Ý NGHĨA CHUYỂN PHÁP LUÂN 
(Dhammacakkappavattana)
Thích Nhật Từ

Lần chuyển pháp luân thứ nhất tại Vườn Nai, nơi Đức Phật thuyết giảng cho 5 bạn đồng tu Kondanna (Kiều Trần Như).

Bài kinh của Đức Phật tuyên bố là Kinh Chuyển Pháp Luân nói về Tứ Diệu Đế. Chỉ có một lần chuyển pháp luân duy nhất chứ không có lần thứ 2 vì những lần kế tiếp Đức Phật chỉ tuyên bố chân lí (dhamma) và đạo đức (vinaya).

Theo PG Đại thừa, người ta xem Kinh Pháp Hoa là lần Chuyển pháp luân thứ 2 tại núi Linh Thứu dành cho chư Bồ-tát dựa trên tinh thần vô ngã, vị tha. PG Mật tông về sau thêm lần Chuyển pháp luân thứ 3, tuyên bố những bản kinh về Mật tông, gọi chung là Kim Cang Thừa, tượng trưng cho trí tuệ chặt đứt tất cả phiền não.

Dựa vào kinh tạng Pali, lần chuyển pháp luân quan trọng nhất là tại Vườn Nai mà từ đó Đức Phật giảng 30.000 bài kinh dài, vừa, ngắn. Ngắn khoảng 4 câu kệ, dài có thể vài nghìn trang. Hoặc nói về nhân quả, trí tuệ, khổ đau, hạnh phúc.

45 năm thuyết giảng của Đức Phật đều được phân thành 4 nhóm: bản chất khổ đau, nguyên nhân khổ đau, hạnh phúc Niết-bàn và Bát Chính Đạo. Văn học Bát-nhã nói về 6 Ba-la-mật và cao nhất là Trí tuệ Ba-la-mật. Mà Trí Tuệ Ba-la-mật là Chính kiến và Chính tư duy. Nói như vậy thì Chuyển pháp luân chỉ có 1 bài duy nhất. Còn khi PG Đại thừa phát triển về sau thì giới thiệu những bản kinh mới vào TK1 TCN thì người ta xem đó là 2 lần Chuyển pháp luân kia chứ không hề được chấp nhận trong trường phái PG Nguyên thủy. Dù sao thì núi Linh Thứu là nơi rất quan trọng, nơi Đức Phật nuôi dưỡng Tăng đoàn trong những năm tháng đầu sau khi giác ngộ.Nhờ vậy Đức Phật mới độ được Vua Tần-bà-sa-la và Vua A-xà-thế, quan tướng triều đình. PG tại đây đã phát triển cực kỳ mạnh mẽ. Đây là trung tâm rất quan trọng về văn hóa, giáo dục, chính trị, xã hội và cũng là trung tâm tu tập của Bà-la-môn giáo và Kỳ-na giáo. Cho nên khi đạo Phật truyền bá tại đây thì ảnh hưởng lan rộng vànhiều người quy y Tam Bảo. Ý nghĩa của Chuyển pháp luân là lăn đẩy bánh xe chânlý trên cuộc đời này để chân lý và đạo đức của  Đức Phật được tiếp xúc, phục vụ, kết thúc khổ đau của người tiếp cận. Nhờ đó, xây dựng Tịnh Độ nhân gian chứ không hứa hẹn hạnh phúc sau khi chết vì tương lai là kết quả của hiện tại và mỗi người phải tái sinh lập tức sau khi tắt thở. Việc chuyển bánh xe chân lý được Đức Phật thuyết giảng 45 năm cho nhiều đối tượng. Trung bình 1 ngày Phật thuyết giảng 5 bài kinh và từ đó mới có khái niệm 84.000 bài pháp/bài kinh chân lý/chủ đề pháp/chủ đề chân lý (dhammaskandha). Về sau, PG Đại thừa nói rằngPhật thuyết giảng 84.000 pháp môn.Thực ra, Dhammaskandha không phải là “pháp môn” mà là “pháp uẩn”.Các Tăng, Ni, Phật tử hoằng pháp bằng ngôn ngữ đời thường cũng chính là Chuyển pháp luân. Vì thế các Phật tử nên phát nguyện 1 năm chuyển pháp luân cho 6 người. Tùy theo ngành nghề mà tận dụng cơ hội để chuyển bánh xe pháp hợp với đồng nghiệp thì phước đức đó vô lượng. Còn tụng kinh, niệm Phật, bái sám thì tự tu mà người chuyển pháp luân là người tu tập dấn thân vào cuộc đời. Người tu tập theo tinh thần Chuyển pháp luân là người năng động, tích cực, lạc quan, yêu đời chứ không phải là người buông bỏ mọi trách nhiệm gia đình, cá nhân. Lấy tiêu chuẩn Chuyển pháp luân làm nền tảng, ta tự đánh giá lại sự tu tập của chúng ta.Nếu mà được như thế thì ta đã góp một bàn tay vào việc chuyển pháp luân. Còn chưa được thì hãy nỗ lực làm cho bằng được