Trong
xã hội có cuộc sống
sung túc,
con người hưởng thụ không biết dè chừng, đưa đến béo phì,
tiềm ẩn nhiều nguy cơ
bệnh hoạn. Bố mẹ cưng chiều con bằng những dinh dưỡng không
cân nhắc, cũng biến con thành trẻ béo phì. Ngành nghề nào
cũng thế, béo phì là
trạng thái lạm phát không cân xứng, dẫn đến nhiều nguy cơ bất cập cho tự thể.
Trong lĩnh vực
tôn giáo,
lịch sử thế giới cho thấy những
tôn giáo được chế độ trọng dụng,
lạm dụng, biến
tôn giáo trở thành sức mạnh hậu thuẫn chế độ như thời Constantine, Kito giáo lúc bấy giờ
trở thành quốc giáo,
đồng thời là
đại nạn cho chính
bản thân của
tôn giáo này. Ngày nay, Miến Điện xem
Phật giáo là
quốc giáo, các sư lạm quyền quá đà gây tang thương cho những người không cùng
tín ngưỡng.
Hồi giáo cực đoan cũng vậy, gieo bao chết chóc cho
nhân loại vì vị thế của họ được
luật pháp sở tại chăm bón một cách
tuyệt đãi, và tổ chức của họ tự nhận mình "thế
thiên hành đạo" để sẽ nhận phần thưởng cao quý ở
Thiên đường khi
đồng loại là đối tượng cần triệt tiêu!
Việt Nam,
đạo Phật một thời từng là
quốc giáo, nhưng rất may, các vua chúa đều là những
cư sĩ chân tu, không
sử dụng Phật giáo làm lực lượng hậu thuẫn
thể chế, nhưng chế độ
ưu đãi Phật giáo không
quá mức đến độ
tín đồ Khổng lão đương thời phải
ghen tỵ.
Chư Tăng bấy giờ có khuynh hướng
giải thoát hơn là bành trướng
thế lực, đó là
điều kiện Phật giáo không đi quá đà trong
xã hội bấy giờ.
Cái
tinh túy của
Phật giáo trong kỷ nguyên Lý, Trần, Lê được
phổ biến và
thâm nhập sâu rộng trong đời sống
quần chúng và vua quan, chính vì thế, vừa chất vừa lượng song hành cân đối; Chùa chiền phát triển,
đạo chúng huân nghiêm,
hành giả đắc pháp làm
nơi nương tựa cho
quần chúng và mẫu mực cho
xã hội, do vậy, trên bốn thế kỷ, đất nước
thái bình,
nhân dân an cư lạc nghiệp, ngoại xâm không dám
dòm ngó.
Những thế kỷ
cận đại, đất nước chìm trong binh biến,
thời gian dài
vắng bóng hành giả thành tựu; khi
văn minh Tây phương tràn ngập vào
xã hội,
thế hệ trẻ
tiếp thu thiếu chọn lọc,
thế hệ cha anh còn ngỡ ngàng trước
văn hóa xa lạ của
cổ nhân, mọi
sinh hoạt bị
đảo lộn, các Tăng sĩ lúc bấy giờ bị đẩy vào bóng tối, hòa nhập với
quần chúng bằng
ma chay đám tiệc;
văn tự Hán Nôm khó
cạnh tranh với chữ La tinh, do đó
Phật giáo bị đình đốn trong việc
truyền bá.
Gần
một thế kỷ sau, mới
xuất hiện một số
cư sĩ trí thức và một ít Tăng sĩ
thích nghi với
văn hóa mới để trang bị và cập nhật
kiến thức thời đại, cuối thế kỷ XIX,
Phật giáo Việt Nam cùng với
Phật Giáo thế giới vươn mình
đứng dậy.
Tuy nhiên,
Phật Giáo Việt Nam cũng chưa đủ
năng lực tự mình vươn lên để
chấn hưng nội lực giữa khói lửa
quê nhà. Lúc nầy Tăng trẻ bận tâm việc trang bị
kiến thức thế học;
đời sống Thiền môn quy củ,
sinh hoạt tông môn dần dà bị pha loãng. Với
kiến thức cập nhật như thế dễ dàng cho việc
hoằng pháp, nhưng nội lực
hành trì đã bỏ trống.
Những năm
gần đây,
Phật giáo trong nước được nhiều
thuận lợi, đã phát triển
ồ ạt về cơ sở
vật chất, về
từ thiện xã hội lẫn về số lượng
tu sĩ. Phần lớn cơ sở
vật chất có khuynh hướng làm kinh tế dưới
danh nghĩa "du lịch tâm linh" (
tâm linh làm sao mà du lịch được, mà đã là du lịch thì không có sự
chuyên tu nơi đó). Mỗi cơ sở tiêu tốn hàng chục tỷ đồng trong khi người dân
nghèo đói bệnh tật
tràn lan.
Tu sĩ lạm phát từ
chính thống đến phi
chính thống (phi
chính thống là các sư giả); Về
từ thiện do một số bậc
chân tu thực hiện, số còn lại mượn danh để kinh doanh...
Nhìn chung, về
hình thức,
Phật giáo phát triển nhiều mặt, nhưng,
Phật giáo không phải là một tổ chức
thế tục cần số lượng khi mà chất lượng là mạch sống
cốt lõi của
tâm linh, vì thế, chú trọng quá nhiều về
hình thức thì phần
tâm linh bị hụt hẫng; đây là dạng béo phì thiếu cân xứng giữa chất và lượng đối với
Phật giáo hiện nay.
Hậu quả của béo phì ai cũng biết, nó phá nội tạng, suy tổn mạch sống,
biến chứng đủ loại, vì thế, không lạ khi thấy một số chức sắc
Phật giáo thể hiện quyền lực như
một thế lực đối với các
tu sĩ,
điều hành Phật sự vượt cả
quyền hạn mà "nội quy Tăng sự,
Hiến chương GHPGVN cũng
như pháp lệnh tôn giáo"
quy định.
Điều này,
Chư tôn Giáo phẩm Trung ương đều biết nhưng không biết phải
điều chỉnh thế nào khi mà vẫn còn trọng dụng một số cán bộ hành chính thiếu nhân cách, một số
tu sĩ các
am tự viện thiếu
chuyên tu hướng về nội lực mà chỉ hướng về
vật chất bên ngoài để có một cơ sở,một ngôi chùa tương xứng làm nơi du lịch cho khách tham quan hơn là một
tu viện đào tạo hành giả tâm linh thực thụ.
Phật giáo Việt Nam thạnh hay suy, xin nhường lại
nhận xét của
mọi người, nhất là
cộng đồng phật tử hiện nay đang hướng về
Tam Bảo.