Điều gì làm nên hạnh phúc và thành đạt?

ĐIỀU GÌ LÀM NÊN HẠNH PHÚC VÀ THÀNH ĐẠT?

Ayya Dhammananda – TKN Pháp Hỷ

Một nghiên cứ dài hạn gần đây của trường đại học Harvard, khảo sát gần một thế kỷ các dữ liệu đáng tin cậy, đã cho thấy một cách đơn giản để là người hạnh phúc và thành công trong cuộc sống: Hãy sống nhiều thowif gian hơn với những người tương hợp!

Harvard’s Grant & Glueck study theo dõi chỉ số cảm thấy viên mãn cả về thể chất lẫn tình cảm của 268 đàn ông trưởng thành học và tốt nghiệp trường ĐH Harvard, cũng như của 456 đàn ông nghèo lớn lên ở Boston từ năm 1939 đến năm 2014. Nhiều thế hệ nghiên cứu sinh phân tích các dữ liệu về điện não đồ, các mẫu máu, các cuộc khảo sát phỏng vấn tự thuật, và những tương tác giữa các đối tượng được khảo sát để tìm ra những điểm đáng tin cậy trong cuộc nghiên cứu.

Thật không ngờ trước kết luận đơn giản của cuộc nghiên cứu thu được. Chính những mối liên hệ gần gũi của mỗi người có thể làm nên/ hay phá vỡ sự an vui, theo Robert Waldinger, giáo sư Tâm lý học ở Harvard, và ông cũng là người chỉ đạo trung tâm nghiên cứu này.

“Thông điệp rõ ràng nhất từ cuộc nghiên cứu kép dài 75 năm này là: những mối liên hệ tốt giữ cho chúng ta hạnh phúc, lành mạnh và thỏa mãn hơn.” (Waldinger says in a 2015 Tedx talk).

Thật trùng hợp, hơn 2550 năm trước, đức Phật – bậc giác ngộ xuất hiện ở Ấn độ cũng đã nói rất rõ về điều này trong bài kinh Hạnh phúc cao thượng (maha Mangala sutta), và chi tiết hơn trong cuộc đàm đạo giữa ngài và người đàn ông trẻ tuổi tên Sigala. Cuộc hội thoại này được ghi lại trong kinh Silalovada sutta, thuộc Trường bộ kinh số 31. Trong đó bậc Giác ngộ dạy thanh niên này các chọn bạn, làm sao để phân biệt được ai thực lòng với mình, ai giả dối, ai đáng tin, và các mối liên hệ nào cần được nuôi dưỡng, vun vén để có hạnh phúc và thành công.

Tóm lược pháp thoại này như sau:

Sigālovāda Sutta – Kinh Giáo thọ Thi ca la việt (Trường bộ kinh 31)

Bài kinh đề cập về cuộc trò chuyện giữa Đức Thế Tôn và chàng trai trẻ Singālaka về ý nghĩa thực sự của lễ bái sáu phương trong pháp và luật của bậc Thánh. Đức Phật chỉ dạy cho chàng các khía cạnh sau:

Bốn nghiệp phiền não cần được diệt trừ: (1) nghiệp phiền não sát sanh, (2) nghiệp phiền não trộm cắp, (3) nghiệp phiền não tà dâm, và (4) nghiệp phiền não nói láo.

“Sát sanh và trộm cắp,

Nói láo, lấy vợ người,

Kẻ trí không tán thán,

Những hạnh nghiệp như vậy.”

Không làm ác nghiệp theo bốn lý do: (1) ác nghiệp làm do tham dục, (2) ác nghiệp làm do sân hận, (3) ác nghiệp làm do ngu si, và (4) ác nghiệp làm do sợ hãi.

“Ai phản lại Chánh pháp,

Vì tham, sân, sợ, si,

Thanh danh bị sứt mẻ

Như mặt trăng đêm khuyết.

Ai không phản Chánh Pháp,

Vì tham, sân, sợ, si,

Thanh danh được tròn đủ,

Như mặt trăng đêm đầy.”

Không phung phí tài sản theo sáu nguyên nhân sau: (1) do đam mê các loại rượu, (2) do du hành đường phố phi thời, (3) do la cà đình đám hí viện, (4) do đam mê cờ bạc, (5) do giao du ác hữu, và (6) do thói quen lười biếng.

6 nguy hiểm do đam mê các loại rượu: (1) tài sản hiện tại bị tổn thất, (2) đấu tranh tăng trưởng, (3) bệnh tật dễ xâm nhập, (4) thương tổn danh dự, (5) để lộ âm tàng, và (6) trí lực tổn hại.

6 nguy hiểm do du hành đường phố phi thời: (1) tự mình không được che chở hộ trì, (2) vợ con không được che chở hộ trì, (3) tài sản không được che chở hộ trì, (4) bị tình nghi là tác giả của các ác sự, (5) là nạn nhân các tin đồn thất thiệt, và (6) tự rước vào thân nhiều khổ não.

6 nguy hiểm do la cà đình đám hý viện: (1) Luôn luôn tìm xem chỗ nào có múa, (2) chỗ nào có ca, (3) chỗ nào có nhạc, (4) chỗ nào có tán tụng, (5) chỗ nào có nhạc tay, và (6) chỗ nào có trống.

6 nguy hiểm do đam mê cờ bạc: (1) Nếu thắng thì sanh oán thù, (2) nếu thua thì tâm sanh sầu muộn, (3) tài sản hiện tại bị tổn thất, (4) tại hội trường (pháp đình) lời nói không hiệu lực, (5) bằng hữu đồng liêu khinh miệt, (6) vấn đề cưới gả không được tín nhiệm vì người đam mê cờ bạc không xứng để có vợ.

6 nguy hiểm do thân cận ác hữu: (1) Những kẻ cờ bạc, (2) loạn hành, (3) nghiện rượu, (4) những kẻ trá ngụy, (5) lường gạt, (6) bạo động là những người bạn, là những thân hữu của người ấy.

6 nguy hiểm do thói quen lười biếng: (1) quá lạnh không làm việc, (2) quá nóng không làm việc, (3) quá trễ không làm việc, (4) quá sớm không làm việc, (5) đói quá không làm việc, (6) quá no không làm việc dẫn đến công việc cần làm thì không làm, không tạo dựng được tài sản (chưa có), làm tiêu thất tài sản (đã có).

Bốn hạng người không được xem là bạn, dầu tự cho là bạn: (1) Người vật gì cũng lấy, (2) người chỉ biết nói giỏi, (3) người khéo nịnh hót, và (4) người tiêu pha xa xỉ.

Người vật gì cũng lấy có 4 trường hợp: (1) vật gì cũng lấy, (2) cho ít xin nhiều, (3) vì sợ mà làm, và (4) làm vì mưu lợi cho mình.

Người chỉ nói giỏi có 4 trường hợp: (1) tỏ lộ thân tình việc đã qua, (2) tỏ lộ thân tình việc chưa đến, (3) mua chuộc tình cảm bằng sáo ngữ, và (4) khi có công việc, tự tỏ sự bất lực của mình.

Kẻ nịnh hót có 4 trường hợp: (1) đồng ý với việc ác, (2) không đồng ý với các việc thiện, (3) trước mặt tán thán, và (4) sau lưng chỉ trích.

Người tiêu pha xa xỉ có 4 trường hợp: (1) là bạn khi mình đam mê các loại rượu, (2) là bạn khi mình du hành đường phố phi thời, (3) là bạn khi mình la cà đình đám hý viện, và (4) là bạn khi mình đam mê cờ bạc.

Bốn loại bạn được xem là bạn chân thật: (1) Người bạn giúp đỡ, (2) người bạn chung thủy trong khổ cũng như vui, (3) người bạn khuyên điều lợi ích, và (4) người bạn có lòng thương tưởng.

Người bạn giúp đỡ có 4 trường hợp: (1) Che chở cho bạn khi bạn vô ý phóng dật, (2) che chở của cải cho bạn khi bạn vô ý phóng dật, (3) là chỗ nương tựa cho bạn khi bạn sợ hãi, và (4) khi bạn có công việc sẽ giúp đỡ cho bạn của cải gấp hai lần những gì bạn thiếu.

Người bạn chung thủy trong khổ cũng như trong vui có 4 trường hợp: (1) Nói cho bạn biết điều bí mật của mình; (2) giữ gìn kín điều bí mật của bạn; (3) không bỏ bạn khi bạn gặp khó khăn; và (4) dám hy sinh thân mạng vì bạn.

Người bạn khuyên điều lợi ích có 4 trường hợp: (1) Ngăn chặn bạn không làm điều ác; (2) khuyến khích bạn làm điều thiện; (3) cho bạn nghe điều bạn chưa nghe; và (4) cho bạn biết con đường lên cõi chư Thiên.

Người bạn thương tưởng có bốn trường hợp: (1) Không hoan hỷ khi bạn gặp hoạn nạn; (2) hoan hỷ khi bạn gặp may mắn; (3) ngăn chặn những ai nói xấu bạn; và (4) khuyến khích những ai tán thán bạn.

Hộ trì sáu phương như thế nào? Sáu phương cần được hiểu như sau:

(1) Phương Đông – bổn phận giữa cha mẹ và con cái,

(2) Phương Nam – bổn phận giữa thầy và trò,

(3) phương Tây – bổn phận giữa vợ và chồng,

(4) phương Bắc – bổn phận hay cách đối xử giữa bạn bè,

(5) phương dưới – bổn phận của người gia chủ và tôi tớ, lao công và

(6) phương trên – mối quan hệ giữa Sa môn, Bà La môn và thiện tín nam tử.

Phương Đông:

ĂM cách người con phụng dưỡng cha mẹ như phương Đông: (1) được nuôi dưỡng, tôi sẽ nuôi dưỡng cha mẹ, (2) làm các bổn phận đối với cha mẹ, (3) giữ gìn gia đình và truyền thống, (4) bảo vệ tài sản thừa tự, và (5) làm tang lễ khi cha mẹ qua đời.

5 cách cha mẹ thương tưởng đến con cái: (1) ngăn con làm việc ác, (2) khuyến khích con làm các việc lành, (3) dạy con nghề nghiệp, (4) hướng con đến cuộc hôn nhân tốt đẹp, và (5) trao của thừa tự cho con đúng thời.

Phương Nam:

Năm cách người học trò phụng dưỡng bậc sư trưởng: (1) Đứng dậy để chào, (2) hầu hạ thầy, (3) hăng hái học tập, (4) tự phục vụ thầy, và (5) chú tâm học hỏi nghề nghiệp.

Năm cách bậc sư trưởng thương tưởng đến đệ tử: (1) Huấn luyện đệ tử những gì mình đã được khéo huấn luyến; (2) dạy cho bảo trì những gì mình được khéo bảo trì; (3) dạy cho thuần thục các nghề nghiệp; (4) khen đệ tử với các bạn bè quen thuộc; và (5) bảo đảm nghề nghiệp cho đệ tử về mọi mặt.

Phương Tây:

5 cách chồng đối xử với vợ: (1) Tôn trọng vợ, (2) không bất kính đối với gia đình vợ; (3) Chung thủy với vợ; (4) giao quyền hành cho vợ; và (5) sắm đồ nữ trang cho vợ.

5 cách vợ đối xử với chồng: (1) Thi hành tốt đẹp bổn phận của mình; (2) khéo tiếp đón bà con hai bên; (3) trung thành với chồng; (4) khéo gìn giữ tài sản của chồng; và (5) khéo léo và nhanh nhẹn làm mọi công việc.

Phương Bắc:

5 cách một vị thiện nam tử đối xử với bạn bè: (1) Bố thí, (2) ái ngữ, (3) lợi hành, (4) đồng sự, và (5) không lường gạt.

5 cách mà bạn bè thương kính tới vị thiện nam tử: (1) Che chở nếu vị thiện nam tử phóng túng; (2) bảo trì tài sản của vị thiện nam tử nếu vị này phóng túng; (3) trở thành chỗ nương tựa khi vị thiện nam tử gặp nguy hiểm; (4) không tránh xa khi vị thiện nam tử gặp khó khăn; (5) kính trọng gia đình của vị thiện nam tử.

Phương Dưới:

5 cách mà một người gia chủ đối xử với người làm: (1) Giao việc đúng theo sức lực của họ; (2) lo cho họ ăn uống và tiền lương; (3) điều trị cho họ khi bệnh hoạn; (4) chia xẻ các mỹ vị đặc biệt cho họ; (5) thỉnh thoảng cho họ nghỉ phép.

5 cách mà người làm đối xử với người gia chủ: (1) Dậy trước khi chủ dậy; (2) đi ngủ sau chủ; (3) tự bằng lòng với các vật đã cho; (4) khéo làm các công việc; (5) đem danh tiếng tốt đẹp cho chủ.

Phương Trên:

Năm cách vị thiện nam tử đối xử với các vị Sa-môn, Bà-la-môn: (1) Có lòng từ trong hành động về thân; (2) có lòng từ trong hành động về khẩu; (3) có lòng từ trong hành động về ý; (4) mở rộng cửa để đón các vị ấy; (5) cúng dường các vị ấy các vật dụng cần thiết.

Năm cách mà các vị Sa môn, Bà-la-môn đối xử, thương tưởng đến các vị thiện nam tử: (1) Ngăn họ không làm điều ác; (2) khuyến khích họ làm điều thiện; (3) thương xót họ với tâm từ bi, dạy họ những điều chưa nghe; (4) làm cho thanh tịnh điều đã được nghe; và (5) chỉ bày con đường đưa đến cõi Trời.

(Bản tóm tắt của Sa di ni Tịnh Thủy, theo lời giảng của Ni sư Pháp Hỷ, lớp học Online Metta Garden ngày 19/03/2022)

Biên dịch và hiệu đính 03/25/2022

Ayya Dhammananda – TKN Pháp Hỷ

Sitagu Buddha Vihara, Austin, TX 78737

Xem bản gốc dịch Việt:

Đại Tạng Kinh Việt Nam
KINH TRƯỜNG BỘ
Dìgha Nikàya
Hòa thượng Thích Minh Châu dịch Việt - Phật Lịch 2535 - 1991
 31. Kinh Giáo thọ Thi-ca-la-việt
 (Sigàlovàda sutta)
https://thuvienhoasen.org/p15a241/3/31-kinh-giao-tho-thi-ca-la-viet-sigalovada-sutta