Các câu trích dẫn giáo lý của Đức Phật

11/08/20211:00 SA(Xem: 11222)
Các câu trích dẫn giáo lý của Đức Phật

 

CÁC CÂU TRÍCH DẪN
GIÁO LÝ CỦA ĐỨC PHẬT
Hoang phong chuyển ngữ

 

 

Lời giới thiệu của người chuyển ngữ

            Các lời trích dẫn giáo lý của Đức Phật cùng các danh nhân khác thường thấy trên mạng, báo chí và tạp chí đủ loại tại các nước Tây phương. Dường như trong cuộc sống dồn dập tại các nơi này, một số người đôi khi cũng thích đọc một vài câu ngắn gọn nhưng sâu sắc, giúp mình suy nghĩ về xã hội, con người và sự sống nói chung.

            Các lời "trích dẫn" (quotation, citation) thường bị hiểu lầm với các câu "châm ngôn" (maxim), "tục ngữ" (proverb), "ngạn ngữ" (saying) hay "cách ngôn" (aphorism). "Châm ngôn" là các câu ngắn gọn nêu lên một quan điểm đạo đức nào đó; "tục ngữ" cũng khá gần với châm ngôn, nhưng thường mang tính cách phổ cậpđại chúng hơn; "ngạn ngữ" là các câu nói xưa, nêu lên một sự thật hiển nhiên trong cuộc sống hay một sự tin tưởng mang tính cách đại chúng; "cách ngôn" là những câu thật ngắn với mục đích khuyến dạy đạo lý thường tình. Tất cả các các thể loại này, từ châm ngôn, tục ngữ, ngạn ngữ đến cách ngôn, đều không có tác giả, cũng không được trích dẫn từ một tư liệu nào cả, mà chỉ là những câu được truyền tụng rộng rãi trong dân gian.

            Trái lại các câu trích dẫn (quotation/citation) có nguồn gốc và tác giả rõ rệt, nói chung là các câu đã được rút gọn và đơn giản hóa từ một quan điểm, một bài giảng, một luận cứ triết học hay tư tưởng của các tác giả hay danh nhân nào đó. Trong trường hợp dưới đây là những câu trích dẫn từ giáo lý của Đức Phật. Đôi khi người ta cũng thấy nhắc đến trong một số bài viết và bài giảng nhiều câu cho rằng là "lời Phật dạy". thế nhưng thật ra đấy chỉ là những câu thêm thắt hoặc mang các ý niệm đạo đức thường tình. Các câu không trung thực này được xem là các "ngụy tác" hay "ngụy tạo" (apocryphal).  

Sabrine Zarhan
Nữ ký giả Sabrine Zarhan

Ngoài ra người ta cũng nhận thấy các câu trích dẫn thường không được ghi rõ  nguồn gốc và xuất xứ chính xác, có thể là vì các câu đã được đơn giản hóa này không cần phải nêu lên xuất xứ chăng? Dầu sao sự kiện này cũng là một điều đáng tiếc. Tuy nhiên đối với các câu nổi tiếng trích dẫn bởi các tác giả và sách báo đứng đắn thì cũng có thể tin tưởng tính cách trung thực của các câu trích dẫn đó. Mạn phép dài dòng như trên đây là để nêu lên sự cẩn thận thật cần thiết trong khi tìm hiểu các lời trích dẫn được phổ biến rộng rãi qua các phương tiện truyền thông đại chúng. Dưới đây là 25 câu trích dẫn của Đức Phật do một nữ ký giả của một tờ nhật báo lớn tại miền Tây nước Pháp là Sabrine Zarhan chọn lựa. Các câu này cũng đã được đưa lên nhiều trạng mạng.

            

 

Câu 1

Không sống với quá khứ, cũng không mơ tưởng tương lai.
Hãy tập trung tâm thức vào giây phút hiện tại.

Câu 2

Làm bùng lên sự giận dữ cũng chẳng khác gì nhặt một cục than hồng ném vào kẻ khác.
Người bị bỏng là chính mình. 

Câu 3

Nước mắt rỏ xuống địa cầu nhiều hơn nước trong khắp đại dương 

Câu 4

Chẳng có gì là trường tồn cả, nếu không thì đấy chính là sự đổi thay (vô thường).

Câu 5

Một người chủ động được chính mình sẽ vĩ đại hơn cả vị Thầy của thế giới.

Câu 6

Một ngọn nến có thể châm lửa cho hàng chục ngọn nến khác,
thế nhưng không phải vì thế mà nó sẽ tàn lụi sớm hơn. 
Cũng vậy, hạnh phúc không hề giảm bớt khi mang ra chia sẻ với kẻ khác.

Câu 7

Chúng ta chính là những gì mà chúng ta suy nghĩ.
Tất cả những gì là chúng ta nhất thiết đều được tạo ra bởi tư duy của chính mình.
Chúng ta tạo ra thế giới của mình xuyên qua tư duy của chính mình.

Câu 8

Thế giới quả mù quáng, những kẻ sáng mắt thật hiếm hoi.

Câu 9

Có bốn thứ tư duy không có một biên giới nào cả:
đó là tình thương yêu, lòng từ bi, niềm hân hoan và sự thanh thản.

Câu 10

Hạnh phúc quả hiếm hoi,
thật hết sức khó tìm thấy nó bên trong chính mình,
thế nhưng chắc chắn là sẽ không bao giờ có thể tìm thấy nó bên ngoài chính mình.

Câu 11

Hãy phát động lòng từ bi đối với tất cả chúng sinh,
dù họ giàu sang hay nghèo hèn. 
chúng sinh nào lại chẳng khổ đau? 
Một số khổ đau rất nhiều, một số khác ít hơn.

Câu 12

Có ba thứ không thể nào giấu diếm lâu dài được: mặt trời, mặt trăngsự thật.

Câu 13

Hãy đứng lên như những con người ý thức,
dù hôm nay chúng ta không học được gì nhiều,
nhưng ít ra cũng học được một tí xíu.
Thế nhưng nếu không rút tỉa được gì cả từ một tí xíu đó mà mình đã học được,
thì ít nhất mình cũng là những kẻ bệnh hoạn.
Thế nhưng dù mình không phải là những kẻ bệnh hoạn đi nữa,
thì ít nhất mình cũng chưa phải là những người đã chết.
Vậy tất cả chúng ta hãy đứng lên như những con người ý thức.

Câu 14

Không bao giờ nên nhìn vào những gì mà mình đã hoàn tất,
mà hãy nhìn vào những gì mà mình còn phải làm.

Câu 15

Hãy tự đặt mình vào vị trí của kẻ khác,
đấy là cách giúp mình không làm điều gì sai trái đối với những người chung quanh.

Câu 16

Hận thù không bao giờ dừng lại với hận thù,
hận thù chỉ chấm dứt với tình thương.

Câu 17

(Hãy sống tương tự như là mình sẽ chết vào ngày mai.
Vậy hãy nên tập cách mà mìnhsẽ phải sống mãi mãi
(Nếu phải chết vào ngày mai thí mình mình cũng không có gì khiến mình phải hối tiếc hay ân hận,
vì thế nếu phải sống lâu hơn thì cũng nên cố gắng không vi phạm một sự sai trái hay lỗi lầm nào) 

Câu 18

Sự sống không phải là một vấn đề để giải quyết,
mà là một sự thật để cảm nhận nó.

Câu 19
Không ai trừng phạt mình vì sự giận dữ của mình,
chính sự giận dữ của mình trừng phạt mình.

Câu 20

Bất cứ một sự chinh phạt nào cũng đều tạo ra hận thù,
bởi vì kẻ chiến bại sẽ lâm vào cảnh khốn cùng.
Những ai giữ được sự bình lặng,
buông bỏ những ý nghĩ chiến thắng và cả chiến bại,
tất sẽ tạo được hạnh phúc cho mình.

Câu 21

Mây không tan biến mà sẽ hóa thành mưa.

Câu 22

Không nên quá tin vào những gì không thể xảy ra,
bởi vì chính những gì không thể xảy ra sẽ đến với mình.

Câu 23
Một nghìn chiến thắng trước một nghìn kẻ thù
không sánh bằng một chiến thắng duy nhất là chiến thắng chính mình

Câu 24

Giữa trời cao và đất rộng, không có một nơi an trú nào vĩnh cữu cả.

Câu 25

Hãy nghi ngờ tất cả, nhất là những gì tôi sắp nói ra.

Câu 26

Một người mắt bị cườm (cataract) trông thấy các đốm đen nhưng tin rằng đấy là các con ruồi đang bay. Cũng vậy, mọi sự vật chẳng khác gì như những con ruồi chập chờn trước mắt, tất cả đều là hư cấu (fiction/ hư ảo), phát sinh từ sự tưởng tượng của những kẻ điên rồ.

(Lankavatara-sutra/ Kinh Lăng-già)

 

Câu 27

 

Những ai trông thấy ta qua vóc dáng của ta,

Những ai bước theo ta vì nghe thấy tiếng nói của ta,

Là những kẻ phát động những cố gắng sai lầm.

Họ sẽ không trông thấy ta.

            (Saddharma-pundarika-sutra/Kinh Hoa Sen, còn gọi là Kinh Pháp Hoa)

 

(chúng ta chỉ có thể nhìn thấy Đức Phật, trông thấy Ngài và bước theo vết chân của Ngài xuyên qua Giáo Huấn của Ngài mà thôi)

 

Câu 28

 

Nếu muốn trông thấy chư Phật thì phải nhìn vào Dharma (Đạo Pháp).

Nếu muốn tìm thấy những lời khuyên dạy thì phải nhìn vào hiện thân của Dharma.

Thế nhưng bản chất đích thật của Dharma là gì thì không sao có thể nhận biết được.

Không ai có thể hiểu biết (nắm bắt, nhận thức) được nó như là một đối tượng (một hiện tượng, một sự vật cụ thể).

(Vajracchedika-Prajnaparamita-sutra/ Kinh Kim cương)

 

(Dharma không phải là một cái gì cụ thể trong thế giới hiện tượng để có thể nhận thức, nắm bắt hay cảm nhận được nó như là một đối tượng của sự hiểu biết thông thường và quen thuộc của mình trước các hiện tượng khác trong thế giới. Dharma tự nó là một sự hiểu biết của sự hiểu biết, nói một cách khác là trí tuệ)

 

Câu 29

 

Như những vì sao, những con ruồi đang bay hay ánh lửa của một ngọn đèn dầu,

Như một ảo giác ma thuật, một giọt sương mai, hay một bọt bong bóng,

Một giấc mơ, một tia chớp hay một áng mây bay,

Đấy là cách phải nhìn vào mọi hiện tượng tạo tác từ các điều kiện trói buộc.

(Kinh Kim cương)

 

("mọi hiện tượng tạo tác từ các điều kiện trói buộc" có nghĩa là tất cả mọi hiện tượng đều phải tương liên và tương tác với nhau để hiện hữu, nói một cách đơn giản hơn là các hiện tượng phải lệ thuộc vào nhau để mà có (co-production conditioning), không có một hiện tượng nào "độc lập" một cách tự tại và nội tại cả. Mọi hiện tượng đều phải lệ thuộc vào nhau để hiện hữu và cùng nhau chuyển động trong thế giới. Sự trói buộc, tương quan  và liên đới đó là một quy luật toàn cầu, tiếng Phạn gọi là Pratityasamutpada. Trong thế giới và cả bên trong tâm thức chúng ta, tất cả mọi hiện tượng cùng hiện ra và biến mất, chẳng khác gì như một tia chớp hay một áng mây bay...).

 

Câu 30

           

Thời gian là một vị thầy vĩ đại, thế nhưng vị thầy ấy cũng giết đám học trò của mình

bằng sự bất hạnh.

 

(thời gian là một vị thầy giúp chúng ta trông thấy được sự chuyển động của thế giớinhận thức được hiện thực của thế giới. Thế nhưng nếu chúng ta bám chặt vào quá khứ, hy vọng vào tương lại, phác họa các viễn tượng phía sau cái chết..., thì đấy chính là cách mà thời gian sẽ tạo ra khổ đau tức là tình trạng bất toại nguyện thường xuyên của mình. Trong trường hợp đó thời gian sẽ không còn là một vị thầy nữa mà trở thành một hung thần, một kẻ sát nhân)

 

Câu 31

 

Tất cả chúng sinh đều là Phật, đều hàm chứa trí tuệđạo đức bên trong chính mình.

 

Câu 32

 

Toàn là khổ đau, toàn là vô thường.

 

(Trong thế giới hiện tượng chẳng có gì khác cả, ngoài hai thứ ấy).

           

Câu 33

 

Bạn không thể nào ngao du trên con đường một khi chính bạn chưa phải là con  đường.

 

(khi nào chưa thấu triệt được Dharma thì không thể nào hòa nhập với Dharma và trở thành Dharma được) 

 

Câu 34

 

Hiến dâng sự thật là sự hiến dâng vượt lên trên tất cả các sự hiến dâng khác.

           

Câu 35

 

Hãy tự thắp đuốc để soi đường cho mình, tự biến mình thành hòn đảo của chính mình, nơi an trú cho mình. Không nên tìm một nơi an trú nào bên ngoài chính mình.


Sau đây là bốn câu trích dẫn nổi tiếng nhất, ngắn nhất, dài nhất và đẹp nhất của Đức Phật


Câu 36

 

Câu trích dẫn nổi tiếng nhất của Đức Phật:

 

"Hãy trông cậy tất cả từ bên trong chính mình".

 

Câu 37

 

Câu trích dẫn ngắn nhất của Đức Phật:

 

"Hãy trông cậy tất cả từ bên trong chính mình"

 

Câu 38

 

Câu trích dẫn dài nhất của Đức Phật:

 

"Hãy tìm chư Phật bên trong Dharma (Đạo Pháp).

Hãy đón nhận những lời khuyên dạy từ bên trong hiện thân của Dharma.

Thế nhưng bản chất đích thật của Dharma là gì,

thì lại không thể nào có thể nhận biết được.

Không ai có thể thấu triệt được Dharma dưới hình thức một đối tượng".

 

            (Dharma là một "Sự Thật" toàn cầu và tuyệt đối, mang kích thước vũ trụ, có nghĩa là vượt lên trên thế giới hiện tượng, vì thế không thể nào có thể hình dung Dharma như là một đối tượng của sự hiểu biết thông thường).

 

Câu 39

 

Câu trích dẫn đẹp nhất của Đức Phật:

 

"Chúng ta tạo ra thế giới bằng tư duy của chính mình"

 

Câu 40

           

Người nông dân cày ruộng,

người làm vũ khí vót các mũi tên,

người lợp nhà uốn cong các thanh gỗ,

chỉ có kẻ hiền nhânbiến cải con người của chính mình.

 

Câu 41

 

Những điều lợi to lớn nhất mà mình có thể gặt hái được

là những gì mình hiến dâng cho kẻ khác.

Sự mất mát to lớn nhất là nhận của kẻ khác nhưng không biết ơn.

 

(trong cuộc sống chúng ta mang nợ rất nhiều: nào là cơm áo, nhà ở, thuốc men, giáo dục, học vấn, sự chăm lo của cha mẹ, tình thương và sự giúp đỡ của những kẻ chung quanh. Đôi khi chúng ta cũng nên tự hỏi mình đã hồi đáp được gì đối với những món nợ to lớn đó. Nếu mình không còn dịp nào để trả các món nợ ấy cho những người trực tiếp giúp đỡ mình thì hãy cứ trả cho kẻ khác. Thế nhưng thật ra đấy là cách dành dụm cho mình một chút vốn liếng trong tương lai)

   

Câu 42

 

Hạnh phúc trong thế giới này phát sinh từ cách mở rộng lòng mình; khổ đau phát sinh từ thái độ ngoảnh mặt đi với kẻ khác.

 

Câu 43

 

Sự an bình chỉ có thể hiện ra bên trong chính mình,

không nên tìm nó trong bối cảnh bên ngoài. .

 

Câu 44

 

Kẻ hiền nhân tỏa hương thơm đạo đức của mình ra khắp miền không gian..

 

Câu 45

 

Không có bất cứ ai có thể cứu giúp được mình ngoài chính mình.

Không có bất cứ ai có thể làm được việc đó cho mình.

Và thật ra cũng chẳng có ai đứng ra thay mình làm việc đó cả.

Chính mình phải tự bước đi trên con đường mà mình đã chọn.

 

Câu 46

 

Dù là trên trời, giữa đại dương, dưới đáy biển, trên đỉnh núi

hay trong bất cứ một xó kẹt nào của thế giới mênh mông này,

không có bất cứ một nơi nào có thể giúp con người trốn tránh được

hậu quả mang lại từ các hành động của chính mình.

 

(nghiệp là các vết hằn ghi khắc và lưu lại trên dòng tri thức của chính mình)

 

Câu 47

 

Sự ân cần chiến thắng được sự giận dữ,

sự độ lượng chiến thắng được sự hung bạo,

sự thật chiến thắng được sự lừa dối.

 

Câu 48

 

Khi đã hiểu được kiếp người ngắn ngủi thì gây gổ với nhau để mà làm gì?

 

Câu 49

 

Những kẻ khước từ không thiết tha mong cầu sự thật (có  nghĩa là không lo tu tập)

là những kẻ chẳng có một chút ý niệm nào về ý nghĩa của sự sống.

 

(những kẻ không bao giờ nghĩ đến tại sao lại có những lúc mình cảm thấy khổ đau, tại sao mình lại già đi trong từng ngày, cái chết ngày càng gần lại với mình hơn, là những kẻ không hề mong cầu tìm kiếm sự thật ẩn nấp phía sau những thứ đó).

 

Câu  50

 

Một con tim không thèm khát

là một viên ngọc hiếm hoi trong thế gian này.

 

Câu 51

 

Hãy nên xem kẻ trỏ cho mình trông thấy những lỗi lầm của mình

là kẻ mang lại cho mình cả một kho báu.

 

Câu 52

 

Sự cảnh giáccon đường đưa mình đến cõi bất tử,

sự phân tâm dẫn mình vào cõi chết.

 

Câu 53

 

Tâm thức rất thất thường và khó chủ động.

chạy theo hướng nào tùy sở thích của nó, do vậy phải chủ động nó.

Một tâm thức được khắc phục sẽ mang lại hạnh phúc cho mình.

 

Câu 54

 

Nếu muốn biết quá khứ của mình

thì hãy cứ nhìn vào hoàn cảnh của mình trong hiện tại.

Nếu muốn biết mình sẽ như thế nào trong tương lại

thì hãy cứ nhìn vào những gì mình đang làm trong hiện tại.

 

Câu 55

 

Nếu vấn đề đã có sẵn giải pháp thì chẳng cần phải lo lắng làm gì,

thế nhưng nếu không có một giải pháp nào cả thì lo lắng cũng chỉ vô ích mà thôi.

 

Câu 56

 

Một kẻ đần độn, dù có sống bên cạnh sự hiểu biết (một hiền nhân) qua những năm tháng dài,

cũng sẽ không thể hiểu được hương vị của sự hiểu biết là gì.

Điều đó cũng tương tự như một cái thìa, dù cắm ngập trong tô nước xốt,

thế nhưng nó sẽ chẳng bao giờ có thể nếm được hương vị của nước xốt trong tô.

 

Câu 57

 

Lời nói có thể mang một khả năng tàn phá hay chữa lành.

Vì thế hãy nói lên những lời đúng đắnbao dung,

những lời nói ấy có thể biến cải cả thế gian này.

 

Câu 58

 

Không có kẻ thù nào đáng sợ hơn là tư duy của chính mình.

Vì thế khi đã khắc phục được tư duy của mình

thì sẽ không có bất cứ một ai có thể giúp mình đắc lực hơn là tư duy của chính mình.

 

Câu 59

 

Sự đau đớn không sao tránh khỏi được,

thế nhưng khổ đau thì có thể hóa giải được nó.

 

(các thứ đau đớn trên thân thể thật khó tránh vì đó là các hiện tượng vật lý, trong khi đó khổ đau là các sự tạo dựng của tâm thức, do đó có thể hóa giải được chúng bằng tâm thức của chính mình).

 

Câu 60

 

Một người bạn thiếu chân thật hay hung dữ đáng sợ hơn là một con thú.

Bởi vì một con thú có thể gây thương tích trên thân thể mình,

thế nhưng một người bạn xấu có thể gây ra tổn thương bên trong nội tâm mình.

 

Câu 61

 

Không nên bám víu vào những gì mình đang có trong ngày hôm nay,

bởi vì mình có thể sẽ mất nó vào ngày hôm sau.

 

Câu 62

           

Sự nghi ngờ sẽ chia rẽ con người,

đó là một thứ thuốc độc làm phân tán tình bạn hữu và tàn phá sự giao hảo,

tương tự như một cái gai làm mình bực bội hay bị đau,

thế nhưng sự nghi ngờ cũng có thể trở thành một thanh kiếm giết người.

 

Câu 63

 

Nếu không tìm được một hiền nhân làm bạn để cùng bước đi với mình

với tất cả lòng quyết tâmkiên trì,

thì cũng cứ hãy bước lên một mình tương tự như một vị đế vương vừa thắng trận,

hoặc như một con voi giữa chốn rừng hoang.

 

Câu 64

 

Chỉ nên tin vào những điều mà mình xét đoán là đúng

sau khi đã được chứng nghiệm bằng ngọn lửa kinh nghiệm của bản thân mình.

Hãy tự xem mình là ngọn đuốc soi đường cho chính mình.

 

Câu 65

 

Các câu châm ngôn thật đẹp quý giá hơn cả một kho tàng của cải.

 

Câu 66

 

Những gì cần học hỏi là phải làm như thế nào để mang lại cho mình

một cuộc sống tốt đẹp hơn.

 

Câu 67

 

Hãy chấp nhận những gì đang xảy ra,

quên đi những gì trong quá khứ

và tin vào những gì sẽ xảy đến trong tương lai

 

(tin vào những gì sẽ xảy đến trong tương lai có nghĩa là tin vào kết quả sẽ mang lại từ sự tu tập trong hiện tại của mình).

 

Câu 68

 

Sự đổi thay (vô thường) tự nó không phải là một sự đớn đau nào cả.

Tìm cách chống lại sự đổi thay mới chính thật là cách mang lại khổ đau cho mính.

 

Câu 69

 

Những gì mà mình suy nghĩ trong tâm trí sẽ khiến mình trở thành như thế.

Những gì mình cảm nhận được (qua ngũ giáctâm thức) sẽ khiến mình bám víu vào chúng. Những gì mà mình hình dung (trong tâm trí) sẽ khiến mình tạo ra chúng (một cách cụ thể).

 

Câu 70

 

Bất cứ khó khăn nào dù từng xảy ra với mình trong quá khứ,

thế nhưng ngày hôm nay chúng ta vẫn có thể bắt đầu bằng con số không.

 

(quên đi các khó khăn và khổ nhọc trong quá khứ để nhìn ra trước mặt)

 

Câu 71

 

Tương tự như một con rắn lột da,

chúng ta nên thường xuyên loại bỏ ra khỏi chính mình những gì trong quá khứ.

 

Câu 72

 

Biết tha thứ trước hết sẽ mang lại cho mình sự nhẹ nhõm,

bởi vì đấy là cách mà mình đặt xuống cái gánh nặng của hận thù.

Thế nhưng không phải vì thế mà mình cứ mặc cho các sự bất công tái diễn.

 

Câu 73

 

Để cho nước yên lặng thì nó sẽ trở nên trong suốt.

Cũng vậy, nếu để cho tâm thức hoang mang của mình được nghỉ ngơi,

thì những gì cần phải làm sẽ hiện ra minh bạch hơn với mình.

 

Câu 74

 

Hãy cố gắng tối đa để tránh không đồng hành với những kẻ sống trong ảo giác.

Nếu không làm được thì hãy cứ dựa vào tư duy của chính mình.

 

Câu 75

 

Trong lãnh vực kinh doanh nên dành ra một phần lợi nhuận để đầu tư trở lại.

Cũng vậy, trong cuộc sống hãy dành một phần những gì mà mình đang có

để chia sẻ với những ai đang thiếu thốn.

 

Câu 76

 

Nếu nắm giữ một trọng trách nào đó thì hãy cư xử độ lượng với tập thể (dưới quyền mình),

hãy tỏ ra là một người đáng kính qua từng hành động, và chân thật qua từng lời nói.

Ngoài ra không cần phải nghĩ đến bất cứ một điều gì khác cả.

 

(không cần phải quan tâm và chờ đợi những gì sẽ xảy ra, nhất là không nên mưu đồ và tìm mọi cách bảo vệcủng cố quyền lực của mình).

 

Câu 77

 

Hãy giữ tư thế ngồi thật thẳng, hít thở thật khoan thai và thoải mái,

bấy nhiêu đó cũng thừa đủ để mang lại cho mình một sự khác biệt thật lớn lao

(đối với các kẻ khác).

 

Câu 78

 

Không nên tìm kiến sự hoàn hảo trong thế giới đầy biến động này

mà chỉ nên phát động tình thương thật tròn đầy.

 

Câu 79

 

Hãy tỏa rộng tình thương vô tận của mình ra khắp hướng, trên đầu và cả dưới chân.

(Kinh Metta Sutta - Sutta Nipata)

 

Câu 80

 

Có những hôm chúng ta cảm thấy mình chẳng khác gì một kẻ xa lạ trong thế giới này. Thế nhưng nếu biết mở rộng con tim mình thì mình sẽ hiểu được chỗ đứng của mình không phải ở một nơi nào khác, mà là tại nơi này, trong thế giới này.

 

Câu 81

 

Nếu muốn mang lại hạnh phúc cho mình thì phải tự nhổ bỏ ra khỏi con người của mình

những mũi tên của sự ta thán, phiền trách và lo buồn.

 

Câu 82

 

Dưới bầu trời này không có bất cứ một thứ gì bền vững, cũng chẳng có bất cứ một thứ gì

trường tồn mãi mãi.

 

Câu 83

 

Giáo huấn chẳng khác gì một chiếc bè giúp mình sang sông, không nên bám víu vào nó.

 

Câu 84

 

Trong số toàn thể nhân loại chỉ có một ít người vượt được sang bờ bên kia, phần còn lại

hết chạy ngược lại chạy xuôi ở bờ bên này.

 

Câu 85

 

Những gì chúng ta vun trồng trong những lúc sáng suốtsức mạnh dự trữ

phòng khi biến động.

 

Câu 86

 

Không sao tránh khỏi sự đổi thay và mất mát trong cuộc sống.

Tạo cho mình một nếp sống tự dohạnh phúcbiện pháp vừa uyển chuyển

lại vừa nhẹ nhàng, giúp mình sẵn sàng tiếp nhận sự đổi thay.

 

(sự tự do ở đây có nghĩa là sự dừng lại: dừng lại trước tham vọng, hận thù, thèm khátbám víu. Sự dừng lại đó là cách tách mình ra khỏi sự lôi cuốn của thế giới, mang lại cho mình một sự giải thoát. Sự tự do đó, sự giải thoát đó hay sự dừng lại đó cũng chính là hạnh phúc, một thứ hạnh phúc thật sâu xa mà những người đang quay cuồng trong cơn lốc triền miên của cuộc sống không sao hiểu được)

 

Câu 87

 

Hãy hình dung tất cả chúng sinh trong vũ trụ đều đạt được giác ngộ, riêng mình thì không.

và hãy cứ tưởng tượng tất cả các chúng sinh đó đều là thầy mình, tận lực giúp đỡ mình

phát huy sự kiên nhẫn, trí tuệlòng từ bi vô biên.

 

(hình dung và tưởng tượng tất cả chúng sinh trong vũ trụ đều hướng vào mình và giúp đỡ mình, là cách tạo ra cho mình một sức mạnh vô biên, giúp mình thực hiện các ước vọng của mình. Câu này được trích từ "Quyển sách nhỏ về những Lời giảng dạy của Đức Phật" / Le petit Manuel du Bouddha - tr.90 / Buddha's Little Instruction Book, tác giả Jack Kornfield).

 

Câu 88

 

Tất cả chúng ta đều là những kẻ mù lòa, chỉ ít hay nhiều mà thôi, kẻ mù này dắt kẻ mù kia.

Thế nhưng tại sao kẻ mù này lại không thể dẫn dắt được kẻ mù lòa khác ?

Thế rồi vào một ngày nào đó, với vị thế của một kẻ mù lòa đích thật,

chúng ta bỗng khám phá ra một điều vô cùng kinh ngạc:

mình vẫn có thể tự bước đi một mình,

hướng dẫn bởi ánh sáng của ngọn đuốc nội tâm bên trong chính mình,

đồng thời cũng nhận thấy các vị thầy và cả những lời giáo huấn của họ,

chỉ vỏn vẹn là các điểm chuẩn và những tiếng động khe khẽ

vang lên từ thế giới bên ngoài.

 

Câu 89

 

Trí tuệ bị vẩn đục bởi vô mình sẽ không bao giờ phát triển được.

 

Câu 90

 

Không nên bước theo giáo kuấn của ta một cách mù quáng,

 mà phải tự mình chứng nghiệm những lời giáo huấn ấy.

 

Câu 91

 

Có hai yếu tố trực tiếp dự phần vào sự hiểu biết (dưới hình thức trí tuệ) :

đó là thế giới nội tâm và sự tĩnh lặng thật im lìm.

 

Câu 92

 

Người vô minh (u mê) già đi như một con bò : thân thể ngày càng nặng,

ngược lại trí tuệ thì không.

(Kinh Dhammapada - câu 152).

 

Câu 93

 

Một ngày sống với sự sáng suốtchú tâm,

vẫn hơn là sống suốt một thế kỷ trong tình trạng u mê (vô minh)xao lãng.

(Kinh Dhammapada - câu 110)

 

Câu 94

 

Nếu bạn đốt một ngọn đuốc để soi đường cho kẻ khác, thì ngọn đuốc cũng sẽ tỏa sáng trên con đường mà chính bạn đang bước đi.

 

Câu 95

 

Hành động tốt là hành động không tạo ra một sự hối tiếc nào,

hơn nữa kết quả do nó mang lại sẽ là niềm hân hoan và sự trong sáng.

 

Câu 96

.

Một người tạo được những điều tốt lành

 sẽ xóa được những điều xấu mà mình vi phạm.

Người ấy sẽ tỏa sáng cả địa cầu, 

tương tự như mặt trăng ló ra khỏi những đám mây mù.

(Kinh Dhammapada - câu 173).

 

Câu 97

 

Bàn tay không xây xát sẽ chẳng hề hấn gì khi cầm phải chất độc.

Độc tố không gây tác hại cho một bàn tay lành lặn.

Cũng vậy, sự xấu xa không thể bám vào một người không gây ra những điều tai ác.

 

Câu 98

.

Không nên nghĩ rằng làm một điều thiện nhỏ bé sẽ chẳng lợi ích gì.

Nước dù chỉ là từng giọt một thế nhưng vẫn có thể làm đầy được chiếc hũ.

Điều thiện dù là từng tí một thế nhưng sẽ ngập tràn tâm hồn của kẻ hiền nhân.

 

Câu 99

 

Tinh khiết hay ô nhiễm là chuyện cá nhân,

không có bất cứ ai có thể tinh khiết hóa kẻ khác được.

 

Câu 100

 

Quả hết sức khó khắc phục sự kiêu hãnh khi nó vẫn không ngừng thốt lên "cái tôi".

 

Câu 101

 

Sự thèm muốn mang lại lo buồn và sợ hãi.

(Kinh Dhammapada - câu 216)

 

Câu 102

 

Một nắm bụi ném ngược chiều gió sẽ hắt vào người ném.

Những điều tai ác sẽ quay ngược lại với kẻ gây ra tổn thương cho người vô tội.

(Kinh Dhammapada - câu 125).

 

Câu 103

 

Kẻ độc ác vẫn có thể thụ hưởng hạnh phúc,

cho đến khi nào những điều độc ác do mình gây ra chưa chín mùi.

Khi chúng chín mùi thì kẻ độc ác không sao tránh khỏi những điều bất hạnh.

(Kinh Dhammapada - câu 119)

 

Câu 104

 

Hãy làm việc thiện với tất cả sự hăng say!

Đấy là cách gạt bỏ những ý nghĩ xấu xa.

Ngược lại nếu làm việc thiện một cách hờ hững,

 thì có nghĩa là tâm thức đồng lõa với sự xấu xa.

(Kinh Dhammapada - câu 116)

 

Câu 105

 

Một người đi buôn chuyên chở những vật quý gíá nhưng thiếu người hộ tống,

thì nên tránh các con đường nguy hiểm.

Cũng vậy, những ai muốn bảo vệ sự sống của mình,

thì phải tránh các thứ độc tố và cả những hảnh động xấu xa.

(Kinh Dhammapada - câu 123)

 

Câu 106

 

Thế giới phát sinh từ dục vọng (desir / thèm khát, ham muốn).

Khống trị dục vọng là cách giải thoát mình ra khỏi thế giới

 

(thế giới được hình thành từ các sức mạnh bản năng: thèm khát được sinh tồn, thèm khát được truyền giống, thèm khát được khỏe mạnh và sống lâu. Các sức mạnh đó là động cơ tạo ra sự chuyển động của thế giới. Nói một cách khác thì đấy là cách mà chúng ta làm phát sinh ra thế giới xuyên qua các thứ dục vọng của chính mình. Chính chúng tatác giả của đời mình, là người tham gia vào sự sáng tạo ra thế giới. Do vậy không có ai có thể giải thoát chúng ta ra khỏi thế giới, ngoài chính mình).

 

Câu 107

 

Hai núi vàng cao ngất cũng không lấp đầy được cái hố thèm khát của một con người.

 

Câu 108

 

Những gì mình thích không tạo ra vấn đề gì cả, chỉ có sự bám víu vào các thứ ấy mới là nguyên nhân gây ra mọi thứ khó khăn.

 

Câu 109

 

Hầu hết mọi người đều quên mất là mình sẽ chết vào một ngày nào đó.

Những ai biết nhắc nhở mình về sự thật ấy thì sự đương đầu với cái chết sẽ nhẹ nhàng hơn.

 

(hiểu được sự phù du của sự hiện hữu, thì cái chết của mình cũng chỉ là một sự tự nhiên. Sự ý thức đó sẽ giúp mình không sống trong lo sợ và sẽ không hoảng hốt khi cái chết gần kề)

 

Câu 110

 

Một người có một tâm thức không xao độngvẩn đụcdục vọng,

một người vượt lên trên cái tốt lẫn cái xấu,

là một người thức tỉnh, không hề biết sợ hãi là gì

(Kinh Dhammapada - câu 39).

 

 

Câu 111

 

Với sức cố gắng, lòng hăng say, sự kỷ cương và chủ động,

kẻ hiền nhân sẽ tạo được cho mình một hòn đảo

mà không có bất cứ một ngọn sóng nào có thể làm cho nó bị tràn ngập.

(Kinh Dhammapada - câu 25).

 

Câu 112

 

Kẻ u mê (vô minh)đần độn buông mình trong sự lơ làxao lãng,

kẻ hiền nhân bảo vệ sự chú tâmý thức

như là một kho tàng vô giá.

 (Kinh Dhammapada - câu 26).

 

Câu 113

 

Quả hết sức khó bước theo con đường khi đang trong cảnh giàu có.

 

(thông thường chúng ta cảm thấy niềm đau của chính mình trước khi ý thức được nỗi khổ đau của tất cả chúng sinh. Khi chưa cảm thấy niềm đau trong thâm tâm mình và cảnh trầm luân của thế giới thì quả hết sức khó bước theo con đường)

 

Câu 114

 

Thật hết sức khó cưỡng lại dục vọng và đương đầu với nó.

 

(đó cũng là sự thách đố sơ đẳng nhất đối với những người chập chững bước vào con đường, nhưng chưa loại bỏ được các sự thèm khát trong thế giới).

 

Câu 115

 

Quả khó tạo ra của cảiquyền lực một khi chưa bị các thứ ấy thống trị mình.

 

Câu 116

 

Có bốn trường hợp gây ra nghiệp xấu bằng ngôn từ :

đó là nói dối, ba hoa vô tích sự, nói lên những lời thô bạonói xấu kẻ khác.

 

Câu 117

 

Một người say mê thụ hưởng lạc thú và xem đấy là những đóa hoa thơm,

sẽ bị cái chết mang đi, tương tự như một cơn lũ cuốn trôi một ngôi làng ngủ say.

 

Câu 118

 

Nếu muốn mang lại hòa bình cho thế giới,

thì trước hết phải biết sống an lạc với chính mình.

 

Câu 119

 

Hạnh phúc thay cho những ai biết sống trong sự an bình,

tránh các hành động tai ác, sự kiêu hãnh và giả dối,

đồng thời phát huy được lòng từ bi, sự nhún nhường và tình thương yêu.

 

Câu 120

 

Tuyệt vời thay những khu rừng êm ả,

đám người nhộn nhịp nào có bao giờ biết đến!

Chỉ có những ai thoát khỏi đam mê,

mới tìm thấy được niềm vui trong những nơi đó.

Họ sẽ chẳng bao giờ còn bị thu hút

bởi các lạc thú của chốn phồn hoa.

(Kinh Dhammapada - câu 99).

 

Câu 121

 

Một người có tâm thức bình lặng, ngôn từ bình lặng, hành động bình lặng,

là một người đã đạt được một sự hiểu biết hoàn hảo,

 tạo được một sự tự do hoàn hảo, một tâm thức cân bằng và phẳng lặng.

(Kinh Dhammapada - câu 96).

 

Câu 122

 

Những ai mong muốn mang lại sự an bình cho cuộc đời mình,

thì phải biết sống trong sự giản dị và niềm hân hoan trong lòng.

Họ là những người thanh thản, bình lặng, ít tham vọng,

không để mình bị lối cuốn bởi cảnh huyên náo

của những đám đông người.

(Kinh Metta Sutta, Sutta Nipata SN 1.8)

 

Câu 123

 

Chịu đựng sự lăng nhục nhưng không nổi giận là một điều rất khó.

 

Câu 124

 

Không có bất cứ ai trong thế giới có thể thoát khỏi sự chỉ trích.

(Kinh Dhammapada - câu 227)

 

Câu 125

 

Quả hết sức khó giữ được sự yên lặng trước những gì nên làm và không nên làm.

 

Câu 126

 

Một nghìn bài thuyết giảng tầm phào,

không bằng một lời hữu ích

mang lại sự lắng dịu trong lòng người nghe.

(Kinh Dhammapada - câu 100)

 

Câu 127

 

Gềnh đá không hề lung lay trước gió,

kẻ hiền nhân không hề xao động,

trước những lời chê trách và cả ngợi khen.

(Kinh Dhammapada - câu 81)

 

Câu 128

 

Dù đọc được và thốt lên cho người khác nghe bao nhiêu lời thánh thiện đi nữa,

thế nhưng tự mình không mang ra thực hành,

thì nào có ích lợi gì đâu?

 

Câu 129

 

Mỗi buổi sáng thức dậy, lại thêm một lần tái sinh,

vì thế những gì mình làm trong ngày hôm nay thật hết sức quan trọng.

 

(bởi vì mình sẽ thừa hưởng kết quả tạo ra bởi các hành động đó trong ngày hôm sau)

 

Câu 130

 

Tương tự như tiếng vọng âm vang từ tiếng nói,

bóng theo sát với hình, 

hậu quả không bao giờ tách ra khỏi hành động.

 Vì thế không nên phạm vào những điều tai ác và tội lỗi.

 

Câu 131

 

Những gì đang là mình vào ngày hôm nay

là kết quả do tư duy của mình tạo ra cho mình vào ngày hôm qua.

Cuộc sống của mình vào ngày mai

sẽ tùy thuộc vào tư duy của mình trong ngày hôm nay.

Đấy là cách mà tư duy của mình tác tạo ra sự sống của chính mình.

 

Câu 132

 

Những gì tai hại nhất mà một kẻ thù tạo ra cho kẻ thù của mình,

những gì hung dữ nhất do một kẻ hung dữ tạo ra cho một kẻ hung dữ,

cũng không sánh kịp với những gì gây ra bởi một tâm thức sai lầm.

 

(Chiến tranh phát sinh từ tâm thức : kẻ thù này gây chiến với kẻ thù kia, kẻ hung dữ này gây ra tác hại cho kẻ hung dữ khác. Khí giới, từ gậy gộc, dáo mác đến bom hạt nhân, nhất loạt đều phát sinh từ tâm thức, là các phương tiện cụ thể của tâm thức).

 

Câu 133

 

Không có bất cứ một thứ gì hoàn toàn biệt lập với nhau.

Tất cả đều liên hệ với tất cả.

 

Câu 134

 

Nếu tất cả mọi người trong gia đình biết thương yêu và dịu ngọt với nhau,

thì gian nhà sẽ trở thành một khu vườn đầy hoa.

 

Câu 135

 

Bất cứ ai nhận biết được tính độc nhất (unity) của sự sống

cũng sẽ nhận ra cái tôi của mình nơi tất cả chúng sinh,

và cũng sẽ nhận ra cả cái tôi của tất cả chúng sinh bên trong cái tôi của chính mình.

Điều đó sẽ giúp mình nhìn vào tất cả chúng sinh

không một chút phân biệt nào.

 

Câu 136

 

Con ong không hề gây ra thiệt hại cho một cánh hoa,

cho màu sắc và cả hương thơm của hoa,

mà chỉ mang theo với nó mật ngọt,

tương tự như một kẻ hiền nhân đi ngang qua một ngôi làng.

(Kinh Dhammapada - câu 49)

 

(đóng được tàu thuyền to lớn để khám phá cái đẹp của địa cầu và để đến gần với các dân tộc xa lạ, nhưng không xem đó là phương tiện lùa bắt nô lệ, cướp bóc, diệt chủng, chiếm hữu đất đai, cũng không áp đặt văn hóa, tín ngưỡng của mình cho các dân tộc khác. Đấy là thái độ của những kẻ hiền nhân)

 

Câu 137

 

"Ước mong sao thực hiện được sự kiên nhẫn" là lời nguyện cầu to lớn nhất.

 

Câu 138

 

Không có một thứ ánh sáng nào rạng ngời bằng ánh sáng của trí tuệ.

 

Câu 139

 

Một người bình lặng, không hề biết hận thùsợ hãi,

quả xứng đáng được gọi là một kẻ hiền nhân.

 

Câu 140

 

Chính mình phải tự phát huy sự cố gắng,

các vị hiền nhân trong quá khứ chỉ đơn giản

trỏ cho mình trông thấy con đường mà thôi.

(Kinh Dhammapada - câu 276)

 

Câu 141

 

Không có một nơi nào thiêng liêng,

cũng không có một con người thiêng liêng nào cả,

mà chỉ có những khoảnh khắc thiêng liêng,

những khoảnh khắc của trí tuệ.

 

Câu 142

 

Một người sống với trí tuệ

sẽ không biết sợ hãi là gì,

kể cả cái chết

 

(sống với tri tuệ có nghĩa là sống với sự hiểu biết về bản chất của thế giới, ý thức được sự vận hành của thế giới và hòa nhập với thế giới).

 

Câu 143

 

Kẻ đần độn (vô minh) không có một chút ý thức nào về các hành động của mình,

thế nhưng các hành động đó vẫn cứ tiếp tục đốt cháy kẻ ấy,

tương tự như một đốm than hồng âm ỉ dưới lớp tro đen.

(Kinh Dammapada - câu 136).

 

Câu 144

 

Một kẻ vô ý thức nhận thấy được sự dại dột của mình sẻ là một kẻ hiền nhân,

Một kẻ vô ý thức nghĩ rằng mình là một kẻ hiền nhân thì quả đúng là một tên điên rồ.

(Kinh Dhammapada - câu 63)

 

Câu 145

 

Không có ai từ bên ngoài có thể kiểm soát (chỉ huy, sai khiến) được nội tâm mình.

Hiểu được điều đó chính là sự giải thoát.

 

(mũi súng chỉ cướp được của cải, nhưng không cướp được sự tự do bên trong nội tâm của kẻ khác).

 

Câu 146

 

Trong thế giới này không có nhiều sự thật khác biệt nhau.

Sự thậtduy nhất, luôn là một,

xuyên qua không gian và cả thời gian.

 

(sự thật đúng nghĩa của nó không tùy thuộc vào lịch sử, văn hóa hay xã hội, cũng không phải là gia tài của một quốc gia hay một dân tộc nào cả. Sự thật chỉ có thể tìm thấy bên trong tâm thức, vì vậy mỗi người phải tự mình tìm thấy sự thật đó bên trong chính mình).

 

Câu 147

 

Hãy nhìn vào giáo huấn của người thầy, không nên nhìn vào cá tính của vị ấy.

Hãy nhìn vào ý nghĩa, không nên nhìn vào chữ.

Hãy tìm hiểu chủ đích tối thượng, không nên tìm hiểu ý nghĩa tương đối.

Hãy tin vào tâm thức trí tuệ của mình, không nên tin vào sự xét đoán của tâm thức bình dị.

(Kinh Kamala Sutta, AN 3.65).

 

Câu 148

 

Những người xem sai lầmsự thật, xem sự thậtsai lầm,

những người được nuôi dưỡng và lớn lên

trong cánh đồng cỏ của những thứ tư duy sai lầm,

là những người chẳng bao giờ trông thấy được hiện thực.

Những người xem sự thậtsự thật, xem sự sai lầmsai lầm,

là những người được nuôi dưỡng và lớn lên,

trong một cánh đồng cỏ của các tư duy đúng đắn,

Họ là những người sẽ đạt được hiện thực.

(Kinh Dhammapada - câu 11)

 

Câu 149

 

Hãy sống thật trọn vẹn qua từng hành động một,

và hãy xem đó như là hành động cuối cùng trong cuộc đời mình.

 

Câu 150

 

Hãy sống với giây phút mà mình đang sống,

và hãy xem đó là giây phút quan trọng nhất trong cuộc đời mình.

 

(Xem giây phút mà mình đang sống là giây phút mà mình thực hiện được những điều đẹp nhất trong cuộc đời mình).

 

Câu 151

 

Sống một trăm năm phóng đãng, thiếu đạo đức (buông thả, vô trách nhiệm),

không bằng sống một ngày trong một kiếp sống biết hành thiền

và thực thi những điều đạo hạnh.

 

Sống một trăm năm trong sự u mê (vô minh) và phóng đãng,

không bằng sống một ngày trong một kiếp sống biết chăm lo học hỏi và hành thiền.

 

Sống một trăm năm trong sự lơ là (chểnh mảng, hoang mang, lười biếng), thiếu nghị lực,

không bằng sống một ngày trong một kiếp sống cương quyết và nghi lực

(Kinh Dhammapada  - các câu 110, 111, 112).

 

Câu 152

 

Sức mạnh là nước mắt của những kẻ sai lầm.

 

(sử dụng sức mạnhthái độ của những kẻ lầm lẫn, những kẻ đó sẽ không sao tránh khỏi đau thương và nước mắt).

 

Câu 153

 

Chỉ nên làm những gì không khiến mình hối hận.

 

Câu 154

 

Thân xác vô cùng quý báu, bởi vì đấy là phương tiện chuyển tải sự giác ngộ của mình.

 

(thân xác là phương tiện thật cần thiết giúp mình tu tập, vì vậy phải luôn giữ gìn nó thật tinh khiết, từ miếng ăn cho đến nếp sống. Thế nhưng thân xác không phải là một thứ sở hữu trường tồn và quý giá để bảo vệ nó bằng mọi cách, hay tô điểm nó để thu hút kẻ khác)

 

Câu 155

 

Người chăn bò dùng chiếc gậy để điều khiển đàn bò, già nua và cái chết là chiếc gậy

điều khiển những đoàn người đang sống.

(Kinh Dhammapada - câu 135).

 

Câu 156

 

Nhà cửa mình, con cái mình, kể cả thân xác mình, không phải là của mình.

Tất cả chỉ là của mình trong một khoảng thời gian nào đó mà thôi.

Tuy thế chúng ta cũng nên chăm lo cho các thứ ấy thật thận trọng.

 

(đối với của cải không phung phí, cũng không ôm chặt, mà phải biết sử dụng nó để mang lại lợi ích cho mình và kẻ khác; đối với con cái thì phải răn dạy và bảo vệ chúng, thế nhưng phải biết tôn trọng nhân phẩm và sự tự do của chúng; đối với thân xác phải chăm lo sức khỏegiữ gìn sự tinh khiết cho nó, thế nhưng không phải vì thế mà bám víu vào nó tmột cách bệnh hoạn, và cũng nên hiểu rằng thân xác chỉ là tạm bợ mà thôi).

 

Câu 157

 

Hành động của tôi là của cải của riêng tôi;

Hành động của tôi là gia tài mà tôi thừa hưởng;

Hành động của tôi là chiếc tử cung cưu mang tôi;

Hành động của tôi nhào nặn ra bản tính của tôi.

Hành động của tôi cũng là nơi an trú cho chính tôi.

 

(vì thế cũng nên tạo cho mình một nơi an trú an vui và tinh khiết).

 

 

                                                                                    Bures-Sur-Yvette, 08.08.21

                                                                                     Hoang Phong chuyển ngữ

 

***

 

Vài lời ghi chú của người chuyển ngữ

 

            Câu 25 trên đây "Hãy nghi ngờ tất cả, nhất là những gì tôi sắp nói ra" là một câu  rất thường thấy trích dẫn trong các sách báo Tây phương, thế nhưng cô ký giả chọn lọc 25 câu trích dẫn trên đây lại đặt vào vị trí dưới cùng. Phải chăng đây là cách mà cô ký giả trên đây nhắc khéo chúng ta hãy xem xétphán đoán cẩn thận 24 câu đã được nêu lên trước đó?

            Sự nghi ngờ là một cách cửa mở ra cho chúng ta hai đường hướng suy nghĩ: tiêu cựctích cực. Nghi ngờ tiêu cực là một sự khinh miệt, nghi ngờ tích cực là một cách bắt trí óc mình phải làm việc để truy lùng sự thật, giúp mình tiếp cận với một bầu không gian hiểu biết rộng lớn hơn. Trái ngược lại với sự nghi ngờđức tin, một điểm chấm hết, một cánh cửa khép lại. Đức tin là một hình thức xúc cảm, có thể mang lại cho chúng ta một sức mạnh rất lớn, thế nhưng đôi khi sức mạnh đó không được khai thông và hướng dẫn thích nghi và khéo léo bởi lý trí, khiến nó trở thành một sức mạnh mù quáng, có thể tạo ra nhiều đổ vỡ.

               Câu 25 trên đây là một câu đã được rút gọn và đơn giản hóa từ câu sau đây trong Kinh Hoa Nghiêm (Gandavyuda-sutra còn gọi là Avatamsaka-sutra), một bản kinh của Đại thừa:

            "Này các tỳ-kheo và các hiền giả, cũng tương tự như người thợ kim hoàn thử vàng bằng cách đốt, cắt, đập, phải xét đoán các lời của ta nói ra trước khi chấp nhận, không nên chỉ vì kính nể ta mà phải chấp nhận".    

            Câu này cũng được viết cùng với một số câu trích dẫn nổi tiếng khác của các danh nhân khác trên trần nhà cao vút của gian phòng triển lãm rộng lớn của Thư viện François Mitterand và cũng là Thư viện Quốc gia Pháp tại Paris. Câu này cũng đã được thư viện in thành bưu thiếp bày bán ở quầy sách của thư viện. Người viết các câu này cũng đã lộng kính bưu thiết này và đặt lên bàn làm việc của mình từ gần hai mươi năm nay để luôn nhắc nhở mình phải cẩn thận trong việc viết lách, tra cứu và cả sự suy tư của mình.

duc phatDoutez de tout et surtout ce que je vais vous dire

(Hãy nghi ngờ tất cả, nhất là những gì tôi sắp nói ra)

                                Đức Phật (556-480 trước JC)

(xin lưu ý có nhiều giả thuyết với đôi chút khác biệt về năm sinh và năm tịch diệt của Đức Phật)

 

Đến đây chúng ta lại tiếp tục tìm hiểu thêm vài câu trích dẫn khác, chẳng hạn như:

 

Câu 7: "Chúng ta chính là những gì mà chúng ta suy nghĩ...". Câu này là một câu rút gọn từ bốn câu đầu tiên trong Kinh Dhammapada ("Kinh Pháp Cú").

Câu 8: "Thế giới quả mù quáng, những người sáng mắt thật hiếm hoi". Thật vậy thế giới luôn ở trong thể dạng chuyển động thường xuyên: xung đột, chiến tranh, thiên tai, bệnh tật, chết chóc, pha lẫn với các thú vui hời hợt, các sự thỏa mãn phù du, kể cả các ảo giáchy vọng trong tâm thần của mỗi cá thể. Hầu hết chúng đều có thể nhận thấy dễ dàng và thật hiển nhiên sự chuyển động đó của thế giới. Thế nhưng sự trông thấy ấy chỉ là một sự trông thấy mù quáng. Những người giác ngộ nhận thấy được nguyên nhân tạo ra sự chuyển động đó của thế giới, bản chất khổ đau của sự chuyển động đó và con đường giúp mình thoát ra khỏi thế giới đó, thì quả thật hết sức hiếm hoi.

Câu 9: "Bốn thứ vô biên", kinh sách Hán ngữ gọi là "tứ vô lượng tâm". Bốn phẩm tính này được nêu lên trong "Bài kinh về lòng Từ tâm" (Metta sutta, SN 46.54). Độc giả có thể xem bản Việt dịch của bài kinh này trên trang mạng Thư Viện Hoa Sen:   https://thuvienhoasen.org/a33469/bai-kinh-ve-long-tu-tam 

Câu 12: "Không thể giấu diếm sự thật lâu dài được". Thật vậy, sự thậtthành phần của hiện thực, nằm trong sự vận hành chung của thế giới. Chúng ta có thể vô tình không trông thấy nó, hoặc trông thấy nó nhưng cố tình che dấu nó, thế nhưng sự thật vẫn là sự thật, nó sẽ hiện ra với chúng ta một lúc nào đó. Phật giáo gọi các sự suy nghĩ của mình, ngôn từ của mình, cử chỉhành vi trên thân xác mình, bằng một thuật ngữ rất bao quát là karma. Karma là tiếng Phạn, tiếng Pali là kamma, nguyên nghĩa là "hành động", có nghĩa là một cái gì đó chuyển động, tạo ra hay hình thành (act, action, deed), kinh sách Hán ngữ dịch là nghiệp/業, cách dịch này khá gượng ép nếu không muốn nói là sai, ít nhất là trên phương diện từ nguyên.

Nghiệp hay sự chuyển động là một sự thật, các tác động gây ra bởi nghiệp hay từ bất cứ một sự chuyển động nào dù thuộc bối cảnh bên ngoài hay bên trong tâm thức, đều là một sự thật. Nghiệp không thể nào che giấu được bởi nghiệp, mà chỉ là cách ghép thêm hành động vào hành động đưa đến các tác động ngày càng phức tạp hơn. Tuyên truyền, khẩu hiệu, hô hào - tức là các ngôn từcử chỉ - cùng với các thứ chủ nghĩa và ý đồ - tức là sự suy nghĩ trong tâm thức - sẽ đưa đến các sự suy nghĩ khác, các ngôn từ và hành động khác, tạo ra một tình trạng ngày càng phức tạp hơn, phản ảnh sự vận hành chung của thế giới. Câu 21"Mây không tan biến mà sẽ hóa thành mưa" cũng nói lên ý nghĩa trên đây: mây là một hành động, một sự suy nghĩ, nó không tan biến mà tạo ra một cái gì đó thật cụ thể.

Câu 13: "... Dù hôm nay chúng ta không học được gì nhiều, nhưng cũng học được một tí xíu".  Sống nhưng không trông thấy gì nhiều, chẳng học được gì cả từ những điều trước mắt, thì quả mình là một người bệnh hoạn, nếu không muốn nói là đã chết. Sống mà phải che mặt với tổ tiên, úp mặt với lịch sử, thì thật là đáng tiếc. "Hãy đứng lên như những con người ý thức".

Câu 16: "Hận thù không bao giờ dừng lại với hận thù, mà chỉ chấm dứt với tình thương". Câu này thật dễ hiểu, gần như là một sự hiển nhiên. Thế nhưng nhiều người vẫn cứ mượn hận thù để đáp lại hận thù. Đức Phật thuyết giảng về chủ đề này trong nhiều bài kinh, qua các góc nhìn khác nhau, đặc biệt và trực tiếp hơn cả là trong hai bản kinh ngắn mang cùng một tên là Kinh Sangama sutta ("Bài Kinh  về một Trận chiến", SN 3.14 và SN 3.15, chữ sangama có nghĩa là một cuộc chiến). Độc giả có thể xem hai bản dịch của hai bài kinh này dựa vào hai bản dịch tiếng Anh của nhà sư Thanissaro Bhikkhu trong phụ lục I và II dưới đây.

Cách nay đúng 10 năm, người viết các dòng này cũng đã chuyển ngữ hai bài kinh này nhưng đã được gộp chung thành một bản duy nhất bằng tiếng Pháp do Môhan Wijayaratna thực hiện. Độc giả có thể xem bản dịch này trên trang mạng TVHS: https://thuvienhoasen.org/a7259/chien-thang-va-chien-bai-kinh-sangama-sutta . Ngoài ra độc giả cũng có thể xem thêm hai bài kinh này trong Đại Tạng Kinh: http://www.daitangkinhvietnam.org/node/539,  trong Phẩm thứ hai, mục IV,V mang tựa "Hai lời nói về chiến tranh". Các bản dịch này cũng có thể tìm thấy trên trang mạng Thư Viện Hoa Sen: https://thuvienhoasen.org/a611/03-chuong-iii-tuong-ung-kosala  (Tập I, Phẩm Thứ Hai, Mục IV,V).

Câu 17: "Hãy sống tương tự như là mình sẽ chết vào ngày mai. Vậy hãy nên tập cách mà mình sẽ phải sống mãi mãi". Câu này có nghĩa là nếu phải chết vào ngày mai thí mình cũng chẳng có gì đê hối tiếc hay ân hận, vì thế nếu phải sống lâu hơn thì cũng nên giữ gìn như thế nào để không vi phạm một sự sai trái hay một lỗi lầm nào.

Câu 18: "Sự sống không phải là một vấn đề để giải quyết, mà là một sự thật để cảm nhận nó". Tuy ngắn gọn thế nhưng câu này thật ra nêu lên một vấn đề vô cùng sâu sắc. Vậy sự sống là gì và con người là gì? Sự sống tự nó không hàm chứa một ý nghĩa "triết học siêu hình" nào cả, cũng không mang một "chủ đích" hay "mục đích" cụ thể nào cả. Sự sống qua sự hiện hữu của một con người chỉ là một hiện tượng, tương tự như tất cả mọi hiện tượng khác, một sự thật "trần trụi". Tín ngưỡng - nói một cách khác thì cũng là chính chúng ta - là một sản phẩm phụ của sự sống, đã gán thêm cho sự sống một ý nghĩa nào đó. Trên thực tế, sự sống chỉ là một sự cảm nhận, một sự ý thức mơ hồ nào đó về sự hiện hữu của mình trong sự chuyển động chung của thế giới.

            Vậy chúng ta cảm nhận cái gì trong sự sống khi mình đang sống, ý thức được điều gì khi mình đang hiện hữu? Thật hết sức đơn giản: chúng ta cảm thấy "khổ đau" trong sự sống khi mình đang sống (ít nhất là cái chết đang chờ đợi mình), chúng ta ý thức được sự "chuyển động" của thế giới khi mình đang hiện hữu trong thế giới (ít nhất là sự già nua của mình trong từng ngày).  Phật giáo gọi sự "khổ đau" mang tính cách hiện sinh và nội tại đó của sự sống là duhkha (suffering, sorrow) và gọi sự "chuyển động" của thế giới, trong đó kể cả sự sống, là karma (act, action, deed/ nghiệp).

            Dhukha là một sự thật, karma là một sự thật, là hai khía cạnh của sự sống mà chúng ta có thể "cảm nhận" được chúng thật dễ dàng trên thân xác mình, trong tâm thức mình và cả bên ngoài thế giới. Đấy là vế thứ hai của câu trích dẫn trên đây: "Sự sống không phải là một vấn đề để giải quyết, mà là một sự thật để cảm nhận nó". Chúng ta sống không phải là để giải quyết sự chuyển động đó của sự sống, và thật ra cũng không thể làm dừng lại hay chuyển hướng khác đi sự vận hành đó của vũ trụ, mà chỉ có thể "cảm nhận" được sự thật của sự vận hành đó.

            Thế nhưng một khi đã trông thấy được sự vận hành đó tức là karma và cảm nhận được sự thật đó tức là dhukha, thì chúng ta phải làm gì, phải hành động như thế nào? Chúng ta nên tạo ra thêm cho sự "vận hành" đó một chút ý nghĩa, và cho "sự thật" đó một chút chủ đích, có nghĩa là chúng ta hãy thổi vào cho sự sống một chút từ bitình thương yêu, là một chút gì đó cao cả hơn, thay vì chỉ biết cảm nhận sự sống như là một sự thật "vô nghĩa" và "trần trụi".  

Câu 22: "Không nên quá tin vào những gì không thể xảy ra, bởi vì chính những gì không thể xảy ra sẽ đến với mình". Ý nghĩa của câu này có vẻ vừa bao quát vừa mơ hồ, thế nhưng cũng có thể phản ảnh các bối cảnh các sự kiện rất cụ thể. Chẳng hạn mình nghĩ rằng tai nạnthiên tai xảy là chỉ để đăng tải trên báo chí để mọi người xem, chẳng liên hệ gì đến mình. Hãy nêu lên một trường hợp khác, chẳng hạn như các vị lãnh tụ, các tướng lãnh gây ra chiến tranh và chết chóc cho hàng triệu người, đến khi chết được mọi người tôn vinh như những bậc anh hùng, xây lăng, đúc tượng, được những người tu hành làm lễ truy điệu long trọng, khiến chúng ta cứ nghĩ rằng và tin chắc rằng họ sẽ không thể nào rơi xuống địa ngục được.  

           

*** 

 

Phụ lục I

Bài kinh về một Trận chiến (I)

(Sangama-Sutta - 1)

(Samyutta Nikaya/ Tương ưng Bộ kinh / SN / 3:14)

 

            Lúc đó Đấng Thế tôn đang ngụ tại thành Savatthi/ Xá-vệ (kinh đô của vương quốc Magadha/ Ma-kiệt-đà). Vua Ajatasattu (từng nhốt cha là vua Bimbisara/ Tần-bà Sa-la vào ngục, bỏ đói cho đến chết để lên ngôi) con trai của hoàng hậu Videha (vua Bimbisasara có bốn người vợ chính thức, hoàng hậu Videha là người vợ thứ tư), động quân gồm bốn binh chủng (binh chủng voi trận, binh chủng kỵ binh, binh chủng dùng xe do ngựa kéo và binh chủng bộ binh) tiến đến Kasi/ Ca-di (tên ngày nay là Varanasi, còn gọi là Banares hay Benares/ Ba-la-nại, là một thánh địa của Ấn giáo và cả Phật giáo) để gây chiến với vua Pasenadi/ Ba-tư-nặc của xứ Kosala/ Kiều-tát-la. Vua Pasenadi nghe tin: "Vua Ajatasattu của xứ Magadha, con của hoàng hậu Videha, động binh, gồm bốn binh chủng, tiến đến thành Kasi để gây chiến với ta". Vua Pasenadi tức thời cũng động binh, gồm bốn binh chủng, để chống lại vua Ajatasattu. Vua Ajatasattu và vua Pasenadi cùng xua quân xông vào trận chiến. Vua Ajatasattu thằng trận, vua Pasenadi phải kéo tàn quân lui về kinh đô Savatthi. 

            Cũng vào sáng sớm hôm đó, một đoàn ty-kheo mặc áo trong, ôm bình bát, khoác thêm áo ngoài, cùng nhau đi vào thành Savatthi để khất thực. Sau khi khất thực và ăn xong thì họ tìm gặp Đấng Thế tôn. Khi gặp được Đấng thế tôn thì họ vái chào và ngồi sang một bên. Sau khi an tọa họ cất lời với Đấng thế tôn: "Thưa Đấng Thế Tôn, vừa mới đây, vua Ajatasattu của xứ Magadha, con trai của hoàng hậu Videha, kéo quân gồm bốn binh chủng tiến đến Kasi để gây chiến với vua Pasenadi. Vua Pasenadi tức thời cũng động binh, gồm bốn binh chủng, để chống lại. Vua Ajatasattu và vua Pasenadi cả hai cùng xua quân xông vào trận chiến. Vua Ajatasattu thắng trận, vua Pasenadi phải kéo tàn quân lui về kinh đô Savatthi".

             "Này các tỳ-kheo, vua Ajatasattu là một người bạn thiếu đạo hạnh, một người thân thiết thiếu đạo hạnh, một người đồng hành thiếu đạo hạnh, trong khi đó vua Pasenadi là một người bạn đạo hạnh, một người thân thiết đạo hạnh, một người đồng hành đạo hạnh. Thế nhưng đang trong lúc này thì vua Pasenadi bại trận, đêm nay sẽ nằm ngủ trong đau buồn".    

            Sau khi nói lên như thế, vị Thầy tiếp tục giảng thêm cho các tỳ-kheo:

"Chiến thắng đưa đến hận thù.
Bại trận ôm chặt những niềm đau.
Giữ sự trầm lặng sẽ mang lại an bình.
Không nghĩ đến chiến thắng và cả chiến bại" 

            Ghi chú: Chiến thắng lớn nhất là chiến thắng chính mình - câu trích dẫn 23.

 

Phụ lục II 

Bài kinh về một Trận chiến (2)

(Sangama-Sutta - 2)

(Samyutta Nikaya/ Tương ưng Bộ kinh / SN / 3:15) 

 

            Lúc đó Đấng Thế tôn đang ngụ tại thành Savatthi. Vua Ajatasattu, con trai của Hoàng hậu Videha, động quân gồm bốn binh chủng kéo đến Kasi để gây chiến với vua Pasenadi của xứ Kosala. Vua Pasenadi nghe tin: "Vua Ajatasattu của xứ Magadha, con trai của hoàng hậu Videha, động quân gồm bốn binh chủng, tiến đến Kasi để gây chiến với ta". Vua Pasenadi tức thời cũng động binh, gồm bốn binh chủng, để chống lại vua Ajatasattu. Vua Ajatasttu và vua Pasenadi cùng xua quân xông vào trận chiến, thế nhưng trong trận chiến này vua Pasenadi đã thắng và bắt sống được vua Ajatasattu.

            Vua Pasenadi suy nghĩ như thế này: "Dù vua Ajatasattu đối xử với ta thật tàn tệ, trong khi ta chẳng làm gì sai trái với hắn, thế nhưng dầu sao thì hắn cũng là cháu ta. Vậy, nếu ta đã tịch thu được tất cả đàn voi trận của hắn, toán quân kỵ mã của hắn, đoàn xe của hắn, toán bộ binh của hắn, thì phải chăng ta cũng nên tha mạng cho hắn? (Magadha và Kosala là hai vương quốc láng giềng. Hoàng triều của cả hai vương quốc có nhiều liên hệ họ hàng với nhau. Kasi nơi xảy ra hai cuộc chiến là một vùng tranh chấp thường xuyên giữa hai vương quốc này, và cũng tại nơi này, Đức Phật từng thuyết giảng lần đầu tiên, dành riêng cho năm vị đồng tu với mình trước đây. Kinh sách gọi lần thuyết giảng lịch sử này là sự "Khởi động bánh xe Dharma/ Đạo Pháp", kinh sách Hán ngữ gọi là "Chuyển Pháp luân"). Nghĩ thế và sau khi đã tịch thu tất cả đàn voi trận của hắn, toán quân kỵ mã của hắn, đoàn xe của hắn, toán bộ binh của hắn, thì vua Pasenadi tha mạng và thả vua Ajatasattu.   

            Cũng vào sáng sớm hôm đó, một đoàn ty-kheo mặc áo trong, ôm bình bát, khoác thêm áo ngoài, cùng nhau đi vào thành Savatthi để khất thực. Sau khi khất thực và ăn xong thì họ tìm gặp Đấng Thế Tôn. Khi gặp được Đấng Thế Tôn thì họ vái chào và ngồi sang một bên. Sau khi an tọa thì họ thuật lại với Đấng Thế Tôn các chuyện vừa xảy ra.

            Sau khi nghe xong Đấng Thế Tôn nói với họ như sau:

Một người khi cướp bóc,
Thì cứ tha hồ vơ vét.
Thế nhưng sau khi kẻ khác đã bị vơ vét,
Thì người vơ vét,
Đến lượt mình, sẽ bị cướp bóc.

Một người ngu xuẩn [trong khi vơ vét] nghĩ rằng:
"Đây quả là dịp may của mình"
Thế nhưng điều đó chỉ đúng,
Khi nào hành động tồi tệ của mình chưa chín muồi.
Khi nó chín muồi,
Thì tên ngu xuẩn sẽ rơi vào khổ đau.

Giết người,
Tạo ra kẻ giết mình. 
Chinh phạt,
Tạo ra kẻ chinh phạt mình.
Lăng nhục,
Sẽ bị lăng nhục.
Xúc phạm,
Sẽ bị xúc phạm.

Sự xoay vần của hành động (nghiệp) là như vậy.
Kẻ cướp bóc,
Đến lượt mình, sẽ bị cướp bóc.                                                                                   

            Hai bài kinh trên đây thật dễ hiểu, và cũng là những gì thật hiển nhiên. Thế nhưng không mấy khi chúng ta trông thấy để nhìn vào các hành động và ý đồ của mình, mà chỉ biết nghĩ đến sự vinh quang của chiến thắng. Hãy nhìn lại chính mình để xem mình có xứng đáng ngửa mặt với người hay là tìm mọi cách để che mắt tổ tiên và úp mặt với lịch sử?

                                                                                                Bures-Sur-Yvette, 17.10.20

                                                                                                 Hoang Phong chuyển ngữ

           

 

Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Tạo bài viết
10/10/2010(Xem: 48441)
11/08/2013(Xem: 43827)
Bài viết này chỉ là những suy nghĩ rời. Nói theo ngôn ngữ thường dùng là viết theo thể văn tản mạn. Nghĩa là, không phải sắp xếp, lý luận theo một hệ thống. Bài viết khởi lên từ cuộc nói chuyện rời trong khi ngồi trên xe của nhạc sĩ Tâm Nhuận Phúc Doãn Quốc Hưng từ Quận Cam tới tham dự một Phật sự tại Riverside, California.
Có rất nhiều thông tin trái ngược nhau về đậu nành: Nó có tốt cho sức khỏe không? Nó có nguy hiểm không? Và nếu ăn được thì tại sao một số người lại nói là không?
Là Phật tử, ai cũng muốn tìm hiểu Đạo Phật để thực hành cho đúng đắn ; nhưng Phật Giáo thật mênh mông, như lá cây trong rừng : học cái chi đây ? bắt đầu từ đâu ? Cả đời người chắc cũng không học hết được. Mỗi người tùy theo phương tiện, chí hướng, ý thích, điều kiện, mà đặt trọng tâm trên một hay vài địa hạt nghiên cứu.