Tỉnh thức trước cái chết

Hòa thượng Henepola Gunaratana – thường được biết với tên thân mật là “Bhante G.” (Sư G.) – đã có giây phút mặt đối mặt với cái chết trong một chuyến bay. Sau đây là những gì ngài kể lại cho thính chúng tại Tu viện Cittaviveka, Anh quốc.

Tôi nhận được tin mẹ tôi bệnh nặng, sắp qua đời. Trên đường về Sri Lanka từ thủ đô Washington DC, tôi phải chuyển máy bay ở Hawaii. Sau một hoặc hai giờ bay khỏi Hawaii, nhìn qua cửa sổ, tôi thấy lửa bốc cháy từ động cơ của máy bay. Rồi viên phi công loan báo qua loa phóng thanh: “Động cơ máy bay bị cháy và chúng tôi phải bay trở lại.” Tôi thầm nhủ: “Cho dù tâm dính mắc vào đời sống có mạnh mẽ cho đến cỡ nào, tôi phải buông bỏ sự dính mắc ấy ngay bây giờ.”

Viên phi công bảo các tiếp viên hàng không đưa ra những lời hướng dẫn để chúng tôi biết cách thoát ra khỏi máy bay nếu ông ta có thể điều khiển máy bay trở lại Hawaii. Chúng tôi phải ngồi yên lặng, buộc dây an toàn. Khi máy bay đáp xuống thành công, các dàn đèn trên sàn sẽ chỉ lối đi đến tám cửa thoát hiểm. Khi các cửa này mở, thang trượt khẩn cấp sẽ tự động bung ra. Chúng tôi phải lập tức nhảy vào đó không chần chừ, trượt xuống và nhanh chóng chạy khỏi máy bay.

Tôi nghĩ có lẽ không có ai nghe và hoàn toàn hiểu được các lời hướng dẫn này. Bởi vì từ lúc viên phi công loan báo rằng động cơ bị cháy, dường như mọi người trong máy bay đều bị trấn áp bởi nỗi sợ chết. Có người làm dấu thánh giá, có cặp ôm lấy nhau và hôn nhau, có người bật khóc hoặc trông rất căng thẳng và lo lắng.

Tôi thầm nghĩ: “Nếu đây là lúc tôi phải chết, bằng cách gì tôi cũng sẽ chết, cho dù có lo sợ hay không. Hãy giữ tâm trí mình cho sáng suốt.”

Tôi tự động viên cho chính mình: “Tôi phải bình tĩnh, giữ tâm trí thanh tịnh và sáng suốt trước khi tôi bị bất tỉnh. Đây là lúc tôi dùng niệm để thấy rõ cái chết là không thể tránh được. Nếu tôi chết với trạng thái tâm thanh tịnh và sáng suốt, đời sống kế tiếp của tôi sẽ tốt đẹp. Tôi không nên để tâm trí bị ngăn che bởi sự sợ sệt hay hoảng loạn. Cho dù tôi có quyến luyến mạnh mẽ vào đời sống này, tôi phải buông bỏ sự quyến luyến đó ngay bây giờ.” Như thế, tôi nỗ lực ngăn chặn bất cứ một tư tưởng bất thiện nào sinh ra khi phải đối diện với với cái chết và khuyến khích, thúc đẩy các tư tưởng thiện lành khởi sinh trong tâm.

Sự kiện xảy ra quá bất ngờ làm tôi choáng váng, không cảm thấy sợ hãi, hoang mang. Trái lại, tôi cảm thấy thích thú quan sát các ánh lửa tỏa ra từ động cơ máy bay đang trên độ cao khoảng 39.000 feet (12.000 mét)! Các ngọn lửa có màu xanh dương, màu vàng và màu đỏ. Rất ít khi thấy được các ngọn lửa xanh dương như thế. Có khi chúng tỏa ra rất lớn, có khi chúng gom lại thành đốm nhỏ. Giống như thể các pháo hoa hay các cực quang ở phương bắc (aurora borealis).

Trong khi tôi thích thú quan sát màn kịch, hơn ba trăm hành khách khác có vẻ quằn quại trong nỗi lo sợ về cái chết. Trông như họ đã chết rồi, trước khi thật sự chết! Tuy nhiên, tôi nhận thấy các đứa bé hầu như không bị tác động. Chúng vẫn cười giỡn và vui chơi như trước khi có biến động. Tôi nghĩ: “Mình phải bắt chước chúng, tự đặt mình trong tâm trí trẻ thơ.”

Cuối cùng rồi máy bay quay trở về Hawaii và khẩn cấp đáp xuống sân bay. Chúng tôi ra khỏi cửa thoát hiểm như đã được hướng dẫn, trượt xuống thang thoát hiểm. Trượt xuống thang như thế này là một kinh nghiệm hoàn toàn mới lạ cho tôi. Có lẽ những người khác trong chuyến bay đều ít nhất đã có một lần kinh nghiệm trượt như thế tại các sân chơi cho trẻ em. Còn tôi thì chưa có kinh nghiệm đó vì tôi lớn lên trong một làng quê nghèo ở Sri Lanka.

Vì thế tôi thật sự rất thích thú cho đến phút cuối của tai nạn máy bay này.