Sơ lược: SỰ KHÁC BIỆT GIỮA THIỀN CHỈ VÀ THIỀN QUÁN Tác giả: Thiền sư Achaan Naeb TK Thiện Minh dịch
Có hai loại tu tập, Chỉ và Quán:
Tu Thiền chỉ (Samatha bhavana)
1. Bản chất thật là định tâm để tạo cho tâm an lạc. 2. Đối tượng của thiền chỉ là chế định, chẳng hạn như đề mục Kasiṇa. 3. Đặc tính của thiền chỉ là an định 4. Nhiệm vụ của thiền chỉ là loại trừ 5 triền cái(Nivāraṇa) tham dục, sân hận, trạo hối, hôn trầm và nghi. 5. Kết quả của thiền chỉ là nhất tâm. 6. Hiệu quả của thiền chỉ là tâm khôngham muốndục lạc. 7. Lợi ích của thiền chỉ là trong đời sống này (samapatti - tám giai đoạn của thiền) là có thể chứng đắc. Tâm tham muốn và không ham muốn thì rất an lạc. Trong kiếp vị lai có thể hóa sanh (Brahmaloka) cõi Phạm thiên. 8. Trong thiền chỉ, chỉ có 1 đối tượng và 2 căn được dùng cùng 1 lúc, chẳng hạn như mắt và tâm (trong trường hợpđề mục Kasiṇa hoặc một đối tượng nhìn thấy) hoặc xúc chạm và tâm thức, trong trường hợp về niệm hơi thở (Ānāpānasati 9. Theo kinh điển, hành giảquyết địnhtu tập thiền chỉ, nên xác định cho mình một trong những đặc tính này (carita) làm nổi bật: 1) Bản chất tham (Raga carita) 2) Bản chất sân (Raga carita) 3) Bản chất si (Moha carita) 4) Bản chấtĐức Tin (Saddha Carita) 5) Bản chấtthông minh (Buddhi carita) 6) Bản chấtsuy tưởng (Vitakkha Carita).
Như vậy hành giả nên tham khảo trong Thanh Tịnh Đạo - Visudhimagga về loại thiền chỉthích hợp với bản chấtđặc biệt của hành giả. Ví dụ, đối với người có bản chất tham, nên áp dụngđề mục thiền về tử thi (asubha).
Tu tập Thiền quán (Vipassanā bhavana)
một buổi thiền tập tại Great Vow Zen Monastery Oregon
1. Bản chất thật là trí tuệ. 2. Đối tượng thiền quán là pháp chân đế -paramattha (pháp chân đế hay còn gọi là danh pháp và sắc pháp) tu tậpTứ niệm xứthành tựutuệ Minh sát. 3. Đặc tính của thiền quán là trí tuệ, cho thấy rõ trạng thái thật của vạn vật.
4. Nhiệm vụ của thiền quán là đoạn trừ vô minh. 5. Kết quả của thiền quán là có chánh kiến, (bản chất thật của danh pháp và sắc pháp). 6. Hiệu quả của thiền quán là định tâm trong một đề mụcTứ Niệm xứ (Khaṇika samādhi), như vậy tuệ Minh sát có thể phát sanh. 7. Lợi ích của thiền quán là đoạn trừ những phiền não (Āsavakkha-yanna). Không còn phiền não, không sinh tử sẽ xuất hiện (vivatta), là Nip bàn. Bởi vì Níp bàn không có tái sinh và đây là hạnh phúctuyệt đối. 8. Trong thiền thiền quán, chúng tasử dụng 6 căn và không cần đến các đối tượng đặc biệt. Đơn thuầnchỉ quán sát danh pháp và sắc pháp là vô thường, khổ và vô ngã (Bản chất thật của vạn vật). Ngay cả những chướng ngại (Nivāraṇa) được dùng như một đề mục để suy niệm về các đối tượng tâm (dhamma-anupassanā). 9. Đức Phật dạy một người sẽ tu tập thiền quán nên xác định bốn đặc tính này giống như của mình. Một vị tríniệm xứ được đề nghị cho một trong 4 loại này (1a, 1b, v.v...) (Ví dụ, nếu đặc tính là tham ái với trí tuệ mạnh mẽ (1a) đặc tính được đề nghị là niệm thọ: 1) Bản chấttham ái (Taṇhā carita): a- Trí tuệ mạnh mẽ; b- Trí tuệyếu kém 2) Bản chấttà kiến (Diṭṭhi Carita): a) Trí tuệ mạnh mẽ; b) Trí tuệyếu kém
Tuy vậy, vào thời điểm này, người ta đã xác định mọi người có tâm tham ái với trí tuệyếu ớt, và như vậy trong sự tu tập, niệm thân được sử dụng lúc ban đầu. Theo đức Phật, đạo A la hán vào thời điểm này sẽ đạt nhờ quán niệm thân.
-Tu tậpthiền chỉ là thiện pháp và vẫn còn sinh tử luân hồi. Nó có trước thời Đức Phật. -Tu tậpthiền quán là thiện pháp nhưng nó vượt khỏi Luân hồi sanh tử do đức Phậtkhám phá. Cảm giác khi thiền địnhđạt được là người ta đạt đến một hạnh phúc thường còn với bản ngã (si mê vẫn còn). Cảm giác khi Tuệ minh sátđạt được, đó là vô thường, khổ và vô ngã.
(Trích trong Thiền Minh Sát Tuệ củaThiền sư Achaan Naeb do Tỳ kheo Thiện Minh dịch Việt)
Hiện tượng của thầy Thích Pháp Hòa là hợp với logic của cuộc sống bất cứ thời nào. Bên cạnh ma quỷ luôn có thánh thần, bên cạnh ác tăng luôn có những cao tăng kềm chế. Nếu kẻ lợi dụng mảnh áo cà sa để hướng dẫn Phật tử vào chốn u minh nhằm bóc lột tiền tài, công sức của họ, bằng cúng dường bằng tà thuyết phải cúng Phật mới được siêu sinh thì thầy Pháp Hòa mở ra từng pháp thoại có khả năng giác ngộ người nghe thầy thuyết giảng. Thầy khẳng định những điều đơn giản nhưng hiếm người hiểu rõ, đó là: “Phật Giáo là một triết lý, một lối sống để tìm đến sự an lạc trong tâm hồn, không phải là một tôn giáo vì Phật không phải là đấng toàn năng để có thể ban phước lộc cho người này hay trừng phạt người kia.”
Hãy cẩn trọng với giọng nói, video và hình ảnh làm từ trí tuệ nhân tạo AI: một số người hoặc đùa giỡn, hoặc ác ý đã làm ra một số sản phẩm tạo hình giả mạo liên hệ tới các tu sĩ Phật giáo. Những chuyện này đã được nhiều báo Thái Lan và Cam Bốt loan tin. Trong khi chính phủ Thái Lan xem các hình ảnh giả mạo tu sĩ là bất kính, cần phải ngăn chận ngay từ mạng xã hội, nhiều nước khác, như tại Hoa Kỳ, chuyện này không được chính phủ can thiệp, vì xem như chỉ là chuyện đùa giỡn của một số người ưa giỡn. Bởi vì rất nhiều người trong chúng ta không phải là chuyên gia về trí tuệ nhân tạo để phân biệt hình giả và hình thật, nên thái độ phán đoán cần được giữ cho dè dặt, cẩn trọng.
Bài viết này chỉ là những suy nghĩ rời. Nói theo ngôn ngữ thường dùng là viết theo thể văn tản mạn. Nghĩa là, không phải sắp xếp, lý luận theo một hệ thống. Bài viết khởi lên từ cuộc nói chuyện rời trong khi ngồi trên xe của nhạc sĩ Tâm Nhuận Phúc Doãn Quốc Hưng từ Quận Cam tới tham dự một Phật sự tại Riverside, California.
Chúng tôi sử dụng cookie để cung cấp cho bạn trải nghiệm tốt nhất trên trang web của chúng tôi. Nếu tiếp tục, chúng tôi cho rằng bạn đã chấp thuận cookie cho mục đích này.