Thiền định trong các tông phái Phật giáo: Thiền tông, Tịnh độ tông và Mật Tông

THIỀN ĐỊNH TRONG CÁC TÔNG PHÁI PHẬT GIÁO:
THIỀN TÔNG, TỊNH ĐỘ TÔNG VÀ MẬT TÔNG
Bài: Truyền thông Liên Phật Hội/Phan Trung Kiên | Ảnh: Võ Văn Tường

BBT: Chiều ngày 20 tháng 7 năm 2016, tại Chân Bảo Đường (Westminster, California), Hòa thượng Thích Đức Thắng đã chủ trì một buổi tọa đàm về chủ đề "Thiền định trong các tông phái Phật giáo". Đến tham dự có khoảng 15 pháp hữu thuộc các nhóm Liên Phật Hội, Việt Nalanda và các anh Nguyên Giác Phan Tấn Hải, Tâm Huy Huỳnh Kim Quang, nhà báo Nguyễn Thanh Huy... Chúng tôi ghi lại ngắn gọn dưới đây những nội dung chính đã được Hòa thượng chỉ dạy. Nhiếp ảnh gia Võ Văn Tường cũng có mặt để ghi lại hình ảnh của sự kiện này.

Kinh Pháp Hoa dạy rằng, Đức Phật ra đời vì một đại sự nhân duyên "Khai thị chúng sinh nhập Phật tri kiến". Trong lần chuyển Pháp luân thứ nhất, Ngài đã dùng Tứ thánh đế để chỉ ra con đường tu tập cho tất cả chúng sinh, từ nhận diện khổ đau cho đến dứt trừ khổ đau, đạt được giải thoát.

Trên con đường tu tập đó, mục đích rốt ráo của mọi người Phật tử đều là hướng đến sự giải thoát, cho dù mỗi người có thể chọn một phương pháp khác biệt nhau. Trải qua nhiều năm nghiên tầm kinh luận và tĩnh tâm quán niệm, tu tập, bản thân tôi – tức Hòa thượng Thích Đức Thắng – nhận ra một điều là tất cả các phương pháp tu tập khác nhau trong đạo Phật đều có một công năng chung là làm thanh tịnh ba nghiệp: thân, khẩu và ý. Khi ba nghiệp được thanh tịnh chính là lúc hành giả đạt được sự giải thoát. Nếu đạt được thanh tịnh một phần thì đó là một phần giải thoát, nếu đạt đến sự thanh tịnh hoàn toàn thì đó chính là sự giải thoát hoàn toàn không khác gì với chư Phật, Bồ Tát. 

Từ nhận thức này, có thể thấy rằng việc tu tập thiền định cũng chính là một trong các phương thức giúp làm thanh tịnh thân, khẩu và ý. Hơn thế nữa, mỗi tông phái có thể sử dụng một phương thức khác biệt nhau, nhưng chung quy cũng không đi ngoài mục đích này. Chẳng hạn, người tu Tịnh độ khi chuyên tâm niệm Phật sẽ đạt đến sự thanh tịnh ba nghiệp, trong khi người trì chú nếu thực sự thành tựu cũng sẽ đạt đến sự thanh tịnh như vậy không khác. Khi ba nghiệp được thanh tịnh thì mọi nghiệp ác đều dừng lại, các tâm niệm tham, sân, si được dứt trừ, và chính nhờ đó mà người tu tập đạt đến sự giải thoát. 

Khi nhận thức về thiền định trong các tông phái Phật giáo khác nhau theo cách này, chúng ta sẽ thấy được tính nhất quán trong mục đích tu tập cũng như công năng làm thanh tịnh ba nghiệp: thân, khẩu, ý. Cách hành thiền trong mỗi tông phái có thể khác nhau, nhưng mục đích hướng đến cũng như công năng của sự tu tập là không khác. Đối với người tu Tịnh độ thì niệm Phật cũng chính là hành thiền, hoặc đối với người tu Mật tông thì trì chú cũng có thể xem là một hình thức thiền định, và cũng đều có công năng giúp cho ba nghiệp của hành giả được thanh tịnh, làm nền tảng để đạt đến sự giải thoát.

Hòa thượng đã dành thời gian để giảng giải đi sâu vào các ý nghĩa nêu trên, và sau đó là trả lời một số thắc mắc, nghi vấn do thính chúng nêu ra. Cũng nhân buổi tọa đàm này, nhóm Viet Nālanda đã chính thức thông báo về buổi Pháp đàm của Ni sư Thubten Chodron với chủ đề "Luyện Tâm" do Viet Nālanda bảo trợ, sẽ được tổ chức vào Thứ Sáu ngày 22 tháng 7 năm 2016, thời gian từ 6:00 pm đến 8:00 pm tại Tòa soạn Việt Báo: 14841 Moran Street, Westminster, CA (Phone: 714-894-2500)