HẠNH PHÚC TRONG BÓNG ĐÊM
Thích Thái Hòa
Thế gian không có cái gì khổ cả, khổ chỉ là những
ảo giác của
con người.
Những
ảo giác của
con người cá nhân và
con người cộng đồng đã tạo nên những
khổ hải cho chính họ và
thế giới của họ.
Vì vậy,
thế giới vật chất chỉ là những dụng cụ giúp
con người sống mà không phải thay
thế
cho con người để sống. Nếu ai cho rằng,
vật chất là
cứu cánh của
hạnh phúc, người ấy sẽ bị rơi vào
cạm bẫy của
ảo giác. Chính những
ảo giác của họ đã làm cho họ khổ đau.
Ta nên biết rằng, những
vật chất đã
giúp cho ta
tiện nghi bao nhiêu, thì ta cũng bị chính nó gây ra cho ta mất
tiện nghi bấy nhiêu. Nó giúp cho ta bao nhiêu
hạnh phúc, thì nó cũng
lấy mất hạnh phúc của ta bấy nhiêu. Nó
giải phóng sự đói nghèo cho ta bao nhiêu, thì chính chúng cũng đang làm cho ta đói nghèo,
lo lắng và
sợ
hãi bấy nhiêu.
Một đời sống
sung mãn về
vật chất đang hấp hối và
giãy giụa trên những đống ngói gạch, xi măng, cột sắt là vì chúng đang bị đói nghèo bởi
đời sống tinh thần. Và một người
sung mãn về
đời sống tinh thần, họ nghèo
vật chất đến nỗi, đói thì ăn, khát thì uống, mệt thì
nằm. Họ chỉ biết nhận
vừa đủ những gì từ cuộc sống cho họ, và họ biết cám ơn cuộc sống một cách sâu sắc. Và, nếu họ có làm được điều gì hữu ích cho cuộc sống, thì chính cái ấy là của cuộc sống mà không phải của họ.
Từ chối
đời sống vật chất là một người điên, nhưng
bám víu vào
đời sống vật chất là một kẻ khốn nạn. Điên, vì chính
đời sống của nó
đã bị
đảo lộn. Khốn nạn, vì nó muốn
thảnh thơi mà thân và tâm của nó luôn luôn mang vào những khối nặng lầm lì,
vô tri, không biết nói, không
biết cười, không biết
cảm thông và sẻ chia.
Thế thì sao? Từ chối
ư? – Không!
Bám víu ư? – Không! Không từ chối mà cũng không
bám víu, mà
hãy
trân trọng và
sử dụng nó như là những
phương tiện của cuộc sống mà không phải là
cứu cánh.
Vậy,
cứu cánh của cuộc sống là gì?
Cứu cánh của cuộc sống chính là sự
giác ngộ.
Giác
ngộ cao nhất, là biết được rằng, những gì ta đang có và đang trân quí hôm nay, chính những cái ấy, tự nó đã và đang biến mất trong từng khoảnh
khắc
hiện hữu của chính nó. Nó biến mất không phải để
trở thành hư vô, mà để
tiếp tục tái lập trong những
điều kiện nhân quả của nó. Và
nhân quả của nó còn đó, nhưng không phải
bất biến và thường tại. Nó thường tại ngay ở nơi cái không thường tại của chính nó. Và nó
chuyển biến ngay
nơi cái
bất biến của chính nó.
Ta hãy nhìn
bản thân ta,
đời sống
của ta bằng con mắt
giác ngộ, ta sẽ
nhận ra rằng, ta không có bất cứ một cái ta nào riêng biệt, độc tồn và tự hữu. Cái ta độc tồn và tự hữu chỉ là những
ảo giác.
Không
ảo giác sao được? Khi mà bàn tay ta
chưa bao giờ là bàn tay
hiện hữu một mình, mà nó cùng
hiện hữu với những
cái khác. Nó
hiện hữu với xương, với thịt, với hệ
thần kinh, với máu tim, với
cha mẹ, với
nhân duyên nghiệp quả của chính nó và với
cuộc đời.
Nếu
giác ngộ được như thế, tầm nhìn và sự
hiểu biết của ta đối với
bản thân
mình, đối với cuộc sống của mình càng ngày càng rộng lớn và sâu sắc.
Tình thương chân thực của ta đối với
mọi người và mọi loài, cũng từ nơi sự
giác ngộ ấy mà
sinh khởi và lớn rộng.
Bấy giờ,
hạnh phúc của ta chính là
tình thương.
Tình thương càng lớn, thì
hạnh phúc càng nhiều.
Tình thương càng
đằm thắm và thẳm sâu, thì
hạnh phúc của ta càng trở nên cao thượng và
diệu vợi.
Muốn
chấm dứt mọi
tranh chấp và khổ đau của
con người cá nhân và
cộng đồng ta chỉ cần
thực tập ba chữ “đừng ảo giác” mà thôi.
Vì
sao? Vì chính
ảo giác về một cái ta tự hữu ấy, đã tạo ra những tham đắm,
thất vọng và thù hận cho ta.
Đời sống bận rộn, tham đắm,
thất vọng,
hận thù và khổ đau của ta đã được tạo ra từ những
ảo giác ấy. Và từ đó,
ảo giác đã đẩy ta vào cuộc chạy đua với bận rộn, để kiếm tìm
hạnh phúc trong bóng đêm, mà
ảo giác vừa là huấn luyện viên, vừa là
cổ động viên, đẩy ta đi dài trong bóng đêm tăm tối!
Thích Thái Hòa
(Thư Viện Cổ Pháp Thích Thái Hòa)