Ảnh: Wikipedia

Hồi nhỏ, mỗi năm, mấy anh em thường được ba má thưởng công ăn học, bằng nhiều cách. Tết thì được lì xì, có mấy đồng tiền lẻ đủ để cho mấy anh em họp lại chơi “bầu cua cá cọp” trong ba ngày Tết. Lớn hơn một chút thì viết thơ cho ông già Noel xin quà, sáng sớm bật dậy chạy ngay tới phòng khách quơ chụp quà, không biết ông già Noel tới nhà mình lúc nào. Lớn hơn chút nữa, mỗi mùa hè, vừa bãi trường là sau đó cả gia đình được đi Vũng Tàu tắm biển. Dọc bờ cát trắng, gần mé nước, vô số là những hạt cát li ti tròn vo chồng lên nhau, những con dã tràng cũng nhỏ li ti chạy lăng quăng rối rít. Con dã tràng hình dáng tương tợ con cua, con cồng, cái mai màu xam xám, nhỏ như cái móng tay út của mình. Nó cứ vo cát thành từng viên nhỏ xíu tròn vo rồi để trên bờ cát. Một lát thủy triều lên, sóng tràn vào bờ, kéo theo mấy viên cát tan rã, trở thành cát lại. Ngày hôm sau lại thấy bờ biển li ti vô số hạt cát nữa.

Ca dao mình có câu:

“Dã tràng xe cát biển Đông.

Nhọc lòng mà chẳng nên công cán gì.”

Thời gian trôi qua. Từ khi dấn thân tu học, theo Thầy bay đi khắp nơi. Trên độ cao nhìn xuống, chỉ thấy vô số là những mãng bông gòn trắng tinh, lững lờ dưới cánh máy bay. Tới khi gần hạ cánh, nhìn xuống “trần gian”, thấy núi, thấy biển, thấy sông, xuống gần hơn, thấy xa lộ thẳng tắp, nhiều chiếc xe di động chậm rì, như mấy con bọ nhỏ xíu đen đen. Gần hơn nữa, thấy nhà cửa chen chúc nhau, xa nhìn như mấy cái hộp đồ chơi nhỏ xíu, xếp ngay hàng. Vậy mà trong mỗi cái hộp nhỏ xíu đó còn chia ra phòng khách, phòng ăn, nhà bếp, phòng ngủ, vậy con người còn li ti hơn nữa. Có khác gì con kiến đâu. Có khác gì con dã tràng li ti như cái móng tay út, giữa biển rộng mênh mông. Vậy mà sao mình còn tranh dành, còn xung đột, để rồi buồn, giận, oán trách, đau khổ?

 Một cơn sóng thần cuốn trôi tất cả thành phố. Một trận cháy rừng thiêu đốt cả tài sản. Một ngọn núi lửa thức dậy phủ ngập cả làng. Một cơn địa chấn, rung chuyển cả thành phố. Một luồng dịch bệnh cuốn xoáy quay cuồng cả thế giới. Mà sao con người chưa tỉnh lại. Để cho Thái Bình dương trở lại là biển thái bình. Để con người tự hào mình là sinh vật cao quý nhất, khôn ngoan nhất trong vũ trụ, trở lại sống cho xứng với chỗ đứng cao quý nhất, khôn ngoan nhất trên thế gian.

Ngẫm nghĩ lại, một đời người, bôn ba vất vả, thức khuya dậy sớm, làm ăn buôn bán, nỗ lực, khi vui khi buồn, lo âu tính toán. Để làm gì? Mục tiêu không ngoài: tài, sắc, danh, thực, thùy. Nói gọn lại, không ngoài ba thứ thôi: danh, tiền và tình. Ba thứ thôi, nhưng liên hệ nhau mật thiết lắm. Có danh vọng địa vị quyền thế thì thường là có tình và tiền đi theo. Hễ có tiền nhiều thì thường dễ có danh tiếng, địa vị quyền thế và tình.

Nhưng sao con người không nhận ra: ai cũng phải giả từ trần gian với tay không. Có ai đem theo tiền được, có ai đem theo bằng cấp hay chức tước qua đời sau, có người tình nào theo mình?

Cho nên, người tỉnh thức phải thấy : danh, tiền và tình không khác nào trò huyễn thuật, tưởng là thật mà chỉ là trò chơi, con mắt mê muội của mình bị nhà huyễn sư tài giỏi mê hoặc. Khi tấm màn nhung trên sân khấu kéo qua là mãn tuồng hát, mình ra về, thì tay không.

Suy gẫm kỹ, con người còn chạy theo danh vọng, giàu sang, tình, tiền, bôn ba cả đời, tạo ra bao nhiêu là đau khổ, cho mình, và cho người, không khác gì con dã tràng, cặm cụi làm hoài, những việc vô nghĩa.

Đó là thực tế trước mắt. Chắc ai cũng đã nhìn thấy. Không kể trẻ em thơ ngây chưa biết gì, khoảng tám, chín tuổi chắc cũng đã nhìn thấy những người già, người bệnh rồi. Tuổi 20, 30 đã trưởng thành, nhưng còn đang nô nức, bước vào đời với bao nhiêu mộng đẹp, cuộc đời dang hai tay chào mời, con đường tương lai chỉ có hoa với nhạc, chỉ có hi vọng và hạnh phúc. Mình cũng nên thông cảm với tuổi trẻ, vì ngày xưa mình cũng vậy thôi. Tuổi đó cũng vẫn còn “ăn chưa no, lo chưa tới”.

Trong kinh điển có kể cuộc đời các vị vua “Chuyển luân vương” thời cổ đại xa xưa, khi con người tuổi thọ hàng vạn năm. Các vị vua ấy bảo người thợ hớt tóc, khi nào thấy trên đầu vua có một sợi tóc bạc, thì báo cho vua biết. Khi người thợ hớt tóc nhổ sợi tóc bạc rồi đặt lên tay vua, vua biết là mình đã già, trao quyền lại cho thái tử lớn nhất, rồi nhà vua đi vào núi Tuyết ẩn tu. Tiếp theo, cuộc đời của nhiều vị Chuyển luân vương tương tự như vậy, thành một truyền thống tốt đẹp.

Đọc truyện người xưa. Rồi ngẫm lại mình. Bây giờ, con người sống được bao nhiêu tuổi? Hai ngàn năm trước, Đức Phật cũng chỉ 80 thôi. Người xưa còn nói câu “thất thập cổ lai hi”, 70 tuổi cũng là hiếm thấy trên đời. Chúng ta cũng biết bắt đầu 50 là tiến trình lão hoá của thân (thiệt ra y học nói từ 20- 30 cũng đã có những chức năng bắt đầu ngưng phát triển, thì trở nên lão hóa từ từ). Để rồi 60- 70 là chuỗi ngày của suy vong và hoại diệt. Chúng ta cũng đã nhìn thấy tóc mình không còn mượt, môi không còn hồng, quá khứ thì trĩu nặng, tương lai không còn ánh sáng. Vậy mà mình vẫn cam tâm lầm lũi đi vào con đường ngõ cụt, không  biết lối ra.

Con đường ngõ cụt. Chính là con đường đời. Con đường của danh, tiền và tình. Con đường của dục, của tham và ái. Để cả cuộc đời ngắn ngủi của mình phục vụ cho tình, tiền và danh, rồi ra đi tay không. Khác nào con dã tràng ở biển đông. Khác nào con tằm ngây thơ, làm cái kén đẹp, chui vào nằm trong đó, không biết một ngày sẽ bị luộc chín, chỉ vì cái kén tơ đẹp đẽ kia.

SOURCES OF HAPPINESS

Article 11: THE  SAND BUBBLER CRABS

In my childhood, my parents often gave various rewards to their kids,  my siblings and me, for their good jobs in schooling. At the  Lunar New Year, we got money gifts. Som changes, but enough for us to play the dicing game of “gourds, crabs, fishes and tigers” in the first three days of the new year. Growing up a little later, we wrote letters to Santa Claus for gifts. Very early morning on Christmas days, we woke up, and dashed into the living room to grab his gifts. We did not know when the Old Man dropped by our house.  A little bit older, every summer  when the school year just ended, we went with  the whole family to VungTau Beach. Along the white shore, close to the water, innumerable itty-bitty sand pellets piled up. The tiny sand bubbler crabs excitingly scuttled everywhere. They look like crabs with the little greyish carapaces like our little finger nails. They continued pelletizing the tiny sand balls and left them on the shore. When the tide rose up, the waves rushed into,  pulled out and crusted those pellets. The day after, again, we saw countless itsy-bitsy ones.

There is a saying among our folks:

“The sand bubbler crabs pelletize sand on the South China Seashore,

Strenuous efforts but, in vain.”

How time flies! Embarking on the long journey of  mind practice, I have accompanied our Great Master flying everywhere. Looking down from the air, nothing could be seen but the countless patches of white cloud hovering under the planes. When the height was lower, it was “the world” with seas, rivers, and mountains. When closer to landing, in the birds’ view were the straightforward freeways full of slowly moving vehicles like tiny blackish bugs. A little bit lower, houses huddled around.  From afar, they looked like tiny toy boxes neatly arranged in lines. But  each of those boxes included the living rooms,  dining rooms, bedrooms and  kitchens. With those, folks are itty-bitty like the ants and the sand bubbler crabs among the vast seas. With that, how come you guys are  still in struggles and competions to get the consequences of sadness, resentment, blaming and sufferings?

A tsunami can wash away a city. A wildfire can burn down all properties. A volcano eruption can engulf an entire village. An earthquake can violently shake up the whole city. A pandemic can whirl up and down everywhere in the world. But how come folks do not wake up so that the Pacific Ocean could turn back into the ocean pacifying all sorrows; and humans can be proud of their noblest and wisest species in the universe and return to the life worthy of their loftiest and most spiritual qualities in the world?

Reviewing human life, it is full of constant hardship, diligent work, staying up late but early waking up, doing variety of businesses, alternating pleasure and sadness in worries and plannings. What for? Not beyond the goals of wealth, materials, fame, eating and sleeping. In another word, it is honor, money and love. Only three, but they interrelate to each other very closely. High social positions, power and reputation  always result in money and love. Being wealthy easily leads to renown, authority and romance affairs.

Yet, why do the masses not conceive everyone has to check out with their empty hands? And who could take along with them wealth, academic diplomas, social titles or even beloved and sweethearts to the next life?

Then, those who are awaken must know that renown, money and love are not different from the magics we have assumed real but merely the games.  Our enchanted eyes have been charmed by  talented sorcerers. When the velvet curtains drop down the stage, the drama ends, and we are empty-handed to go out of this existence.

In thoughtfully pondering, when folks spend their whole hectic life in hunting dignities, affection, riches and luxuries, and outputting various sorrows for themselves and others, they are really similar to the sand bubbler crabs  and their diligent but pointless tasks.

That is the truth fronting us. Everyone probably sees it excluding little innocent kids. However, at eight or nine years old, they might   see the aged and the sick. When at twenty or thirty, they are  grown-ups, but so excited to walk-in life with beautiful dreams along the open road of warmly welcome, flowers and melodies, hopes and happiness.  We can share the youth’s experience. We did the same when young. That age is still the one of  “eagerly eating but not feeling full and unfully caring for anything either”, implying youngsters’ immaturity.

The canons told the stories of  the Dharma Wheel-Turning Monachs in the ancient time when folks could live up to thousand years. Those kings ordered their barbers to inform them when they could see a single grey hair on their heads. When the latters pulled it out and put it on the kings’ hands,  they knew they were aged. The eldest princes would enthrone and the formers left their authority to move to the Snow Mountains for their secluded mind practice. The succeeding kings kept doing the similar pattern and formed a beautiful tradition.

Reviewing old stories to understand what is happening now. What is the current human lifespan? Two thousand years ago, the Buddha could only live  up to the age of eighty. The ancient people also  said “ Being in the seventies is rare and dear in humankind.” We know the aging process begins at the age of fifty. Actually, in medical viewpoint, between twenty and thirty, many functions in our bodies starts the cease of  development. We get aged slowly at the time. Then, the sixties  and seventies of age are the chains of declining and ending  days for us. Our hair is no more shining. Our lips are no longer rosy. Our past is heavily burdened and no  light for the future. Ironically, we do keep moving on that dead-end road without exit.

That dead-end road is the human life path. That of fame, money and love. That of desires, cravings and  strong affection. Then, our fragile life is just for the service of those trios. And when the time comes, we end up in loneliness without any accompanying. All look like the sand bubbler crabs on the shoreline of the South China Sea. All are similar to the naive silkworms, making the pretty cocoons to sneak into and rest. They never  know just because of those cute protecting shells, one day, they would be fatally boiled.

Bhikkhuni Thích Nữ Triệt Như

Written at the  Sunyata Monastery, June 25, 2021

English version by Ngọc Huyền