Tiểu Sử Vắn Tắt Đức Changma Khenchen Thubten Chophel (1886–1956)

Khenchen Thubten Chophel từ Changma là một học trò của Khenchen Yonten Gyatso[2]. Ngài đã sinh ra trong dòng dõi trực tiếp của tộc Mukpo ở Getse. Nơi sinh của Ngài là một cộng đồng du mục trong vùng Batur của thung lũng sông Dalung về phía Bắc của miền Đông Tây Tạng. Từ thuở nhỏ, Ngài Thubten Chophel đã tự nhiên hiển bày các đặc tính của một vị tôn quý, chẳng hạn niềm tin, sự xả ly, chẳng thích thú các vấn đề thế tục và lòng bi mẫn. Lên bảy, Ngài gia nhập cộng đồng tu sĩ Phuntsok Norling và bắt đầu bằng việc đọc và viết, rèn luyện trong mọi lĩnh vực kiến thức thông thường. Ngài xuất gia dưới sự chứng minh của Khenchen Yonten Gyatso. Hai mươi tư tuổi, Ngài Thubten Chophel thỉnh cầu các giới tiếp theo và trở thành một vị Tỳ Kheo. Khenchen Yonten Gyatso khi ấy đang sống tại ẩn thất Lhundrup Dechen Ling, nơi Ngài dạy cho Thubten Chophel ngữ pháp và các lĩnh vực kiến thức thế tục khác, chiêm tinh Ấn Độ và Trung Quốc, ngữ pháp Phạn ngữ, thi ca, Trung Đạo, Bát Nhã, Luật Tạng, Luận Tạng và các bộ Mật điển quý báu của cách tiếp cận Chân ngôn bí mật của Kim Cương thừa. Với nhiều vị giáo thọ khác (bao gồm những vị mà Ngài nhắc đến là “ba Khenpo vĩ đại mà lòng từ dành cho tôi thật chẳng gì sánh bằng”), Ngài Thubten Chophel đã nghiên cứu vô số bản văn gốc và chỉ dẫn cốt tủy của trường phái Cựu Dịch, chẳng hạn những giáo lý về Hợp Nhất Ý Định Kinh, Diệu Huyễn Võng và các giáo lý tâm.

Đặc biệt, từ Khenchen Yonten Gyatso, vị đạo sư phi phàm của gia đình Phật của Ngài, Ngài Thubten Chophel đã thọ nhận các pho trước và sau của giáo lý Nyingtik bí mật trong cách tiếp cận Dzogchen, cũng như những giáo lý về Mật điển oai hùng nhất – Tinh Túy Bí Mật và nhiều pho khác, thọ nhận chúng như sự trao truyền kinh nghiệm dựa trên các chỉ dẫn truyền miệng của Pháp chủ Patrul Rinpoche[3]. Ngài đã đưa những giáo lý này vào thực hành và trải nghiệm ý định giác ngộ, tức truyền thừa rốt ráo.

Theo những chỉ dẫn của đạo sư, Ngài Thubten Chophel dấn thân vào thực hành tâm linh, tập trung vào tinh túy đích thực. Ngài đã thành lập một trung tâm gọi là Samten Dargye Ling tại ẩn thất Changma, nơi Pháp chủ Patrul Rinpoche từng dành thời gian dài dấn thân vào thực hành tâm linh. Ở đó, Ngài chuyển Pháp luân, thu hút vô số học trò từ miền Đông, trung tâm và miền Nam Tây Tạng và hơn thế nữa. Ngài đã giải thoát tâm của vô số học trò, trình bày mọi thứ theo cách thức tỉ mỉ và kinh nghiệm, sử dụng các chỉ dẫn cốt tủy khi Ngài giải thích giáo lý, từ các nguyên tắc Luật Tạng căn bản nhất đến Mật điển oai hùng nhất – Tinh Túy Bí Mật và cách tiếp cận tâm linh đỉnh cao của tâm yếu tịnh quang (bằng những bản văn như cuốn giáo khoa Dzogchen Giác Tính Bất Tận Là Nguyên Tắc Dẫn Dắt [Yeshe Lama]).

Ngài Thubten Chophel đảm bảo rằng truyền thống tu sĩ sẽ phát triển; Tu viện của Ngài tuân thủ triệt để toàn bộ hệ thống giới luật trong Luật Tạng và những vị cư ngụ chẳng bị vấy bẩn bởi bất kỳ lỗi lầm hay vi phạm giới luật nào. Ngài cũng truyền cảm hứng cho những cư sĩ bình phàm bằng cách dạy họ thực hành vãng sinh Cực Lạc và các Chân ngôn Om Mani Padme Hum và Om Ah Hum Vajra Guru Padma Siddhi Hum. Ngài khuyến khích họ từ bỏ săn bắn và trộm cướp, chấp nhận những cách thức thiện lành hơn. Như thế, Ngài có ảnh hưởng tích cực với toàn bộ vùng đất.

Trong suốt cuộc đời, Ngài Thubten Chophel tập trung vào tâm yếu của thực hành tâm linh. Ngài chưa từng bận tâm đến những của cải vật chất hay chấp nhận đồ cúng dường để làm lợi lạc người đang sống hay vị đã khuất, mà noi gương cuộc đời của Pháp chủ Patrul Rinpoche. Ngài sống như một vị tôn quý chân chính – giống như bảo châu như ý – khiến Ngài trở nên nổi tiếng là Khenga Yizhin Norbu trong tiếng địa phương[4].

Như thế, đóng vai trò là đấng bảo hộ vinh quang của giáo lý và chúng sinh, Ngài Thubten Chophel đã sống bảy mươi mốt năm. Cuối cùng, Ngài nằm trong thế sư tử ngủ[5] và sự hiển bày thân hóa hiện của Ngài tan hòa trở về Pháp giới căn bản. Khi các học trò cử hành lễ trà tỳ, sọ của Ngài bay lên không trung, các vòm ánh sáng cầu vồng xuất hiện và những giọt mưa dịu nhẹ trông như hoa nở rơi xuống khắp cả vùng. Vô số xá lợi được tìm thấy trong tro cốt và nhiều dấu hiệu lạ kỳ khác cũng hiển bày không giới hạn. Theo những cách này, Changma Khenchen Thubten Chophel khiến tầm nhìn của những giáo lý quý báu của Đấng Chiến Thắng lan tỏa khắp mười phương.

Trong các học trò của Ngài, xuất sắc nhất là Khenchen Trinle Gyatso từ Tromtar, Jigme Lungtok Gyatso, Kyabje Dilgo Khyentse Rinpoche[6] và Khenchen Jigme Phuntsok[7] từ Sertar.

Nguồn Anh ngữ: Nyoshul Khenpo Jamyang Dorje, A Marvelous Garland of Rare Gems – Biographies of Masters of Awareness in the Dzogchen Lineage [tạm dịch: Tràng Ngọc Báu Hiếm Có Tuyệt Diệu – Tiểu Sử Chư Đạo Sư Giác Tính Trong Truyền Thừa Dzogchen], Padma Publishing.

Richard Barron (Lama Chokyi Nyima) chuyển dịch Tạng-Anh.

Pema Jyana chuyển dịch Việt ngữ.