Phật Pháp Cứu Đời Tôi

PHẬT PHÁP CỨU ĐỜI TÔI
Thích Chân Tính
Nhà Xuất Bản Tôn Giáo 2005

Lời thưa

Ngoài công việc Phật sự và các thiện sự thường nhật khác, dù ít khi rảnh rỗi, song Thầy vẫn đặc biệt dành thời gian quan tâm sách tấn chúng tôi, động viên nhắc nhở sự tu tập, học hỏi của chúng tôi cũng như toàn thể đại chúng. Nhất là quý Phật tử, Thầy lại càng ưu ái, khuyến tấn và ân cần nhiều hơn nữa. Thầy luôn suy nghĩ, sáng tạo nhiều hình thức tu học khác nhau phù hợp với từng căn cơ và tuổi tác của họ để có thể tổ chức thành công nhiều khóa tu dành cho nhiều người ở nhiều nơi về tham dự. Trong một năm, ngoài những lần tổ chức ngày tu cho các bệnh nhân Trung tâm Ung bướu Thành phố, khóa tu Mùa hè dành cho người trẻ nói chung hay sinh viên, học sinh nói riêng, Thầy có tổ chức sáu khóa tu Phật thất, số lượng khóa sinh tham dự mỗi đợt gần khoảng 3000 người. Trong số ấy có những người còn rất trẻ, có những người trưởng thành, cũng có nhiều người lớn tuổi, ấy vậy mà bằng tình thương và tâm đại nguyện, Thầy vẫn tạo mọi điều kiện thuận lợi cho họ an tâm tu tập để rồi khi ra về, ai ai cũng ngậm ngùi tiếc nuối, nói sao Thầy không tổ chức nhiều khóa tu thêm…

Cũng từ thiện nguyện hoằng pháp lợi sinh cộng với tâm thiết tha muốn tu học của phần đông Phật tử, cùng với chư Tăng bổn tự, Thầy lại tổ chức một ngày tu (gọi là tu một ngày) để giúp những ai không có thời gian tham gia tu Phật thất (một tuần) vẫn có thể về chùa nghe pháp và niệm Phật. Nhưng điều không thể ngờ được là số lượng Phật tử tu một ngày lại càng lúc tăng cao, có khi lên đến 5000 người, vượt trội hơn khóa sinh trong những kỳ Phật thất. Điều này, theo như những nhận xét chung, quả thật Thầy rất có tài trong việc điều hành hay tổ chức.

Song điều đó cũng không thể phủ nhận mô thức tu tập rất khoa học và hiện đại của Thầy, mà trên hết là năng lực công phu và đức độ to tát. Mỗi lần như vậy, ngoài việc sắp xếp, hướng dẫn Phật tử các nghi thức cần thiết, Thầy luôn dành hơn một giờ để giảng pháp cho Phật tử. Bài giảng của Thầy bao giờ cũng sống động, tươi vui, giúp cho Phật tử mỗi lần nghe là mỗi lần cảm thấy hoàn toàn mới lạ thể như chưa được nghe ai giảng đề tài ấy lần nào. Thầy không dùng những ngôn ngữ cao sang, những văn từ bóng bẩy, lối diễn đạt lại không thiên về triết lý, mọi thứ đều nhẹ nhàng, bình dị nhưng lại chứa chan nhiều đạo vị sâu sắc đượm thắm nghĩa tình. Những ai có duyên được nghe pháp thoại của Thầy, được gặp gỡ hoặc tiếp xúc với Thầy dù chỉ một lần, sẽ cảm nhận ngay được sự thanh thoát, thảnh thơi và tràn đầy an lạc.

Chúng tôi là hàng đệ tử, luôn nhận được sự giáo dưỡng thâm trầm dẫu giản đơn bằng vài lời nói từ tốn hay lặng lẽ trong những việc làm rất tích cực của Thầy, chúng tôi đều rất quý trọng, nâng niu và lưu tâm gìn giữ tất cả. Nhất là những lời Thầy dạy, những bài Thầy giảng, ngoài một bộ phận chuyên môn về phim ảnh, âm thanh, ánh sáng của chùa phụ trách, chúng tôi luôn có ghi âm để sau này tiện việc phổ biến rộng rãi đến mọi người xem dưới dạng ấn phẩm. Những ai chưa có dịp diện kiến trực tiếp với Thầy có thể xem nghe qua đĩa hình, qua băng nén mà nhất là qua sách vở. Đây là gợi ý chung của đại chúng cũng như yêu cầu chung của rất nhiều người.

Tập sách PHẬT PHÁP CỨU ĐỜI TÔI này ra đời xuất phát từ tâm lành của toàn thể quý thầy bổn tự chúng tôi sau khi thông qua sự kiểm tra và thẩm duyệt kỹ. Kính thưa lên Thầy và nhận được sự hoan hỷ đồng ý, chúng tôi trân trọng chuyển thể bốn bài giảng của Thầy từ văn nói sang văn viết, gồm Phật pháp cứu đời tôi, Ngu si sinh tử, Giả và Vui buồn mùa xuân như một công việc mang đầy ý nghĩa diễm phúc. Tập sách vỏn vẹn chỉ có hơn 140 trang nhưng nội dung lại chứa đựng những lời khuyến tấn tu hành, những lời ân cần nhắc nhở mọi người tựa như những cảnh ngôn có tác dụng chuyển hóa thiết thực mọi vướng bận, buồn đau cho tất cả.

Tập sách vừa là một trang đạo, vừa là một trang đời đẫm đầy mọi thử thách, chông gai mà Thầy đã từng trải, đã đi qua trong suốt cuộc hành trình của tháng năm tuổi trẻ. Và thực trạng hiển nhiên của những lần tiếp xúc, đối diện ấy đã giúp Thầy rút ra được nhiều bài học bổ ích, những giá trị sống hữu hiệu cũng như nhiều kinh nghiệm đối nhân xử thế sâu sắc cho bản thân. Tập sách còn là một thanh âm giản dị, từ hòa xuất phát tự đáy lòng của một con người cũng rất giản dị, từ hòa như Thầy, cả cuộc đời dường như chỉ biết quên mình để sống vì người, vì an vui và lợi lạc cho hết thảy.

Chúng tôi ghi lại những dòng này như một lời thưa thỉnh chân thành về tập sách nhỏ và cúi kính dâng nó lên Thầy tôi trong niềm biết ơn vô bờ trước những gì cao cả, tốt lành mà Thầy vẫn mãi trao ban, dành tặng cho chúng tôi cũng như toàn thể đại chúng. Ngưỡng mong chư Phật sẽ luôn thùy từ gia hộ cho Thầy được sức khỏe dồi dào, tuệ đăng thường chiếu. Thầy sẽ mãi tiếp tục sứ mạng hóa độ thiêng liêng không ngừng nghỉ của mình, sẽ mãi chèo chống thuyền từ đưa bao lớp khách trần lần lượt vượt sông mê.

Mùa Vu lan tháng bảy
Ban Văn hóa chùa Hoằng Pháp kính ghi

Tất cả chúng ta hiện hữu trên cuộc đời này, có người sinh ra được cả thế giới biết, có người sinh ra cả nước biết, có người sinh ra cả tỉnh biết, có người sinh ra cả huyện biết, có người sinh ra cả dòng họ biết, có người sinh ra chỉ có cha mẹ hoặc một vài người thân biết. Trong số những người sinh ra đó, tôi sinh ra chỉ có cha mẹ và một số người thân của cha mẹ biết mà thôi. Vì cha mẹ tôi ở miền Bắc di cư vào Nam năm 1954, không có anh em thân thuộc đi theo, cũng không có chức có quyền hay giàu có gì cả, nên không có bạn bè nhiều.

Có người sinh ra có những điềm lành báo trước, có người sinh ra đẹp trai hoặc tướng tốt, có người sinh ra trong gia đình địa vị giàu sang. Còn tôi sinh ra trong gia đình chỉ đủ ăn đủ mặc, không có điềm lành khi sinh, không đẹp trai hay tướng tốt, cũng không giàu có sung sướng. Qua sự so sánh trên, đủ biết tôi sinh ra đời kém phước, kiếp trước vụng tu nên kiếp này không được tốt đẹp như người. Đó là nhân quả của mình, nhân nào quả nấy, mình làm mình chịu chứ than trách ai.

Rồi thời gian cứ lặng lẽ trôi, hết Xuân tới Hạ, hết ngày tới đêm, tôi cũng lớn lên trong sự thương yêu, đùm bọc của cha mẹ. Đến khoảng năm 1966, có một sự việc xảy ra mà tôi vẫn còn nhớ rõ. Thời đó, quân đội Mỹ còn đóng tại miền Nam Việt Nam. Ba tôi là lính công binh liên đoàn 30 đóng tại Thành Ông Năm, Hóc Môn. Lúc đó, nhà tôi ở mặt tiền đường, gần cổng nhà thờ Nam Hưng. Thỉnh thoảng, quân đội Mỹ hành quân tại Củ Chi. Mỗi lần đi như vậy rất đông, nào là xe Jeep, xe Cargo chở lính, xe thiết giáp chạy một dọc ầm ĩ trên đường.

Khi nghe tiếng xe thiết giáp, bọn con nít chúng tôi biết là quân đội Mỹ đi hành quân, nên kéo ra bên đường đứng, tay cứ vẫy vẫy, miệng la “ô kê”, “ô kê”. Quý vị có biết vẫy tay như vậy làm gì không? Không phải chúng tôi vẫy tay chào mừng họ, con nít biết gì mà chào mừng, chẳng qua vẫy tay để được lính Mỹ quăng cho bánh, kẹo hoặc đồ hộp. Khi họ quăng xuống như vậy, bọn con nít chúng tôi nhào lại tranh giành, đôi khi vì muốn được phải ẩu đả lẫn nhau. Thời đó, có nhiều đứa vì tranh giành bánh kẹo chạy ra đường bị xe cán chết thật thê thảm.

Một hôm, sau khi quân đội Mỹ hành quân từ Củ Chi trở về, đoàn quân dừng lại tạm nghỉ tại Thành Ông Năm, ngay phía trước nhà tôi. Bọn con nít chúng tôi thấy vậy cũng kéo ra bu quanh họ để kiếm bánh kẹo, nhưng có lẽ do họ đi hành quân về hết lương thực nên không cho đám con nít chúng tôi cái gì cả. Lúc ấy, ngay trước nhà tôi có đậu một chiếc xe Jeep, trên xe có hai ông lính Mỹ, một ông Mỹ đen và một ông Mỹ trắng. Ông Mỹ đen ngồi lái xe, ông Mỹ trắng ngồi kế bên. Chúng tôi lại gần để làm quen kiếm bánh, nhưng có lẽ do họ sợ điều gì nên vẫy tay đuổi đi. Chúng tôi bèn đứng cách xa khoảng hai mét. Lúc đó, tôi nhìn thấy một lon bia để bên hông xe, cạnh ông Mỹ đen. Nhìn lon bia, tôi liền nghĩ đến ba mình mỗi ngày đi làm về, chiều nào ăn cơm cũng uống một ly rượu đế, nếu được uống lon bia này chắc ngon lắm.

Quý vị biết thời đó bia lon rất hiếm, chỉ có bia chai thôi. Nhà giàu mới có tiền mua bia lon uống, không như bây giờ nhìn thấy bia lon quá thường. Vì muốn ba mình được uống bia lon, nên tôi mon men lại gần và chộp ngay lon bia rồi chạy, nhưng không hiểu sao chạy được hơn ba mét bèn dừng lại xem ông Mỹ đen có đuổi theo không. Lúc đó, tôi thấy ông Mỹ đen móc súng ngắn ra định bắn thì ông Mỹ trắng cầm tay giữ lại, tôi thấy vậy hoảng quá chạy một mạch vào nhà trốn. Thế là thoát chết. Nếu lúc đó ông Mỹ đen mà bắn thì ngày nay chắc thân tôi thịt nát xương tan, thành đất hết rồi. Đâu còn cơ hội để nói chuyện với quý vị hôm nay.

Sau đó, nhà tôi chuyển đi Sóc Trăng. Ở khoảng ba năm rồi lại chuyển qua Long Xuyên. Long Xuyên thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long, cho nên tôi rất thường đi mò ốc bắt cua hoặc câu cá. Vào tháng mưa, tôi thường đi bắt cua ngoài ruộng. Trời mưa cua hay bò ra ngoài hang. Khi gặp người nó liền bò nhanh vào trong hang. Tôi thấy vậy chạy đến thò tay vào hang bắt. Có khi bị càng cua kẹp chảy máu tay. Lúc bị nó kẹp chảy máu tay, tôi nổi sân lên quyết bắt giết cho bằng được để trả thù. Quý vị thấy có vô lý không? Bắt nó bị nó kẹp là đúng rồi lại còn trả thù.

Mình bắt giết nó, nó trả thù mình là phải. Đằng này, mình lại trả thù nó. Đúng là mạnh hiếp yếu. Khi bắt được khoảng 20 hay 30 con là được một nồi canh bún riêu cua. Tôi đem về nhà bóc mai cua bỏ, còn thân nó thì cho vào cối giã. Lúc đó, nhà chưa có cối đá, lấy cái nón sắt của quân đội làm cối để giã. Sau khi giã nát, vắt lấy nước nấu canh. Khi nấu xong, riêu cua nổi lên cả mảng trông rất ngon. Canh cua mà nấu với rau đay thì tuyệt. Hôm nào có canh cua rau đay tôi thích lắm, ăn cơm nhiều hơn. Bình thường ăn ba chén cơm, có canh cua rau đay ăn bốn chén.

Có những lúc ban đêm trời mưa vừa dứt, ếch nhái ra rất nhiều, mấy đứa bạn rủ đi đâm ếch về nấu cháo ăn. Chúng tôi làm cái chỉa bằng căm xe đạp, mài thật nhọn, gắn vào đầu cây trúc. Ba đứa cùng đi, một đứa cầm đèn pin soi, một đứa cầm chỉa, nếu thấy ếch nhái là đâm, một đứa cầm sợi dây kẽm xỏ xâu ếch nhái lại. Đi khoảng hai tiếng đồng hồ, bọn chúng tôi đã bắt được mấy xâu ếch nhái, khoảng năm sáu chục con. Khi đem về nhà, không đứa nào dám làm thịt. Đứa này chỉ đứa kia, đứa kia chỉ đứa nọ. Lúc đó, máu anh hùng của tôi nổi lên, chê tụi nó là đồ nhát gan, liền đi vào bếp lấy dao ra cắt đầu từng con, rồi lột da.

Sau đó móc ruột bỏ đi, để lên thớt bằm cho nát thịt ra, trộn với hành, muối tiêu xong bỏ vào nồi nấu cháo. Cháo chín, cả bọn chúng tôi xúm lại ăn. Có những lúc đi câu được cá lóc đem về nướng trui. Mấy đứa bạn mua thêm xị rượu đế về nhâm nhi. Tôi không uống được nhưng bạn bè ép quá thì cũng phải uống cho tụi nó vui. Lúc đầu uống vào thấy cay cay đắng đắng, nhưng uống một lát thấy cũng hay hay. May là việc uống rượu này chỉ xảy ra một lần, nếu nhiều lần chắc cũng thành bợm nhậu.

Cuộc sống kinh tế gia đình tôi hơi khó khăn. Ba đi lính, mẹ ở nhà nội trợ, không có phụ giúp làm kinh tế gì cả. Chỉ chờ may mắn đến bằng cách đánh số đề, nhưng chờ mãi mà chẳng thấy đổi đời gì cả, chỉ càng thêm nghèo. Do hoàn cảnh cuộc sống gia đình khó khăn, nên tôi xin đi làm thêm để phụ giúp cho gia đình, vừa làm vừa học. Tôi được một người bạn của ba giới thiệu vào làm một trong hai chỗ. Quý vị có biết làm việc gì không? Đó là lò giết heo hoặc lò giết bò.

Ngày đầu, tôi được họ dắt đến lò giết heo để thử việc. Do tôi là người mới nên họ chỉ cho làm việc lùa heo vào chỗ giết, rồi sau đó dọn dẹp vệ sinh sạch sẽ. Có những con heo biết sắp bị giết nên nó kêu la thảm thiết không chịu đi, chúng tôi phải đánh đập lôi kéo nó vào lò. Lúc họ dùng dao đâm vào cổ heo, tôi để ý xem họ giết như thế nào, mổ như thế nào để sau này làm, vì làm những việc này tiền công cao hơn. Lúc đó, tôi rất mong được làm khâu giết mổ heo này để có được nhiều tiền phụ giúp gia đình. Tôi chỉ làm từ 24 giờ đêm đến 5 giờ sáng.

Ngày hôm sau tôi được dẫn đến lò giết bò. Đến nơi giết bò, tôi thấy họ cột 4 chân bò, 4 dây kéo về 4 góc, đầu bò ghịt vào một trụ cây trước sân. Một người đứng trên chiếc ghế cao cầm búa tạ đập liên tục xuống đầu bò. Nó đau đớn giãy giụa nhưng không cách nào thoát được, đành phải đứng chịu trận. Quá đau đớn nước mắt nó chảy ra. Đập vài chục búa, bò mới chết. Lúc đó tôi rất dửng dưng trước cái chết đau đớn của con bò, trái lại trong tâm còn chê ông ta đập dở quá, đập gì mà cả vài chục búa bò mới chết! Tôi nghĩ nếu sau này mình được làm khâu này chỉ đập chừng 5 búa là bò chết.

Quả thật ý nghĩ đầy tội lỗi độc ác. Qua hai ngày đi làm thử, ba tôi lại quyết định không cho đi làm. Lý do là thức khuya quá sợ mất sức không học được. Cũng may nếu lò mổ heo, hay lò giết bò làm ban ngày, có lẽ hôm nay tôi đã thành tên đồ tể đầy tội ác rồi. Quả báo đền mạng không biết bao kiếp mới trả xong, thật là đáng sợ.

Không làm nghề giết heo, giết bò được, lúc đó tôi cũng tiếc lắm, vì không có tiền để phụ giúp gia đình. Về sau, tôi xin đi bán bánh mì rong. Quý vị có biết bán bánh mì rong là gì không? Là mình đi bán chỗ này chỗ kia, không phải ngồi một chỗ tại cửa hàng. Mỗi sáng vào lúc 3 giờ tôi phải thức dậy để đi lấy bánh mì. Với cái tuổi mê ăn mê ngủ mà chịu thức sớm như vậy là cả một sự nỗ lực. Bình thường thì ngủ 7, 8 giờ mới thức dậy. Từ nhà đến lò bánh mì phải đi bộ hơn hai cây số. Tôi mua bánh mì tại lò rồi bỏ vào trong bao vải, bao này là bao quân trang của quân đội thời đó. Bánh mì mới ra lò cho nên còn nóng, vác lên lưng vừa nặng lại vừa nóng. Lúc đầu đi còn khỏe, càng đi xa càng thấy nặng. Đã thế, vừa đi lại phải vừa rao: “Bánh mì đây, bánh mì nóng dòn đây!”. Ngoài đường, xe chạy ồn ào, phải la lớn người ta mới nghe.

Những ngày đầu đi bán la khan cả tiếng. Khi đi bán như vầy, quý vị biết hạnh phúc nhất là gì không? Là được nghe người ta kêu mua bánh mì. Mỗi lần nghe kêu “bánh mì” là mừng lắm, mặc dù mệt nhưng cũng cố chạy nhanh đến bán, vì mỗi sáng có rất nhiều đứa trẻ cùng lứa đi bán, nếu mình không nhanh chân thì mất khách và phải bán lâu hơn, đi xa hơn. Có những hôm bán sớm, nhiều nhà còn ngủ, nghe tiếng rao của mình, họ mở cửa ra chửi và còn hâm dọa kêu cảnh sát bắt nữa. Nghe vậy tôi sợ quá, chạy đi chỗ khác bán. Có những hôm bán đắt thì khoảng 6 giờ sáng là hết, nếu ế phải tới 7, 8 giờ. Bán xong, lời được đồng nào là tôi đem về gia đình hết, không dám tiêu xài, trái lại còn mong cho được nhiều tiền để phụ giúp gia đình. Có những đứa bạn cùng bán chung thấy nó ăn xài nhiều quá, tôi bèn hỏi ăn như vậy thì tiền lời đâu còn bao nhiêu, rủi cha mẹ có hỏi thì làm sao. Nó nói là bán 50 ổ thì nói dối là bán 30 ổ, số tiền lời 20 ổ đó thì xài.

Thời gian cứ trôi qua, con người ngày một lớn, tâm sinh lý cũng phát triển theo thể xác. Một đêm nọ, vào ngày thứ bảy, tôi xin cha mẹ đi xem cải lương trong xóm. Thời điểm đó, gia đình nào khá lắm mới mua nổi ti vi, mà ti vi trắng đen chứ chưa có ti vi màu như ngày nay. Cả xóm chỉ vài nhà có ti vi. Những nhà này rất tốt, hàng tuần vào tối thứ bảy có chương trình cải lương, họ đem ra phía trước nhà cho mọi người đến xem. Dân miền Tây rất mê cải lương, cho nên cứ tối thứ bảy họ đi xem rất đông, kẻ đứng người ngồi chật cả sân nhà, giống như ngày nay chúng ta đi xem chương trình ca nhạc sống ngoài trời vậy. Hôm đó, hai đứa bạn trai không xem cải lương rủ tôi đi dạo mát. Lúc đi, tụi nó mới thổ lộ là sẽ rủ một con nhỏ hàng xóm cùng đi. Con nhỏ tuổi khoảng 14, 15 nhưng đã hư, thường hay đi chơi đêm với những đứa con trai khác.

Nghe tụi nó bàn như vậy, tôi can ngăn sợ có chuyện gì xảy ra là ở tù cả đám. Nhưng hai đứa kia cứ thuyết phục mãi. Vì tuổi trẻ bồng bột, lại thêm vấn đề ái dục rất mạnh, nên tôi cũng xiêu lòng đồng ý. Lúc đó, tôi và một đứa đi vào trong khu mộ nơi cánh đồng chờ đợi. Còn một đứa quen con nhỏ đó có nhiệm vụ về dụ dỗ nó ra. Trước đây, khi đi ngang khu mộ này, chúng tôi rất sợ ma, vì người ta đồn ma rất nhiều. Không hiểu sao hôm đó chúng tôi lại không biết sợ ma, chắc có lẽ do sức mạnh của tình dục chăng? Hai đứa vào đó ngồi chờ, nhưng chờ mãi đến hơn 22 giờ đêm không thấy nó dắt con nhỏ kia ra. Lúc đó, chúng tôi thất vọng đi về, sợ ngồi lâu hết cải lương về nhà sẽ bị cha mẹ rầy la. Quả đúng như dự đoán, về đến nhà thì hết cải lương. Gia đình hỏi tại sao về trễ, phải nói dối là trời nóng nực đi uống nước mía với bạn nên về trễ.

Sáng hôm sau gặp lại đứa bạn hỏi lý do, nó nói là hôm đó cải lương hay quá, con nhỏ mê xem nên rủ mãi không chịu đi, ngồi dụ một hơi không được, thấy cải lương hay quá thế là ngồi xem luôn. Quý vị nghe có tức không? Trong khi mình ngồi ngoài mả đợi từng phút từng giây, nó ở nhà ngồi xem cải lương. Lúc đó tôi tiếc lắm, nhưng bây giờ mới biết là may mắn. Nhờ trắc trở như vậy mình mới không phạm vào tội lỗi. Kể từ đó đến nay tôi cố gắng giữ mình không để phạm vào sắc dục. Nếu ngày đó vướng vào sắc dục, có lẽ bây giờ cái giây oan nghiệt đó cột trói mình không biết bao giờ thoát ra được. Thật là may mắn.

Trong thời gian nghỉ hè, vì rảnh rỗi nên tôi lấy những quyển kinh sách ra đọc cho đỡ buồn. Những quyển sách này gia đình tôi đem theo từ Hóc Môn, do Sư Tổ chùa Hoằng Pháp cho. Hồi đó, sách Sư Tổ ấn tống rất nhiều và ai đến chùa Ngài cũng đều tặng. Ngoài những sách của chùa Hoằng Pháp ra, còn có những sách của các sư. Sư Tổ chùa Hoằng Pháp rất quý các sư Khất sĩ, thường hay mời pháp sư Giác Nhiên ở Tịnh Xá Trung Tâm quận Gò Vấp về giảng. Mỗi lần đi giảng, pháp sư đều mang theo kinh sách tặng cho Phật tử.

Lần đầu, tôi đọc cuốn “Lược Sử Phật Tổ” do chùa Hoằng Pháp ấn tống. Sau khi đọc xong, tôi bị thu hút bởi cuộc đời cao quý của đức Phật. Tôi tự nghĩ: về gia tộc Phật sinh ra thuộc dòng vua chúa; về thân thể Phật có 32 tướng tốt; về trí tuệ Phật thông minh hơn người; về địa vị Phật là Thái tử con vua; về quả phước Phật hưởng thụ đầy đủ mọi thứ hạnh phúc trên cuộc đời. Thế mà Ngài đã từ bỏ tất cả địa vị, quyền thế, vợ đẹp, con ngoan, giàu sang, sung sướng để một thân một mình vào rừng sâu tu hành khổ hạnh tìm cầu chân lý cứu độ chúng sinh, thật là cao quý biết bao! Nếu đem bản thân mình ra xét thì tôi chẳng có một thứ gì xứng đáng để bỏ cả. Vậy mình còn ham muốn làm chi những thứ mà Ngài đã bỏ, để rồi lãng phí cả một đời người theo đuổi tìm cầu!

Từ đó, tôi bắt đầu chuyển hướng cuộc đời, dốc chí vào việc tìm hiểu Phật pháp, say mê tìm đọc những sách có sẵn ở nhà như cuốn “Tứ Kệ Tĩnh Tâm”, “Ánh Nhiên Đăng” của pháp sư Giác Nhiên, cuốn “Dưới Mái Nhà Xưa” của pháp sư Giác Tường, cuốn “Giác Huệ Thi Tập” của pháp sư Giác Huệ v.v… Những cuốn sách này đã nằm im trong tủ gần 6 năm, được tôi đem ra đọc một cách trân trọng và mới biết là quý giá. Đúng là pháp bảo. Của báu để trong nhà từ lâu mà không biết xài. Nhất là khi đọc bài “Lời Thầy Dạy” của pháp sư Giác Nhiên trong cuốn “Ánh Nhiên Đăng”, cứ như Ngài thúc giục tôi mau mau xuất gia:

Này đồ đệ lắng nghe thầy chỉ dạy
Việc tu hành cố gắng hỡi này con!
Con muốn tu cho đạo quả vuông tròn
Hãy vâng giữ y lời thầy dạy bảo.
Này con hỡi cuộc đời đầy huyên náo
Khổ dương trần không thể kể cho cùng
Phật dạy rằng suối giọt lệ dồn chung
Từ vô thủy, đến nay hơn nước biển
Lòng bác ái, nên thầy đây nhủ khuyến
Khêu đèn từ đuốc huệ dắt dìu con
Này con ơi! Vạn vật chẳng thường còn
Mê chi mãi, chôn cuộc đời tươi thắm.
Con chẳng rõ, nên con còn say đắm
Tưởng đâu rằng tuổi thọ mãi tồn sinh
Tưởng đâu rằng hạnh phúc mãi cho mình
Không không phải, này con ơi nên rõ
Ngôi Thái tử Tất Đạt Đa còn bỏ
Vào rừng non tuyết lạnh để tu hành
Thấy cuộc đời toàn sinh tử bao quanh
Đau khổ mãi có chi đâu hạnh phúc

Hoặc đoạn khác:

Này con hỡi cuộc đời con có ngán
Ngán sao con chẳng chịu bước chân đi
Ngán sao con mê mết mãi làm gì
Nước tới ngực con nhảy sao cho khỏi.
Danh với lợi là xích xiềng cột trói
Bao anh hùng đắm lụy bởi tài hoa
Chữ ái tình tiêu tan hết cửa nhà
Sắc xinh đẹp làm hư thân hoại thể.

Từ đó, tôi bắt đầu đi chùa để học hỏi thêm giáo lý và mỗi đêm đều đến chùa tụng kinh. Thời đó, gần nhà tôi có một nơi phổ biến giáo lý Hòa Hảo. Ở miền Tây, nhất là khu vực Long Xuyên, đa số là tín đồ Phật giáo Hòa Hảo. Hằng ngày cứ vào lúc 5 giờ sáng và 17 giờ chiều họ đều đọc những bài sám giảng của Đức Huỳnh Giáo Chủ trên loa phóng thanh. Những lời sám của Ngài theo thể thơ lục bát rất dễ đọc, dễ hiểu. Họ đọc như ngâm thơ khi trầm khi bổng nghe rất hay, rất dễ đi vào lòng người. Tới giờ họ phát thanh, tôi đều chăm chú lắng nghe, học tập và thuộc lòng nhiều câu.

Càng tìm hiểu Phật pháp, tôi càng say mê. Qua giáo lý nhân quả… dần dần tôi tập ăn chay 1 tháng 4 ngày, rồi đến 10 ngày và ăn chay trường. Lúc ăn chay trường, gia đình không cho nói là sẽ mất máu, mất sức, nhưng lúc đó tôi quyết chí ăn. Nhiều lúc không có gì ăn, chỉ có rau muống luộc chấm nước tương nhưng ăn lại rất ngon. Vì gia đình không muốn cho ăn nên không mua thức ăn chay để tôi chán ngán khỏi ăn. Nhưng lâu lâu có lẽ cũng thấy tội nghiệp nên mẹ mua cho một miếng đậu hũ ăn. Hôm nào được ăn đậu hũ mừng lắm, như đứa nhà nghèo được ăn bữa thịt heo quay vậy.

Lúc đó tôi rất muốn đi xuất gia nhưng xin gia đình không cho. Tôi đem tâm nguyện xuất gia của mình thưa với quý thầy trong chùa. Quý thầy nói cố gắng đi chùa tụng kinh, khi nào đủ nhân duyên rồi sẽ đi được. Lúc đó tôi cũng lý luận lắm, hỏi lại thầy chừng nào mới đủ duyên. Ngày xưa Thái tử Tất Đạt Đa xin xuất gia vua cha không cho phải trốn đi, nếu nói đợi cho đủ duyên thì biết bao giờ Ngài mới xuất gia được. Nếu Thái tử Tất Đạt Đa không trốn đi xuất gia thì ngày nay làm sao có Phật Thích-ca dạy chúng ta tu hành. Quý thầy cười nói, Phật khác còn con khác. Con có dám vào rừng ở tu như Phật không? Tôi trả lời là dám. Quý thầy nói thôi đi ông ơi! Vào rừng ma nó nhát bỏ chạy về không kịp.

Có lần, sư Giác Huệ ở Sài Gòn về Tịnh xá Ngọc Giang thuyết pháp, tôi đến xin Sư xuất gia, nhưng Sư nói tuổi còn nhỏ nên không nhận, vì xuất gia theo Khất sĩ rất cực, phải 18 tuổi trở lên mới đủ sức theo. Lúc đó tôi đọc nhiều sách của hệ phái Khất sĩ, thấy đường lối tu giống Phật nên thích lắm muốn tu theo Khất sĩ.

Do tâm nguyện xuất gia quá mãnh liệt, nên tôi rủ một đứa bạn trốn đi. Hai đứa tính toán thời gian và địa điểm xong, sáng hôm sau nó qua nhà tôi vào lúc 4 giờ, do ba tôi đang chuẩn bị đi làm nên phải chờ tới 5 giờ ông đi rồi mới dám đi. Hai đứa hớn hở như con chim được xổ lồng, nghĩ rằng mình được toại nguyện xuất gia. Chúng tôi vừa đi qua khỏi cầu Cái Dung thì có một chiếc xe lôi chạy tới. Xe lôi này là một chiếc xe Hon da hai bánh, kéo thêm một cái thùng xe phía sau gọi là xe lôi. Trời mới tờ mờ sáng chúng tôi liền ngoắc xe lại để đi Long Xuyên.

Xe vừa dừng thì có một người đàn bà to béo từ trên xe nhảy xuống chộp áo thằng bạn, rồi la tôi: “Mày dụ dỗ con tao đi tu phải không?”. Tôi sợ quá nói: “Đâu có! Tự nó đi chứ con đâu có rủ”. Thế là bà la tôi một lúc rồi lôi đứa con về nhà. Sau khi nó về, tôi thắc mắc không biết tại sao mẹ của đứa bạn lại biết mà đi bắt nó. Không biết xui xẻo thế nào lại đón đúng ngay xe của mẹ nó. Sau này dò hỏi mới biết là sáng hôm đó, nó dậy sớm, gia đình sinh nghi, vì mọi ngày nó ngủ tới bảy tám giờ sáng. Hằng ngày vào lúc 4 giờ sáng mẹ nó thường hay thắp nhang cúng lạy nơi bàn thờ. Hôm nay thấy nó dậy sớm và có để tờ giấy gì trên bàn thờ, lúc nó đi bà mới lấy ra xem và biết nó trốn đi tu, liền đón xe đuổi theo. Tôi hỏi nó tại sao lại viết giấy? Nó nói vì sợ bà má không biết mình đi đâu, rồi buồn khổ khóc lóc đi kiếm tội nghiệp.

Thua keo này bày keo khác, tôi về nhà suy nghĩ: “Sao mình ngu quá, ban ngày thiếu gì cơ hội trốn đi, đi sớm làm gì để bị bắt”. Lần sau, chúng tôi trốn đi vào lúc 12 giờ trưa, vì thời điểm này gia đình không để ý. Sau khi ăn cơm trưa xong, tôi rủ đứa bạn lần trước bị mẹ bắt lại nhưng nó không dám đi nữa. Thế là tôi phải rủ đứa khác đi. Vì từ khi biết Phật pháp tôi cũng đã hướng dẫn được một số bạn đi chùa thường xuyên, đem Phật pháp nói cho các bạn nghe, nên đứa nào cũng mộ đạo. Do vậy rủ đứa này không đi thì rủ đứa khác.

Lần này chúng tôi trốn đi một cách êm xuôi. Chùa mà chúng tôi đến là do thầy trụ trì chùa Hội Tông giới thiệu. Chùa nằm ở bên cù lao, chúng tôi phải đi đò qua một con sông lớn mới tới. Sau khi được thầy trụ trì đồng ý cho ở tu, chúng tôi mới gởi thư về báo cho gia đình biết. Được tin, vài ngày sau mẹ tôi qua thăm và đồng ý cho ở chùa tu, nhưng ngược lại tôi thì đòi về. Quý vị thấy con nít tánh khí bất thường, lúc này lúc khác. Không hiểu do nhân duyên không hợp hay lúc đó tôi thích tu theo hạnh Khất sĩ nên đòi về. Thế là mẹ tôi phải xin lỗi thầy trụ trì và đưa chúng tôi về.

Học vừa hết năm lớp 9, tôi xin về chùa Hoằng Pháp xuất gia. Do sự tha thiết của tôi nên cha mẹ đồng ý cho đi. Mẹ tôi đưa đi. Khi về Thành Ông Năm nhờ bà Phồn dắt vào giới thiệu với Sư Tổ, Ngài nhận liền. Tôi ở lại chùa còn mẹ tôi ra ở tạm nhà người thân gần nhà thờ Châu Nam, sáng hôm sau sẽ trở về Long Xuyên. Tôi ở chùa từ sáng tới chiều một mình bơ vơ, không quen biết với ai, không được ai hướng dẫn chỉ bảo, tôi cảm thấy buồn chán muốn trở về (ở đây chỉ nói riêng với quý thầy). Đây là vấn đề tâm lý mà quý thầy cũng nên quan tâm lưu ý.

Có những người mới đến chùa hoặc mới đến xin xuất gia, nếu như họ đã từng đến chùa mình thì sẽ không lo ngại bỡ ngỡ hoặc bị lạc lỏng. Đối với người mới đến chùa lần đầu không quen biết ai, chưa biết gì hết tất cả đều xa lạ với họ, nếu chúng ta không quan tâm hướng dẫn, họ sẽ bị lạc lỏng bơ vơ, dễ bị thối thất tâm Bồ-đề. Điển hình như trường hợp của tôi. Khi ở nhà muốn đi tu cho bằng được, đến chùa rồi lại chán nản muốn trở về. Chiều hôm đó tôi xin Sư Tổ ra gặp mẹ. Sư Tổ có lẽ biết tôi muốn về nên không cho đi, tôi năn nỉ mãi với lý do ra tiễn mẹ về quê rồi sẽ trở lại.

Thật ra trong lòng muốn về luôn. Cuối cùng Sư Tổ cũng đồng ý. Khi tôi ra gặp mẹ và xin trở về, bị bà la cho một trận. Sau đó bà dụ cố gắng ở hết kỳ hè bà sẽ lên rước về. Thế là lúc này tôi bị tu chứ không phải muốn tu như trước nữa. Quý vị thấy có buồn cười không! Tôi miễn cưỡng vào chùa tu một thời gian. Sau đó, quen người quen chỗ rồi tôi mới lấy lại ý chí và nghị lực, vui vẻ tu học. Bây giờ nghĩ lại, nếu như lúc đó không bị mẹ la, bắt buộc ở lại tu chắc có lẽ không còn cơ hội để xuất gia nữa.

Nếu ngày đó tôi không hiểu Phật pháp, không xuất gia tu hành thì bây giờ không biết mình đang làm gì? Có thể làm Giám đốc một Công ty nào đó, hoặc làm thuê làm mướn, hoặc có thể là tên bợm nhậu, hoặc tên ăn trộm v.v… Làm Giám đốc Công ty thì không thể có rồi, bởi tôi biết mình không có tài, học thì dở; làm thuê làm mướn, hoặc đạp xích lô, ba gác thì nắm chắc, cũng có thể trở thành tên ăn trộm ăn cướp. Vì ở ngoài đời phải lấy vợ, không những lấy một vợ mà còn có thể lấy nhiều vợ, rồi có nhiều con; nhà nghèo đói khổ vì thương vợ, thương con làm liều đi ăn trộm để có tiền nuôi vợ, nuôi con, rồi bị ở tù.

Tôi cũng không biết ở ngoài đời mình sống có được hạnh phúc không? Giàu có hay đói khổ? Nếu giàu có thì sinh tật ăn chơi, vợ nhỏ vợ bé, sát sinh hại vật để bồi bổ xác thân, theo bạn bè làm ăn nhậu nhẹt say sưa. Nếu nghèo khổ thì tìm mưu nọ chước kia để lừa gạt người, hoặc trộm cắp để có tiền nuôi vợ nuôi con. Giàu hay nghèo gì cũng có thể sa đọa, gây tạo tội lỗi. Nghĩ đến đây tự nhiên tôi sợ quá. A-di-đà Phật, nếu không nhờ Phật pháp, không xuất gia tu hành thì ngày nay sẽ làm gì, ở đâu, hạnh phúc hay đau khổ, giàu có hay nghèo đói, tự do hay tù tội, một vợ hay nhiều vợ, thành người tốt hay thành bợm nhậu... Tôi chắc chắn rằng với những hành động mà mình đã phạm khi nhỏ, lớn lên sẽ ngày một tăng thêm.

Quý vị nhìn mặt chúng tôi xem có hiền không? Cũng hiền phải không, nhưng cũng đủ thứ tệ hết, nào là: sát sinh, trộm cắp, tà dâm, nói dối, uống rượu không thiếu thứ gì. Ngay lúc nhỏ vì thương cha muốn cho cha uống bia đã cả gan ăn cắp của ông Mỹ đen một lon bia, từ nhân này có thể về sau vì thương vợ thương con đi cướp của giết người. Lúc nhỏ đã đi mò ốc, bắt cua, đâm ếch đâm nhái, cắt đầu lột da súc sinh, lớn lên chắc chắn vì muốn thỏa mãn khẩu vị sẽ sát sinh hại vật nhiều hơn, hoặc vì đồng tiền có thể trở thành tên đồ tể đâm heo, đập đầu bò.

Tuổi còn trẻ đã bị bạn bè rủ rê ăn nhậu, lớn lên vì làm ăn xã giao có thể trở thành bợm nhậu, hư thân mất nết, làm khổ vợ con, làm ảnh hưởng đến trật tự xã hội. Còn nhỏ mà đã bị bạn rủ đi dụ dỗ con gái người ta, nếu lớn lên vì đắm mê sắc dục sẽ làm những chuyện tồi bại hơn. Không nói chi nhiều, chỉ một việc ăn thôi. Trong 30 năm qua nếu tôi không xuất gia, không trường chay, thử tính xem mình đã ăn thịt biết bao nhiêu chúng sinh. Lấy cá làm thí dụ thôi, mỗi ngày ăn một con, đó là loài cá lớn, nếu tính loại cá cơm thì cả trăm con. Vậy một năm ăn bao nhiêu con, rồi 10 năm cho đến 30 năm biết bao nhiêu sinh mạng chết vì cái thân giả tạm của mình!

Nếu không biết Phật pháp, không xuất gia tu hành thì 30 năm qua tôi gây tạo thêm biết bao tội lỗi. Nhờ tu hành mà 30 năm qua tôi không sát sinh hại vật để ăn thịt, không nói dối để lừa đảo ai, không trộm cắp của ai, không uống một giọt rượu bia nào, không dụ dỗ ai để thỏa mãn sắc dục. Nói chung, nhờ Phật pháp mà 30 năm qua tôi không gây khổ cho ai, có chăng là do vô tình chứ không cố ý, như vấn đề tình cảm chẳng hạn. Vấn đề này là do người ta chứ không phải mình chủ động gây khổ. Thí dụ có cô nào đó thương mình, họ âm thầm hay thổ lộ tình cảm với mình, nhưng vì đã xuất gia nên không thể đáp lại tình yêu đó nên họ khổ. Thật ra đã là con người, ai cũng biết yêu thương, ai cũng có đầy đủ thất tình lục dục. Vì con người cũng là loài động vật cho nên có đầy đủ tính chất con vật. Nhưng do mình biết tu nên chuyển hóa tình yêu vị kỷ thành tình yêu vị tha. Chúng tôi còn nhớ một bài thơ của sư Giác Huệ trong cuốn “Giác Huệ Thi Tập”:

Hỏi người tu có tình yêu không nhỉ
Nếu nói không là những kẻ vô tri
Nếu nói có là những kẻ tình si
Không với có xin ai dùm giảng giải?
Đây đáp lại những lời trên vừa hỏi
Có mà không, không mà có mới lạ kỳ
Không là không cái tình ái li ti
Có là có cái tình yêu đại hải.

Hoặc như một bài khác:

Ta có tình yêu rất đậm nồng
Yêu đời yêu đạo lẫn non sông
Tình ta chan chứa trong hoàn vũ
Ta chẳng yêu riêng khách má hồng.
Nếu khách má hồng muốn được yêu
Vậy thì tâm trí phải xoay chiều
Hướng về phụng sự cho nhân loại
Sẽ gặp tình ta trong khối yêu.

Đối với tôi nói riêng với người xuất gia nói chung, nhiều khi các cô thấy người tu hành hiền lành dễ thương, không uống rượu, không ăn chơi hoặc học giỏi, thuyết pháp hay rồi đem lòng thương yêu muốn chiếm đoạt làm của riêng. Mơ tưởng đến một tương lai đầy hạnh phúc với người mình thương. Khi tình cảm phát sinh thì thường trái tim làm chủ lý trí, dẫn đến si mê. Nghĩ rằng tình yêu của mình là đẹp, là hạnh phúc. Đâu biết rằng ái tình giống như những hạt sương lấp lánh trên ngọn cỏ khi mặt trời vừa mọc, xa xem nó lấp lánh như những hạt kim cương, nhưng khi đến gần nó chỉ là những giọt lệ đau thương. Bởi vì sao? Vì người xuất gia ở chùa từ nhỏ chỉ biết lo tu học không có nghề nghiệp gì cả, dù có học giỏi, có bằng cấp Tiến sĩ Phật học đi nữa thì khi ra đời cũng không xài được, không tranh giành hơn thua với người thế gian được, không thể đi thuyết pháp cho người ta nghe. Khi xuất gia thuyết pháp người ta còn nghe, ra đời thuyết pháp ai mà nghe. Lúc đầu mới yêu cứ nghĩ là chỉ cần một túp lều tranh với hai quả tim vàng là đủ hạnh phúc. Nhưng khi làm không ra tiền, nghèo đói quá không đủ sức yêu thì hạnh phúc chỉ còn là những giọt lệ đau thương mà thôi. Cành hoa hồng chỉ để ngắm thì rất đẹp, nếu muốn chiếm đoạt nó, nắm giữ nó coi chừng sẽ bị gai đâm chảy máu.

Cho nên, nếu có ai lỡ thương người xuất gia thì hãy chuyển tình yêu vị kỷ thành tình yêu vị tha. Hy sinh tình cảm cá nhân để cùng nhau phụng sự nhân loại. Chỉ có tình yêu đó mới là hạnh phúc chân thật. Còn tình yêu vị kỷ chỉ đem đến đau khổ cho nhau mà thôi.

Tóm lại, nhờ Phật pháp mà tôi xuất gia tu hành, 30 năm qua không gây đau khổ cho ai, trái lại còn làm được những việc lợi ích tốt đẹp cho người. Tôi rất biết ơn chư vị tôn túc đã có tâm nguyện hoằng pháp, đã ấn tống kinh sách cho mọi người đọc, trong đó tôi cũng nhờ những cuốn sách ấn tống này mà hiểu biết Phật pháp, giác ngộ thế gian vô thường, thân người giả tạm để xuất gia tu hành. Tôi cũng phát nguyện sẽ noi gương các vị Tổ sư, ấn tống kinh sách để tặng cho những người vùng sâu vùng xa. Ngày xưa, nhờ đọc sự tích đức Phật Thích-ca mà tôi giác ngộ, chuyển hướng cuộc đời, xuất gia tu học. Do vậy, ngày nay tôi nguyện sẽ ấn tống thật nhiều cuốn “Lược Truyện đức Phật Thích-ca” để phổ biến cho nhiều người đọc. Hy vọng họ sẽ giác ngộ và chuyển hướng cuộc đời phát tâm xuất gia tu học như tôi.

Hiện nay tôi tiếp tục ấn tống cuốn “Lược truyện đức Phật Thích-ca”, cuốn sách dầy khoảng 150 trang, ngắn gọn nhưng thể hiện được những nét chính cuộc đời của đức Phật, dễ đọc, dễ hiểu, dễ phổ cập trong quần chúng. Tôi rất mong quý Phật tử thấy được sự lợi ích của pháp bảo, hãy góp phần cùng tôi phổ biến cuộc đời đức Phật, phổ biến Phật pháp để lợi lạc cho mọi người. Chúng ta hãy cứu nhân sinh bằng Phật pháp. Vì Phật pháp có thể chuyển hóa khổ đau, chuyển hóa cuộc đời hiện tại và tương lai ngày một tốt đẹp hơn. Nếu chúng ta bố thí tài vật cho người đói khổ thì chỉ giúp họ vượt qua cơn đói kém hiện tại,nhưng tương lai họ vẫn tiếp tục nghèo đói khổ sở. Vì sao? Vì ngày nay họ chịu quả cay đắng là do quá khứ gieo nhân cay đắng. Muốn sau này ăn quả ngọt thì bây giờ phải gieo nhân ngọt. Đó là nhân quả rõ ràng. Bố thí pháp là giúp cho họ hiểu biết nhân quả, tự họ chuyển biến cuộc đời của họ để hiện tại và tương lai được tốt đẹp hơn.

Có người cho rằng kinh sách tặng cho người ta không quý không đọc. Bán họ bỏ tiền ra mua, họ mới quý mới đọc. Điều này chưa đúng lắm. Bởi lẽ đối với người đã hiểu Phật pháp thì họ mới tìm mua kinh sách để đọc, để hiểu biết thêm. Còn đối với những người chưa hiểu Phật pháp, sẽ không thiết mua kinh sách để làm gì. Đối với những người nghèo lại càng không dám bỏ tiền ra mua kinh sách, tiền không có ăn lấy đâu mua kinh sách. Nhất là ở vùng sâu vùng xa, có cửa hàng nào bán kinh sách đâu mà mua, có tiền cũng không mua được.

Do vậy, chúng ta nên phát tâm in kinh sách tặng không cho mọi người. Nếu họ không đọc thì đời con đời cháu của họ cũng sẽ đọc, không mất đâu mà lo. Chúng ta thử tính xem cả thế giới có bao nhêu người? Lấy con số tượng trưng là 5 tỷ. Vậy bao nhiêu người biết Phật pháp? Tối đa là 2 tỷ người, đây là chúng ta phỏng chừng vậy thôi, chưa chắc có được số lượng như vậy. Còn 3 tỷ người chưa biết Phật pháp, chưa biết tu hành. Chúng ta muốn chuyển hóa thế giới này hết khổ đau, hết chiến tranh, hết tội lỗi thì phải làm sao cho 3 tỷ người còn lại hiểu biết Phật pháp, tin sâu nhân quả, biết tu hành.

Đây là vấn đề mà người Phật tử chúng ta phải suy nghĩ và phải có trách nhiệm phổ biến Phật pháp cho mọi người. Họ biết tu, họ có tốt thì thế gian này mới tốt và chúng ta mới yên. Họ không biết tu, họ làm điều xấu ác thì thế gian này cũng xấu và chúng ta cũng không yên. Không nói chi thế giới, chúng ta chưa có khả năng làm việc lớn lao đó, chỉ tính đến trong nước Việt Nam thôi, hiện nay có khoảng 60 triệu dân. Thử tính coi có bao nhiêu người biết Phật pháp, biết tu hành! Chúng ta cứ cho là có 30 triệu người theo đạo Phật, nếu biếu cho mỗi người một cuốn sách thôi, thì phải 30 triệu cuốn.

Nếu rút lại mỗi nhà một cuốn thì cũng khoảng 10 triệu hộ, phải hết 10 triệu cuốn. Từ trước đến nay tôi in kinh sách biếu tặng nhiều lắm cũng chỉ 300.000 cuốn, so với 10 triệu hộ thì chưa thấm vào đâu, cho nên tôi rất ưu tư về vấn đề này. Hiện nay, các chùa ở vùng sâu vùng xa đến chùa Hoằng Pháp thỉnh sách về phát cho Phật tử địa phương, chúng tôi rất hoan hỷ, nhưng rất tiếc là không đáp ứng hết. Tôi rất mong quý Phật tử thấy được sự lợi ích của việc hoằng pháp lợi sinh, hãy góp sức cùng tôi thực hiện pháp thí.

Qua kinh nghiệm gia đình tôi thì những cuốn sách đạo đức hoặc Phật pháp cất chứa trong nhà rất có lợi. Nếu trước đây trong những lúc hè rảnh rỗi, tôi đọc phải những cuốn sách tiểu thuyết tình cảm nhảm nhí đồi bại, có lẽ bây giờ tôi cũng đã đắm chìm trong dục lạc. Tuổi trẻ thường dễ bắt chước, giống như những tờ giấy trắng, nếu chúng ta nhuộm màu gì sẽ ra màu đó. “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”. Quý Phật tử nên lưu ý hãy đem kinh sách để trong nhà mình, đó là đem của báu để trong nhà. Một ngày nào đó con cháu chúng ta sẽ đọc và sẽ thấm nhuần Phật pháp, sống có đạo đức, tránh các việc ác, làm các việc lành, tạo hạnh phúc cho mình và người, được như vậy còn quý hơn là để của cho con. Nếu nó giác ngộ đi xuất gia tu học thì đại phước cho gia đình, cho bản thân nó và cho tất cả chúng sinh. Một người mà tu hành đắc đạo thì tất cả chúng sinh đều được thấm nhuần mưa pháp.

Phật pháp đã cứu đời tôi. Nhờ Phật pháp mà hôm nay tôi biết tu hành, có được an vui hạnh phúc. Tôi cầu nguyện Tam Bảo gia hộ cho mọi người thấm nhuần Phật pháp để có được an vui hạnh phúc. Và tôi cũng xin phát nguyện sẽ đem hết khả năng của mình để hoằng dương Phật pháp, nguyện sẽ tiếp tục ấn tống kinh sách phổ biến các nơi hầu đền ơn Tam Bảo, ơn thầy tổ, ơn cha mẹ và ơn đàn na tín thí.

Buổi nói pháp của chúng tôi đến đây đã hoàn mãn, thành tâm cầu nguyện Tam Bảo gia hộ cho toàn thể quý Phật tử thân tâm thường lạc, đạo tâm kiên cố, tinh tấn trên con đường tu học!

Nam mô Bổn sư Thích-ca Mâu-ni Phật!

Hiểu đơn giản, ngu si nghĩa là mê mờ, là không sáng, đồng nghĩa với vô minh. Vô minh là không sáng. Sinh tử là sống chết, sống chết ở đây chỉ cho sự sống chết luân hồi trong Lục đạo. Tại sao ngu si lại bị sinh tử? Vì ngu si nên mới điên đảo vọng tưởng. Vọng tưởng nghĩa là suy nghĩ sai lầm, điên đảo là lộn ngược. Điên đảo vọng tưởng là suy nghĩ sai lầm lộn ngược. Thế nào là suy nghĩ sai lầm lộn ngược? Như thế gian là vô thường chúng ta cho là thường, thân người vô ngã chúng ta cho là ngã. Nhân sinh là khổ chúng ta cho là vui. Suy nghĩ đó là sai lầm lộn ngược, nên gọi là điên đảo vọng tưởng.

Thứ nhất, thế gian vô thường chúng ta cho là thường. Trong kinh Kim Cang nói rất rõ về thực tướng vô thường của các pháp qua bài kệ:
"Nhất thiết hữu vi pháp
Như mộng huyễn bào ảnh
Như lộ diệc như điện
Ưng tác như thị quán."

Nghĩa là: “Tất cả pháp hữu vi như mộng huyễn bọt bóng, như sương cũng như điện, nên khởi quán như thế”. Câu kệ này nói rất rõ các pháp thế gian là vô thường giả tạm. Tất cả pháp hữu vi như mộng. Thế gian chúng ta đang sống đây chẳng qua là một giấc mộng.

Có câu chuyện rất hay: ngày xưa có anh chàng họ Lữ đi thi. Như quý vị cũng biết thời nay chúng ta có phương tiện xe máy đi lại rất dễ dàng, ngày xưa có xe đâu mà đi. Những người ở miền quê lên tỉnh thi là cả một sự khó khăn. Những người gia đình khá thì có ngựa đi, còn gia đình nghèo thì phải quảy gói, gánh gạo đi bộ đến trường thi. Có người đi xa hàng trăm cây số hoặc vài trăm cây số mới đến trường thi. Anh chàng họ Lữ này cất công đi thi nhưng không đậu. Trên đường trở về vừa buồn, vừa đói, may mắn gặp được một ngôi chùa ở ven rừng. Anh mừng quá ghé vào xin cơm để ăn. Vị Sư ở trong chùa rất thương anh, nhưng gạo đã hết nên lấy kê ra nấu cho anh ăn đỡ đói. Trong lúc chờ nhà Sư nấu kê, mệt quá anh mới thiếp đi. Anh ngủ một giấc thật ngon và chiêm bao thấy mình thi đậu, được làm quan, được vua cho làm phò mã và gả công chúa. Được làm quan, được lấy vợ, được hưởng cuộc đời thật hạnh phúc sung sướng.

Một hôm, vua cử anh đến trấn nhậm một tỉnh xa, bây giờ có thể gọi là đi nhận chức tỉnh trưởng vậy. Vợ chồng cùng đi với một đoàn quân hộ tống. Trên đường đi ngang qua cánh rừng, vợ chồng bị quân giặc tấn công. Do số lượng quân giặc quá đông, đoàn hộ tống không cự nổi cho nên bị giết chết hết. Rồi chúng bắt vợ chồng anh họ Lữ và kề gươm lên cổ, anh chàng họ Lữ này sợ quá la lên, giật mình thức giấc. Lúc tỉnh dậy nồi kê vẫn nấu chưa chín. Như vậy anh chàng họ Lữ nằm mơ chỉ khoảng 2 hay 30 phút thôi thế mà có cảm tưởng như đã sống hơn nửa đời người, nào là: thi đậu, làm quan, làm phò mã, lấy công chúa, hưởng hạnh phúc sung sướng, rồi bị giặc bắt… trải qua thời gian lâu như vậy mà lúc giật mình tỉnh giấc nồi kê chưa chín.

Cuộc sống của chúng ta cũng không khác gì anh chàng họ Lữ. Một trăm năm chẳng có là bao, đến khi nhắm mắt chỉ thấy sống trong mộng. Cho nên, Nguyễn Công Trứ có lẽ cũng cảm nhận được chuyện này nên đã làm mấy câu:

"Ôi nhân sinh là thế!
Như bóng đèn, như mây nổi,
Như gió thổi, như chiêm bao.
Ba mươi năm hưởng thụ biết chừng nào
Chợt tỉnh giấc nồi kê chưa chín."

Ông thí dụ cuộc sống này như bóng đèn. Quý vị biết bóng đèn rất mong manh dễ vỡ. “Như bóng đèn, như mây nổi”. Chúng ta nhìn lên trời thấy những đám mây lơ lửng, hợp đó rồi tan đó rất mau. “Như gió thổi”. Gió thổi thì rất nhanh, thổi qua một luồng là mất. “Như chiêm bao”. Chiêm bao là giả, là không thật. Cho nên, chúng ta ở cuộc đời này, tuy sống có chồng vợ, cha mẹ, anh em, con cháu nhưng tất cả chỉ là mộng, là giả tạm.

Phụ mẫu ân thâm chung hữu biệt
Phu thê nghĩa trọng dã phân ly
Nhân tình tợ điểu đồng lâm túc.
Đại hạn lai thời các tự phi.

“Phụ mẫu ân thâm chung hữu biệt” nghĩa là con cái đối với cha mẹ có ơn rất sâu nặng, nhưng rốt cuộc cũng phải biệt ly. “Phu thê nghĩa trọng dã phân ly”, vợ chồng chung sống với nhau tình nghĩa mặn nồng suốt cả một đời rồi cũng phải chia tay. “Nhân tình tợ điểu đồng lâm túc”, nghĩa là tình người cũng giống như chim ngủ chung nhau một cánh rừng. “Đại hạn lai thời các tự phi”, đến khi có sự cố gì xảy ra thì mạnh con nào con nấy bay đi, không con nào kéo theo con nào được. Chúng ta cũng vậy. Lúc sống có cha mẹ, chồng vợ, anh em, con cháu, đến khi nhắm mắt thì đường ai nấy đi.

Không mời tự đến, không đuổi tự đi.
Đến như thế nào, đi như thế đó.
Đến đi như gió, hợp tan như mây.
Gió mây vô thường, vấn vương chi khổ.

Chúng ta sinh ra trên đời này không ai mời mà tự đến, cũng không ai đuổi mà tự đi, đến như thế nào đi như thế đó. Sự có mặt của chúng ta trên cuộc đời này như gió thoảng, mây bay, vốn vô thường, giả tạm.

Biết như vậy thì sự đến và đi không có gì phải bận tâm, phải đau khổ. Cho nên, câu: “Nhất thiết hữu vi pháp, như mộng huyễn bào ảnh”. Chữ “huyễn” có nghĩa là giả. Như chúng ta nhìn thấy hình người bằng rơm đứng ngoài ruộng để đuổi chim, người đó gọi là người gì? Là người nộm, không phải người thật. Thân của chúng ta cũng vậy, chỉ là giả có mà thôi. Còn chữ “bào” có nghĩa là bọt, là bong bóng nước. Khi trời mưa, chúng ta thấy có những bong bóng nổi trên mặt nước, hoặc khi sóng đánh vào bờ sủi lên những bọt. Cuộc sống chúng ta cũng mong manh như bọt, rất dễ tan vỡ. Chữ “ảnh” có nghĩa là bóng. Như chúng ta nhìn thấy bóng mình trong gương, hoặc nhìn thấy mặt trăng ở dưới đáy hồ, mặt trăng đó thật hay giả? Chỉ là giả thôi, còn mặt trăng thật ở trên trời, trăng dưới nước chỉ là cái bóng. Hoặc khi chúng ta đi trong sa mạc, nhìn xa xa phía trước thấy có nước, nhưng đi mãi mà không thấy nước ở đâu. Vậy đó là cái gì? Đó chỉ là cái bóng nắng chứ không phải là nước.

Câu kế tiếp là: “Như lộ diệc như điện”. Chữ “lộ” nghĩa là hạt sương. Buổi sáng chúng ta nhìn thấy những hạt sương đọng trên ngọn cỏ, khi mặt trời vừa lên thì nó óng ánh rất đẹp, nhưng nắng một chút là nó tan biến mất. Chữ “điện” có nghĩa là chớp. Khi trời mưa chúng ta thấy có những tia chớp lóe lên rồi tắt, đó gọi là điện. Như vậy, câu kinh này nói rất rõ tất cả pháp hữu vi như mộng huyễn bọt bóng, như hạt sương, như điện chớp rất mong manh, vô thường, giả tạm. Chúng ta không thấy được sự vô thường giả tạm này, lại chấp cho là thường rồi mình bám víu tham đắm tạo nghiệp, phải chịu quả báo luân hồi sinh tử ở sáu đường. Đó là chúng tôi nói về thế gian vô thường, mà chúng ta chấp là thường nên gọi là điên đảo vọng tưởng.

Thứ hai, thân người vô ngã chúng ta chấp là ngã, cũng là điên đảo vọng tưởng. Đức Phật nói thân chúng ta do Tứ đại hợp lại mà thành. Tứ đại là đất, nước, gió, lửa. Như da thịt xương của chúng ta là gì? Là đất. Máu huyết của chúng ta là gì? Là nước. Hơi thở là gì? Là gió. Hơi nóng là gì? Là lửa. Như vậy, thân Tứ đại này sống được là nhờ Tứ đại bên ngoài đưa vào. Nếu không có Tứ đại bên ngoài tiếp vào thì thân thể cũng không sống được. Thí dụ thiếu đất thì mình lấy đất cho vào. Cho được không quý vị? Chắc chắn là không rồi. Ăn đất người ta sẽ đưa mình vào nhà thương điên.

Chúng ta không thể cho đất trực tiếp mà chúng ta cho bằng cách gián tiếp. Chẳng hạn như chúng ta đói thì ăn cơm, mà ăn cơm là ăn gì? Cũng là ăn đất chứ có gì khác đâu, nhưng đất này được hấp thụ chuyển hóa thành ra hạt lúa. Không tin quý vị thử tìm hiểu xem có đúng không? Chúng ta bỏ hạt lúa xuống đất, rồi nhờ đất, nước, gió… nó lên cây, ra bông, ra hạt rồi đem nấu thành cơm, chúng ta ăn vào là đưa đất ở bên ngoài để bồi bổ cho đất ở bên trong thân của mình. Còn ba thứ kia là nước, gió, lửa cũng vậy. Nếu chúng ta bỏ đất, nước, gió, lửa mỗi thứ một nơi có còn là thân hình của chúng ta nữa không? Chắc chắn là không rồi.

Chúng ta lấy thí dụ. Một chiếc xe đạp do sườn, niềng, ghi đông, dây xích, bàn đạp, yên v.v… hợp lại mà thành. Nếu bỏ từng món ra thì có còn là chiếc xe đạp nữa không? Hoặc như cây chuối, nếu chúng ta tháo từng bẹ ra chỉ trơ lại cái lõi, không còn gì là cây chuối nữa. Thân của chúng ta cũng vậy, do đất, nước, gió, lửa kết hợp lại thành, nếu bỏ riêng mỗi thứ mỗi nơi không có gì là ta cả. Thế mà mình cứ chấp Tứ đại giả hợp này là thật, là của ta rồi tìm cách bồi đắp cho nó thật đẫy đà. Chẳng hạn chúng ta ăn để sống, để nuôi xác thân giả tạm này, nhưng chúng ta lại tìm cách ăn cho ngon, cho khoái khẩu của mình bằng cách giết những thú vật, gây tạo biết bao tội lỗi.

Trước đây chúng tôi có đi ở ngoài đường, thấy người ta nướng con heo quay, ở dưới để than hồng. Nhìn con heo quay nướng đỏ ao rất hấp dẫn người ăn. Có lần chúng tôi đi ngang qua đường Nguyễn Đình Chiểu chỗ gần Cách Mạng Tháng Tám, vào buổi chiều tối họ thường nướng thịt bên vỉa hè bán cho người đi đường ăn, khói mùi thịt nướng bay lên thơm phức, ngửi là muốn xuống ăn liền. Thịt ướp với ngũ vị hương, khi ăn vào miệng vừa ngon lại vừa thơm. Thế nhưng khi nó ra khỏi bụng thì chẳng ai muốn nhìn, mùi của nó chẳng ai dám ngửi. Lúc ăn thì rất ngon, rất thơm, khi nó ra thì rất dơ, rất thối. Thế mà vì miếng ăn chúng ta lại gây đau khổ cho biết bao loài vật, tạo thêm biết bao tội lỗi. Như vậy, có phải là điên đảo vọng tưởng không?

Chúng ta khát là do thân thể thiếu nước, phải uống nước vào để đủ. Tuy nhiên, thay vì uống nước chúng ta lại uống bia, uống rượu. Ai cũng biết uống bia và rượu sẽ làm người ta say, khi say sẽ không làm chủ được mình, có thể làm điều sai quấy tội lỗi, làm hư thân, làm cho gia đình mất hạnh phúc, xã hội mất an ninh. Biết vậy nhưng người ta cứ vẫn uống, đó có phải là điên đảo hay không? Quá điên đảo, nghĩ lộn ngược hết! Có nhà thơ nói thế này quý vị nghe thử xem có được hay không.

Say sưa nghĩ cũng hư đời
Hư thì hư vậy say thời cứ say.
Đất say đất cũng lăn quay
Trời say trời cũng đỏ gay ai cười.

Thật là điên đảo hết sức! Biết rằng say sưa là hư đời, nhưng hư thì hư mà say vẫn cứ say. Lại còn ngụy biện cho là: “Đất say nên đất lăn quay, trời say trời cũng đỏ gay ai cười”.

Trong chúng ta, ai cũng biết tác hại của xì ke ma túy, báo đài đã nói rất nhiều. Nhưng tại sao vẫn có những người hút chích, để rồi phải chịu hậu quả thân tàn, nhúng tay vào tội lỗi? Quý vị thấy có điên đảo không? Hết sức là điên đảo! Chắc chắn những người hút xì ke ma túy cũng biết hậu quả của nó, nhưng sao họ lại lao đầu vào chỗ chết như vậy? Là vì muốn tìm cảm giác. Nghe người ta nói hút vào sẽ có cảm giác lâng lâng như đi trên mây. Vì muốn thử đi trên mây cho biết, không ngờ khi hút vào dứt bỏ không được nữa. Khi đã ghiền rồi thì không hút nó hành hạ thân xác nên phải tìm cách để hút. Muốn hút phải có tiền, không tiền thì đi ăn trộm, ăn cắp, gây đau khổ cho bản thân, gia đình và xã hội. Ấy vậy mà người ta vẫn hút, vẫn chích. Quý vị thấy có điên đảo hay không? Đúng là nghĩ lộn ngược hết! Ngay như thuốc lá cũng vậy, hút vào thở ra có lợi ích gì đâu, chỉ đốt tiền đốt phổi, biết vậy nhưng người ta vẫn cứ đốt!

Ngày xưa, tôi thấy quý ông đa phần là hút thuốc. Không biết hút thuốc có ngon không mà sao cánh đàn ông lại thích hút như vậy. Tôi bèn đi mua một điếu về hút thử. Ngày đó có loại thuốc lá Salem. Thuốc này có mùi thơm bạc hà, hút vào thấy the the. Khi hút xong một điếu thuốc, trong miệng có mùi hôi rất khó chịu, tôi phải nhổ nước bọt cả chục lần cũng không hết hôi, sau đó phải đi đánh răng xúc miệng mới tạm bớt hôi chứ chưa phải là hết hẳn. Từ đó tôi sợ quá không dám hút nữa. Lúc đó, tôi suy nghĩ hút thuốc có ngon gì đâu, vậy mà biết bao nhiêu người phải đốt tiền vì nó. Nếu tính ra trên thế giới, một ngày người ta hút thuốc, số tiền đó có thể nuôi ăn cho cả nước Việt Nam trong một ngày. Các cụ xưa có câu: “Nhịn thuốc mua trâu, nhịn trầu mua ruộng”.

Như vậy, thân chúng ta là giả tạm mà cứ phải cung phụng cho nó những thứ không cần thiết, làm khổ mình và người, gây tạo biết bao tội lỗi. Thân này rồi phải theo định luật sinh, già, bệnh, chết, đó là lẽ đương nhiên. Mà khi già thì sao? Thì da nhăn nheo, xấu xí cũng giống như hoa héo vậy. Hoa lúc mới nở rất đẹp, ai cũng muốn nhìn muốn ngắm. Song khi nó héo rồi thì không ai muốn ngắm, muốn nhìn. Trong giảng đường chúng ta đây có hơn một ngàn bông hoa, có những hoa mới nở, có những hoa đang nở, có những hoa đang héo, có cả những hoa sắp tàn. Như vậy, già là lẽ đương nhiên của con người, thế mà mình lại cố níu kéo cho nó đừng già, mua kem về thoa vào da cho láng, cho bóng để đừng có nhăn nheo. Đó là chúng ta điên đảo vọng tưởng, nghĩ lộn ngược hết.

Ngay tóc cũng vậy. Khi lớn tuổi ai cũng bạc. Sợ bạc xấu, muốn cho nó đen mãi thì phải làm sao? Thì đi nhuộm. Không biết quý vị nghĩ sao, tôi nhìn thấy các cụ ở đây tóc bạc trắng hết cũng đẹp lắm, đâu đến nỗi xấu đâu. Đến như chết cũng là lẽ đương nhiên, không ai tránh khỏi. Đức Phật đã dạy: “Những gì hữu hình tất hữu hoại, có sinh phải có tử”. Vậy mà nhiều người muốn mình sống mãi. Ngày xưa, các vua chúa muốn mình sống mãi nên bắt người ta phải vào rừng sâu núi thẳm, hoặc lặn xuống biển để tìm thuốc trường sinh. Có những vị tu tiên muốn sống mãi không chết, nhưng rốt cuộc có được không quý vị? Trong bài sám Hồng Trần có câu:

Xưa ông Bành Tổ sống đời
Tám trăm tuổi thọ nay thời còn đâu
Sang mà đến bậc công hầu
Giàu mà đến bậc bấy lâu Thạch Sùng
Nghèo mà đói khát lạnh lùng
Khổ mà tóc cháy da phồng trần ai.
Phù dung sớm tối một mai
Giàu sang cũng thác, xạc xài cũng vong
Thông minh tài trí anh hùng
Si mê dại dột cùng chung một gò.

“Xưa ông Bành Tổ sống đời, tám trăm tuổi thọ nay thời còn đâu”. 800 tuổi rồi cũng phải chết. Còn giàu như Thạch Sùng cũng không thể đem tiền hối lộ Diêm Vương được. Cho đến những người thông minh tài giỏi cũng không thể tránh khỏi thần chết. “Thông minh tài trí anh hùng, si mê dại dột cùng chung một gò”. Tất cả rồi cũng sẽ trở về cát bụi, thân Tứ đại trả về cho Tứ đại.

Cho nên, chết là lẽ đương nhiên, vậy mà nhiều người rất cữ tiếng chết, nói chết họ rất sợ, còn nói hạnh phúc họ rất thích. Chúc trăm năm hạnh phúc thì tốt, nói chết thì cữ. Vậy thân của ta là không thật, là vô ngã mà chúng ta chấp ngã nên khi người ta khen thì thích, thì vui; chê thì buồn, thì giận. Dù người đẹp hay người xấu cũng là đất, dù người đen hay người trắng cũng là đất, dù người mũi cao hay mũi thấp cũng là đất, dù mắt một mí hay hai mí cũng là đất. Thế mà nghe người ta chê cô đó đen quá thì buồn, khen cô đẹp quá mắt hai mí, mũi cao thì thích, thì vui; chê thì buồn thì giận. Nhiều khi cũng vì tiếng chê mà đánh nhau giết nhau. Cho nên, chúng ta hiểu được thân này là giả, là đất, nếu ai có chê đen, chê lùn, chê xấu, chê mắt một mí, chê mũi thấp cũng không sao, vì nó là giả là đất. Anh có cao, có đẹp, có trắng thì cũng là đất mà thôi, chết cũng một gò. Nếu chúng ta hiểu được như vậy thì không chấp ngã, không chấp ngã thì không tạo nghiệp, không bị quả báo đau khổ.

Nhân sinh là khổ chúng ta lại cho là vui, đó là điên đảo vọng tưởng. Thân của chúng ta có những khổ gì? Khổ sinh, khổ già, khổ bệnh và khổ chết. Tâm chúng ta có những khổ gì? Mong cầu không được là khổ, thương yêu nhau phải xa lìa là khổ, oán thù ở chung là khổ v.v… đủ thứ phiền não hết. Chưa kể đến thiên tai như động đất, núi lửa v.v… Những thứ tai họa này xảy đến với chúng ta bất cứ lúc nào, không ai có thể biết trước được. Còn những thứ khổ do con người gây ra như chiến tranh chẳng hạn. Hôm nay chúng ta ngồi đây nghe pháp, được tu học an ổn hạnh phúc như vầy.

Nhưng cũng trong lúc này, có những nơi đang chiến tranh, biết bao nhiêu đau thương thống khổ. Ngày xưa khi Thái tử Tất Đạt Đa dạo quanh bốn cửa thành, nhìn thấy cảnh già, bệnh, chết, Ngài liền giác ngộ. Những cảnh già, bệnh, chết đã gây ấn tượng rất sâu sắc trong tâm tư Thái tử. Rồi Ngài lại thắc mắc tại sao tất cả chúng sinh đang bị cái già, cái bệnh, cái chết kéo đến như vậy mà họ vẫn thản nhiên vui chơi đắm mê dục lạc. Ngài thương quá nên muốn tìm ra sự thật của cuộc đời, vì sao người ta phải sinh ra để rồi phải chịu biết bao thống khổ của già, bệnh, chết v.v…

Có anh chàng nọ đang đi lang thang trong một khu rừng, bỗng nhiên có con voi xuất hiện tấn công, anh hoảng quá chạy bán sống bán chết. Thế nhưng, sức của anh làm sao chạy lại voi, cho nên mới rượt chạy một chút voi đã tới sau lưng. Cũng may lúc đó trước mặt anh có một cái giếng, anh liền nhảy xuống. May thay trên miệng giếng lại có một sợi dây thòng xuống đáy giếng, anh liền chụp lấy, nhưng đó lại là dây gai cho nên đâm vào tay anh máu chảy lai láng. Anh định lần xuống đáy giếng lại thấy có một con rắn nằm ở dưới đó, đầu ngóc lên chực cắn anh ta, thế là anh đành phải nắm sợi dây đu tòn ten như vậy. Lúc đó anh mới ngước nhìn lên miệng giếng thấy đàn ong đang bay túa ra đánh anh. Vì lúc nhảy xuống giếng anh đã đụng vào tổ ong làm bể tổ, và anh cũng nhìn thấy có hai con chuột, một con chuột đen và một con chuột trắng đang cắn sợi dây anh đang đeo bám. Đang lúc lo sợ tứ bề như vậy, bỗng năm giọt mật từ tổ ong rớt xuống dính miệng, anh sung sướng quá thưởng thức quên hết tất cả những thứ khổ đang bao vây…

Câu chuyện này chính là mô tả về cuộc đời chúng ta. Anh chàng lang thang trong khu rừng chưa có lối ra cũng như chúng ta quanh quẩn mãi trong vòng luân hồi sinh tử. Con voi tượng trưng cho thần chết. Con rắn dưới đáy giếng là tuổi già. Sợi dây gai là sự sống. Bầy ong là những đau khổ luôn luôn đe dọa đời sống chúng ta. Con chuột trắng là ngày, con chuột đen là đêm. Năm giọt mật là Ngũ dục: tiền bạc, sắc đẹp, danh lợi, ăn ngon và ngủ kỹ. Chúng ta bị năm thứ ham muốn này làm cho quên hết tất cả thứ khổ. Kinh Pháp Hoa nói chúng ta đang ở trong nhà lửa, xung quanh bốn phía lửa cháy thế mà chúng ta cứ mải vui chơi, đắm chìm trong dục lạc, nên gọi điên đảo vọng tưởng, lấy khổ làm vui là vậy.
Trong kinh Pháp Cú, đức Phật có dạy:

Đêm rất dài với người mất ngủ,
Đường rất xa với kẻ lữ hành mỏi mệt;

Cũng thế, vòng luân hồi sinh tử sẽ tiếp nối vô tận với những kẻ ngu si không minh đạt chánh pháp.

“Đêm rất dài với người mất ngủ”. Điều này chắc quý vị cũng đã biết rồi, ai cũng có một hoặc nhiều lần bị mất ngủ. Khi mất ngủ thì trông cho mau sáng, cho nên thấy thời gian dài ra. Thực tế thời gian không có dài ngắn. Chẳng hạn khi chúng ta đi ngủ vào lúc 22 giờ đến 4 giờ sáng thức dậy, tất cả là 6 tiếng đồng hồ. Một tiếng đồng hồ có 60 phút, 1 phút có 60 giây. Giờ nào cũng vậy. Sáu tiếng đồng hồ không thêm không bớt một phút, thế nhưng hôm nào bị mất ngủ thì thấy nó dài ra, hôm nào ngủ ngon thấy nó ngắn lại. Dài hay ngắn là do mình cảm nhận, chứ 6 tiếng đồng hồ không có thêm bớt phút nào.

Trong khóa tu Phật thất tại chùa Hoằng Pháp, mỗi ngày vào lúc 21 giờ có một thời tịnh tọa khoảng 30 phút. Quý vị có biết tịnh tọa là gì không? Tịnh là yên lặng, tọa là ngồi, tịnh tọa là ngồi yên lặng. Một hôm, chúng tôi đứng bên ngoài để xem quý Phật tử tịnh tọa như thế nào. Một số người ngồi rất tốt, ngồi rất yên, còn có một vài vị ngồi không được yên, cứ xoay qua xoay lại. Những người kia thì tịnh tọa, còn mấy vị này có lẽ là động tọa. Động tọa có nghĩa là ngồi không yên, cứ mở mắt ngó qua ngó lại, rồi nhìn lên đồng hồ xem hết giờ chưa. Thấy quý thầy giám luật đi tới liền ngồi im, nhắm mắt lại, quý thầy đi qua thì mở mắt ra, ngó tới ngó lui, rồi nhìn lên đồng hồ.

Những vị này không phải tịnh tọa mà ngồi mong cho hết giờ. Càng mong cho hết giờ thì thấy thời giờ lại càng dài ra. Quý vị nào mê xem đá banh thì biết. Có những trận bóng đá quốc tế rất hấp dẫn, đang say mê xem bỗng nghe tiếng trọng tài thổi còi hết giờ, sẽ tiếc mãi sao nhanh quá, mới đó mà đã hết 45 phút. Thế nhưng, cũng 45 phút ngồi niệm Phật, chắc chắn chúng ta sẽ thấy nó dài ghê lắm. Vì sao vậy? Vì chúng ta cứ mong cho hết giờ để nghỉ thành ra dài. Vậy thời gian không có dài hay ngắn mà do mất ngủ nên chúng ta thấy nó dài.

“Đường rất xa với kẻ lữ hành mỏi mệt”. Từ Sài Gòn về Hóc Môn này quý vị biết bao nhiêu cây số không? 20 cây số. Thế nhưng, có khi chúng ta thấy xa, có khi chúng ta thấy gần. Mỗi một cây số có khoảng 1000 m, mỗi mét có 10 tấc, mỗi tấc có 10 cm. Như vậy, cây số nào cũng như cây số nào, không có cây số nào dài, cây số nào ngắn. Vậy mà có lúc chúng ta lại thấy xa, thấy gần. Vào khoảng năm 1976, 1977, xăng nhớt rất khan hiếm, đa số người ta đi xe đạp. Lúc đó, tôi thường xuyên đi Phật sự ở Sài Gòn bằng xe đạp.

Buổi sáng đạp xe đi còn sức nên thấy khỏe, đến trưa về người mệt nên đạp xe thấy đường thật dài. Khi sáng đạp xe đi bon bon, đến trưa về đạp xe cứ ì ra nặng nề, giống như có người kéo xe lại vậy, rồi tưởng như đường dài ra. Có ngày tôi phải đi hai lần như vậy. Sáng đi trưa về, chiều đi tối về. Nếu tính ra thì mỗi ngày phải đạp xe hơn 80 cây số đường. Lúc đó, vấn đề liên lạc bằng điện thoại rất hiếm, cho nên muốn nói chuyện gì với người ở Sài Gòn chúng tôi phải đi thôi. Không như bây giờ, ngồi một chỗ điện thoại được khắp nơi trên thế giới, khỏi phải mất công đi.

Câu cuối là: “Vòng luân hồi sinh tử sẽ tiếp nối vô tận với những kẻ ngu si không minh đạt chánh pháp”. Không minh đạt chánh pháp là không thấy được chân lý, không thấy được thực tướng của vũ trụ nhân sinh là vô thường, khổ, vô ngã, duyên sinh. Như trong kinh Kim Cang đã dạy: “Nhất thiết hữu vi pháp, như mộng huyễn bào ảnh, như lộ diệc như điện, ưng tác như thị quán”.

Do ngu si nên điên đảo vọng tưởng. Vì điên đảo vọng tưởng nên lời nói và hành động sai lầm, từ lời nói hành động sai lầm dẫn đến hậu quả luân hồi sinh tử trong sáu đường. Điều này rất rõ ràng. Như vậy, nếu chúng ta muốn chấm dứt luân hồi sinh tử phải làm sao? Phải chấm dứt ngu si, phải có trí tuệ. Mà muốn có trí tuệ thì làm sao? Phải học rộng nghe nhiều. Trong kinh đức Phật nói là phải văn, tư và tu. Văn là gì? Văn là nghe, là học. Tư là suy nghĩ cho thấu đáo những điều chúng ta đã nghe đã học. Cũng giống như con bò khi ăn cỏ, lúc nó ăn xong rảnh rỗi nó ợ ra nhai lại thật kỹ rồi mới nuốt. Văn cũng giống như bò ăn cỏ, tư giống như bò nhai cỏ lại. Khi đã học hiểu thấu đáo, suy nghĩ thật kỹ rồi chúng ta mới đem những điều đã học ra thực hành gọi là tu. Vậy tu là tu cái gì? Tu giới định tuệ gọi là Tam vô lậu học. Ba môn học vô lậu, không còn rơi rớt trong sinh tử Lục đạo nữa. Giới là những điều ngăn ngừa không cho chúng ta sai phạm, từ ý nghĩ, lời nói và hành động. Khi ba nghiệp không sai phạm, lỗi lầm thì tâm mới an định. Tâm có định trí tuệ mới sinh.

Có người hỏi những nhà bác học thông minh tài giỏi như vậy có bị luân hồi sinh tử không? Nếu chúng ta đưa vấn đề học vấn, tri thức ra mà nói thì đúng là những nhà bác học rất giỏi, trong khi chúng ta nói người nào có trí tuệ thì không còn bị luân hồi sinh tử. Vậy những nhà bác học thông minh tài trí như thế có bị luân hồi sinh tử không? Muốn trả lời chính xác câu này chúng ta phải hỏi ngược lại những nhà bác học còn tạo nghiệp hay không? Nếu còn thì dù nhà bác học có tài giỏi thông minh thế nào đi nữa cũng bị luân hồi sinh tử. Đây là chỗ mà chúng ta phải thấy cho rõ ràng. Một nhà bác học còn tham sân si hay không? Còn nói dối, nói ác khẩu, nói lưỡi đôi chiều, nói điều ô uế hay không? Còn sát sinh, trộm cắp, tà dâm hay không? Khi anh còn tạo nghiệp là còn luân hồi sinh tử. Cái giỏi của nhà bác học là Thế trí biện thông, không phải là trí tuệ vô lậu. Quý vị hãy lưu ý chỗ này. Còn trí tuệ thì phát sinh từ giới, từ định, từ ba nghiệp trong sạch.

Trong kinh Mi-tiên Vấn Đáp, ngài Na-tiên có phân tích hai chữ trí và tuệ khác nhau. Trí là thông minh thuộc về nhận thức, kiến thức, hiểu biết. Còn tuệ là sáng suốt thấy rõ vô thường, khổ, vô ngã, thuộc về cái thấy không lầm lẫn. Người có trí còn si mê lầm lẫn, người có tuệ hết si mê lầm lẫn. Trí tuệ là do công phu tu tập giới định, còn trí thức là do học tập hai thứ khác nhau. Trí giống như ánh sáng mặt trời, tuệ giống như ánh sáng X quang. Ánh sáng mặt trời không thể xuyên qua vật ngăn được. Chẳng hạn chúng ta ngồi trong hội trường này, ánh sáng mặt trời không thể xuyên vào được. Còn X quang xuyên qua vật ngăn. Như chúng ta bị bệnh phổi vào bệnh viện, bác sĩ cho chụp X quang và thấy được phổi có bệnh hay không. Cho nên, chỉ có trí tuệ phát sinh từ giới định mới có thể giúp chúng ta ra khỏi luân hồi sinh tử. Còn trí thông minh thì không thể. Đôi khi thông minh mà tà trí sẽ gây hậu quả đau khổ nghiêm trọng cho mình và người.

Quý vị thử nghĩ những quả bom nguyên tử giết chết một lúc hàng triệu người là do ai sáng chế ra? Người ngu si có sáng chế được không? Chắc chắn là không rồi. Chỉ có người tài giỏi thông minh, những nhà bác học mới chế tạo được bom nguyên tử. Rồi những trận chiến tranh thế giới, gây đau thương chết chóc cho biết bao người, vậy những người phát động chiến tranh đó là ngu hay trí? Toàn là những người thông minh tài giỏi, còn người ngu không có khả năng đó. Cho nên, nếu thông minh mà tà trí chỉ đem đến tai họa cho chúng sinh và chắc chắn với nhân ác đó họ sẽ bị quả báo trôi lăn trong vòng luân hồi sinh tử mãi mãi. Hôm nay, chúng ta về đây tu pháp môn niệm Phật để làm gì? Để khai trí tuệ, để cầu vãng sinh thế giới Cực Lạc của đức Phật A-di-đà.

Thứ nhất: Niệm Phật để khai trí tuệ. Khai bằng cách nào? Khi chúng ta niệm Phật, những tư tưởng xấu khởi lên liền bị danh hiệu Phật trấn áp, nghĩa là khi chúng ta niệm Phật thì niệm ác không thể khởi lên. Đó gọi là giới. Nhờ niệm Phật nên ý không nghĩ ác, ý không nghĩ ác thì miệng không nói lời ác, thân không làm việc ác. Đó gọi là giới. Lúc nào chúng ta cũng nhớ Phật niệm Phật, lâu ngày tâm sẽ yên lặng gọi là định. Khi niệm Phật, chúng ta luôn luôn sáng suốt gọi là huệ. Như vậy, khi nhất tâm niệm Phật, không có tà niệm xen vào là giới. Niệm niệm miên mật không rời câu Phật hiệu là định. Mỗi niệm mỗi niệm đều rõ ràng, đều tỉnh giác, sáng suốt là huêä. Chúng ta chuyên tâm, chí thành niệm Phật như vậy chắc chắn sẽ khai trí tuệ.

Thứ hai: Niệm Phật để cầu vãng sinh về thế giới Cực Lạc của đức Phật A-di-đà. Chúng ta tu học Phật pháp mục đích là để giải thoát khỏi luân hồi sinh tử. Muốn thoát khỏi luân hồi sinh tử chúng ta phải tu tập chứng quả tối thiểu là A-la-hán. Nếu chưa chứng quả A-la-hán, chưa làm chủ được sinh tử thì khi chết chúng ta đi về đâu? Chắc chắn chỉ quanh quẩn trong sáu đường: địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, A-tu-la, người, trời mà thôi. Hiện tại, chúng ta tu pháp môn Tịnh độ để cầu vãng sinh về thế giới Cực Lạc của đức Phật A-di-đà. Mà thế giới Cực Lạc của đức Phật A-di-đà không còn nằm trong vòng luân hồi Lục đạo. Như vậy, nếu chúng ta tu tập được vãng sinh về thế giới Cực Lạc của đức Phật A-di-đà là ra khỏi luân hồi sinh tử. Về được thế giới Cực Lạc rồi chúng ta không còn thoái chuyển nữa, chỉ một mực tu tập thẳng đến Phật quả.

Do vậy, chỉ có người trí tuệ mới nhận được điều này, và mới quyết chí niệm Phật cầu vãng sinh Tây Phương Cực Lạc. Vì nếu không chứng quả A-la-hán ở đời này, nếu không vãng sinh thế giới Cực Lạc ở đời sau, chắc chắn phải luân hồi sinh tử trong sáu đường. Mỗi lần sinh, mỗi lần tử như vậy chịu biết bao đau khổ, tạo biết bao tội nghiệp. Hiện tại chúng ta biết tu, biết làm phước bố thí, gây tạo nghiệp tốt, kiếp sau được hưởng quả báo giàu sang. Trong số quý vị ở đây kiếp sau sẽ có người làm vua, làm hoàng hậu. Nhưng càng có địa vị, càng hưởng thụ dục lạc lại càng dễ gây tạo tội lỗi. Rốt cuộc kiếp này tạo phước kiếp sau hưởng. Kiếp sau vì mê hưởng thụ nên tạo nghiệp rồi kiếp thứ ba lại bị sa đọa. Cứ như thế chúng ta lăn lộn trong vòng luân hồi sinh tử. Cho nên, đức Phật gọi là ngu si. Hễ còn sinh tử là còn ngu si. Có người nói tôi cố gắng tu kiếp này để kiếp sau sinh làm người giàu có, xinh đẹp hoặc để được làm hoàng hậu. Nghĩ như vậy là ngu si. Vì sao? Vì còn sinh tử là còn ngu si. Cho nên, chư Tổ có nói:

Thân này chẳng tính đời nay độ
Còn đợi khi nào mới độ thân.

Hôm nay mình có duyên lành hiểu được Phật pháp, biết rõ thế gian là vô thường, tất cả pháp hữu vi là mộng huyễn, phải nỗ lực tu hành để giải thoát luân hồi sinh tử. Đó là người có trí tuệ. Nếu chúng ta tu để kiếp sau hưởng phước là còn ngu si. Vì còn sinh tử là còn ngu si. Chỉ trừ những vị Bồ-tát nguyện vào trong sinh tử để độ chúng sinh mới không còn ngu si. Các Ngài vào sinh tử là vì nguyện lực, còn chúng ta bị sinh tử là vì nghiệp lực, cho nên gọi là ngu si.

Tóm lại, hôm nay chúng tôi trình bày với quý vị đề tài Ngu Si Sinh Tử. Vì ngu si cho nên mới điên đảo vọng tưởng, nghĩ lộn ngược. Đời là vô thường lại cho là thường. Thân người là vô ngã lại cho là ngã. Nhân sinh là khổ mà cho là vui. Rồi từ chỗ chấp thường, chấp ngã đó mà gây tạo nghiệp. Từ chỗ tạo nghiệp phải bị quả báo luân hồi sinh tử. Hôm nay, chúng ta biết rõ các pháp hữu vi là mộng huyễn, là bọt bóng thì phải nỗ lực tu tập để giải thoát khỏi Lục đạo, chấm dứt sinh tử. Muốn dứt sinh tử phải dứt ngu si, phải có trí tuệ vô lậu. Muốn đạt được trí tuệ vô lậu này chúng ta phải tu tập giới định tuệ, Tam vô lậu học. Người tu pháp môn niệm Phật, nếu tín nguyện hạnh đầy đủ, chí thành chí kính niệm Phật cũng sẽ đạt được giới, định và tuệ. Khi có trí tuệ vô lậu ba nghiệp thanh tịnh, vãng sinh về thế giới Cực Lạc, không còn luân hồi sinh tử nữa. Đó là chúng ta chấm dứt ngu si, chấm dứt sinh tử.

Kính chúc quý Phật tử tinh tấn tu tập đạt được trí tuệ vô lậu, giải thoát khỏi luân hồi sinh tử.

Nam mô Bổn sư Thích-ca Mâu-ni Phật!