KINH BÁCH DỤ
Tâm Minh Ngô Tằng Giao chuyển thơ
Diệu Phương xuất bản 2007
* 1 *
NGƯỜI NGU ĂN
MUỐI
Thưở xưa có một
người ngu
Đến thăm nhà bạn
rất ư thân tình
Chủ nhà vui đãi
khách mình
Bữa cơm đạm bạc,
có canh ăn cùng
Chàng chê canh lạt
khó dùng
Chủ bèn nêm chút
muối trong canh này
Chàng ăn cảm thấy
ngon ngay
Nên chàng tự nghĩ
loay hoay trong đầu:
“Ngon nhờ ít muối
thêm vào
Muối nhiều ngon
chắc gấp bao nhiêu lần!”
Thế rồi chàng
chẳng ngại ngần
Xin nguyên chén
muối bỏ luôn miệng mình
Nuốt đi hết, tưởng
ngon lành
Nào ngờ chất muối
mặn kinh hồn người
Anh chàng tưởng chết
tới nơi
Muối kia mà ngấm
tàn đời còn đâu
Vội vàng móc họng
ra mau
Để nôn, để mửa ngõ
hầu cứu nguy.
*
Tu hành chớ có mê
si
Uống ăn vừa phải
lợi thì vô biên
Đừng theo tà giáo
tuyên truyền
Nhịn ăn nhịn uống
mà thêm sai lầm
Giữ gìn sức khoẻ
tối cần
Mới mong đắc đạo
thánh nhân tuyệt vời,
Dù cho nhịn bảy
ngày trời
Hay mười lăm bữa,
khổ đời thêm thôi
Tự mình hành hạ
thân người
Chỉ thêm đói khát.
So thời giống sao
Giống người ăn
muối biết bao
Rời xa chân lý,
lạc vào cõi mê.
* 2 *
ĐỂ DÀNH SỮA
Có người dự
định tháng sau
Mời nhiều khách
đến cùng nhau vui vầy
Sữa bò đãi khách
bữa này
Cho nên phải trữ
sữa ngay bây giờ
Để dành nhiều lo
phòng hờ
Lỡ khi khách đến
bất ngờ thiếu đi.
Anh chàng lẩn thẩn
nghĩ suy:
“Mỗi ngày mình nặn
sữa kia ra hoài
Mang thùng lớn
chứa đủ rồi
Nhưng mà lại sợ
sữa thời dễ hư
Để lâu sữa sẽ bị
chua
Chi bằng sữa đó
đừng đưa ra ngoài
Giữ nguyên trong
vú bò thôi
Tới ngày đãi khách
sai người nặn ra
Bớt đi được công
việc nhà
Sữa khi đó mới
chắc là thơm ngon
Quả là phương pháp
tinh khôn!”
Nghĩ xong chàng
tách bò con ra liền
Rồi đem bò mẹ nhốt
riêng
Chàng không nặn
sữa, để nguyên ít ngày.
Thời gian trôi lẹ
làng thay
Tháng sau khách đã
tới ngay đầy nhà
Chàng bèn dắt bò
mẹ ra
Sữa tươi cố nặn
nhưng mà có đâu
Vú bò nặn mãi thật
lâu
Chẳng hề được giọt
sữa nào. Than ôi!
Vây quanh khách
khó nín cười
Khi hay rõ chuyện
đầu đuôi lạ lùng:
“Chủ nhà quả thật
điên khùng
Để dành sữa lại ở
trong vú bò!”
*
Ở đời chớ có đợi
chờ
Phát tâm bố thí
phải lo làm liền
Đợi chi tới lúc
nhiều tiền
Lỡ làng công
chuyện, chẳng nên chút nào.
Góp gom của cải
khó sao
Chưa xong đã gặp
biết bao muộn phiền
Hoả tai, lũ lụt
trong miền,
Hoặc là trộm cướp
ngày đêm rình mò,
Vua quan chiếm
đoạt, tận thu,
Bất ngờ thần chết
có từ một ai
Kịp đâu bố thí cho
người.
Kẻ ngu dành sữa so
thời khác chi!
* 3 *
KHOANH
CHỊU ĐÒN
Có anh chàng
ngốc sói đầu
Một hôm kẻ lạ chợt
đâu ngó vào
Thấy đầu không sợi
tóc nào
Hắn dùng lê đánh
lên bao nhiêu lần
Trái lê đánh bật
máu luôn
Máu tuôn anh vẫn
không buồn nói chi
Đứng im hứng chịu
đòn kia
Không màng chống
lại, không hề tránh ra.
Bất ngờ có bạn đi
qua
Động lòng trắc ẩn,
xót xa khuyên liền:
“Sao anh cứ đứng
lặng yên
Để người ta đánh
mãi trên đầu mình,
Không đánh lại vì
nể tình
Thời nên tránh né,
sao đành đứng nguyên,
Đầu anh đầy máu
hai bên
Đau không? Sao
chẳng kêu rên thế này?”
Anh chàng ngốc trả
lời ngay:
“Tên kia xấc láo
lại đầy ngu si
Thấy tôi tóc chẳng
có chi
Tưởng đầu tôi
giống đá kia trong vườn
Đá xinh xắn, đá dễ
thương
Cho nên hắn mới
lầm đường đánh lên
Trái lê cứng, đầu
tôi mềm
Máu ra lênh láng
mãi thêm tuôn trào
Hắn vô tri thức
biết bao
Bạn ơi tôi biết
tính sao bây giờ?”
Bạn nghe nói giận
vô bờ
Trách anh chàng
ngốc: “Thật là đáng thương
Bị người đánh đã
chán chường
Mà anh vẫn đứng
bình thường. Lạ thay!
Ngu si nhất cõi
đời này
Chính là anh chứ
ai đây sánh cùng!”
*
Thầy tu một số
buông lung
Bao nhiêu Giới cấm
coi thường sá chi
Buông luôn Định
với Tuệ kia
Chỉ ưa gò ép oai
nghi bên ngoài
Hầu mong được khắp
mọi người
Cúng dường cung
kính. Khổ đời vậy thay!
Tu hành theo kiểu
thế này
Đớn đau kết quả
gặt ngay tức thì
So cùng với kẻ ngu
kia
Thấy sao tương tự,
khác gì nhau đâu!
* 4 *
VỢ GIẢ CHẾT
DỐI CHỒNG
Một chàng cưới
được vợ xinh
Nàng tuy rất đẹp,
tính tình lại hoang
Chàng thương vợ
thật nồng nàn
Nhưng nàng trái
lại phũ phàng chẳng yêu
Ngoại tình một sớm
một chiều
Tình nhân sẵn đó
nàng theo tức thì
Muốn về nhà bỏ
chồng kia
Tìm qua người mới
tính bề kết duyên.
Khi chồng vắng mấy
ngày liền
Nàng tìm một lão
bà quen thân nàng
Nhỏ to kín đáo dặn
rằng:
“Khi tôi rời khỏi
ngôi làng ngày mai
Bà tìm xác chết
của ai
Xác cô con gái
không người thân quen
Mang về nhà để một
bên
Chồng tôi trở lại
bà liền báo ngay
Rằng tôi là xác
chết này
Mọi người tẩm liệm
sẵn đây đợi chàng.”
Bà già thực hiện
chu toàn
Đúng theo kế hoạch
của nàng vợ hư.
Khi chồng về lại
nhà xưa
Nhìn qua xác chết
rất ư buồn rầu
Chàng ngồi khóc
suốt canh thâu
Rồi đem hỏa táng,
có đâu hay gì
Tin rằng vợ đã chết
đi
Tro xương còn lại
chàng thì dấu yêu
Đựng trong hũ để
mang theo
“Khối tình quá
khứ” nâng niu đêm ngày.
Vợ chàng lúc đó
vui vầy
Kết duyên đầm ấm
với tay nhân tình,
Thời gian thoáng
chốc trôi nhanh
Thế rồi chồng mới
lạnh tanh với nàng
Nay ruồng rẫy vì
chán chường
Khiến nàng tủi
phận tìm đường trở lui
Quay về tổ ấm
trước thôi
Thưa cùng chồng cũ
những lời yêu thương:
“Em đây là vợ của
chàng
Trở về nối lại dở
dang cuộc tình!”
Người chồng lớn
tiếng thanh minh:
“Vợ tôi đã chết cỏ
xanh nấm mồ
Cô sao ăn nói hồ
đồ
Dối gian chi vậy!
Thế cô muốn gì?”
Cô nàng biện bạch
tía lia
Mong chồng nhận vợ
xưa kia là mình
Nhưng chồng phủ
nhận tận tình:
“Vợ tôi đã chết
rành rành từ lâu
Tôi nào tin được
cô đâu
Nhận cô làm vợ
nghe sao lạ kỳ!”
*
Thế gian nào có
khác gì
Lắm người thành
kiến rất chi sai lầm
Nhưng không chịu
cải đổi dần,
Như phường ngoại
đạo tà tâm lâu đời
Dù nghe Giáo Pháp
tuyệt vời
Cũng không tin
tưởng vào nơi Đạo Vàng
Giống người chồng
ngốc thảm thương
Vợ tuy còn sống
trăm đường chẳng tin.
* 5 *
KHÁT
KHÔNG
UỐNG NƯỚC
Thuở xưa có kẻ
đi đường
Rất là khát nước
nên dừng chốn đây
Kiếm tìm nước khắp
Đông Tây
Thấy sương lóng
lánh giăng đầy phía xa
Tưởng là nước vội
tìm qua
Mới hay lầm lẫn.
Thế là trở lui.
Cuối cùng tìm được
nước rồi
Dòng sông trong
mát, nước trôi không ngừng
Nhưng chàng chỉ
đứng dòm chừng
Nhìn xem. Không
uống. Lạ lùng vậy thay!
Người ta thấy, vội
hỏi ngay:
“Anh đi tìm nước,
nước đầy dưới sông
Sao không uống,
chỉ đứng trông?”
Anh chàng đáp lại
vô cùng kỳ khôi:
“Nước sông này
nhiều quá trời
Một lần mà uống có
đời nào xong,
Uống một lần hết
nước sông
Thời tôi mới uống,
mới không ngại ngần.”
Mọi người quanh
đấy cười ầm
Chê anh chàng nọ
ngu đần mãi thôi.
*
Thế gian có một ít
người
Không gần chân lý,
sống đời lầm sai
Luôn gàn bướng
chẳng nghe ai
Cho là Giới Luật
Phật thời lớn lao
Lại thêm nghiêm
ngặt xiết bao
Thọ trì, tuân giữ
hết nào dễ đâu
Họ tin vậy nên từ
lâu
Sa chân giới cấm,
lao đầu bến mê
Để rồi đau khổ
tràn trề
Trong vòng sinh tử
não nề nổi trôi
Khó mà đắc Đạo
trọn đời
Xem ra đáng trách,
nghĩ thời đáng thương
Khác chi kẻ khát
đi đường
Kiếm ra được nước
không màng uống thôi!
* 6 *
GIẾT CON
CHO ĐỦ GÁNH
Có người nuôi
bảy đứa con
Một con bỗng chết,
không còn sống thêm
Thi hài anh chẳng
chôn liền
Trong nhà anh vẫn
giữ nguyên con mình
Rồi anh cùng cả
gia đình
Dọn đi nơi khác.
Quả tình lạ thay!
Láng giềng thấy
vậy nói ngay:
“Sao không gánh
xác chết này đi chôn
Mà anh lại bỏ đi
luôn
Hành vi như vậy
chẳng khôn chút nào
Rất là dại dột
biết bao.”
Anh kia bèn đáp:
“Biết sao bây giờ
Chắc chi tôi đã
dại khờ
Một con nằm chết
vậy mà khó khăn
Muốn cho quang
gánh được cân
Hai đầu cần có xác
thân hai người
Gánh đi chôn mới
dễ thôi
Mới thành đủ gánh
đôi nơi cân bằng.”
Thế rồi anh chợt
nghĩ rằng
Giết thêm đứa nữa
dễ dàng gánh ra
Nghĩ xong anh
chẳng nề hà
Giết thêm một đứa
thế là đủ đôi
Hai con thành một
gánh rồi
Gánh lên chôn tại
núi đồi trên cao.
*
Truyện này tỉ dụ
giống sao
Người tu Giới Luật
phạm vào ít thôi
Nhưng không sám
hối một lời
Ăn năn cũng tránh.
Tính bài dối gian
Làm như giữ Giới
đàng hoàng
Có ai chỉ trích
lại càng ngang nhiên
Bao Giới Luật cứ
phạm thêm
Nói rằng: “Sau đó
sẽ liền ăn năn
Sẽ liền sám hối
một lần
Cho thêm thuận
tiện, đâu cần ngưng ngay.”
Tu như vậy sai lầm
thay
Giới như ngọc quý
hàng ngày phải tuân,
Tu sai thời tiếc
vô ngần
Giống người ngu
xuẩn bội phần kể trên
Muốn cho đủ gánh
hai bên
Vô minh sai khiến
giết thêm con mình.
* 7 *
NHẬN NGƯỜI
LÀM ANH
Một người giàu
có thuở xưa
Tác phong đứng đắn
lại thừa thông minh
Cho nên các kẻ
chung quanh
Tỏ lòng thán phục,
tỏ tình kính yêu
Xa gần ái mộ rất
nhiều.
Bỗng đâu có kẻ sớm
chiều lân la
Tới lui thăm viếng
thiết tha
Rồi sau nhận họ:
“Ông là anh tôi.”
Điều này cũng dễ
hiểu thôi
Của làm tối mắt
khiến người dối gian
Kết thân thích,
nhận họ hàng
Để mà lợi dụng bạc
vàng chứ đâu.
Ít lâu sau người
nhà giàu
Khốn cùng, sa sút
hết mau bạc tiền
Kẻ kia bèn trở mặt
liền
Giờ đây lại nói:
“Chẳng quen thuộc gì
Ông nào có phải
anh chi.”
Lời sao lãnh đạm,
nghe thì đáng khinh
Bà con lối xóm bực
mình
Cười chê kẻ đó:
“Quả tình bất nhân!”
*
Truyện này thí dụ
rất gần
Có phường tà giáo
manh tâm lọc lừa
Lời hay của Phật
nhận bừa
Nhận là giáo pháp
từ xưa của mình
Đến khi dân chúng
ở quanh
Cùng nhau bảo họ
thực hành ngay đi
Những người này
chẳng phụng trì
Chẳng theo giáo
pháp thực thi chút gì
Hoàn toàn chỉ muốn
ngăn che
Âm mưu tội ác u mê
gian tà.
May thay Giáo Pháp
Phật Đà
Dễ chi bị bọn tà
ma lộng hành.
* 8 *
TRỘM ÁO NHÀ VUA
Có người ở chốn
quê mùa
Lén vào kho áo nhà
vua trộm về
Bộ y phục đẹp kể
chi
Trộm xong trốn tới
vùng kia xa vời.
Khi vua biết vụ
trộm rồi
Phái nhiều binh
lính khắp nơi truy tìm
Cuối cùng cũng bắt
được liền
Giải tên ăn trộm
lên trên pháp đình.
Bị tra hỏi, hắn
gian tình
Chối luôn tội trộm
của mình mới đây
Khai rằng bộ y
phục này
Là do tổ phụ lâu
nay lưu truyền.
Vua ra lệnh mặc
thử liền
Hắn đem y phục mặc
lên thân người
Mặc sao lộn bậy
tức cười
Món trên xuống dưới,
dưới thời lên trên
Áo quần, mũ mãng
đảo điên
Tỏ ra hắn chẳng hề
quen bao giờ.
Vua bèn phán:
“Không còn ngờ
Điều này chứng tỏ
ngươi là kẻ gian
Đây là y phục cung
vàng
Riêng vua cùng với
các quan thường dùng.”
Trộm khờ cứng họng
hết đường
Cúi đầu thú nhận
tội cùng vua thôi.
*
Truyện này thí dụ
lâu rồi
Vua là Đức Phật
của thời xa xưa
Còn y phục được
coi như
Chính là Giáo Pháp
tối ư nhiệm mầu
Nhà quê kẻ trộm
khác đâu
Là phường tà giáo
mưu cầu gian manh
Trộm của người rồi
chí tình
Nhận làm giáo pháp
của mình đấy thôi
Trộm điều Phật dạy
tuyệt vời
Khoe rằng giáo
pháp của nơi chính mình
Nhưng không biết
cách thực hành
Vì không thấu hiểu
cho rành trước sau
Cho nên lộn bậy
đuôi đầu
Đảo điên bản chất
lộ mau tức thì.
* 9 *
KẺ NGỐC KHEN
CHA
Có ông nọ thuở
xưa xa
Hay khen đức hạnh
của cha ruột mình
Khoe cùng người
đứng chung quanh:
“Cha tôi chính
trực, hiền lành mãi thôi
Không làm hại sinh
mạng người
Ghét quân cướp
giật, ghét ai lọc lừa
Công bình, đức độ,
nhân từ
Tránh lời gian
dối, lại ưa giúp đời
Cứu người nguy
khốn khắp nơi
Từ bi nở đẹp tuyệt
vời trong tâm.”
Bấy giờ có kẻ ở
gần
Vốn mang bản chất
ngu đần, vô minh
Nghe xong chợt
nghĩ: “Quả tình
Mình nên ca tụng
cha mình một phen.”
Hắn bèn lên tiếng
bon chen:
“Cha tôi đức hạnh
vượt trên khắp làng
Cha ông so chẳng
sánh ngang.”
Bà con quanh đó
rộn ràng hỏi ngay:
“Cha anh như vậy
tốt thay
Thế thì đức hạnh
trước đây thế nào?”
Kẻ ngu vênh mặt tự
hào:
“Cha tôi từ nhỏ ưa
nào chuyện dâm
Tuyệt đường tình
dục bao năm
Chẳng hề biết đến.
Không ham chuyện này.”
Mọi người cười rộ
hỏi ngay:
“Cha anh đoạn dục
từ ngày ấu thơ
Làm sao đẻ được
anh ra?”
Kẻ ngu cứng họng
khó mà nói chi.
*
Ở đời khen ngợi
chuyện gì
Cần cho chân thật,
chớ hề dối gian
Nói sai tai hại vô
vàn
Không mang hiệu
quả, xa gần khinh khi
Phật tuyên “ngũ
giới” xưa kia
Dạy đừng “vọng
ngữ”. Ta thì chớ quên!
* 10 *
NHÀ GIÀU CẤT
LẦU
Có chàng giàu
có kể chi
Tiền nhiều nhưng
lại ngu si tức cười
Không hề biết đến
việc đời,
Một hôm chàng chợt
dạo chơi trong vùng
Ngang căn nhà của
phú ông
Rất chi đẹp đẽ, vô
cùng cao sang
Ba tầng lầu thật
huy hoàng
Chàng nhìn ham
thích xốn xang nghĩ rằng:
“Tiền ta tuy chẳng
sánh bằng
Ít ra đủ cất một
tầng cũng hay.”
Chàng về hào hứng
mời ngay
Một nhà kiến trúc
vùng này tới mau
Hỏi thăm: “Nhà ba
tầng lầu
Thời ông có cất
khi nào hay chưa?”
Người xây cất cười
rồi thưa:
“Ba tầng lầu đó
tôi thừa khả năng.”
Thế là hợp với ý
chàng
Chàng nhờ người đó
vội vàng khởi công:
“Cất lầu ba giống
phú ông
Làm ngay cho đẹp,
phải trông tuyệt vời.”
Người xây cất đồng
ý thôi
Thợ thời đem tới,
đất thời san ra
Đắp nền móng, dựng
tường nhà.
Chàng giàu ít bữa
ghé qua xem chừng
Hỏi thăm cho biết
tỏ tường:
“Này ông kiến
trúc, ông đương làm gì?”
Người xây cất đáp
tức thì:
“Nhà ba tầng đó,
có chi lạ nào.”
Chàng giàu bèn
nói: “Vậy sao,
Xây chi tầng dưới
tốn hao phiền hà
Chỉ cần xây cái
lầu ba.”
Người xây cất đáp:
“Làm nhà trước sau
Phải xây tầng dưới
khởi đầu
Xong rồi ta mới
xây lầu tầng trên.”
Chàng giàu ngu
ngốc ngăn liền:
“Không! Tôi chỉ
muốn trả tiền cho ông
Cất lầu ba cho
chóng xong
Còn hai tầng dưới
tôi không yêu cầu!”
Người xây cất cười
hồi lâu
Tận tình giảng
giải. Chàng đâu nghe gì.
Tỏ ra cố chấp kể
chi
Yêu cầu kiên quyết
thực thi ý mình.
Chàng giàu ngu
ngốc thật tình
Cất lầu công việc
đành đình lại thôi.
*
Truyện này tỉ dụ ở
đời
Trong hàng Phật tử
có người biếng tu
Phụng thờ “Tam
Bảo” ơ hờ
Tu “Giới, Định,
Tuệ” cũng lơ là hoài
Tưởng lầm tu vậy
đúng rồi
Không cần theo
bước của người tu lâu
Muốn mình “chứng
quả” thật mau
Bỏ ba “quả vị”
khởi đầu đường tu
Vượt ngay tới quả
thứ tư
Thành A La Hán
theo như ước nguyền.
Tu như vậy thật
cuồng điên
So cùng chàng ngốc
ở trên khác gì!
* 11 *
BÀ LA MÔN
GIẾT CON
Có người ngoại
đạo thuở xưa
Tự xưng mình giỏi
nên ưa khoe tài
Rành quá khứ, biết
tương lai
Bao điều học vấn
trên đời tinh thông
Nói ra trôi chảy
vô cùng.
Một hôm chàng muốn
phô trương tay nghề
Bèn đi đến một
nước kia
Ôm theo con nhỏ,
não nề khóc than.
Mọi người thấy lạ
hỏi han:
“Tại sao anh khóc
vô vàn tang thương?”
Chàng lên tiếng
đáp não nùng:
“Con tôi sẽ chết
trong vòng bảy hôm
Cho nên tôi rất
đau buồn.”
Bà con thương hại
khuyên luôn anh này:
“Con anh hiện mạnh
khoẻ thay
Làm sao chỉ sống
bảy ngày nữa thôi
Chắc là anh tính
lầm rồi
Chỉ thêm buồn khổ
hại người, ích chi.”
Chàng bèn quả
quyết tức thì:
“Tôi xem chính
xác, ít khi sai lầm
Mặt trời có thể mờ
dần,
Mặt trăng có thể
khuất luôn trên trời,
Muôn sao có thể
rụng rơi
Riêng tôi đoán
đúng mọi lời tiên tri.”
Bảy ngày lần lượt
trôi đi
Con chàng không
chết. Có gì lạ đâu.
Chàng bèn tính
toán trong đầu
Muốn cho danh dự
trước sau bảo tồn
Chàng ra tay giết
con luôn
Chứng minh mình
chẳng đoán lầm đoán sai.
Bà con thấy vậy
phục tài
Cùng nhau tin
tưởng, đồng thời ngợi ca
Tiếng tăm từ đó
vang xa
Số người tôn kính
thật là nhiều thôi.
*
Biết bao ngoại đạo
ở đời
Muốn người tin
phục, buông lời dối gian
Nhận mình đắc đạo
thánh nhân
Rồi mang thủ đoạn
bạo tàn phô trương
Khi cần mê hoặc
người thường
Hầu mong hưởng
lợi. Trăm phương khác gì
Kẻ gian manh kể
trên kia
Giết con cho đúng
“tiên tri”, đúng lời.
Kẻ này sẽ gặt tức
thời
Tương lai quả báo
tơi bời sầu bi!
* 12 *
QUẠT NƯỚC ĐƯỜNG
Thuở xưa có một
anh kia
Nấu đường cát
trắng chuyên nghề đã lâu
Một hôm đang bận,
chợt đâu
Có ông khách nọ
sang giàu đến thăm
Anh ngưng nấu,
chạy lăng xăng
Hết lòng o bế
khách sang tới nhà,
Muốn mời khách
uống nước trà
Anh đi lấy nước đổ
ra cái nồi
Thêm đường một ít
vào rồi
Bắc lên lò nấu,
lửa thời chụm lên
Lửa to, nước nóng
sôi liền
Sôi lên sùng sục.
Anh bèn lo âu
Nước đường nóng,
dễ uống đâu
E rằng khách quý
chờ lâu bực mình
Phải làm cho nước
nguội nhanh
Anh bèn quạt nước
ở quanh trong nồi
Quạt lâu, đường
vẫn cứ sôi
Vì anh lính quýnh
quên dời nồi đi
Nồi còn trên bếp
lửa kia
Dưới còn lửa nóng
đường thì vẫn sôi.
Anh chàng quạt lẹ
đã đời
Cho nên toát cả mồ
hôi dầm dề.
Mọi người quanh đó
cười chê:
“Phí công quạt mãi
không hề ích chi
Dưới nồi không tắt
lửa đi
Quạt hoài nước
chẳng dễ gì nguội cho!”
*
Truyện này tỉ dụ
người tu
Tham, Sân, Si
chẳng diệt trừ cho nhanh
Lửa phiền não đó
hoành hành
Làm sao giải thoát
ngọn ngành khổ đau
Dù tu khổ hạnh dài
lâu
Nằm giường gai góc
có đâu ích gì
Hành thân, hành
xác thảm thê
Uổng công, vô ích,
dễ chi viên thành
Tương lai đau khổ
quẩn quanh
Trôi lăn trong cõi
tử sinh xoay vòng.
* 13 *
SỰ THẬT
CHỨNG MINH
Trong nhà một
nhóm ngồi quanh
Phẩm bình đức hạnh
một anh ở ngoài
Một người lên
tiếng chê bai:
“Anh này mọi việc
trên đời đều hay
Trừ hai điều đáng
chê thay
Một là sân hận nổi
ngay dễ dàng
Hai là lỗ mãng vô
vàn
Mỗi khi chạm việc
liên quan đến mình.”
Người này đang kể
sự tình
Thời anh chàng đó
thình lình đi ngang
Bên tai nghe lọt
rõ ràng
Đùng đùng nổi giận
vội vàng ra tay
Nhảy chồm ngay vào
nhà này
Túm người đang nói
trong đây đánh liền
Miệng thời la hét
cuồng điên:
“Ta nào sân hận,
chớ nên nói càn
Ta nào lỗ mãng
hung tàn!”
Mọi người quanh đó
can ngăn thốt lời:
“Hãy nhìn hành
động của ngươi
Những gì hiện tại
tức thời chứng minh
Hận sân, lỗ mãng đầy
mình
Người ta bình phẩm
quả tình chẳng sai.”
*
Trần gian tội lỗi
lắm người
Suốt ngày trác
táng, cả đời say sưa
Nào đâu tự nhận
thói hư
Chẳng ưng chỉ
trích, không ưa phê bình
Nghe chê, xấu hổ,
bực mình
Giận lên tìm cách
gian manh trả thù
Khó mà tiến trên
đường tu,
Dấn sâu cõi ác vốn
từ xưa kia
Gánh vào hậu quả
não nề!
* 14 *
GIẾT KẺ
DẪN ĐƯỜNG
Một đoàn đông
toàn thương gia
Dự trù vượt biển
đi xa buôn hàng
Tìm đường sinh
sống lang thang
Lộ trình đoàn phải
băng ngang cánh đồng
Đầy nguy hiểm,
rộng mênh mông
Cả đoàn lúng túng,
đường không biết rành
Bàn nhau mời kẻ
giúp mình
Đi theo chỉ lối,
khởi hành luôn thôi.
Nửa đường vừa vượt
qua rồi
Đoàn buôn bất chợt
gặp ngôi miếu thần
Giữa đồng bát ngát
vô ngần,
Chiếu theo tập
quán của dân vùng này
Thời đoàn cần cúng
miếu ngay
Một người phải
giết tại đây tế thần
Mới mong đi thoát
cả đoàn.
Thương gia xúm lại
họp bàn riêng tư:
“Chúng mình thân
thích từ xưa
Đồng hương, bè
bạn, rất ư lâu đời
Lạ thời chỉ có một
người
Là người đưa lối,
giết thời tiện thay
Để đem cúng tế
miếu này.”
Bàn xong là họ ra
tay tức thì
Mang người đưa lối
giết đi
Giết xong nghĩ
chuyện cúng kia yên lành
Đoàn buôn tiếp tục
lộ trình
Tiếc rằng không có
ai rành đường đi,
Giữa đồng hoang
vắng bốn bề
Bơ vơ, lạc lõng,
thảm thê, hãi hùng
Để rồi cả bọn cuối
cùng
Thảy đều chết thảm
trong vùng hiểm nguy.
*
Truyện này tỉ dụ
mỗi khi
Muốn vào biển Phật
Pháp kia kiếm tìm
Những châu báu quý
lưu truyền
Pháp lành ta phải
tu liền ngay thôi
Noi theo Giáo Pháp
tuyệt vời
Đưa đường chỉ lối
tới nơi an lành.
Nhiều người điên
đảo tu hành
Pháp lành, Chân Lý
chí tình bỏ qua
Quay cuồng trong
cõi ta bà
Đường dài sinh tử
khó ra được nào
Chìm trong biển
khổ dâng trào
Trôi xa bờ giác,
lạc vào bến mê.
* 15 *
MUỐN CON
MAU LỚN
Thuở xưa có một
ông vua
Quý yêu công chúa
mới vừa sinh ra
Nên vua mong muốn
thiết tha
Con mình mau lớn
để mà ngắm trông
Vua bèn triệu đến
hoàng cung
Lương y một vị
tiếng lừng khắp nơi
Rồi vua thương
lượng cùng người:
“Hiện ông có thuốc
tuyệt vời gì không
Để cho công chúa
uống xong
Tức thì mau lớn ta
mong nhờ người.”
Lương y từ tốn trả
lời:
“Thuốc hay như vậy
kiếm thời cũng ra
Nhưng mà phải đến
phương xa
Có điều tôi muốn
trình qua cùng ngài
Tháng ngày tìm
thuốc kéo dài
Thời công chúa
phải ở ngoài chốn riêng
Ngài đừng thăm.
Cần cữ kiêng.
Khi nào kiếm thuốc
đã yên chuyện rồi
Và công chúa dùng
xong xuôi
Tới thăm thuận
tiện thời tôi thỉnh mời.”
Vua nghe, ưng
thuận, y lời.
Lương y từ biệt
thảnh thơi ra về
Lên đường đi kiếm thuốc
kia
Mười hai năm chẵn
tới kỳ trở lui
Kiếm ra được thuốc
quý rồi
Đưa công chúa uống
tức thời thuốc tiên
Xong đưa công chúa
đi liền
Vào trình diện
đấng vua hiền trong cung.
Nhà vua rất đỗi
vui mừng
Thấy công chúa đã
vô cùng lớn khôn
Ngợi khen thầy
thuốc kia luôn:
“Thầy tài, thầy
giỏi không còn ai hơn,
Và công chúa được
nhờ ơn
Thuốc hay, chóng
lớn, vô vàn tốt tươi.”
Sau khi vua nói
dứt lời
Sai quan ban
thưởng cho người có công
Nhiều tài vật quý
vô song.
Mọi người rõ
chuyện cười ông vua này
Là người dại dột
lắm thay
Tuổi con mà cũng
không hay biết gì.
*
Người tu Đạo Phật
từ bi
Hành trì cần phải
rất chi chân tình
Tinh anh tìm hiểu
tự mình
Rằng: “Khi nước
đến sẽ thành ra ao
Dòng trong sẽ hiện
trăng sao.”
Mới mong công đức
trước sau vẹn toàn
Nếu không cố gắng
chuyên cần
Không theo Phật
Pháp vô ngần thâm sâu
Chỉ mong kết quả
cho mau
Khó mà đạt được
đạo mầu tối cao.
Kẻ ngu muội đáng
cười sao!
* 16 *
TƯỚI MÍA
BẰNG NƯỚC MÍA
Hai người trồng
mía thi đua
Cùng so tài nghệ
hơn thua một ngày
Xem ai giỏi, xem
ai hay
Ai trồng mía tốt
thưởng ngay, khen liền,
Ai trồng mía xấu
thời phiền
Bị người kia phạt.
Hai bên đồng lòng.
Một anh tự nghĩ:
“Mía ngon
Vì xưa nay ngọt,
ai còn lạ chi
Muốn tăng thêm vị
ngọt kia
Mình dùng nước mía
tưới thì tốt cây.”
Nghĩ xong anh thực
hiện ngay
Mang nhiều mía ép,
nước đầy chảy ra
Rồi bưng nước mía
đem qua
Tưới lên vườn mía
anh ta mới trồng.
Chao ơi, hao tốn
vô cùng
Mà rồi kết quả lại
không được gì
Cả vườn mía mới
trồng kia
Đều hư hoại hết.
Ngu si! Đáng cười!
*
Truyện này tỉ dụ ở
đời
Khi tu Phật Pháp
lắm người kỳ khôi
Không theo đường
chính sẵn rồi
Giở trò gian dối,
lôi thôi, khác thường
Đui mù tu luyện
sai đường
Ỷ quyền, ỷ thế
giàu sang của mình
Cướp ngang tài sản
dân lành
Đem làm phước
thiện mong thành công ngay
Quả lành mong sẽ
tới tay
Ngờ đâu kết quả
đắng cay vô vàn
Hao tinh thần, phí
thời gian
Nhọc công vô ích,
đạo vàng thấy đâu
Tương lai tai họa
thảm sầu
Giống người tưới
mía trước sau khác gì!
* 17 *
VÌ NHỎ MẤT LỚN
Có chàng cho mượn năm đồng
Đã lâu con nợ cũng không trả tiền
Chàng bèn tìm đến đòi liền
Qua nhà con nợ ở bên kia làng
Có dòng sông rộng chắn ngang
Phải đi đò khiến anh chàng tốn hao
Ba đồng một lượt, ít sao!
Tới nơi người mượn nợ nào có đây
Vắng xa nhà đã mấy ngày
Thế là chàng lại phải quay đầu về
Trả ba đồng, giống lượt đi
Tiền đò qua lại vị chi sáu đồng
Tính ra quả thật nhọc công
Lại thêm tổn thất mà không được gì.
*
Ở đời thấy có nhiều khi
Vì tranh chút lợi rất chi tầm thường
Chúng sinh hành động lầm đường
Thanh danh bại hoại thảm thương theo liền
Gặt về kết quả muộn phiền
Và rồi chút lợi cũng bền được đâu,
Đời này tiếng xấu ngập đầu
Đời sau quả báo đớn đau dữ dằn.
* 18 *
TRÊN LẦU MÀI DAO
Có chàng nọ
thuở xa xưa
Từ lâu phục dịch
cho vua của mình
Quả là khổ sở thật
tình
Tâm tư mỏi mệt,
thân hình tang thương
Nhà vua bèn thưởng
cho chàng
Lạc đà vừa chết để
mang về nhà.
Món quà vua quý
ban ra
Chàng mang về tính
lột da tức thì
Tiếc thay dao lụt quá
đi
Lưỡi kia không sắc
dễ chi đứt nào.
Chàng đi tìm đá
mài dao
Thấy viên đá ở lầu
cao trên cùng
Chàng leo lên mài
dao xong
Quay lui trở xuống
đem dùng dao kia
Lột da. Dao lại
lụt đi
Mới dùng chốc lát
có gì dài lâu
Thế là chàng lại
leo lầu
Đem dao mài nữa
rồi mau xuống liền
Lột da. Dao lụt.
Lại lên
Xuống lên nhiều
lượt cho nên mệt người
Chàng bèn nảy ý lạ
đời:
“Lạc đà ta vác lên
nơi tầng lầu
Vừa lột da vừa mài
dao
Thật là thuận
tiện. Ai nào khôn hơn!”
Nghĩ xong chàng
thực hiện luôn
Cho là mình quả vô
ngần thông minh.
Xa gần lên tiếng
phẩm bình:
“Rất chi ngu xuẩn,
thật tình dở hơi!”
*
Truyện này tỉ dụ ở
đời
Bao nhiêu giới cấm
lắm người không theo
Rồi vung tiền của
thật nhiều
Để đem bố thí mong
gieo phước lành
Mong sao cho bản
thân mình
Sau này sẽ được
tái sinh cõi Trời
Giống người đần
độn trên thôi
Nào đâu kết quả!
Nực cười lắm thay!
* 19 *
GHI DẤU TRÊN
THUYỀN
Một chàng vượt
biển đi xa
Thuyền qua ngọn
sóng bất ngờ đánh rơi
Chén bằng bạc quý
sáng ngời
Chén rơi xuống
biển và rồi chìm sâu
Chàng bèn làm dấu
thật mau
Hông thuyền ghi
lại để sau dễ tìm
Rồi chàng tiếp tục
chèo thuyền
Trong tâm tự nghĩ:
“Nào quên dễ gì
Chỗ chén rơi đã
khắc ghi
Ngang hông thuyền
đó kiếm thì khó chi.”
Thời gian hai
tháng trôi đi
Thuyền chàng đến
địa phương kia xa vời
Ngay trên sông, ở
ngoài khơi
Anh chàng bỗng nhớ
chén rơi, muốn tìm
Bèn theo dấu tại
mạn thuyền
Định tâm sẽ nhảy
xuống miền nước sâu.
Có người nhìn thấy
hỏi mau:
“Anh làm gì lại
lặn vào biển khơi?”
Chàng ung dung khẽ
đáp lời:
“Tôi tìm chén bạc
đánh rơi ngày nào.”
Người kia hỏi:
“Rơi tại đâu?”
Anh chàng: “Rơi
tại biển sâu mới rồi
Cách đây hai tháng
mà thôi
Và tôi cẩn thận
ghi nơi hông thuyền
Chỗ chén rơi để
khỏi quên
Ngày nay theo dấu
nhảy tìm khó chi.”
Mọi người nghe vậy
cười chê:
“Nước sông nước
biển có gì khác đâu
Nhưng nơi chốn
thời khác nhau
Ngàn trùng cách
biệt trước sau xa vời
Rơi một đằng, lặn
một nơi
Làm sao tìm được
chén rơi của mình.”
*
Truyện này nhắc
nhở chúng sinh:
“Có người ngoại
đạo tu hành buông lơi
Không theo chính
hạnh tuyệt vời,
Tu theo khổ hạnh,
công thời tiêu tan
Vừa vô ích, vừa
lầm than
Một ly sai biệt
dậm ngàn mất đi,
Ta cần sáng suốt
kể chi
Phải theo đúng
Chánh Pháp khi tu hành!”
* 20 *
TRẢ THỊT
Nước kia có một
ông vua
Nghe lời đồn đãi
khó ưa về mình
Ngoài đời có kẻ
phê bình
Rằng mình bạo
ngược, tính tình tàn hung
Còn về chính trị
chẳng thông,
Vua nghe tức bực
trong lòng lắm thay
Vua bèn hạ lệnh ra
ngay:
“Bắt cho kỳ được
tên này về cung
Tên này phạm
thượng vô cùng.”
Tuy nhiên mật thám
truy lùng không ra
Biết ai mà bắt bây
giờ
Nịnh thần có kẻ
bất ngờ trình tâu,
Vua nghe ra lệnh
tóm đầu
Một viên quan nọ
có đâu tội tình
Rồi lên án chịu
cực hình
Lóc trăm lạng thịt
trên mình quan kia
Sau xương sống,
thật thảm thê
Gọi là trừng phạt
tội “khi quân” này.
Thế rồi sau một ít
ngày
Có người minh
chứng vua hay rõ ràng
Vị quan đó bị hàm
oan
Dám đâu nói xấu
cung vàng khi nao.
Nhà vua hối hận
biết bao
Oan người vô tội
lẽ nào để yên
Phải đền bù cho
người hiền
Đền bù tổn thất
lại liền một khi
Vua bèn ra lệnh lạ
kỳ
Dùng ngàn lạng
thịt tức thì đắp lên
Ngay xương sống,
trả lại liền
Nghĩ bù đắp vậy là
yên mọi bề.
Vị quan được trả
thịt về
Vẫn còn đau đớn
não nề khóc than
Cứ rên rỉ suốt
canh tàn
Nhà vua nghe được
chẳng cần xét suy
Đến nơi vặn hỏi
quan kia:
“Ngươi còn khóc
lóc làm chi nữa mà
Thịt ngươi ta chỉ
lấy ra
Có trăm lạng thịt.
Nay ta đền bồi
Một ngàn lạng thịt
đủ rồi
Cớ sao ngươi vẫn
còn ngồi than thân?”
Nạn nhân mệt mỏi
vô ngần
Không còn sức lực,
chịu thầm đớn đau,
Người chung quanh
vội trình tâu:
“Nếu ai mà có chặt
đầu đại vương
Rồi sau họ lại bồi
thường
Một ngàn đầu khác
cũng không ích gì
Làm sao dính lại
đầu kia!”
Vua nghe nói vậy,
lầm lì, lặng thinh.
*
Kẻ ngu trong đám
chúng sinh
Tham vui hiện tại
thoả tình không thôi
Sợ đâu hậu quả
tương lai,
Họ gây khổ não cho
người chung quanh
Góp gom tiền của
về mình
Rồi đem làm phúc,
quả lành cầu mong
Mong bao tội lỗi
diệt xong,
Nghĩ suy như vậy
là không đúng rồi.
Truyện nhà vua lóc
thịt người
Khuyên đừng cẩu
thả buông lơi việc gì
Bạo tàn, lỗ mãng
ích chi
Kẻo khi lầm lỡ khó
bề sửa sai!
* 21 *
CẦU CON
Ở trong vùng có
một bà
Sinh con một đứa
rất là mừng vui
Nhưng rồi mẹ muốn
đủ đôi
Muốn thêm đứa nữa
cho đời tươi thêm
Nên bà dò hỏi chị
em
Hỏi đàn bà khác
thân quen giúp mình:
“Xin ai có kế tài
tình
Chỉ tôi phương
pháp để sinh thêm nào.”
Có bà lão tuổi đã
cao
Bấy giờ lên tiếng:
“Sinh đâu khó gì
Nhưng con đầu phải
giết đi
Để rồi lấy máu tế
thì linh thay
Tế thần xong toại
ý ngay
Đó là phương pháp
già này tinh thông.”
Nghe lời bà mẹ
xiêu lòng
Định làm theo vậy
mà không ngại ngần
May thay lối xóm ở
gần
Có người hay biết
cản ngăn bà liền
Trách rằng: “Chị
quả cuồng điên
Muốn thêm con nữa,
cứ nên mong cầu
Nhưng sao tính
giết con đầu
Giết xong nhìn lại
còn đâu đứa nào
Thật là dại dột
biết bao
Chị cần xét lại
xem sao. Chớ làm!”
*
Ở đời lắm kẻ sai
lầm
Dị đoan, mê tín,
theo chân thuyết tà
Do phường ngoại
đạo đề ra
Rằng: “Muốn hạnh
phúc thăng hoa cuộc đời
Phải tu khổ hạnh
tức thời
Nhảy vào hầm lửa,
nằm gai, trần truồng.”
Tu sai nên chỉ
uổng công
Khổ thân tự hại
chứ không phước gì
Đâu sinh lên được
Trời kia
So cùng Phật Giáo
rất chi ngược đời
Vì xa Chánh Pháp
tuyệt vời.
* 22 *
BÁN TRẦM HƯƠNG
Có chàng lặn
lội biển khơi
Tìm trầm hương quý
kiếm lời bán ra
Trải nhiều năm
tháng trôi qua
Công lao kết quả
thật là tốt thay
Trầm hương được
một xe đầy
Đem về giữa chợ
chàng bầy bán rao
Vì hàng quý, nên
giá cao
Thành ra chẳng có
ai nào muốn mua
Chàng buồn chán,
chàng ưu tư
Băn khoăn tính
toán nhưng chưa được gì.
Chợt chàng ngó
thấy người kia
Mang than ra chợ
bán thì hết mau
Có bao giờ ế hàng
đâu
Chàng nhìn, tính
toán trong đầu loay hoay:
“Ta đem đốt trầm
hương này
Thành than rồi bán
xong ngay dễ dàng.”
Nghĩ xong chàng đã
vội vàng
Mang trầm hương
đốt thành than hết liền
Đưa ra chợ bán
kiếm tiền
Thế là bán chạy
quả nhiên hết hàng.
Buồn thay giá một
xe than
So ra rẻ mạt sao
bằng trầm hương.
*
Truyện này khuyên
khách thập phương
Tu hành chớ ngại
con đường gian truân
Nếu mong Phật quả
thành tâm
Khó chi ta cũng
ngàn lần vượt ngay.
Giữ nguyên quả vị
Phật này
Chớ nên thoái chí
chẳng hay chút nào,
Giữ nguyên quả vị
tối cao
Quyết tâm thành
đạt chớ nao núng lòng.
* 23 *
TRỘM MỀN
Có tên trộm
thật ngu si
Vào nhà giàu có
lấy đi ít hàng
Toàn là gấm quý
hạng sang
Rồi còn vơ vét
trên đường rút lui
Một mền rách nát
tả tơi
Và quần áo cũ của
người chủ gia
Xong rồi mới chịu
đi ra
Đem hàng gấm quý
bao qua ngoài cùng
Áo quần, mền rách
phía trong
Gói thành một gói,
cõi lòng thảnh thơi.
Sau này đi khắp
mọi nơi
Hắn mang gói đó
chẳng rời phút giây.
Mọi người biết
được chuyện này
Đêu chê cười hắn
là tay ngu đần.
*
Ở đời ai đã phát
tâm
Tin theo Phật Pháp
chuyên cần tu thân
Không nên trở lại
sai lầm
Tham lam danh lợi
dương trần làm chi
Để rồi Giới Luật
phá đi.
Nếu ai điên đảo
nghĩ suy sai đường
Giới thanh tịnh cứ
coi thường
Tất nhiên đức hạnh
tổn thương nặng nề
Khiến cho thiên hạ
cười chê!
* 24 *
GIEO MÈ
Có người ăn
chút vừng mè
Khi ăn mè sống anh
chê bai liền
Ăn mè rang chín
anh khen
Rồi anh tự nghĩ:
“Mình nên trồng mè
Mè rang chín ăn
ngon ghê
Nếu đem mè chín
trồng thì tốt cây
Chắc cây cho hạt
ngon đây.”
Nghĩ xong anh thực
hiện ngay tức thì
Rang vừng mè cho
chín đi
Rồi mang tới mảnh
đất kia gieo trồng.
Than ôi kết quả
chờ trông
Chẳng cây nào mọc!
Uổng công mất rồi!
*
Truyện này ví dụ
có người
Tu theo hạnh Bồ
Tát thời không vui
Than tu khổ hạnh
buồn đời
Con đường Phật quả
xa vời, gian nan.
Sau khi nghĩ bèn
chuyển sang
Chỉ tu theo hạnh
dễ dàng mà thôi
Làm A La Hán được
rồi
Đường tu mau
chứng, luân hồi thoát ngay
Chẳng còn sinh, tử
vần xoay.
Tu như vậy thật
tiếc thay vô cùng
Sau này khó thể
trông mong
Muốn cầu Phật quả
có hòng được đâu!
* 25 *
NƯỚC VÀ LỬA
Có người sống
tại nhà này
Thường hay làm mọi
việc ngay trong phòng
Cần nước lạnh,
cần lửa hồng,
Lửa chàng nhóm ở
bên trong chén sành
Nước thời chứa ở
trong bình
Cái bình bằng
thiếc nhỏ xinh, nóng liền.
Chàng lo chuẩn bị
làm đêm
Để bình đựng nước
lên trên chén sành
Trong lòng tự nghĩ
khôn lanh:
“Lửa hồng, nước
lạnh sẵn dành tại đây
Tối nay làm việc
có ngay.”
Khi quay lại đó
tiếc thay cho chàng
Nước thời nóng,
thật lỡ làng
Lửa vì bị đậy nên
tàn mất đi
Cả hai dùng chẳng
được chi
Việc làm chậm trễ
cũng vì khờ thôi.
*
Truyện này ví dụ ở
đời
Xuất gia cầu học
lắm người hăng say
Học theo Phật Pháp
điều hay
Nhưng rồi quyến
luyến lại quay về nhà
Về gia đình, khó
thoát ra
Thân chìm cõi dục,
tâm sa biển tình
Lửa công đức tàn
lụi nhanh
Nước trì giới, đức
tu hành mất đi
Thế gian sự nghiệp
còn gì
Chỉ còn một nỗi
sầu bi dâng tràn!
* 26 *
BẮT CHƯỚC VUA
Có người nọ
thuở xa xưa
Muốn tìm cách
khiến cho vua của mình
Được hài lòng, vui
thật tình
Tìm người quen hắn
chân thành hỏi han,
Người quen mách kế
cho rằng:
“Lấy lòng vua cũng
dễ dàng, khó chi
Anh nên bắt chước
ngài đi
Theo từng điệu bộ
mỗi khi gần ngài.”
Hắn khen: “Ý kiến
thật tài.”
Xong rồi hắn đến
nơi ngai vàng liền
Dõi theo cử chỉ
vua hiền
Để rồi bắt chước
giống in mọi điều.
Bấy giờ vua nháy
mắt nhiều
Hắn bèn cũng chớp
mắt theo liên hồi
Giống như in,
giống quá trời
Nhà vua thấy lạ
thốt lời hỏi ngay:
“Sao ngươi chớp
mắt mãi đây
Bị lông hay bụi
bẩn bay rớt vào?”
Hắn bèn lên tiếng
thưa mau:
“Mắt tôi vẫn tốt
từ bao lâu rồi
Cầu mong lấy được
lòng ngài
Nên tôi bắt chước,
tức thời theo ngay
Nhái cho thật
giống, thật hay
Ngài vui, ban
thưởng, thân này thăng hoa.”
Vua nghe nổi giận
thét la:
“Nhà ngươi láo
xược chẳng tha được nào!”
Vua sai quân lính
lôi vào
Phạt về tội dám
hỗn hào cùng vua
Đánh đòn một trận
cho chừa
Đuổi ra khỏi nước
kể như tàn đời.
*
Truyện này thí dụ
nhiều người
Được nghe Phật
Pháp để rồi tu theo
Nhưng không hiểu
được một điều
Phật vì đại chúng
tuy nêu Pháp lành
Pháp nhiều khi
thấp thật tình
Giúp người kém cỏi
thấm nhanh đạo mầu,
Họ nào hay biết
được đâu
Khi nghe Pháp thấy
có câu, chữ nào
Tỏ ra không được
thanh cao
Họ bèn lên tiếng
ồn ào chê bai
Hoặc là bắt chước
làm sai
Mất đi thiện lợi,
gánh tai hại về
Đọa vào đường ác
não nề
Mất đi chứng ngộ,
thảm thê khổ hình.
* 27 *
TRỊ VẾT THƯƠNG
Tội thay có một
ông già
Bị vua đánh đập
rất là nhẫn tâm
Mang thương tích
nặng vô ngần
Ông dùng phân ngựa
thoa luôn ngay vào
Vài hôm thương
tích lành mau.
Có người ngu nọ
thấy sao lạ lùng
Bèn lên tiếng nói
vui mừng:
“Ta vừa học được
một phương thuốc này
Trị thương tích
thật là hay.”
Người ngu vội vã
về ngay nhà mình
Gọi con ra khẽ tâm
tình:
“Cha vừa biết
thuốc chữa lành vết thương
Thật hay ho, thật
lạ thường
Con để cha đánh
sau lưng bây giờ
Rồi khi thương
tích hiện ra
Thuốc hay kia sẽ
đem thoa chữa liền
Chắc là hiệu
nghiệm vô biên.”
Con nghe cha nói
xong bèn chịu ngay
Đánh lưng con cha
ra tay
Rồi đem phân ngựa
thoa đầy vết thương
Thật là ngu xuẩn
trăm đường
Khiến cho thiên hạ
bốn phương chê cười.
*
Truyện này thí dụ
có người
Muốn tu học Phật
Pháp thời lầm mê
Để phiền não, tham
sân si
Tự do phát khởi.
Mất đi Pháp Lành
Lại thêm nghiệp
lụy tăng nhanh.
Tỉ như nghe nói
thực hành tốt thay
“Quán thân bất
tịnh” thật hay
Thân phàm ngũ uẩn bỏ
ngay dễ dàng
Thoát ly sinh tử
đôi đường,
Hắn bèn “nữ sắc”
coi thường quán mau
Quán thêm “ngũ
dục” xem sao
Than ôi kết quả
thảm sầu tới nhanh
“Quán thân bất
tịnh” không thành
Vì tâm chưa vững
nên đành đớn đau
Đường mê sắc dục
dấn sâu
Tử sinh nghiệp báo
tránh đâu thoát nào!
* 28 *
XẺO MŨI
Trong làng có
một anh chàng
Sánh duyên cùng
với một nàng vợ xinh
Đẹp nhan sắc, tuổi
xuân xanh
Chỉ riêng cái mũi
quả tình khó coi.
Thời gian chắp
cánh dần trôi
Bỗng nhiên chàng
gặp một người như tiên
Dung nhan rực rỡ
một miền
Lại thêm mũi đẹp
có duyên vô cùng
Anh chàng tự nghĩ
trong lòng:
“Nàng này mũi đẹp,
mình mong ước rằng
Làm sao có được
mũi nàng
Để thay vào mũi
khó thương vợ mình
Vợ mình sẽ đẹp sẽ
xinh.”
Thế rồi chàng thực
hiện nhanh ý này
Cắt đi mũi người
đẹp ngay
Cầm về khoe vợ
giọng đầy sướng vui:
“Em ơi! Có mũi đẹp
rồi
Tặng em thay mũi
cũ thời tuyệt luân!”
Chàng bèn xẻo mũi
vợ luôn
Quăng đi mũi cũ
chẳng buồn tiếc chi
Thay vào bằng mũi
đẹp kia
Cuối cùng không
ráp được vì dễ đâu,
Vợ chàng mất mũi
đớn đau
Càng thêm xấu xí
thảm sầu tang thương.
Vì trò ngu xuẩn
của chàng
Gây tai hại cả hai
nàng than ôi!
*
Truyện này thí dụ
có người
Nghe Sa Môn đức
tuyệt vời từ lâu
Bà La Môn đức kém
đâu
Mọi người cung
kính trước sau cúng dường
Người này bèn nghĩ
điên cuồng:
“Ta cùng các vị đó
không khác gì.”
Thế là lên giọng u
mê
Xưng mình đức lớn
khác chi đâu nào
Thật là bất lợi
xiết bao
Tổn thêm phẩm hạnh
từ lâu của mình.
* 29 *
ĐỐT ÁO
Có chàng nọ
nghèo thật nghèo
Làm thuê, tiền bạc
không nhiều là bao
Chàng dành dụm mãi
trước sau
Đủ tiền may một áo
sao tầm thường
Vải thô, áo ngắn
thảm thương
Nên khi chàng mặc
ra đường khó coi.
Có người chặn hỏi
chê cười:
“Hình dung, mặt
mũi anh thời đẹp xinh
Chắc là thuộc một
gia đình
Giàu sang, phú quý
ở quanh trong làng
Sao anh mặc áo vải
thường?
Tôi nay có cách
tìm đường giúp anh
Có quần áo đẹp tốt
lành
Nhưng anh phải
thật tâm thành tin tôi
Tôi không dối. Nói
thật thôi.”
Chàng nghèo mừng
rỡ: “Được rồi tôi tin
Nghe theo anh chỉ
bảo liền.”
Thế là kẻ lạ ngay
bên mé rừng
Đốt lên ngọn lửa
bập bùng
Bảo chàng nghèo
đó: “Anh đừng ngại chi
Cởi mau cái áo xấu
kia
Bỏ vào trong lửa
đốt đi tức thời
Sau khi áo cháy
xong xuôi
Anh nên đợi một
chút rồi thấy ngay
Áo quần đẹp hiện
ra đây.”
Chàng nghèo tuân
lệnh kẻ này làm theo
Cởi ra áo cũ xấu,
nghèo
Vứt vào lửa đốt
cháy vèo đi mau.
Chàng đi qua lại
chờ lâu
Nào quần áo đẹp có
đâu hiện hình.
*
Truyện này khuyên
nhủ chúng sinh
Phải theo lời Phật
dạy mình chớ quên
Thân người khó đạt
được liền
Chúng ta đã được
phải nên giữ gìn
Tu thân, tích đức,
tạo duyên
Vun bồi cội phúc
luôn thêm tốt lành
Y theo Chánh Pháp
tu hành.
Tiếc thay ngoại
đạo gian manh vô vàn
Lập ra tà thuyết
dối gian
Khuyên nên hủy
hoại tấm thân con người
Nhảy vào hầm lửa
ngạt hơi
Là sinh lên được
cõi trời tối cao
Hưởng đời sống
thật dài lâu
Hưởng nhiều khoái
lạc ngọt ngào mai sau.
Lời vô lý, khó tin
sao
Đời này tổn hại
tránh nào thoát đây,
Đời sau mê hoặc
tới ngay
Sa vào địa ngục
đọa đày khổ đau.
* 30 *
NUÔI DÊ
Chàng kia nuôi
một bầy dê
Đúng theo phương
pháp, tay nghề giỏi giang
Nên dê sinh sản
từng đàn
Từ ngàn con đến
chục ngàn rất mau
Nhưng chàng hà
tiện hàng đầu
Không hề dám giết
con nào để ăn
Hoặc là đãi khách
đến thăm
Dù ai năn nỉ cũng
bằng thừa thôi
Không cho, không
bán lâu rồi.
Ngày kia xuất hiện
một người dối gian
Tới làm quen với
anh chàng
Dùng lời ngon ngọt
kết làm bạn thân,
Chàng tin ngay,
chẳng ngại ngần
Giao du kẻ lạ
không cần nghĩ thêm.
Một hôm kẻ đó nói
liền:
“Chúng ta là bạn
thân quen bao ngày
Muốn cùng anh bàn
chuyện này
Anh chưa có vợ.
Buồn thay cuộc đời
Cô đơn, hiu quạnh,
đơn côi,
Tôi nghe ở hướng
Đông nơi tỉnh mình
Có cô gái nọ đẹp
xinh
Nếu mà anh cưới
quả tình xứng đôi
Tôi xin giới thiệu
hai người
Kết duyên chồng vợ
nghĩ thời thành công.”
Chàng nuôi dê mừng
vô cùng
Giao dê cho bạn
nhiều không tính tiền
Sắm bao lễ vật đưa
thêm
Làm đồ sính lễ đầu
tiên của chàng.
Vài ngày sau ông
bạn vàng
Bỗng quay trở lại
nói rằng: “Anh ơi!
Cô nàng chịu lấy anh
rồi
May thay cô vợ anh
thời mới sinh
Một con ngộ nghĩnh
thật tình
Tôi quay lại báo
để anh được mừng.”
Chàng nuôi dê
sướng vô cùng
Hôn thê mặt mũi đã
từng thấy đâu
Nhưng nghe nói
sinh con đầu
Vui không thể tả.
Dê nào tiếc chi
Cấp dê cho bạn lia
chia
Hai bên từ biệt.
Bạn đi đến nàng.
Vài ngày sau ông
bạn vàng
Lại quay lui báo
tin rằng: “Anh ơi!
Thảm thê, đau đớn
quá trời
Con anh vừa mới
lìa đời ít hôm
Tôi xin thành thật
chia buồn
Tỏ lòng bạn hữu
tình luôn đậm mầu.”
Chàng nuôi dê chợt
u sầu
Nghe tin vật vã
buồn đau khóc hoài.
*
Truyện này thí dụ
cuộc đời
Ở trong Phật Giáo
có người đa văn
Nhưng vì danh lợi
bản thân
Đã không giáo hoá
cho dân quanh mình
Lại ham dục lạc
thường tình
Cho nên bị lường
gạt thành đớn đau
Một ngày nọ chợt
quay đầu
Tới bờ mê hoặc,
ghé cầu vô minh
Bao công đức, bao
pháp lành
Than ôi phút chốc
thôi đành buông trôi
Tu hành lơ đãng
mất rồi
Mạng thân, tài sản
tức thời tiêu tan
Thật là tủi nhục
vô vàn
Tự mình chuốc khổ,
chuốc oan cho mình!
* 31 *
MUA LỪA
Thuở xưa đạo Bà
la môn
Tín đồ một nhóm
họp luôn cùng bàn
Cử hành đại hội
huy hoàng
Cần nhiều chén
bạc, chén vàng đem trưng
Nên giáo chủ không
ngại ngùng
Sai người lên chợ
mời ông thợ về
Thợ đồ sứ giỏi tay
nghề.
Tuân lời đệ tử tức
thì đi ngay
Giữa đường họ gặp
ông này
Dắt lừa ra chợ hôm
nay bán hàng
Lưng lừa chở nặng
rộn ràng
Toàn đồ sứ quý sẵn
sàng bán ra,
Lừa đang đi chợt
bất ngờ
Xảy chân, té quỵ
bên bờ đường mương
Bao nhiêu đồ sứ
trên lưng
Rơi luôn xuống đất
và cùng vỡ tan
Thế là ông thợ
bàng hoàng
Buồn rầu cất tiếng
khóc than não nùng.
Mấy chàng đệ tử lạ
lùng
Bèn lên tiếng hỏi:
“Sao ông khóc hoài?”
Thở dài ông thợ
trả lời:
“Bao nhiêu đồ sứ
đi đời nhà ma
Công lao làm suốt
năm qua
Giờ lừa làm bể,
thế là công toi
Các anh nhìn đó mà
coi
Tôi buồn đứt ruột
khóc thời lạ đâu.”
Mấy chàng đưa mắt
ngó nhau
Nghĩ thầm mừng rỡ:
“Lừa sao thật tài
Một năm ông thợ
miệt mài
Công trình khó
nhọc lừa thời phá tan
Chỉ trong giây
phút dễ dàng
Chú lừa thật giỏi,
nên mang lừa về.”
Họ bèn thương
lượng tức thì
Xin ông thợ bán
lừa kia cho mình.
Đang tức giận,
đang bất bình
Nên ông đồng ý bán
nhanh chú lừa
Khi nghe thấy họ
hỏi mua
Đôi bên thanh toán
êm ru mọi bề.
Các chàng đệ tử ra
về
Mang lừa trình
diện, hả hê vô vàn
Chợt nghe giáo chủ
hỏi han:
“Mua lừa chuyên
chở đâu cần dùng chi
Chỉ cần ông thợ
khéo kia
Sao không mời thợ
lại đi mua lừa?”
Các chàng hăng hái
vội thưa:
“Lừa này bản lãnh
rất ư lạ lùng
Giỏi hơn ông thợ
vô cùng
Bao đồ sứ thợ làm
trong năm rồi
Chỉ cần vài phút
giây thôi
Một mình lừa đã
tức thời phá tan.”
Lắc đầu giáo chủ
khẽ than:
“Các con dại dột
nên ham lừa này
Lừa trong khoảnh
khắc chưa đầy
Làm bao đồ sứ bể
ngay dễ dàng
Nhưng dù trải trăm
năm trường
Lừa này cũng chẳng
biết đường làm chi
Tạo ra đồ sứ quý kia
Dù cho một cái,
nói gì nhiều hơn.”
*
Thế gian lắm kẻ
thọ ơn
Nhờ người giúp đỡ
ân cần lắm khi
Nhưng không đền
đáp chút chi
Lại đem thù oán mà
đi trả người
Vong ân, bội nghĩa
ở đời
Chỉ thêm tai hại.
Ta thời tránh xa!
* 32 *
TRỘM VÀNG
Hai thương gia
nọ từ lâu
Ở cùng một chỗ
cạnh nhau bán hàng
Một người buôn bán
bạc vàng
Một người bông
vải. Hai chàng thảnh thơi.
Một hôm có khách
tới nơi
Mua vàng nên muốn
tức thời thử ngay
Xem vàng thật, giả
sao đây
Để vàng vào lửa là
hay biết liền.
Người bông vải nổi
tham lên
Trộm luôn một cục
vàng trên lửa hồng
Vội vàng đem giấu
trong bông
Sợ ai nhìn thấy
thời không hay gì.
Vàng đang nóng đỏ
kể chi
Khiến cho bông vải
cháy đi điêu tàn
Sạch sành sanh,
cháy tiêu tan
Thế là bại lộ
chuyện gian manh rồi
Vàng không trộm
được của người
Bao nhiêu bông vải
mình thời tiêu ma.
*
Đôi khi ngoại đạo
quanh ta
Trộm luôn Chánh
Pháp Phật Đà quang vinh
Đem làm giáo lý
của mình
Nhưng mà nguyên lý
quả tình hiểu đâu
Vụng về sử dụng
cùng nhau
Việc làm kết quả
trước sau tiêu tùng:
“Đạo mình pha trộn
lung tung
Rất là mâu thuẫn,
vô cùng kỳ khôi.”
Khi cơ mưu bại lộ
rồi
Làm trò cười mãi
cho người bàng quan.
* 33 *
CHẶT CÂY TÌM
TRÁI
Có cây nọ trong
vườn vua
Cây sinh ra trái
rất ư khác đời
Sum sê tàn nhánh
xanh tươi
Trái thời ngon
ngọt tuyệt vời hiếm thay.
Từ nơi quốc ngoại
một ngày
Có người khách nọ
ghé đây thăm vườn
Nhà vua đưa khách
đi luôn
Tới xem cây quý,
cành vươn, lá dày
Vua khoe rằng:
“Trái của cây
Rất nhiều nước
ngọt, lại đầy vị ngon
Thật là
hiếm quý vô song.”
Khách xin ăn thử,
cầu mong hưởng liền
Vua bằng lòng,
nhưng nhìn lên
Thấy cây cao lớn,
bốn bên vươn cành
Vua bèn ra lệnh
lính canh
Đốn cây đổ xuống
cỏ xanh ven rào
Nhưng tìm không
được trái nào
Đành trồng cây
lại. Biết sao bây giờ!
Vua sai dựng lại
chỗ xưa
Dựng cây lên chỗ
mới vừa chặt xong
Rồi tìm mọi cách
vun trồng,
Than ôi cây quý
nay không sống còn
Không còn sinh
trái ngọt ngon
Chồi non, cành lá
héo hon thảm sầu.
*
Truyện này thí dụ
đạo mầu
Phật từng khuyên
dạy ta mau tu hành
Trì giới cấm, theo
pháp lành
Để như cây quý
tươi xanh giữa trời
Sinh ra quả báu
tuyệt vời
Từ bi, trí tuệ bao
người cầu mong
Thêm thiền định,
thêm thần thông
Nở hoa, kết trái
vô cùng khả quan,
Nhưng nhiều người
lại hoang đàng
Buông lung, phạm
giới, đạo vàng buông lơi
Mà mong cây phước
tốt tươi
Vô minh như vậy
nghĩ thời đáng thương!