Có những nước trước đây như
Trung Quốc, nơi phát sinh ra bệnh dịch, đã tạm yên với hơn 3.000 người chết và dừng lại với hơn 80 nghìn ca nhiễm, trong khi những nước xa xôi và có tổ chức
xã hội tưởng chừng “chu đáo” hơn như Mỹ và các
quốc gia thuộc châu Âu lại đang hứng chịu những con số
kinh hoàng. Riêng Mỹ có hơn 678 nghìn ca và Ý, Tây Ban Nha mỗi nước hơn 170 nghìn ca, trong đó số người chết ở Ý đã vượt 22 nghìn…
Cùng thời điểm,
Việt Nam với 268 ca nhiễm và đang
kiểm soát được
tình hình dịch bệnh với sự
nỗ lực của
hệ thống chính trị, được sự
hợp tác của toàn dân.
Nhân loại đang co mình vì lệnh cách ly,
phong tỏa ban ra khắp nơi từ Âu - Mỹ sang Á.
Học sinh chưa được
trở lại trường. Các
giải thể thao dừng lại. Nhiều thành phố dừng mọi
hoạt động, các
đô thị vốn nhộn nhịp và
chưa bao giờ yên ắng trở nên
hoang vắng mà
Tây phương gọi là “ghost city”! Ngay tại TP.HCM, thành phố sôi động nhất cả nước, những ngày này đường sá cũng vắng đến nao lòng. Chợ búa cũng
thưa thớt người đi. Tất cả đều
sợ hãi trước một con vi-rút gần như vô hình vì nó quá nhỏ bé nhưng lẩn khuất
đâu đó trong không khí, từ miệng người này hay người kia. Mà không sợ sao được, một số nước
Âu Mỹ đã phải trả gíá
đau đớn vì sự
ứng phó chậm hay thiếu quyết liệt
ban đầu.
Vì nỗi sợ ấy mà
nhân loại chứng kiến nhiều chuyện mà trước đây
chưa bao giờ chúng ta hình dung được.
Văn hóa phương Tây vẫn được ngợi ca là
lịch sự,
ngăn nắp thì trong đại dịch này đã không giữ được sự
bình tĩnh, mà trở nên
hỗn loạn vì “sợ”, người ta đã mua đến sạch những cuộn giấy vệ sinh trong các siêu thị. Họ còn giành nhau, thậm chí
ẩu đả vì việc ấy.
Phải chăng họ
chủ quan sau nhiều thế kỷ sống trong phồn vinh và
thanh bình, không hề có
ý thức phòng chống dịch hay một điều gì bất trắc. Có nơi ai đeo khẩu trang còn
bị chế nhạo, kỳ thị, nhất là giới trẻ.
Cho đến hôm nay, một số tiểu bang của Mỹ (khoảng 8 tiểu bang) vẫn không cấm ra khỏi nhà và không đeo khẩu trang, thậm chí có công ty cấm nhân viên đeo sợ gây hoang mang.
Đại dịch toàn cầu phá vỡ cái “mác”
văn minh mà
con người đã tự dựng lên.
Tiến sĩ Nguyễn Tường Bách, trong bài viết “Corona -
Biến cố của thế kỷ” trên báo
Giác Ngộ số 1043 (25-3-2020),
nhận xét: “Điều đó cho
chúng ta thấy rằng,
nếu không xuất phát từ cái tâm có
tu tập và
đạo đức vốn có thì mọi thứ
lịch sự,
văn minh đó có vẻ
hào nhoáng hơn là
giá trị thực, nó được
duy trì khi cuộc sống
an lành... Những thứ
mặt trái luôn
tiềm ẩn trong tâm
con người chỉ vì chưa có dịp để
biểu lộ mà thôi.”
Còn những
hệ lụy và những
hậu quả khác nữa. Phải kể đến
tình trạng thất nghiệp tăng cao. Đã có hàng triệu người thất nghiệp. Người ta dự báo con số lên đến 25 triệu lao động không có
việc làm.
Ngay tại
Việt Nam, những người bán lẻ, bán vé số, những người làm công, cũng đang
trải qua những ngày tháng
hết sức khó khăn khi kinh tế suy thoái. Nhiều
quốc gia tăng trưởng âm. Mỹ cũng dự báo kinh tế sụt giảm đến 7% năm nay. Còn thị trường chứng khoán cực kỷ
ảm đạm khi nhiều chỉ số rơi xuống từ 5 đến 8%.
Khoảng giữa tháng 2-2020,
chúng ta còn
chứng kiến chỉ số Dow Jones của Mỹ nằm ở khoảng 29.400, những hôm đầu tháng 4 là 21.000. Đó là một sự sụp đổ khoảng 30% trị giá cổ phiếu. Các chỉ số tại thị trường chứng khoán châu Âu cũng
thiệt hại tương tự.
Tổng thống Mỹ phải
đề xuất một gói cứu trợ khổng lồ đến 2.200 tỷ USD. Các nước khác cũng
tùy tình hình mà xuất quỹ,
thế giới đang
trải qua một cơn suy thoái
kinh hoàng.
Rất nhiều công ty sẽ phải
đóng cửa hoặc
tuyên bố phá sản. Những ngành dịch vụ như du lịch, hàng không, khách sạn
hoàn toàn hay gần như đóng băng “vì dịch bệnh”.
Đại dịch cũng khiến người ta “sáng” ra khi phát hiện những “điểm mù” trong nền kinh tế toàn cầu hóa bấy lâu: từ chuyện chuỗi
cung ứng dựa quá nhiều vào
Trung Quốc, một khi mắt xích đó
trục trặc,
nhân loại cũng “hắt hơi sổ mũi” theo,
cho đến chuyện cả một nền
công nghiệp phục vụ y khoa bị
bỏ quên vì không ai chuẩn bị cho một cơn dịch nên người ta thiếu máy thở, thiếu khẩu trang và
các loại vật tư khác...
Hệ thống an sinh
xã hội cũng
bộc lộ điểm yếu ở cả châu Âu và Mỹ, thiếu giường cho người bệnh, ngay tại Hoa Kỳ hơn 27 triệu người không có bảo hiểm nên rất sợ đi bệnh viện. Điều tưởng như là không thể có đối với
quốc gia này!
Nghĩ về Đức Phật và những điều Ngài dạy
- Nguyên lý vô thường
Chúng ta bất ngờ chăng khi có một kỳ nghỉ Tết dài đăng đẵng không hề mong muốn? Hãy nhớ một trong ba nguyên lý trong ba dấu ấn của
hiện hữu khi
chúng ta học Phật là
vô thường. Ai cũng biết rằng, những gì
vô thường dẫn đến khổ đau, không
như ý. Trong đó
quy luật sinh diệt là điều
chúng ta cần phải hiểu. Sự sống và cái chết chỉ
cách nhau một
hơi thở.
Người hôm qua còn khỏe nhưng hôm nay hệ
hô hấp bị tấn công chỉ vài ngày sau là qua đời.
Chúng ta nghe những con số
rùng mình ở New York hiện nay: cứ 2 phút rưỡi lại có một người chết, dài hơn một chút là Ý, Tây Ban Nha và các nước khác... và
chúng ta nghiệm ra
thân thể từ sinh đến diệt phải
trải qua chu kỳ bệnh tật, mà có khi do thiếu
nhân duyên như thiếu máy thở, hay thiếu thuốc men, nên đành phải
tử vong.
Chúng ta quán chiếu thân thể vô thường để không quá
luyến ái mà
sinh khổ đau. Nên
vấn đề không phải là cơn bệnh dịch đang hoành hành,
vấn đề là
thái độ của
con người khi
đối đầu với nó.
Nếu bình tâm,
giữ gìn vệ sinh theo hướng dẫn,
tuân thủ “giãn cách xã hội” (social distancing), rửa tay, đeo khẩu trang... thì
chúng ta cũng đã
tôn trọng tấm thân này, nói như BS.Đỗ Hồng Ngọc là “ta phải
cảm ơn mình”. Vì có cái thân này, ta mới có thể làm những việc khác như cứu giúp đời,
phát tâm thiện nguyện trong
phạm vi khả năng tài chính hay chuyên môn của mình, đóng góp cho
xã hội.
Chúng ta trân trọng những người đang
hy sinh thời gian, cả
sức khỏe trên tuyến đầu chống dịch hiện nay từ các y
bác sĩ cho đến những người
bảo vệ, lao công trong bệnh viện. Họ đang chiến đấu vì người khác và cho cả
xã hội.
Đối diện với
vô thường, người ta phải biết
cách sống. Hãy nhớ con virus không
phân biệt đối xử với bất kỳ ai vì
giai cấp hay
quan điểm chính trị.
Chúng ta không có nơi nào để
trốn thoát trong cuộc khủng hoảng
sức khỏe công cộng này, và
vì vậy chúng ta buộc phải
đối đầu với những gì đang xảy ra hôm nay.
Sam Harris
(1), trong
tác phẩm “Hãy
thức dậy: Hướng dẫn về
tâm linh phi tôn giáo”, viết: “Một số người
hài lòng giữa
thiếu thốn và nguy hiểm, trong khi những người khác thì khốn khổ mặc dù có tất cả sự
may mắn trên
thế giới. Điều này không có nghĩa là
hoàn cảnh bên ngoài không quan trọng. Nhưng đó là
tâm trí của bạn, chứ không phải là
hoàn cảnh, đó là chính bạn
quyết định chất lượng cuộc sống của bạn.
Tâm trí của bạn là nền tảng của mọi thứ bạn trải nghiệm và của mọi đóng góp bạn làm cho cuộc sống của người khác. Với
thực tế này, nó có
ý nghĩa để
đào tạo nó”.
Chúng ta nhớ lá thư Thầy hiệu trưởng, ông Domenico Squillace của trường cấp ba Alessandro Volta ở Milano, đã viết cho
học sinh có đoạn:
“...
Không có gì mới dưới ánh mặt trời, thầy muốn nói như thế, nhưng những ngày trường học đóng cửa thầy thấy mình cần phải nói. Nhưng điều thầy muốn nói với các con là hãy giữ bình tĩnh, không để bản thân bị lôi kéo bởi cơn mê sảng tập thể và hãy tiếp tục - với sự đề phòng và thận trọng - để sống một cuộc sống bình thường... Không có lý do gì để vơ vét ở các siêu thị và nhà thuốc, hãy để khẩu trang lại cho những người bệnh, vì chỉ dành cho họ... Bản năng di truyền của chúng ta là khi cảm thấy bị đe dọa bởi một kẻ thù vô hình là nhìn thấy nó ở khắp mọi nơi, điều nguy hiểm nhất là xem đồng loại của chúng ta như một mối đe dọa, hay một kẻ thù tiềm năng. So với các dịch bệnh của thế kỷ mười bốn và mười bảy, hiện nay chúng ta có một nền y học hiện đại, thầy tin tưởng ở sự tiến bộ, sự chính xác của nó, chúng ta hãy sử dụng suy nghĩ hợp lý để giữ gìn tài sản quý giá nhất mà chúng ta sở hữu, cấu trúc xã hội và tình nhân loại”.
Nếu
chúng ta không thể làm điều đó, thì có nghĩa là dịch bệnh sẽ thực sự chiến thắng!
(2)