Ý nghĩa của đời sống

16/10/20201:01 SA(Xem: 9710)
Ý nghĩa của đời sống

Ý NGHĨA CỦA  ĐỜI SỐNG
 Tỳ Khưu Ni Pháp Hỷ - Dhammananda

hoa sen

Trong cuộc đời, không ít lần chúng ta tự hỏi: ý nghĩa của đời sống là gì? Mình sinh ra để làm gì? Việc mình có mặt trên đời này chỉ là sự ngẫu nhiên gặp gỡ của hai người khác giới có hứng thú với nhau trong chốc lát, hay là sự chọn lựa của những cam kết lâu dài của ai đó và mình là một phần trong những cam kết đó? Những câu hỏi như vậy có thể gợi lên cảm hứng để tìm câu trả lời, đi tìm ý nghĩa của cuộc sống, hoặc chúng cũng có thể dẫn đến trầm cảm vì không có câu trả lời thỏa đáng.

Từ nhiều ngàn năm trước, khoa học tử vi cũng đã cố gắng tìm câu trả lời cho mỗi người dựa trên ngày tháng năm và giờ khắc mà người đó ra đời. Các tôn giáo và chủ thuyết khác nhau cũng đã cố tìm câu trả lời thỏa đáng cho câu những hỏi quan trọng này. Vâng, đời sống không chỉ có ăn, ngủ, làm việc và các hoạt động thể chất. Con người là một chúng sinh biết suy nghĩ, và những suy nghĩ đó không chỉ để phục vụ mục đích sinh tồn mà thôi. Mỗi người, từ khi biết nhận thức, sẽ chọn cho mình một mục đích để sống, làm việc, cống hiến và hưởng thụ - tùy theo khả năng, thường bị ảnh hưởng bởi những điều kiện sống trong môi trường nào đó, và do sự tiếp xúc mà sinh ra cảm hứng để chọn lựa đi theo tiếng gọi của đam mê hay làm theo tập tục – truyền thốnglề thói và những định kiến xã hội nơi mình sinh ra và trưởng thành.

Triết học phật giáo cho thấy con người (và những động vật khác) sinh ra do NGHIỆP (kamma), có chủng thức kết nối theo mô thức NHÂN (hetu) và QUẢ (vipaka), DUYÊN (paccayo) để hình thành một đời sống trong vòng tương tục, biến hiện và thay đổi không ngừng trong mối liên hệ và tương tác với môi trường sống hay THẾ GIỚI (loka) nơi người đó sinh vào, chịu nhận những quy định và bị điều kiện hóa trong đó.

Trong vòng Thập Nhị Nhân Duyên (Paticca Sammuppada), tiến trình này được bắt đầu từ VÔ MINH (avijjā) khiến cho chúng sinh TẠO TÁC (sakhārā); những tạo tác đó kết thành THỨC (viňňāṇa), thức này biểu hiện thành DANH (nāma) và SẮC (rūpa). Hai thể trạng này tiếp tục tương tác với thế giới qua các giác quan, mối tương tác đó được gọi là LỤC NHẬP (salāyatana), sự gặp gỡ này mà có ý thức thì gọi là XÚC (phassa); sự tiếp xúc tạo ra cảm giác gọi là THỌ (vedanā). Kinh nghiệm trực tiếp và chủ quan này tọa ra phản ứng ưu- ghét gọi là ÁI (Taṇhā), cái làm duyên cho sự nắm bắt, chấp THỦ (upādāna) – làm thành chất liệu để TRỞ THÀNH (hữu – bhava). Từ đây lại SINH (jāti) ra, GIÀ (jarā) đi, BỆNH tật, CHẾT (maraṇa), SẦU (soka), BI (parideva), KHỔ (dukkha), ƯU (somanassa), NÃO (upayasa). Như vậy cả một ĐỐNG KHỔ (dukkhakkhandhassa) được hình thành tập khởi (samudayo hoti).

Đời sống nhìn từ góc này rất là thực tế, tránh được hai cực đoanchấp CÓchấp KHÔNG của thường kiếnđoạn kiến (Tương ưng Sam.). Cái TRUNG ĐẠO hay cái nhìn trung dung này không có vẻ gì là lãng mạn theo kiểu con người sinh ra từ tình yêu hay từ trí tuệ gì đó! (theo kiểu ADAM gặp EVA, ăn trái cấm từ cây trí tuệ trên thiên đường). Do bị dẫn dắt bởi vô minh (không sáng suốt - avijjā)) và bị trói buộc bởi ái dục (Taṇhā, khát khao được thỏa mãn & yêu thương) nên chúng sinh đã TRỞ THÀNH (bhava) như thế này hay như thế kia.

“Như vậy, này Ananda, nghiệp là thửa ruộng, thức là hột giống, ái là sự nhuận ướt. Chúng sanh bị vô minh che lấp, bị ái trói buộc, nên thức (hay tư tưởngcetana) được an lập, khởi điểm được an lập trong giới thấp kém (hay trong cảnh giới vi diệu hơn (rūpa), hay trong cảnh vô sắc (arūpa) - tùy theo mong cầu và các hành nghiệp dẫn đến đó). Như vậy, trong tương lai có sự tái sanh sanh khởi. Như vậy, này Ananda, TRỞ THÀNH (bhava) có mặt.” (Tăng Chi AN.viii, 77)

Đã trở thành rồi thì ắt có SINH. Đã SINH ra rồi thì theo tiến trình tự nhiên trải qua các giai đoạn khác nhau của đời sống. Trong vòng một trăm năm có thể chia ra mười giai đoạn như sau:

Dasaka – 10 Giai đoạn của đời sống

  1. 1- 10 – tuổi là Manda: childhood, giai đoạn ấu thơ
  2. 11- 20 gọi là khiṭṭa – tuổi thiếu niên, vui vẻvô tư chơi đùa – học tập.
  3. 21 -30 vaṇṇa – thanh thiếu nữ - giai đoạn đẹp và sung sức nhất trong đời.
  4. 31 -40 Bala – giai đoạn khỏe mạnh và sử dụng năng lực cho sự nghiệpgia đình;
  5. 41 -50 = Paňňā – giai đoạn chín muồi trong hiểu biết và sống có trí tuệ;
  6. 51 -60 = Hāniya - giai đoạn đi xuống của thể lực cũng như khả năng nhận thức;
  7. 61 -70 = Pabhāra – bending – còng xuống
  8. 71 -80 = vaṅka – over bending – còng rập xuống, già nua;
  9. 81 – 90 = Momūha – forgeting – quên lãng, trở lại như đứa trẻ;
  10. 91 -100 = sayana – lying down – nằm là chính, quá già nua để làm gì.

Vậy đó, trong vòng một trăm năm này lại tạo ra những nghiệp khác nhau do VÔ MINH duyên HÀNH. Các tương tác có điều kiện đó được THỨC ghi nhận, mã hóa (encoding) để làm hành trang cho kiếp sống mới. Vòng sinh tử luân hồi (Samsara) này là vô thủy vô chung, rối beng như cuộn chỉ vò, không biết đâu là đầu, đâu là cuối, và phải gỡ ra sao. Hành trình gỡ rối này chính là tu tập (Bhāvanā) – phát triển tâm, khai sáng nhận thức, và điều chỉnh hành vi để ngày càng tiến hóa hơn, bớt tạo nghiệp, bớt nô lệ cho sân si & tham đắm.

“Hồi đầu thị ngạn” – quay đầu là bờ: không vô minh không hành; không hành thời không thức, vv… như vậy là sự kết thúc toàn bộ tiến trình mệt mỏi vô vọng này (dukkhakkhadhassa nirodho hoti). Thập nhị nhân duyên diệt có thể bắt đầu từ bất cứ mắt xích nào khi có trí tuệ soi sáng thực tại để nó không rối rắm như cuộn chỉ vò. Gỡ rối ở ngay cái đang là – đó chính là tu. Trí tuệ thay thế vô minh, và tình thương thay thế ái dục thì sinh tử luân hồi, ân oán vay trả tự nhiên chấm dứt.

TKN Pháp Hỷ - Dhammananda

Viết tại Sitagu Buddha Vihara, 9001 Honeycomb Dr. Austin. TX. 78737





Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Tạo bài viết
Ăn thịt chó lâu lâu lại nổi lên như một vấn đề trọng đại của đất nước, kéo theo những cuộc biểu tình, phản đối làm đau đầu chính phủ. Và người ta đã xót xa, lên án những người hành hạ chó hay ăn thịt chó. Đặc biệt trong thế giới Tây Phương và Hoa Kỳ. Mới đây trong cuộc tranh luận với Bà Harris trên đài truyền hình ABC, Ô. Trump nói rằng di dân Haiti ở Tiểu Bang Ohio đã ăn thịt thú cưng (chó mèo) khiến gây phản ứng phẫn nộ, thậm chí dọa giết khiến cộng đồng ở đây vô cùng lo sợ. Thế nhưng theo sở cảnh sát Springfield, nguồn tin trên không có gì đáng tin cậy và không có chuyện thú cưng bị hại hay làm bị thương hay hành hạ bới người dân ở đây. Đấy người ta yêu thú vật như thế đó và sẵn sàng giết người, bạo động để bảo vệ thú vật.
Mới đây, 250 nhà hàng và quán ăn ở phố cổ Hà Nội đã ủng hộ việc không tiêu thụ thịt chó, mèo bằng cách dán các poster tại nhà hàng với thông điệp “Chó mèo là bạn, không phải là thức ăn. Chúng tôi không phục vụ thịt chó mèo tại đây”.
Tôi hôm nay hân hạnh được góp một vài ý kiến trong Lễ Vía Đức Phật Thầy Tây An, vị đạo sư đã khai sáng Bửu Sơn Kỳ Hương, một tôn giáo nội sinh trong lòng dân tộc và vì ngài có một thời gian cư trú ở Chùa Tây An (Thiền phái Lâm Tế) dưới chân núi Sam (Châu Đốc), nên vị đạo sư họ Đoàn được người dân một cách tôn kính gọi là Đức Phật Thầy Tây An. Từ gốc rễ đó, Phật Giáo Hòa Hảo do Đức Huỳnh Giáo Chủ sáng lập, thường được coi là sự kế thừa và phát triển của Bửu Sơn Kỳ Hương trong bối cảnh mới. Truyền thống Phật Giáo Hòa Hảo mỗi năm đều có Lễ Vía Đức Phật Thầy Tây An. Ngài đã từng được nhìn theo nhiều phương diện khác nhau. Nhưng hôm nay, tôi xin phép trình bày về một bản văn quan trọng do Đức Phật Thầy Tây An để lại. Đó là bài thơ Mười Điều Khuyến Tu.