẹp mà họ bỏ tục theo đạo. Nhưng không phải nói bỏ là bỏ được ngay mà phải có thời gian và công phu tu tập thì nghiệp ái lần lần mới thanh tịnh. Tuy chưa bỏ được nhưng tâm luôn hướng Phật, luôn nghĩ đến mục tiêu giải thoát. Cho nên dù trong lòng có tương tư ai thì họ cũng có mặc cảm mình không tốt và muốn cải thiện. Ngay cả một người đau khổ như Lan (Trong Lan và Điệp) mà còn nói được câu, "Xin đức Phật từ bi giúp cho lòng đệ tử. Khuây khỏa nỗi ưu sầu cho trọn đường tu". Còn nhân vật trong bài hát này không hề có cái mặc cảm và quyết tâm đó mà là ngôn ngữ và tâm niệm của một thanh niên bình thường đang tương tư, đang bị phụ tình. Và phải chăng vì tình yêu không được đáp lại nên anh ta oán trách cô gái, nói rằng Phật độ ta chứ không độ nàng? 

Tôi không biết tác giả là ai và viết bài này để làm gì. Có lẽ tác giả muốn tạo ra một cái gì mới cho sự nghiệp sáng tác của mình. Nếu nói người thường tương tư, thất tình thì bình thường quá, nhạc thơ đã nói nhiều rồi, nên tác giả muốn mượn bối cảnh trong chùa cho lạ. Nhà sư mà yêu thì mới “độc”. Nhưng rất tiếc là tác giả không biết gì về tâm trạng và tư tưởng của người tu. Cũng không biết gì về từ ngữ Phật pháp nên nói sai hết trọi. Cái mà ông bà ta gọi là “dốt mà hay nói chữ”. Nói chung tác giả viết theo cảm tính chứ cũng chẳng biết mình viết gì. Hát lên nghe lạ tai, có vẻ văn hoa bóng bẩy nhưng không có ý nghĩa gì.

Thích Trung Hữu

Xem bài của TT. Thích Nhật Từ
https://thuvienhoasen.org/a32136/do-ta-khong-do-nang
Xem phản ứng của báo Vietnamnet:
https://thuvienhoasen.org/a32137/do-ta-khong-do-nang-bi-cho-la-tieu-cuc-vi-hinh-anh-tu-si-tra-thu-tinh
_________________________________

Phần ghi chú của người post:
Nội dung bài hát chỉ là một câu chuyện hư cấu (xem để biết). Bên dưới bản tóm tắt nội dung bản gốc là video clip bài ca. Kế tiếp là Ca sĩ Phương Thanh thể hiện nội dung mới phản ánh tinh thần giáo lý Đạo Phật (lời của Đại Đức Thích Đồng Hoàng):

Sau này, nàng bị hoàng tử xấu xa nhìn trúng, muốn lấy nàng làm thiếp, nàng không chịu, chạy đến hỏi hòa thượng: "Chàng có thích ta không?", chàng không đáp lời, nàng nói: "Ta hiểu rồi". Đêm trước ngày thành thân, vị hoàng tử kia uống say, mò đến phòng nàng đòi động phòng trước, cướp mất sự trong trắng của nàng, nên nàng đã treo cổ tự vẫn trên người còn đang mặc đồ cưới.

Chính cái chết của nàng đã khiến cho vị tiểu hòa thượng thức tỉnh và nhận ra rằng mình cũng có tình cảm sâu đậm với cô gái ấy nhưng không dám thừa nhận. Hòa thượng tìm đến tên hoàng tử kia, một kiếm chém đứt yết hầu.

Trong lúc đau khổ tột độ, vị hòa thượng chỉ biết hỏi Phật Tổ, tại sao phổ độ chúng sinh, cứu giúp mọi người mà lại không độ cho cô gái ấy để cô chịu nhiều đau khổ.

Như vậy, cái tên “Độ ta, không độ nàng” xuất phát từ câu nói oán trách của nhà sư với Phật Tổ. “Độ” (渡) nghĩa gốc là “qua/vượt qua”, nhưng cũng có nghĩa là “cứu giúp” trong giáo lý của Phật giáo. “Độ ta, không độ nàng” được hiểu là: “Vì sao phù hộ ta mà không phù hộ cho nàng?”.

Trên thực tế, chủ đề tình yêu đôi lứa luôn hấp dẫn trong nghệ thuật. Những tác phẩm càng oan trái, oái ăm như “Độ ta, không độ nàng” lại càng khiến khán giả nhớ đến. Chủ đề nhà sư lưu luyến hồng trần cũng không hiếm thấy trong nền văn hóa Á Đông. Như truyện “Đức Phật và nàng”, “Bất phụ Như Lai bất phụ khanh” của Trung Quốc hay bi kịch của nhà sư Anchi và Kiyo trong truyện cổ “Nàng Kiyohime hóa rắn” của Nhật Bản.

Với giai điệu da diết, ca từ đậm chất ngôn tình bi ai khiến cho ai đã nghe một lần cũng bị ấn tượng.  

Tin tức về bài hát

"TỰ THÂN NÀNG HÃY CỨU ĐỘ NÀNG" Đại Đức Thích Đồng Hoàng sửa ý theo đúng tinh thần Phật pháp Ca sĩ Phương Thanh trình bày.
Lời như sau: