KINH BÁCH DỤ
Tâm Minh Ngô Tằng Giao chuyển thơ
Diệu Phương xuất bản 2007
* 67 *
ĐÁNH CUỘC
Vợ chồng chung
sống nơi kia
Làm ba cái bánh
rồi chia nhau dùng
Mỗi người một cái
ăn xong
Còn dư một cái đều
cùng cá nhau:
“Giữ im lặng cho
thật lâu
Ai mà nói trước
một câu hôm này
Mất phần ăn cái
bánh ngay.”
Vợ chồng đánh
cuộc. Suốt ngày lặng thinh.
Một tên trộm bất
thình lình
Vào nhà vơ vét
tanh banh hết liền
Nữ trang, đồ đạc,
bạc tiền
Và rồi sửa soạn im
lìm chạy đi.
Vợ chồng đều chẳng
nói chi
Sợ mình mở miệng
thua thì mất ăn
Cho nên chỉ ngó
trân trân
Lặng im theo rõi
kẻ gian hoành hành.
Trộm hay rõ được
tình hình
Càng thêm dạn dĩ,
mặc tình sấn lên
Thấy người vợ cứ
lặng yên
Muốn xâm phạm tiết
hạnh liền, ngán đâu,
Người chồng chẳng
nói một câu
Đứng yên gần đó
quay đầu ngó lơ
Vợ bèn hoảng hốt
kêu la:
“Anh không mở
miệng, thật là ngu si
Chỉ ham một cái
bánh kia
Mà không hành động
cứu nguy vợ mình
Để quân ăn trộm
lộng hành
Thấy tôi bị nhục
mà đành im đây.”
Người chồng cười
lớn vỗ tay:
“Em vừa mở miệng
nói ngay trước rồi
Thế là em đã thua
tôi
Bánh kia còn lại
tôi thời hưởng thôi.”
*
Truyện này thí dụ
lắm người
Vì ham danh lợi ở
nơi cõi trần
Để trôi đi biết
bao lần
Pháp lành, Phật
Pháp vô ngần tối cao
Đọa “ba đường ác”
thảm sầu
Mà không hãi sợ
mau mau tu hành
Cứ ham chơi, cứ
đắm mình
Chìm trong “ngũ
dục”. Thật tình ngu sao!
Những ai có trí
nhìn vào
Thấy người như vậy
khác nào chồng kia
Cũng vô trí, cũng
ngu si
Đáng thương cho kẻ
sông mê đắm chìm!
* 68 *
HẠI NGƯỜI
THÀNH HẠI MÌNH
Anh chàng nọ ở
trong vùng
Có người thù địch
đã từng bao năm
Chàng uất ức,
chàng hờn căm
Nghĩ suy tìm cách
hại ngầm đối phương
Nghĩ hoài chẳng
kiếm ra đường
Lòng chàng do đó
mãi vương muộn sầu
Có người thấy vậy
đón đầu
Hỏi thăm: “Anh mãi
buồn rầu vì sao?”
Chàng bèn tâm sự
đôi câu:
“Kẻ thù nói xấu
tôi bao nhiêu lần
Khiến tôi tức giận
vô ngần
Nghĩ không ra cách
trừ sân hận này
Nên tôi phiền não
bao ngày
Báo thù chưa được
lâu nay đợi chờ.”
Người kia bèn nói
bất ngờ:
“Tôi đây có cách
để mà giúp anh
Chỉ cần đọc thật
tâm thành
Một câu thần chú
rất linh là rồi
‘Tỳ Đà La’ thật lạ
đời
Câu thần chú đó
giết người thù ngay
Nhưng câu thần chú
hại thay
Tạo ra một triệu chứng
đầy hiểm nguy
Ngay khi giết thù
địch kia
Thời anh cũng lại
tức thì chết theo,
Cách này quả thật
hiểm nghèo
Vì dùng thần chú
để gieo hại người
Thời mình cũng bị
hại thôi
Cho nên tốt nhất
theo tôi đừng dùng.”
Anh chàng nghe vậy
coi thường
Không cần tính
toán, vui mừng nói luôn:
“Xin làm phúc, xin
làm ơn
Dạy cho tôi biết
câu thần chú kia
Lòng tôi nôn nóng
kể chi
Mối thù muốn báo
tiếc gì thân tôi
Kẻ thù chết là
được rồi
Dù tôi mất mạng
lòng thời vẫn vui.”
*
Truyện này thí dụ
ở đời
Lửa sân thiêu đốt
tơi bời nhân gian
Gây thù kết oán
ngập tràn
Hại người chưa
được lại mang hại về
Chính mình bị hại
não nề
Đọa “ba đường khổ”
muôn bề hãi kinh
Địa ngục, ngạ quỷ,
súc sinh
Quả nhiên bi thảm,
thật tình thương đau
Vô minh che lấp
dài lâu
Trầm luân mãn kiếp
còn đâu thấy đường.
Chỉ cần Đạo Pháp
tìm nương
Xả đi phiền não,
hết vương hận thù
Gắng công phát
triển lòng từ
Thân tâm thanh lọc
ghé bờ thơm hương
Gieo niềm an lạc
muôn phương
Đạo mầu giải thoát
chân thường sáng soi.
* 69 *
TỔ TRUYỀN ĂN
MAU
Một người Bắc
Ấn Độ xưa
Xuống miền
Rồi anh cưới vợ
nơi này
An cư lạc nghiệp
tại đây thanh nhàn.
Một hôm vợ dọn bữa
ăn
Cơm canh nóng hổi
trên bàn khói lên
Anh chàng há miệng
ăn liền
Lùa mau, húp lẹ
không thèm ngó ai
Như gần chết đói
tới nơi
Giờ đây bất chợt
được người cho ăn.
Vợ anh thấy lạ vô
vàn
Nhìn anh, thắc
mắc, hỏi han ngọn ngành:
“Không ai tranh,
chẳng ai giành
Chuyện chi gấp gáp
quả tình cũng không
Sao anh ăn uống lạ
lùng
Ăn nhanh quá độ
không ngưng phút nào?”
Anh bèn đáp, nghe
lạ sao:
“Đây là bí mật dễ
đâu nói liền
Em đừng có hỏi gì
thêm.”
Vợ anh nghe vậy
nổi lên tò mò
Nghĩ thầm chắc có
nguyên do
Rất là đặc biệt,
hay ho vô cùng
Nên càng năn nỉ
anh chồng
Nói ra cho biết
chứ đừng lặng thinh.
Thoạt tiên anh
chẳng thuận tình
Vợ kì kèo mãi anh
đành nói ra:
“Tổ tiên anh thuở
xưa xa
Bao đời ăn uống
thường là rất mau
Đây là truyền
thống từ lâu
Đến anh cũng vậy
dám đâu cãi lời.”
*
Truyện này thí dụ
ở đời
Lắm người thủ cựu
giữ hoài thói quen
Dù mê lầm vẫn
chẳng quên
Không phân thiện
ác, không thèm đổi thay
Dương dương tự đắc
ta đây
Không hề hổ thẹn
mà quay đầu về
Cải tà, quy chánh
mọi bề
Để mau thoát khỏi
bờ mê đọa đày!
* 70 *
NẾM TRÁI CÂY
Chủ nhân thuở
trước có ông
Muốn ăn trái nọ
nên không ngại ngần
Sai người làm tới
khu vườn
Mua cho bằng được
không chần chờ chi
Ông căn dặn người
làm kia:
“Trái cây ngon
ngọt thì mi mua về
Nếu không đừng có
mua nghe!”
Người làm tuân
lệnh tức thì đi ngay
Mang tiền cầm sẵn
trong tay
Chủ vườn tiếp đón
tại đây nói liền:
“Vườn tôi trái
ngọt nhất miền
Trái nào cũng ngọt
lại thêm đậm đà
Nếm vào thì biết
ngay mà.”
Người làm đáp lại
thật là lạ tai:
“Nếm vào một trái
mà thôi
Làm sao biết ngọt
khắp nơi trong vườn
Nếm từng trái mới
rõ hơn
Trái nào cũng nếm
thời còn ngại sao,
Nếm xong mua, tiện
biết bao.”
Nói xong hắn hái
trái vào trong tay
Trái nào cũng nếm
thử ngay
Chủ vườn im lặng
cạnh đây đứng nhìn.
Trái nào cũng ngọt
quả nhiên
Người làm mua hết
rồi đem trái về.
Chủ nhìn đống trái
cây kia
Trái nào cũng bị
cắn đi một phần
Chủ nhân thấy gớm
vô ngần
Thế là ông hết
muốn ăn nữa rồi
Bao nhiêu trái vứt
đi thôi,
Làm công khờ dại
chủ thời vạ lây.
*
Ai lo bố thí
đời này
Lại thêm trì giới
phước thay vô cùng
Tránh hoạn nạn,
thoát tai ương
Giàu sang, an lạc
ngát hương thơm lành,
Nhưng nhiều người
thiếu lòng thành
Muốn rằng chứng
nghiệm tự mình mới tin
Tu thân cơ hội
lãng quên
Thế là gánh lấy
não phiền trầm luân
Hay đâu mọi việc
dương trần
Giàu nghèo, sướng
khổ muôn phần tại ta
Đều do nghiệp
trước mà ra
Kiếp này quả báo
thật là công minh,
Luật nhân quả rõ
rành rành
Chúng sinh tỉnh
thức tu hành cho mau
Vì mai chết còn gì
đâu
Ăn năn thời muộn,
sang giàu trắng tay!
* 71 *
ĐUI MẮT
Gia đình kia có
anh chồng
Cưới hai người vợ
sống chung bình thường
Ba người nằm ngủ
cùng giường
Nhưng chàng cảm
thấy trăm đường khó thay
Muốn gần gũi vợ
bên này
Chị kia ghen tức
ra tay tức thì,
Muốn gần gũi vợ
bên kia
Chị này nổi giận
ghen thì ghê hơn
Anh chồng khổ não
tâm can
Rồi sau quyết định
mỗi lần nằm đây
Mỗi bên một vợ là
hay
Chàng nằm ở giữa,
không xoay bên nào.
Một hôm mưa gió ào
ào
Nước trên mái dột
chảy vào phía trong
Cuốn theo bụi đất
xuống giường
Xuống ngay chỗ
giữa chồng đương mơ màng
Lọt vào hai mắt
của chàng
Nhưng chàng cương
quyết không màng đổi thay
Nằm yên hứng chịu
nước này
Hai bên phải trái
chẳng xoay bên nào
Lại mong hai vợ
giúp vào
Hai nàng che chở
xiết bao an lành
Cuối cùng bất hạnh
tới nhanh
Anh chồng hai mắt
đều thành hư luôn.
*
Ở đời lắm kẻ không
khôn
Giao du bè bạn
chẳng còn nghĩ suy
Thói hư tật xấu kể
gì
Theo đòi bắt chước
những khi cận kề
Dần dần tạo nghiệp
thảm thê
Theo “ba đường ác”
có hề biết đâu
Xoay vòng sinh tử
dài lâu
Khó mà thoát khỏi
trước sau đọa đày.
Bạn tà thân cận
tháng ngày
Thời con mắt tuệ
mất ngay còn gì.
* 72 *
SƯNG MÔI
Vợ chồng chàng
nọ xưa kia
Về thăm bên vợ
cùng đi một ngày
Tới nơi nhằm lúc
tại đây
Người ta đang giã
gạo ngay trong nhà,
Vợ vào ra mắt mẹ
cha
Chàng liền bốc nắm
gạo và ngậm luôn
Gạo đang trong
miệng thật thơm
Bất ngờ vợ lại
bước chân ra ngoài
Tìm chồng vui nói
đôi lời
Chồng e vợ biết,
tức thời lặng thinh
Quả là xấu hổ thật
tình
Dám đâu đáp lại vợ
mình một câu
Mím môi ấp úng
thật lâu
Vợ chàng thấy lạ
có đâu chịu ngừng
Trong lòng thắc
mắc vô cùng
Đưa tay sờ má của
chồng mình thôi
Thấy hai bên má
sưng rồi
Lại sưng thêm cả
miệng môi quả tình
Chị vào thưa với
cha mình:
“Chồng con có bệnh
phát sinh lạ kỳ
Sưng môi không nói
được gì
Bệnh này mới phát
từ khi về nhà.”
Ông cha nghe
chuyện bất ngờ
Thế là đâu có chần
chờ chút chi
Vội vàng đi thỉnh
lương y
Ông thầy đến khám
xong thì phán ngay:
“Bệnh này rất nặng
lắm thay
Phải cần mổ gấp
hôm nay mới lành.”
Thầy cầm dao mổ má
anh
Gạo trong miệng
ngậm đổ nhanh ra ngoài
Thế là không giấu
được ai
Việc làm bại lộ,
mọi người đều hay.
*
Người đời tội lỗi
chót gây
Gian manh phạm
giới lại đầy ác tâm
Còn ham che giấu
lỗi lầm
Không cầu sám hối,
chẳng cần ăn năn
Cuối cùng đọa lạc
tấm thân
Vào “ba đường khổ”
vô ngần hãi kinh
Địa ngục, ngạ quỷ,
súc sinh.
Việc chi bí mật
giấu quanh trong đời
Trước sau cũng bại
lộ thôi!
* 73 *
NGỰA ĐEN, ĐUÔI
TRẮNG
Có chàng cưỡi
ngựa màu đen
Dẫn đầu binh lính
tiến lên truy tầm
Đuổi theo bọn trộm
dữ dằn
Nhưng anh chàng
lại nhát gan lạ lùng
Dám đâu chiến đấu
hào hùng
Dám đâu xông xáo
trong vùng hiểm nguy
Nên chàng nhanh
trí nghĩ suy
Tìm ra biện pháp
rất chi tinh đời
Anh chàng lấy chút
máu người
Rồi thoa lên mặt
nằm nơi chiến trường
Lẫn vào xác lính
tử thương
Giả đò như chết
tránh đường đánh nhau,
Ngựa đen kia cũng
còn đâu
Bị quân trộm cướp
bắt mau đi liền.
Đến khi cuộc chiến
tạm yên
Thời anh trỗi dậy
đứng lên đi về
Nhưng chàng khôn
thời khỏi chê
Chặt đuôi ngựa
chết nằm kề gần bên
Mang theo hờm sẵn
làm tin.
Thấy chàng sống
sót bình yên an lành
Người nhà xúm hỏi
vây quanh:
“Sao không cưỡi
ngựa? Ngựa anh đâu rồi?”
Anh chàng bèn đáp
ngay thôi:
“Ngựa tôi đã bị
chết nơi chiến trường
Hãy xem kỷ niệm
thân thương
Cái đuôi ngựa quý
tôi mang trở về.”
Mọi người nhìn,
nói: “Lạ ghê!
Ngựa anh thường
cưỡi mọi khi đen tuyền
Sao đuôi này
trắng, hãy xem?”
Anh chàng ngó lại.
Đứng yên. Lặng thầm.
Vô tình đuôi ngựa
lấy nhầm
Cái trò giả dối
trăm phần lộ ra.
*
Truyện này thí dụ
cho ta
Những trò lường
gạt khó mà được lâu
Dối gian bại lộ
trước sau
Hành vi hung ác che
đâu mắt người.
Tu hành lắm kẻ ở
đời
Bao nhiêu giới
luật miệng thời đề cao
Nhưng rồi lén lút
phạm vào
Tưởng mình mưu
trí. Dễ nào giấu ai!
* 74 *
MANG BÌNH NƯỚC
TẮM
Nước kia có một
ông vua
Nghĩ ra luật pháp
rất ư lạ đời
Buộc rằng dù ở
khắp nơi
“Bà La Môn phái”
mọi người khi theo
Đều cần tắm rửa
cho nhiều
Giữ thân sạch sẽ
là điều ưu tiên
Ai vi phạm bị phạt
liền
Phải làm công việc
muộn phiền gớm ghê
Khổ đau, cực nhọc,
nặng nề.
Sau khi pháp luật
trên kia ban hành
“Bà La Môn phái”
khôn lanh
Vác bình nước tắm
theo mình mãi thôi
Mỗi khi đi khắp
mọi nơi
Mọi người thấy vậy
tức thời lầm ngay
Tưởng rằng họ tắm
hàng ngày,
Nếu ai múc nước
vào đây giúp giùm
Họ thường lén đổ
đi luôn
Vào nơi khuất nẻo
không còn ai hay.
“Bà La Môn phái”
khéo thay
Dối vua, bày đặt
trò này kỳ khôi
Nhắm vào mục đích
rõ rồi
Tránh làm công
việc khổ người, hại thân
Thật ra họ bẩn vô
ngần
Mang bồn tắm có
giúp phần sạch đâu.
*
Ở đời lắm kẻ từ
lâu
Phô trương giả dối
trước sau bề ngoài
Tự lừa mình, lại
dối người
Không còn tốt đẹp,
xa rời thật chân.
Nếu mà tăng chúng
xa gần
Cạo đầu, khoác áo
dấn thân cửa Thiền
Bên ngoài hình
tướng uy nghiêm
Bề trong đức hạnh
khó tìm được ra
Giới, Định, Tuệ
mãi trôi xa
Tu hành như vậy
quả là đáng chê!
* 75 *
GIẾT LẠC ĐÀ
Một người nuôi
chú lạc đà
Một hôm đem lúa đổ
qua trong ghè
Lạc đà ăn thật no
nê
Đút đầu vào đó coi
bề tiện thay
Ăn xong kẹt lại
ghè này
Cái đầu không rút
khỏi đây được nào
Lạc đà kinh hoảng
xiết bao
Chủ nhìn sầu khổ,
lòng đau xót thầm.
Cụ già nọ đứng ở
gần
Vội lên tiếng nói:
“Chẳng cần buồn đau
Ta đây có cách
giúp mau
Khiến cho con vật
rút đầu thoát ra
Nhưng mà anh phải
nghe ta.”
Tuân lời cụ dặn
chủ nhà hỏi ngay:
“Thưa theo phương
pháp nào hay?”
Cụ già bèn dạy:
“Ra tay tức thì
Chém vào đầu lạc
đà kia
Thế là con vật
thoát đi dễ mà.”
Chủ nhà theo lời
cụ già
Quả nhiên đầu chú
lạc đà chặt xong
Lạc đà khi chết
vẫy vùng
Ghè sành đựng lúa
vỡ tung theo liền.
Chủ nhà thật quả
cuồng điên
Lạc đà bị chết,
mất thêm cái ghè
Gánh phần thiệt
hại nặng nề
Bà con lối xóm
cười chê kể gì!
*
Người tu Phật pháp
khác chi
Một khi cầu đạo Bồ
Đề quyết tâm
Phải nghiêm trì
Giới chuyên cần
Xa mồi “ngũ dục”
vô ngần tanh hôi
Kẻo mà đều mất cả
đôi
Mất phần tịnh giới
của người chân tu
Mất luôn đạo quả
tam thừa
Chỉ còn tội chướng
kể như ngập đầu
Khiến thân đọa lạc
khổ đau.
* 76 *
NÔNG PHU
MƠ TƯỞNG CÔNG
CHÚA
Chàng nông phu
tuổi xuân xanh
Một hôm lên chốn
kinh thành dạo chơi
Tình cờ trông thấy
một người
Đó là công chúa
tuyệt vời đẹp xinh
Giai nhân trong
chốn triều đình
Khiến chàng từ đó
hương tình ngất ngây
Trở về mơ tưởng
đêm ngày
Quẩn quanh tính
toán, loay hoay tìm đường
Làm sao trò chuyện
cùng nàng
Nghĩ hoài không
được nên chàng khổ tâm
Tương tư sầu não
vô ngần
Mặt mày phờ phạc,
xác thân hao gầy
Trên giường nằm
liệt đọa đày
Bệnh tình trầm
trọng mỗi ngày một tăng
Mẹ cha, bạn hữu,
lân bang
Tỏ ra lo sợ vội
vàng hỏi thăm:
“Vì sao mắc bệnh
bất thần
Lâm vào tình trạng
thập phần hiểm nguy?”
Chàng bèn tâm sự
tức thì
Đầu đuôi kể lại
những gì xảy ra:
“Gặp nàng công
chúa như hoa
Đẹp xinh, duyên
dáng, mượt mà, dễ thương
Khiến lòng tưởng
nhớ mơ màng
Ước mong trò
chuyện cùng nàng một phen
Nếu không thoả
được ước nguyền
Chắc là sẽ sớm quy
tiên vì buồn.”
Mọi người xúm lại ân
cần
Cùng nhau lên
tiếng để an ủi chàng
Hứa tìm phương
pháp dễ dàng
Khiến chàng mau
được cùng nàng hàn huyên:
“Ngưng sầu muộn,
chớ muộn phiền!”
Chàng nghe mừng rỡ
bệnh liền giảm thôi
Hai ngày bệnh đã
lành rồi
Mọi người lúc đó
thốt lời dối quanh:
“Đã vào trong chốn
kinh thành
Gặp cô công chúa
triều đình dễ thương
Thay chàng trò
chuyện cùng nàng
Nàng chưa ưng ý,
tìm phương chối từ.”
Anh chàng chất
phác nông phu
Nghe xong cười lớn
rất ư hài lòng
Nói rằng: “Chắc
chắn là xong
Chắc nàng thuận
tiếp chuyện cùng ta thôi.”
*
Dại khờ lắm kẻ
trên đời
Cùng nông dân nọ
so thời khác đâu
Dễ gì phân biệt
trước sau
Bốn mùa thời tiết
tiếp nhau xoay vòng
Hết Xuân, Hạ tới
Thu, Đông
Mùa Đông đem giống
gieo trồng khắp nơi
Dù cho giá rét đầy
trời
Vẫn hy vọng lúa
tốt tươi ruộng đồng
Khó chăm sóc, chỉ
tốn công
Mầm, thân, nhánh,
lá lúa cùng hư hao.
Có người tu tập ít
lâu
Hưởng phần phước
báo có đâu nhiều gì
Tự cho là đủ mọi
bề
Nói rằng đạo quả
Bồ Đề vẻ vang
Chắc mau thành đạt
dễ dàng,
Sai lầm như vậy
đáng thương vô cùng!
* 77 *
TÌM SỮA
Ở biên thùy thuở
xa xưa
Nhiều người chưa
biết con lừa ra sao
Gặp lừa cũng chẳng
biết nào
Chỉ nghe đồn đãi
từ bao lâu rồi
Sữa lừa ngon thật
tuyệt vời,
Rủ nhau họ tới
khắp nơi lùng tìm
Cuối cùng cũng
kiếm ra liền
Một con lừa đực.
Họ đem trở về
Tranh nhau vắt sữa
thoả thê
Để mong uống
trước, không hề nhường nhau.
Mỗi người vắt kiểu
lạ sao:
Có người bóp ở
trên đầu lừa thôi
Có người cắn ở lỗ
tai
Có người lại vặn
khúc đuôi nhiều lần
Có người kiếm ở
dưới chân
Loay hoay vất vả,
vô ngần khổ thay
Nghĩ rằng chính ở
chỗ này
Sữa lừa sẽ chảy ra
ngay cho mình
Nhưng hy vọng đều
bất thành
Sữa lừa một giọt
quả tình thấy đâu.
*
Truyện này thí dụ
từ lâu
Phàm phu ngoại đạo
đồn nhau nghe rằng
Tu hành rốt ráo đạo
vàng
Sẽ mau chứng quả
dễ dàng kể chi
Họ không tìm hiểu
thêm gì
Chạy theo vọng
tưởng nghĩ suy sai lầm
Theo tà đạo, hành
xác thân
Bụng thời nhịn
đói, đưa chân lửa hừng
Lõa hình, ở núi,
sống rừng
Tu theo khổ hạnh
vô cùng tang thương
Quả vô ích vì lầm
đường
Gánh vào trăm nỗi
đoạn trường đớn đau
Tự mình dấn bước
lún sâu
Rơi vào ác đạo dễ
nào thoát ra!
* 78 *
ĐI KHÔNG
RỒI LẠI VỀ
KHÔNG
Trong làng kia
có một người
Vào hôm chiều tối
thốt lời dặn con:
“Ngày mai dậy thật
sớm luôn
Làng bên có chợ
mình còn phải đi
Mua đồ dùng để đem
về.”
Chàng con nghe vậy
khắc ghi trong lòng
Sáng sau vừa rạng
vừng hồng
Anh chàng dậy sớm
và không đợi chờ
Không hề chờ hỏi ý
cha
Một mình vội vã
phóng ra chợ rồi
Tới làng bên chàng
ngẩn người
Mua gì ở chợ chàng
thời biết đâu
Lang thang qua lại
trước sau
Rã rời mỏi bước,
cồn cào đói ăn
Miệng thời khát
nước, khô khan
Tiền nong đi vội
quên mang theo người
Đường xa đành trở
về thôi.
Người cha thấy mặt
thốt lời mắng ngay:
“Mi vô trí, dại
khờ thay
Sao không chịu đợi
cha đây đi cùng
Một mình đi trước,
thật khùng
Đi không rồi lại
về không. Ích gì!
Tự mình chuốc khổ
kể chi
Cha đâu sai chuyện
ngu si bao giờ!”
*
Người may mắn được
xuất gia
Tu trì cần phải
thiết tha, tâm thành
Nương thầy tốt,
kết bạn lành
Học điều giáo pháp
tận tình chuyên tâm
Không nên ỷ lại
bản thân
Có phần trí thức,
có phần thông minh
Để rồi đơn độc một
mình
Tu hành mù quáng
cho đành uổng công.
Người mang hình
thức Sa môn
Nhưng không phẩm
hạnh đáng buồn biết bao!
* 79 *
GÁNH GHẾ CHO
VUA
Nước kia có một
ông vua
Ngồi trong cung
cấm sớm trưa mỗi ngày
Tư nhiên cảm thấy
buồn thay
Muốn đi du ngoạn
gần ngay cung vàng
Vườn vô ưu đẹp rỡ
ràng
Vua bèn sai một
ông quan trong triều:
“Hãy tìm một ghế
mang theo
Đặt trong vườn chỗ
có nhiều bông hoa
Hôm nay ta muốn
ghé qua
Ngắm phong cảnh
đẹp để mà tìm vui.”
Vị quan thấy xấu
hổ rồi
Nghĩ mình vác ghế
coi thời chẳng nên
Tâu vua và thỉnh
nguyện liền:
“Tôi không quen
vác, chỉ chuyên gánh gồng.”
Vua nghe vậy cũng
tán đồng
Kêu người mang ghế
xếp chồng lên nhau
Ba mươi sáu ghế ít
đâu
Sắp thành một gánh
trước sau nặng nề
Để trên vai vị
quan kia
Cho quan cố sức
gánh đi ra vườn.
Quan vì sĩ diện
bản thân
Giờ đây chuốc lấy
trăm lần khổ đau.
*
Học theo Phật,
theo đạo mầu
Thời lòng nhẫn
nhục hàng đầu phải theo
Tính tình ngã mạn,
tự kiêu
Lại thêm cố chấp
đủ điều lâu nay
Phải nên cố gắng
đổi thay.
Người đời lắm kẻ
hàng ngày tu thân
Mỗi khi thấy tóc
nữ nhân
Rơi trên mặt đất ở
gần một bên
Không hề dám đụng
đến liền
Nghĩ mình thanh
tịnh, giới nên giữ gìn,
Sau mê hoặc bởi
não phiền
Dù cho bất tịnh
cạnh bên sá gì
Ba mươi sáu thứ
gớm ghê
Tóc, lông, phân,
nước tiểu kề chẳng sao
Coi không dơ bẩn
chút nào
Không sinh hổ
thẹn, trước sau chẳng rời
Mãi cho đến chết
không thôi,
So quan vác ghế,
ngu thời giống nhau!
* 80 *
UỐNG THUỐC ĐỂ
RỬA
Tại vùng kia có
một người
Bị đau hạ bộ lâu
đời khổ thay
Mời thầy thuốc
khám bệnh ngay
Ông thầy nói phải
rửa ngày, rửa đêm
Mới mong trị bệnh
cho yên,
Thầy pha thuốc rửa
xong liền bước ra
Kiếm thau đựng
thuốc sau nhà.
Thấy chai thuốc
nước chàng ta vội cầm
Uống luôn hết
thuốc một lần
Uống xong bụng dạ
bất thần bị đau
Như đâm, như xé,
như cào.
Ông thầy trở lại
nhìn sao bất thường
Không thấy thuốc,
bèn hỏi chàng
Chàng đem câu
chuyện vội vàng nói ra
Thầy kinh ngạc,
miệng kêu la:
“Sao anh lại uống,
quả là ngu thôi
Chỉ dùng thuốc rửa
phía ngoài
Dại khờ mà uống
vào người làm chi.”
Thầy cho chàng
uống tức thì
Vài viên thuốc
giải, cứu nguy chuyến này
Kịp thời chàng mửa
hết ngay
Nôn ra thuốc rửa
vừa đây uống vào
Bảo toàn tính mạng
may sao
Vượt cơn hoạn nạn,
qua cầu hiểm nguy.
*
Ở đời làm một việc
chi
Đừng gây đảo lộn
hại thì tránh đâu
Người tu Phật,
theo đạo mầu
Phải nên chọn lựa
dài lâu cho rành
Pháp môn thích hợp
với mình
Tu không đúng cách
khó thành! Chẳng nên!
Người tu thiền
quán trước tiên
Pháp “bất tịnh
quán” tu liền phải theo
Tu tùy tiện không
lợi nhiều
Nếu tu đảo lộn
hiểm nghèo tới ngay.
Khi tu không chịu
hỏi thầy
Tự thiền điên đảo
có ngày tang thương.
* 81 *
KHÔNG NÊN VU
OAN
CHO NGƯỜI HIỀN
ĐỨC
Hai cha con của
nhà kia
Một hôm cùng rủ
nhau đi ra đồng
Núi rừng đồng
ruộng mênh mông
Chàng con vui chạy
vào vùng rừng xanh
Bỏ cha đứng lại
một mình.
Trong rừng chàng
bị gấu rình cắn đau
Vết thương răng
gấu rất sâu
Lại thêm móng nhọn
gấu cào tứ chi
Chàng con kinh sợ
kể gì
Băng rừng vội
thoát chạy về chỗ cha,
Cha nhìn thấy vậy
xót xa
Hỏi: “Con gì cắn
quả là gớm ghê
Khiến con thương
tích nặng nề?”
Chàng con nhăn nhó
thảm thê trả lời:
“Con gì chỉ thoáng
qua thôi
Thân đầy lông, đến
cắn rồi chạy đi
Khiến con có kịp
thấy chi
Bị thương hoảng
hốt vội lìa rừng luôn.”
Người cha lập tức
nổi sân
Nhắm khu rừng rậm
hầm hầm chạy ngay
Cung tên cầm sẵn
trong tay
Vào rừng ông gặp
tại đây một người
Râu rất rậm, tóc
rất dài
Chỗ thời tua tủa,
chỗ thời mọc thêm
Người cha suy đoán
vội liền
Đó là dã thú cuồng
điên trong rừng
Cắn con ông bị
trọng thương
Ông bèn muốn bắn,
cung giương sẵn sàng.
Có người thấy thế
can rằng:
“Đây là một vị
thuộc hàng chân tu
Oai nghiêm, đạo
đức, hiền từ
Không hề hãm hại,
oán thù con ông
Đừng vu oan, tội
vô cùng
Ông tiên ẩn dật cả
vùng đều hay!”
*
Nhiều người ở cõi
đời này
Không quan sát kỹ,
lại đầy chủ quan
Tự cho mình phải
vô vàn
Họ thường gây họa
vu oan người lành
Như khi thấy giới
tu hành
Đôi người tu chẳng
nghiêm minh trọn bề
Họ bất mãn, họ
cười chê
Chê luôn tập thể
tăng kia cả đoàn,
Hoặc nhìn vài bóng
áo vàng
Oai nghi không đủ,
nói năng bất toàn
Thêm hành động kém
đàng hoàng
Họ không quan sát
kỹ càng thêm chi
Cho rằng tập thể sư kia
Đều như vậy cả có gì khác đâu
Đều không đạo hạnh như nhau
Họ bèn khinh miệt xiết bao phũ phàng.
Họ ngu si, họ sỗ sàng
Giống người cha nọ trăm đường chẳng sai.
* 82 *
GIEO LÚA
Một người ở
miệt thị thành
Về làng quê để
theo ngành nghề nông
Kiếm sinh nhai
chốn ruộng đồng.
Một ngày đi dạo
xem vùng chung quanh
Thấy bao đồng
ruộng tốt lành
Lúa tươi mơn mởn
sắc xanh phi thường
Anh bèn ghé lại
bên đường
Hỏi thăm chủ
ruộng: “Dùng phương pháp gì
Mà gieo lúa tốt
thế kia?”
Nông dân chủ ruộng
tức thì đáp ngay:
“Khó chi đâu, giản
dị thay
Ta cho đất xốp vào
cày tới lui,
San cho bằng phẳng
khắp nơi
Bỏ phân cào kỹ,
rồi khơi nước vào
Dễ làm, tốn chút
công lao
Tương lai lúa mọc
lên cao tốt lành.”
Nghe lời chỉ dẫn
ngọn ngành
Anh theo phương
pháp thực hành ngay thôi
Sau khi cày đất
xốp rồi
Làm cho bằng
phẳng, phân thời bỏ lên
Khơi nước vào tưới
lên trên
Chỉ còn đem giống
gieo liền là xong
Nhưng anh thầm
nghĩ trong lòng:
“Nếu chân bước
xuống ruộng đồng để gieo
Sợ gây hại biết
bao nhiêu
Đất kia thô cứng
lại theo chân người,
Khi mà đất hết xốp
rồi
Lúa kia không mọc
tốt tươi sau này.”
Anh liền nghĩ cách
lạ thay:
“Ta nên ngồi sẵn ở
ngay trên giường
Sai khiêng giường
xuống ruộng nương
Ta ngồi gieo lúa
dễ dàng biết bao
Đất kia ta khỏi
dẵm vào
Đất luôn còn xốp
há nào ngại chi.”
Bốn người được
mướn tức thì
Bốn chân giường
được phân chia bốn người
Khiêng anh xuống
ruộng, tận nơi
Anh ngồi gieo
giống thảnh thơi vô ngần.
Mình anh, đất chịu
hai chân
Bốn người, đất
chịu bốn lần hơn lên
Tám chân dẵm đất
cứng liền
Thêm giường với kẻ
ngồi thêm nặng nề
Thế là đất cứng
khỏi chê
Vừa thô, vừa rắn
có hề lợi đâu.
*
Truyện này thí dụ
đạo mầu
Giữ gìn ruộng Giới
tu mau đạt thành
Sẽ nhiều mầm thiện
phát sinh
Ta nên học tập,
thực hành cho chuyên
Theo lời thầy dạy
chớ quên
Pháp lành hạt
giống thuận duyên nảy mầm.
Nhiều người tu
thoạt chuyên cần
Dù cho giới nhỏ
cũng luôn giữ gìn
Không hề phạm,
thật đáng khen
Dần dà Giới luật
nhiều phen coi thường
Giới to, giới nhỏ
đôi đường
Không hề kiêng
giữ, chẳng màng tuân theo
Buông lung, hủy
báng sớm chiều
Bồ Đề mầm mống hủy
tiêu chẳng còn.
* 83 *
KHỈ BỊ ĐÁNH
Có con khỉ nọ
một ngày
Bị người kia đánh
thẳng tay bạo tàn
Khỉ ta đau đớn xác
thân não nề
Không hề chịu nổi
thêm chi
Khỉ bèn tháo chạy
thoát đi xa người
Hận thù tạm nuốt
xuống thôi.
Trên đường khỉ
chạy gần nơi xóm làng
Thấy em bé nọ đi
ngang
Hầm hầm khỉ đã vội
vàng túm em
Đòn thù oán giận
trút lên
Tội cho đứa trẻ
lành hiền vô can.
*
Chúng sinh trong
cõi nhân gian
Thường chồng chất
mãi hờn căm oán thù
Từ tiền kiếp cứ
dây dưa
Kéo dài ra mãi rất
ư não phiền
Đời đời tiếp nối
liên miên
Lửa sân, tâm ác
luân phiên hoành hành
Chúng sinh đâu có
biết rành
Cái vòng biến diệt
xoay quanh kiếp người
Rời quá khứ, tới
tương lai
“Có không, không
có” mãi hoài đổi thay
Kiếp xưa khác với
kiếp này
Lắm người ngu muội
chẳng hay ngọn nguồn
So cùng khỉ thiếu
trí khôn
Người ngu, khỉ dại
có còn khác chi!
* 84 *
NGUYỆT THỰC
Nhà vua cõi A
Tu La
Theo truyền thuyết
tự xưa xa nói rằng
Một hôm vua thấy
mặt trăng
Trên cao tỏa sáng
chói chang khắp miền
Vua bèn dùng tay
che liền
Mặt trăng biến
mất. Dân bèn đặt tên
Gọi là “nguyệt
thực” ban đêm,
Vậy thời loài chó
chẳng liên quan gì.
Nhưng không biết
lý do chi
Tới kỳ “nguyệt
thực” tức thì dân gian
Cho rằng trăng bị
chó ăn
Cho rằng chó nuốt
mặt trăng mất rồi
Mọi người muốn
đánh chó thôi
Mỗi khi chó chạy
ngang nơi có người
Thật oan cho chó
quá trời
Bị gieo tiếng ác
bao đời. Khổ thay!
*
Chúng sinh trong
kiếp sống này
Những điều phải
trái, gian ngay, vui buồn
Nên tìm hiểu rõ
cội nguồn
Biện minh mới
tránh được luôn sai lầm
Chủ quan nguy hiểm
vô ngần
Tự mình chuốc khổ
vào thân còn gì.
Khổ vì tham với
sân si
Muốn tìm cách diệt
khổ đi cho rồi
Lại tìm cách ngủ
trên gai
Mang lửa ngũ dục
thiêu người, đốt thân,
So cùng những kẻ
ngu đần
Nguyệt thực đánh
chó muôn phần giống nhau.
* 85 *
ĐAU MẮT
Có người con
gái bất ngờ
Mắt vương bệnh tật
rất ư hiểm nghèo
Khiến cô nhức nhối
thật nhiều
Ngày đêm rên rỉ,
tiêu điều tấm thân.
Nàng con gái khác
ở gần
Nhìn qua thấy vậy
tần ngần lo âu
Nhủ thầm: “Bệnh
mắt đớn đau
Nếu ta bị bệnh
thoát đâu não phiền
Giờ ta mắt vẫn tốt
nguyên
Nhưng rồi bệnh mắt
luân phiên đến mình
Sẽ đau sẽ nhức
thật tình
Muốn ngăn ngừa
bệnh khỏi hành mắt ta
Chi bằng móc mắt
trước ra
Mắt còn đâu nữa để
mà bệnh đây.”
Thấy nàng định làm
chuyện này
Có người nghe được
khuyên ngay đôi lời:
“Có tròng mắt quý
nhất đời
Đau hay không là
chuyện thời mai sau
Nào ai hay rõ
trước đâu
Giờ sao móc mắt
đớn đau vô cùng
Mù loà tăm tối
chập chùng
Suốt đời thống khổ
cô không biết à?”
*
Truyện này thí dụ
cho ta
Đang ăn có kẻ bất
ngờ nghẹn cơm
Thế là quyết bỏ ăn
luôn
Còn ai vô lý được
hơn kẻ này!
Nhiều người tính
toán loay hoay
Nghĩ giàu sang sẽ
có ngày bại suy
Cho nên không bố
thí chi
Nhủ rằng: “Bố thí
ích gì mai sau
Nếu mà quả
báo nhiệm màu
Mình dù được hưởng
sang giàu tương lai
Thời giàu sang
cũng tàn phai
Chỉ thêm phiền não
khổ đời mà thôi!”
Người khôn khuyên
nhủ đôi lời:
“Hãy nên bố thí,
mai thời tính sau
Khổ vui chưa biết
ra sao,
Giờ không bố thí
ta nào an vui
Kiếp này đã khổ
ngay rồi!”
* 86 *
VÌ CỦA GIẾT CON
Hai cha con một
nhà kia
Nhân vì công
chuyện cùng đi một ngày
Tới vùng xa vất vả
thay
Giữa đường vô
phước gặp ngay cướp rồi
Bọn này lẩn quất
khắp nơi
Cướp đi tài vật
của người đi ngang,
Con đeo đôi bông
tai vàng
Người cha thấy vậy
hoang mang trong lòng
Sợ rằng cướp lấy
đôi bông
Tai con cha xé
mạnh không ngại ngần
Muốn lấy bông giấu
đi luôn
Nhưng vì vội vã
bồn chồn lòng cha
Cho nên xé rứt
không ra
Cha bèn quyết định
thật là kỳ khôi
Đầu con chặt đứt
ngay thôi.
Đến khi bọn cướp
đã rời đi xa
Và cơn khủng hoảng
đã qua
Cha đem đầu ráp
lại mà được đâu
Cổ nào có dính với
đầu
Người con chết
thảm, thương đau, ngậm ngùi.
*
Truyện này thí dụ
ở đời
Chỉ vì việc nhỏ mà
rồi bỏ đi
Bao nhiêu việc lớn
kể chi
Gây thành tổn thất
nặng nề xiết bao
Khó mà cứu vãn
được nào.
Thế gian khờ dại
thấy sao lắm người
Lợi danh quyến rũ
chút thôi
Tà giáo, tà thuyết
tức thời theo ngay
Trộm danh lừa dối
kiếp này
Tạo thành tội ác
đọa đày tai ương.
* 87 *
BỌN CƯỚP CHIA
CỦA
Bọn ăn cướp nọ
thuở xưa
Kết bè cướp bóc
dân cư nhiều lần
Bạc tiền, hàng
hóa, áo quần
Cướp xong cả bọn chia
phần cùng nhau
Chiếu theo địa vị
thấp cao
Chiếu theo bản
lĩnh từ lâu trong nghề
Chia phần nhiều ít
đề huề
Mọi người hoan hỷ
không chê trách gì.
Nhưng rồi tới một
lần kia
Có chàng cướp nọ
rất chi buồn tình
Vì ngôi vị kém của
mình
Phần chia tệ nhất
để dành chàng ta
Áo chi xấu xí quá
mà
Dệt bằng chất liệu
xem ra rẻ tiền
Khiến chàng quả
thật muộn phiền
Bất bình la lớn:
“Khó tìm người mua
Áo này bán chẳng
ai ưa
Phần tôi như vậy
là thua thiệt rồi.”
Sau khi phản đối
một hồi
Chàng đành cam
chịu kém người. Buồn thay!
Và sau đó một vài
ngày
Chàng đem vào bán
áo ngay trong thành.
Kiếm tiền hy vọng
mong manh
Ngờ đâu lại có
người giành để mua
Một ông quan trong
cung vua
Chịu mua cao giá
rất ư lạ thường,
Số tiền cả bọn
cướp đường
Chia nhau sau
chuyến bất lương vừa rồi
Cộng chung của đủ
mọi người
So cùng giá bán áo
thời kém xa.
Bấy giờ chàng cướp
nhà ta
Đột nhiên nhảy múa
thật là mừng vui
Khoe rằng: “Ta đã
đắc thời
Chuyến này ta kiếm
được lời nhiều thay.”
*
Rút bài học từ
truyện này
Dù ta thất bại
chua cay trong đời
Không nên thất
vọng buông lơi
Cố gieo giống tốt,
tương lai gặt về
Hạt vàng từng
chuỗi thoả thê;
Hoặc khi bố thí
đừng nề hà chi
Phát tâm rộng rãi
ngay đi
Quả lành đem lại
muôn bề an vui
Kẻo khi được quả
báo rồi
Được sinh lên ở
cõi trời cao xa
Bấy giờ lòng mới
tỏ ra
Hối rằng trước
chẳng thiết tha tâm thành
Để làm thêm lắm
điều lành
Gây nhiều lợi ích,
nay mình khá hơn.
* 88 *
KHỈ MẤT ĐẬU
Khỉ kia nắm đậu
trong tay
Bỗng đâu một hột
lọt ngay ra ngoài
Chỉ rơi một hột
đâu thôi
Nhưng mà khỉ cũng
tức thời hoảng lên
Buông rơi cả nắm
đậu liền
Để rồi vội vã chạy
tìm hột rơi
Loanh quanh kiếm
khắp mọi nơi
Nào đâu có thấy
tăm hơi hột này,
Sau hồi lật đật
loay hoay
Khỉ quay về chốn
cũ đầy lo âu
Mong gom nắm đậu
ban đầu
Ôi thôi mất hết
còn đâu hột nào,
Bầy chim bay lượn
trên cao
Đậu rơi quyến rũ
chim nhào xuống ăn.
*
Truyện này thí dụ
người phàm
Xuất gia theo Phật
chí tâm tu hành
Ban đầu phạm giới
vô tình
Nhưng rồi không
chịu chân thành ăn năn
Không lo sám hối
bản thân
Con đường phạm
giới trôi lăn thêm hoài
Pháp lành công đức
than ôi
Tan tành theo với
dòng đời buông lung.
Giống như khỉ dại
vô cùng
Đậu rơi một hột,
tiêu tùng hết luôn.
* 89 *
CHUỘT VÀNG
VÀ RẮN ĐỘC
Có chàng dạo
bước trên đường
Bỗng nhiên bắt
được chuột vàng một con
Mừng vui khấp khởi
trong lòng
Chàng ôm chuột quý
thong dong đi liền
Đến sông chàng lội
qua bên
Sợ rằng áo ướt
chàng bèn cởi ra
Chuột vàng kia
thật bất ngờ
Biến thành rắn độc
rất ư hãi hùng.
Ban đầu chàng sợ
vô cùng
Nhưng rồi tự nghĩ:
“Ta đừng quăng đi
Dù cho rắn độc sá
chi
Thà cho rắn cắn
chết đi là cùng.”
Chàng ôm rắn lội
qua sông
Chẳng hề sợ hãi
ung dung mọi đường,
Rắn đền ơn, biến
thành vàng
Khối vàng to lớn
phi thường, quý thay.
Có người chứng
kiến cảnh này
Nghĩ ôm rắn độc
trong tay lợi nhiều
Rắn thành vàng,
quý bao nhiêu
Họ bèn bắt chước
giống theo anh chàng
Tìm ôm rắn, nghĩ
bình thường
Nào ngờ rắn cắn tử
thương tội tình.
*
Truyện này thí dụ
chúng sinh
Có người không
thiết tu hành bản thân
Thấy người khác tu
chuyên cần
Được phần lợi ích
vô ngần lớn lao
Cho nên họ cũng
hùa vào
Giả theo chánh
pháp từ bao lâu rồi
Để cầu lợi dưỡng
mà thôi
Tiếc thay kết quả
cuộc đời thảm thê
Chết thời sa đọa
não nề
Vào “ba đường ác”
khó bề tránh qua.
* 90 *
LƯỢM ĐƯỢC TIỀN
Một người nghèo
đang đi đường
Bỗng nhiên lượm
được túi vàng đánh rơi
Lòng mừng không
nói nên lời
Y bèn ngồi lại
ngay nơi bên lề
Lấy vàng ra đếm
thoả thê
Loay hoay đang đếm
chưa hề xong xuôi
Thời người chủ túi
vàng rơi
Đã quay lại kiếm
và đòi vàng kia
Y đành trả hết còn
chi
Để rồi buồn khổ
nghĩ suy trong lòng:
“Nếu ta đếm cho
mau xong
Rồi chuồn đi sớm
đã không mất vàng
Chủ nhân đến thời
muộn màng
Tiền vàng khá lớn
dễ dàng phần ta.”
*
Nhiều người trong
cõi ta bà
Được gần Tam bảo
vậy mà uổng sao
Nghiệp lành chẳng
chịu tu nào
Để cầu giải thoát
khỏi bao muộn phiền
Bụi đời lôi cuốn
triền miên
Tháng ngày quanh
quẩn trong miền khổ đau
Khi vô thường đến
thật mau
Ăn năn hối hận còn
đâu kịp thời.
* 91 *
NGƯỜI NGHÈO
Thuở xưa có một
người nghèo
Làm ăn vất vả, bao
nhiêu muộn phiền
Để dành được một
ít tiền
Thấy người giàu
khác chàng liền nghĩ suy:
“Tiền ta chẳng có
nhiều gì
Đem ra so sánh ta
thì thua xa
Người kia giàu có
quá mà.”
Anh chàng thất
vọng thở ra não nề
Muốn quăng chút
tài sản kia:
“Giữ làm chi nữa,
vứt đi cho rồi
Tới bờ sông ném
xuống thôi.”
Chung quanh thấy
thế nhiều người nhủ khuyên:
“Tuy anh có rất ít
tiền
Tiền này nuôi sống
được thêm bao ngày,
Nếu anh liệng hết
đi ngay
Một xu chẳng có
đọa đày khó qua.”
*
Truyện này thí dụ
cho ta
Trong hàng Tăng
chúng xuất gia lắm người
Thấy cao Tăng ở
khắp nơi
Đa văn, tài đức,
được đời suy tôn
Cúng dường nồng
hậu luôn luôn
Còn mình lợi dưỡng
thời không sánh bằng
Nhưng không chịu
nghĩ kỹ càng
Để mà tu học đạo
vàng gắng thêm
Lại làm hành động
cuồng điên
Bỏ tu, rời đạo,
qua miền khổ đau
Thật là trái ngược
xiết bao.
Người nghèo vứt
của so nào khác chi!
* 92 *
ĐỨA NHỎ
ĐƯỢC ĐƯỜNG
Trên đường dài
có một bà
Tay bồng đứa nhỏ
đi xa mệt nhoài
Cho nên bà muốn xả
hơi
Nghỉ chân dừng lại
ngay nơi lề đường
Rồi bà ngủ thiếp
mơ màng
Nào hay có kẻ lạ
đương tới gần
Tay cầm đường ngọt
trắng ngần
Đưa cho đứa nhỏ
ham ăn vô cùng,
Trẻ con thấy vậy
vui mừng
Ăn đường, không
ngó ngàng chung quanh mình
Để cho kẻ lạ mặc
tình
Lột đi báu vật bà
dành lâu nay
Toàn đồ trang sức
quý thay
Vòng vàng, kiềng
bạc. Chẳng hay biết gì!
*
Truyện này thí dụ
khác chi
Xuất gia Tăng
chúng nhiều khi có người
Mải tham chút lợi
ở đời
Ưa mồi trần tục,
ưa nơi ồn ào
Đường tu Phật pháp
thanh cao
Lơ là bỏ phế uổng
bao công trình
Thế là công đức tu
hành
Gió phiền não tới
cướp nhanh mất rồi.
* 93 *
BÀ GIÀ ĐÁNH CỌP
Bà già ngủ dưới
gốc cây
Bỗng nhiên cọp tới
chốn đây bất ngờ
Muốn ăn luôn thịt
lão bà
Hoảng kinh bà chồm
dậy và chạy nhanh
Gốc cây bà cứ chạy
quanh
Vòng vo chạy mãi,
cọp đành rượt theo
Một chân cọp bám
gốc cây
Một chân nắm để bà
này đứng yên,
Bà già bèn quay
lại liền
Hai tay dang rộng
hai bên cây rừng
Nắm chân cọp khỏi
vẫy vùng
Thế là cọp với người
cùng đứng nguyên
Không hề nhúc
nhích được thêm,
Bà già sẽ
gặp não phiền hiểm nguy
Nếu buông tay để
chạy đi
Cọp kia chắc chắn
tức thì rượt thôi.
Trong khi nguy cấp
tới nơi
Chợt đâu lại có
một người đi ngang
Bà già lớn tiếng
nói rằng:
“Thật may mắn quá,
ta đang đợi chờ
Mời anh tiếp sức
với ta
Cùng nhau giết cọp
chắc là thành công
Chúng ta chia thịt
hưởng chung.”
Người kia nghe vậy
nên không ngại ngần
Tin lời bà, vội
tới gần
Giữ hai chân cọp
muôn phần hăng say,
Bà già bỏ cọp ra
ngay
Cắm đầu cao chạy
xa bay tức thì
Bấy giờ kẻ lạ mặt
kia
Mới hay mưu kế rất
chi gian hùng
Ăn năn thời muộn
vô cùng
Chỉ còn chiến đấu
mới hòng thoát thân
Đánh nhau với cọp
lâu dần
Sức tàn, lực kiệt
tay chân rã rời
Lại mang thương
tích đầy người
Không đường tẩu
thoát khỏi nơi chốn này
Chẳng bao lâu,
đáng thương thay
Thời y bỏ mạng tại
đây mất rồi.
*
Phàm phu lắm kẻ ở
đời
Không hề được liệt
là người cao minh
Lại ưa tạo lập cho
mình
Luận này, thuyết
nọ quả tình khó nghe
Nào đâu có hay ho
chi
Văn từ, ý nghĩa
nhiều khi rất thường
Phần nhiều dang dở
nửa chừng
Qua đời mà vẫn
chưa xong công trình
Thế rồi đệ tử
trung thành
Góp gom tài liệu
tiến hành tiếp tay
Vì không hiểu ý
của thầy
Cuối cùng tác phẩm
chứa đầy lầm sai
Gieo thêm tai hại
cho đời.
* 94 *
HIỂU LẦM
Xấu xa thay bà
vợ kia
Ngoại tình trong
lúc chồng đi vắng nhà
Trong phòng giở
thói trăng hoa
Thình lình chồng ở
phương xa trở về
Nhận ra tình trạng
ê chề
Biết trong phòng
vợ chuyện gì xảy ra
Chồng tuy giận,
chẳng hét la
Đứng chờ bên cửa
để mà ra tay
Đợi tình địch ra
ngoài này
Là chồng lập tức
giết ngay rửa hờn.
Vợ hay biết, dặn
tình nhân:
“Chồng em trở lại,
muôn phần hiểm nguy
Vậy anh nên trốn
mau đi
Thoát thân theo
với ‘ma ni’ ra ngoài.”
Ở trong nước đó
lâu đời
“Ma ni” có nghĩa
là nơi hông nhà
Chỗ đường hầm nước
thoát ra,
Đồng thời cũng có
nghĩa là bảo châu
Là viên ngọc quý
hàng đầu
Vợ kia muốn nói:
“Thoát mau đường hầm.”
Gã tình nhân lại
hiểu lầm
Tưởng rằng ngọc
quý phải cần lấy đi
Lấy theo viên ngọc
“ma ni”
Khi chui thoát
chốn hiểm nguy bữa này
Cho nên hắn cứ
loay hoay
Chạy loanh quanh
mãi trong này không ngưng
Tìm tòi, lục lọi
lung tung
Mong tìm thấy
ngọc, nhủ lòng quản chi:
“Nếu không tìm
thấy ngọc kia
Thời ta quyết
chẳng trốn đi khỏi phòng.”
Mối nguy khủng khiếp
vô cùng
Hắn đâu nghĩ tới
cái vòng bủa vây
Chỉ mười lăm phút
sau đây
Than ôi hắn gục
chết ngay bạo tàn
Mũi dao tình địch
hờn căm
Người chồng rình
rập đã đâm hắn rồi.
*
Truyện này thí dụ
ở đời
Theo trong Phật
pháp mọi người thuyết minh
Lý trung đạo phải
thực hành
“Chấp thường”, “chấp
đoạn” rành rành hai bên
Lìa mau, tu học
cho chuyên
Mới mong giải
thoát vững bền luôn luôn
Lý trung đạo bị
hiểu lầm
Cho nên lắm kẻ sa
chân phiền hà
Dần dà ngày tháng
trôi qua
Vô thường giết hại
khó mà thoát đây
Hiểu lầm Phật pháp
nguy thay
“Ba đường ác” nọ
sa ngay tức thì.
* 95 *
HAI CHIM
BỒ CÂU
Chim bồ câu
trống trên cây
Cùng bồ câu mái
sống đây êm đềm
Khi mùa thu đến
trong miền
Trái cây chín đỏ
thắm trên núi đồi
Đôi chim sát cánh
tung trời
Bay đi lượm trái
khắp nơi đem về
Chứa đầy một tổ
thoả thê.
Vài ngày trời tựa
như hè, nóng hanh
Trái cây khô lại,
teo nhanh
Trái đầy ắp tổ nay
thành ít đi
Xẹp chừng một nửa
còn chi
Khiến bồ câu trống
tức thì không vui
Trách bồ câu mái
ngay thôi:
“Chúng ta lượm
trái khắp nơi nhọc nhằn
Cùng nhau lao động
khó khăn
Mà nay nàng lại
lén ăn một mình
Nhìn trong tổ thấy
quả tình
Trái còn phân nửa
rành rành, hãy xem.”
Bồ câu mái phân
trần liền:
“Em không hề lén
ăn riêng bao giờ
Trái cây tự nó teo
mà.”
Nhưng chàng chim
lại ngù ngờ không tin
Đùng đùng nổi giận
quát lên:
“Nếu nàng không
lén ăn trên tổ này
Sao vơi đi một nửa
đây,
Mất đi phân nửa
trái cây rõ ràng.”
Nói xong chim
trống phũ phàng
Dùng luôn mỏ nhọn
mổ sang tơi bời
Khiến cho chim mái
tàn đời
Chết ngay tức khắc
thấy thời đớn đau.
Nhưng rồi chỉ ít
ngày sau
Cơn mưa tầm tã
giăng mau đầy trời
Toả hơi nước lạnh
khắp nơi
Trái cây thấm ướt
tức thời nở thêm
Nhiều như cũ, đầy
y nguyên
Chàng bồ câu lúc
đó liền nhận ra
Mình tồi tệ, mình
xấu xa
Giết oan chim mái
thật là tang thương
Ăn năn, hối hận,
đau buồn
Lòng vang tiếng
thảm, mắt tuôn giọt sầu
Gọi thầm nàng mái
canh thâu:
“Em ơi! Em ở nơi
đâu bây giờ!”
*
Người điên đảo, kẻ
dại khờ
Lợi danh, dục lạc
kể như tham hoài
Không phân đen
trắng, đúng sai,
Vô thường cuộc
sống muôn đời chẳng tin
Bồn chồn, nông nổi
triền miên
Nghĩ suy như vậy
tạo nên lỗi lầm
Chuốc bao thất bại
bản thân
Rồi vì tội lỗi sa
chân vào vòng
Ăn năn đâu kịp mà
mong.
* 96 *
GIẢ MÙ
Vua sai nhiều
thợ thuở xưa
Phải làm công dịch
rất ư nhọc nhằn
Lại còn ngược đãi
bạo tàn
Bao người do đó
chết oan não nề
Vì đau khổ, vì
thảm thê
Cho nên có gã thợ
kia giả mù
Để mà trốn việc
nhà vua
Quả nhiên mánh lới
kể như vẹn toàn
Gã này thoát cảnh
lầm than
Được vua cho phép
bình an về nhà
Thế là chuyện đó
đồn ra
Biết bao thợ khác
nghe mà thấy ham
Muốn mù loà để
không làm
Tính đường móc mắt
mình. Lầm lẫn thay!
Có người trong đám
thợ này
Chợt đâu lên tiếng
can ngay tức thì:
“Nếu ta mà móc mắt
đi
Mù loà ta chẳng
thấy chi mất rồi
Thế là đau khổ
suốt đời
Chớ nên dại dột,
bạn ơi hãy ngừng
Thiếu gì cách dối
quốc vương
Lừa vua mà tránh
con đường khổ sai
Đừng làm công việc
nguy tai
Đừng nên móc mắt
cho hoài tấm thân.”
*
Ngẫm ra trong cõi
dương trần
Chút danh, chút
lợi có ngần ấy thôi
Nhiều người ham
muốn khôn nguôi
Cho nên phóng túng
sống đời gian manh
Bao nhiêu giới
luật tịnh thanh
Cứ luôn hủy phạm
tạo thành khổ đau.
* 97 *
CƯỚP ÁO LÔNG DÊ
Có hai người
bạn đi đường
Trải qua đồng
rộng, núi rừng mênh mông
Gặp ngay bọn cướp
thật đông
Một người chạy
thoát nấp trong mé rừng
Vì chân lanh lẹ lạ
thường,
Một người chậm
chạp khó vùng thoát đi
Cho nên bị kẻ cướp
kia
Cướp luôn cái áo
rất chi đắt tiền
Áo lông dê quý vô
biên
Ở trong gấu áo có
tiền giấu đây
Một đồng vàng cũng
quý thay
Người này vì vậy
nói ngay điều đình:
“Tôi mong lấy lại
áo mình
Một đồng vàng chắc
đủ dành đổi trao?”
Cướp kia lớn giọng
hỏi mau:
“Tiền vàng mi để
nơi đâu bây giờ?”
Người này không
đợi chẳng chờ
Lấy vàng trong gấu
áo ra đưa liền
Nói: “Vàng thật,
nếu chẳng tin
Thời xin hãy hỏi
người bên mé rừng
Thợ kim hoàn giỏi
vô cùng.”
Cướp nghe nói vậy
vui mừng chạy qua
Lôi người đang núp
kia ra
Lột luôn y phục
anh ta thêm liền
Thế là quần áo,
bạc tiền
Hai người đều mất
hết nguyên chuyến này.
Người ngu mất, dễ
hiểu thay,
Hại thêm người
khác mất lây vì mình!
*
Nhiều người cố
gắng tu hành
Và rồi công đức do
mình tạo ra
Thường thường hay
bị tiêu ma
Vì giặc phiền não
rất là gớm ghê
Pháp lành, thanh
tịnh còn chi
Chính mình bị hại
tức thì thấy ngay
Người đồng tu bị
hại lây,
Chết sa đường ác
đọa đày thảm thê.
* 98 *
ĐỨA NHỎ BẮT RÙA
Trẻ kia sống ở
miền quê
Trên khu đất trống
thoả thê chơi đùa
Bỗng đâu bắt được
con rùa
Thật là to lớn,
rất ư lạ thường
Ra tay muốn giết chẳng
nương
Nhưng không biết
cách, còn đương tìm tòi.
Có người bày cách
cho thôi:
“Thả vào trong
nước rùa thời chìm sâu
Thế là còn sống
nổi đâu.”
Nghe xong đứa nhỏ
gật đầu tin ngay
Nắm rùa bỏ xuống
hồ này
Rùa kia gặp nước
loay hoay bơi liền
Ngao du thoải mái
vô biên
Rồi bơi đi mất,
khuất miền xa xôi.
*
Truyện này thí dụ
lắm người
Tu trì Phật pháp
một thời siêng năng
Thuận thành theo
ánh đạo vàng
Đang lo phòng hộ
“sáu căn” của mình
Để mong giải thoát
an bình
Bỗng đâu lạc nẻo
vô minh mất rồi
Nghe lời ngoại đạo
dụ mời
Quay đầu trở lại
đường đời gian truân
Thả tâm ý vào “sáu
trần”
Ham mồi “ngũ dục”
dấn thân miệt mài
Thật ngu muội, quá
lầm sai
Đến khi nhắm mắt,
tới thời xuôi tay
Rơi vào đường ác
thảm thay
Căn lành hủy mất.
Đọa đày than ôi!
*
_____________________________________
KINH BÁCH
DỤ
Tâm Minh NGÔ
TẰNG GIAO chuyển thơ
* Soạn giả
không giữ bản quyền.
* Hoan nghênh
tái bản
hoặc phổ biến
dưới bất kỳ hình thức nào khác.
__________
LIÊN LẠC: giaongo@msn.com