KINH BÁCH DỤ
Tâm Minh Ngô Tằng Giao chuyển thơ
Diệu Phương xuất bản 2007
* 34 *
THÂU NGẮN ĐƯỜNG
ĐI
Làng thôn kia
cách kinh thành
Tính ra trăm dặm
quả tình xa xôi
Trong làng có một
giếng khơi
Nước trong, ngon
ngọt khác đời lâu nay,
Vua ra lệnh dân
làng này
Phải lo chở nước
mỗi ngày về kinh
Cho vua uống với
triều đình.
Dân làng từ đó tội
tình khổ đau
Tới lui mệt mỏi
dãi dàu
Chịu đời không
thấu rủ nhau trốn dần
Đến phương xa cho
yên thân,
Trưởng thôn làng
biết chuyện dân muộn phiền
Nên ông triệu tập
dân liền
Họp thành đại hội
một phiên bất thường
Ông tuyên bố giọng
khẩn trương:
“Bà con đừng có
tìm đường đi đâu
Tôi vào gặp vua
thỉnh cầu
Xin tìm biện pháp
giúp mau dân làng
Đổi thay khoảng
cách con đường
Đang dài trăm dặm
còn chừng sáu mươi
Bà con đi lại
thảnh thơi
Không còn khó nhọc
như thời xưa kia.”
Sau khi hội họp
trở về
Trưởng thôn làng
vội vã đi vào triều
Yêu cầu vua chỉ
một điều
Đổi thay khoảng
cách đường theo ý làng.
Nhà vua phê chuẩn
dễ dàng
Chỉ thay tên gọi
quãng đường này thôi
“Một trăm” nay gọi
“sáu mươi”,
Dân nghe tin đó
mọi người đều vui
Tự nhiên cảm thấy
gần rồi
Dù trong thực tế
có lời rỉ tai:
“Đường như cũ, vẫn
còn dài
Nào đâu rút ngắn
sao ai cũng mừng?”
Dân làng nghe rõ
tỏ tường
Chẳng tin lời đó,
đồng lòng tin vua
Cùng nhau ở lại
làng xưa
Không hề còn muốn
di cư đổi rời.
*
Truyện này thí
dụ người đời
Phát tâm Chánh
Pháp tu thời thiết tha
Luân hồi, sinh tử
mong qua
Nhưng thời gian
học thấy là dài thay
Nên mệt mỏi, rồi
loay hoay
Nửa đường thoái
chí ngưng ngay tu hành.
Đức Như Lai rất
tinh anh
Nhất thừa Ngài lại
nói thành ra ba
Hàng hạ căn khắp
gần xa
Nghe xong cảm thấy
thật là dễ tu.
Sau khi họ chứng
Tiểu thừa
Như Lai mới dạy
đúng như ban đầu
Rằng: “Phật Pháp
đã từ lâu
Nhất thừa là đúng,
có đâu ba thừa
Nhớ rằng Sự Thật
từ xưa
Luôn luôn chỉ một,
hầu như vậy rồi.”
Người tu lúc đó
nghe lời
Lòng tin tưởng
Phật tức thời vững thêm
Đường tu Chánh Đạo
an nhiên
Đại thừa Bồ Tát
tiến lên tâm thành.
* 35 *
THẤY BÓNG
TRONG GƯƠNG
Có người nghèo
khổ quá trời
Nợ nần vay mượn
khắp nơi ngập đầu
Cách nào trả nợ
nổi đâu
Chỉ còn biện pháp
trốn mau cho rồi,
Một ngày y đến một
nơi
Cánh đồng bát
ngát, không người, vắng hoang
Y nhìn thấy một
cái rương
Mở xem thấy thật
bất thường lạ thay
Ngọc ngà
châu báu trong đây
Kho tàng quý giá
đựng đầy cả rương.
Nắp rương gắn một
cái gương
Lòng y hồi hộp vui
mừng kể chi
Y thò tay vào
rương kia
Định tâm lấy của
báu đi cho rồi
Chợt y thấy hiện
một người
Trong gương thấp
thoáng, vẻ thời gớm ghê
Như dọa nạt, như
hăm he,
Thật ra là bóng
của y trong này,
Y kinh hãi vội
dừng tay
Tâm tràn lo sợ,
giọng đầy hoang mang
Nói cùng người
hiện mặt gương:
“Ta cho là ở trong
rương không người
Ai dè lại thấy có
ngươi
Thật là kỳ quái lạ
đời xưa nay.”
Nói xong y vội
chạy ngay
Bỏ đi nơi khác xa
đây tức thời.
*
Truyện này thí dụ
người đời
Bị bao phiền não
cuốn trôi buộc ràng
Nên khốn khổ, nên
lầm than
Mất đi phúc đức,
tiêu tan duyên lành
Quay cuồng trong
chốn tử sinh
Ma vương chủ nợ
dập dình ngày đêm
Muốn cầu giải
thoát ngay liền
Nên theo Phật Pháp
thuận duyên tu hành
Vun cội phúc, tạo
giống lành
Được như rương báu
quả tình khác chi
Nhưng rồi lại bị
mê si
Khư khư cố chấp
nghĩ suy “thân mình”
Cái “ta” tưởng có
thật tình
Hay đâu nào khác
bóng hình trong gương.
Tu hành như vậy
lầm đường
Thiền định, đạo
phẩm thân thương xa lìa
Cùng bao công đức
trôi đi
So cùng kẻ được
rương kia khác nào.
* 36 *
LẦM MÓC CON MẮT
Có chàng nọ
thuở xa xưa
Lên trên núi thẳm
luyện tu lâu đời
Đạt thành pháp
thuật tuyệt vời
Có tài khám phá
dưới nơi đất bằng
Ngọc ngà, châu
báu, kho tàng
Dù chôn vùi đó đã
hằng bao lâu.
Vua nghe chuyện lạ
trình tâu
Rất là mừng rỡ, có
đâu ngại ngần
Bèn ra lệnh cho
quần thần
Đi mời chàng đó về
luôn triều đình
Để lưu chàng lại
nước mình
Nhờ tìm của báu
thật tình khẩn trương
Hiện chôn vùi khắp
bốn phương
Hầu mong đất nước
phú cường mau thôi.
Đại thần thời đó
có người
Nhận trao sứ mạng
tức thời đi ngay
Quả nhiên tìm được
chàng này
Nhưng ông không
thỉnh về ngay cung vàng
Chỉ đưa tay rất
phũ phàng
Móc ra cặp mắt về
dâng vua mình.
Đại thần ngu ngốc
tâu trình:
“Hạ thần đã móc
mắt anh chàng rồi
Chàng này phải ở
lại thôi
Muốn đi khỏi nước
chẳng rời được đâu.”
Vua nghe, ngán
ngẫm, lắc đầu
Lấy làm bất mãn
phán mau đôi lời:
“Nhà ngươi khờ dại
quá trời
Ý ta muốn thỉnh
mời người tài ba
Chính vì cặp mắt
chàng ta
Có tài khám phá
ngọc ngà, báu châu
Dù chôn giấu dưới
đất sâu
Nay ngươi làm vậy
chàng đâu thấy gì,
Mắt khi đã hủy
hoại đi
Không dùng chàng
được việc chi nữa rồi.”
*
Truyện này thí dụ
ở đời
Tín đồ đạo Phật
lắm người nhận ra
Thầy tu đạo đức
cao xa
Tu thân khắc khổ
rừng già núi sâu
Thấy phi thường,
đáng phục sao
Cho nên cung kính
rước mau về nhà
Cúng dường tâm
nguyện thiết tha
Rõ đâu làm vậy
thật là lầm đây
Chỉ gây trở ngại
cho thầy
Vốn tu khắc khổ
lâu nay quen rồi
Khiến thầy bị hại
thêm thôi
Huỷ tiêu giới
hạnh, buông trôi pháp lành
Khó mà đắc quả
viên thành.
Tại gia Phật tử
tinh anh rất cần
Tránh mù quáng,
tránh sai lầm
Để mà hộ pháp muôn
phần đúng thay
Thanh cao giới,
định các thầy
Đừng làm hoen ố mà
gây tội tình.
* 37 *
GIẾT TRÂU
Một người nuôi
đã từ lâu
Hai trăm năm chục
con trâu tốt lành
Thả ra ăn cỏ đồng
xanh
Thông thường trâu
chỉ ăn quanh cùng bầy.
Một hôm có cọp tới
đây
Vồ đi một chú trâu
ngay tức thì
Rồi ăn thịt mất
trâu kia
Người nuôi trâu
thấy, nghĩ suy trong lòng:
“Trâu ta đã mất
một con
Giờ không đủ số ta
còn tiếc chi
Bầy trâu dùng
chẳng được gì.”
Thế là người đó
xua đi cả bầy
Rơi vào vực thẳm
thảm thay
Chết không sót lại
trong tay con nào.
*
Truyện này thí dụ
giống sao
Xuất gia có vị đã
vào Cửa Không
“Giới cụ túc” đã
thọ xong
Hai trăm năm chục
giới mong giữ gìn
Rồi sau bất cẩn lỡ
quên
Phạm vào một giới
thời nên sửa mình
Để quay về chốn
tịnh thanh,
Tiếc thay vị đó tu
hành lầm sai
Không hề xấu hổ
cùng ai
Ăn năn, sám hối
đồng thời cũng lơ
Lại lầm tưởng rất
mê mờ:
“Phạm vào một
giới, bây giờ cần chi
Một khi giới hạnh
khuyết đi
Giới điều còn lại
ích gì giữ thêm.”
Thế là từ đó ngang
nhiên
Phạm bao giới
luật. Não phiền gia tăng.
Tu hành mê muội
đáng thương!
* 38 *
BẢO NƯỚC ĐỪNG
CHẢY
Chàng kia lê
bước dọc đường
Rất là khát nước,
thấy hang cận kề
Suối dòng trong đó
tràn trề
Nước trong leo lẻo
tuôn về cửa hang
Chảy vào thùng
hứng sẵn sàng
Thùng ngoài hang
đó, nước dâng tràn đầy
Anh chàng kê miệng
uống ngay
Sau khi đỡ khát
chỉ tay vào thùng
Nói rằng: “Ta đã
đủ dùng
Nước ơi ngưng lại,
xin đừng chảy thêm.”
Nhưng mà nước vẫn
tự nhiên
Chảy thêm ra mãi
liên miên chẳng dừng
Anh chàng tức bực
vô cùng
Mọi người thấy thế
cười chê
Trách anh: “Sao
lại làm chi điên khùng
Lánh đi nơi khác
là xong
Không cần bảo nước
nguồn ngừng chảy ra.”
*
Ngẫm xem trong cõi
ta bà
Tử sinh tham ái người
ta đắm chìm
Nước tanh “ngũ
dục” uống thêm
Đôi khi cảm thấy
buồn phiền chán chê
Thầm mong ma “ngũ
dục” kia
“Sắc, thanh, hương,
vị, xúc” thì dừng chân
Mong đừng tuôn
chảy tới gần,
Tiếc thay “ngũ
dục” vẫn luôn quấy rầy.
Chúng sinh muốn
toại ý này
Giác quan cần phải
ra tay đề phòng,
“Thân” gìn giữ,
chớ buông lung,
Duyên trần dính
líu “tâm” dừng lại thôi,
“Ý” đừng vọng
tưởng sự đời
Trong lòng nhơ bợn
tức thời xả ngay
Mới mong diệt “ngũ
dục” này
Thoát đường trụy
lạc tràn đầy thương đau
Thoát mầm tội lỗi
hố sâu,
Thoát nhanh phiền
não, thoát mau mê lầm.
* 39 *
SƠN TƯỜNG
Một ngày nọ có
anh chàng
Đến chơi nhà người
bạn thường thân quen
Nhìn lên tường
vách kế bên
Thấy sơn bóng
loáng đẹp thêm bội phần
Ráo khô, sạch sẽ,
sáng ngần
Chàng lên tiếng
hỏi bạn thân chủ nhà:
“Vách tường tô
trát đẹp ra
Anh dùng chi vậy
để mà sơn đây?”
Bạn chàng lên
tiếng giãi bày:
“Tôi dùng cám trộn
với ngay nước bùn.”
Chàng nghe bèn
nghĩ thầm luôn:
“Sơn tường bằng
cám mà còn tốt sao
Nếu dùng nguyên
lúa thay vào
Trộn bùn chắc tốt
hơn bao nhiêu lần.”
Chàng về nhà chẳng
ngại ngần
Mang nhiều thóc
lúa trộn luôn cùng bùn
Trét lên vách,
thấy lạ lùng
Vách tường không
phẳng, vô cùng khó coi
Chỗ này lõm, chỗ
kia lồi
Lại thêm sứt mẻ
nhiều nơi thật kỳ,
Thế là không được
việc chi
Bao nhiêu lúa tốt
mất đi tiêu rồi.
*
Truyện này thí dụ
ở đời
Hiểu lầm Phật Pháp
lắm người vụng tu
Tưởng mình tài
giỏi có thừa
Rời xa chánh pháp
từ xưa rạng ngời
Khổ tu nhưng chỉ
hại thôi!
Lấy thêm thí dụ có
người phàm phu
Được nghe thuyết
pháp thời ưa
Thánh nhân truyền
dạy: “Phải tu pháp lành
Thân này hãy xả
cho nhanh
Thời sau khi chết
sẽ sinh lên Trời
Hay là giải thoát
cuộc đời.”
Phàm phu lại hiểu
lầm lời thánh nhân
Để rồi tự sát bản
thân
Tưởng rằng phước
báu được phần hưởng thêm,
Tưởng rằng sẽ được
sinh Thiên,
Than ôi kết quả
thấy liền đớn đau
Thân mình lỡ hủy
còn đâu
Tu hành không được
chút nào! Dại thay!
* 40 *
NGƯỜI SÓI ĐẦU
TÌM THUỐC
Chàng kia bị
bệnh sói đầu
Không còn một sợi
tóc nào buồn thay,
Mùa Đông tuyết
lạnh phủ đầy
Mùa hè tia nóng
gắt gay đỉnh đầu
Lại thêm muỗi cắn
canh thâu
Anh chàng đau đớn,
buồn rầu kể chi.
Nghe đồn có vị
lương y
Giỏi nghề chữa
bệnh sói kia lâu rồi
Trị thêm nhiều
bệnh rất tài
Bệnh dù khó trị
ông thời thành công.
Chàng bèn tìm đến
nhờ ông:
“Tôi đây đầu sói
vô cùng đớn đau
Nghe đồn thầy giỏi
từ lâu
Có tài chữa bệnh
sói đầu lành ngay
Xin thầy thương
xót ra tay
Chữa cho tôi khỏi
bệnh này thầy ơi.”
Vị lương y nọ tức
cười
Lột luôn mũ đội
trên nơi đầu ngài
Khoe đầu sói cũng
như ai
Xong rồi lên tiếng
khoan thai nói rằng:
“Đầu ta cũng sói,
thấy chăng
Và ta đau khổ cũng
hằng bao lâu,
Nếu ta trị được
sói đầu
Thời ta đã chữa ta
mau khỏi rồi.”
*
Truyện này thí dụ
ở đời
“Sinh, già, bệnh,
chết” con người tránh đâu
Bệnh “vô thường”
khổ ngập đầu
Con người do đó
muốn cầu trường sinh
Nhưng mà lại mắc
vô minh
Không tìm Phật học
pháp lành thánh nhân
Đạo thoát ly rất
siêu quần
Mà rồi mù quáng
dấn thân, quay đầu
Tìm phường ngoại
đạo thỉnh cầu
Dầu cho hay biết
họ đâu tốt lành
Họ chưa giải thoát
chính mình
Vẫn trôi lăn chốn
quẩn quanh luân hồi
Vẫn còn sinh tử
nổi trôi
Làm sao mà cứu
được người khác đây.
* 41 *
HAI CON QUỶ
TRANH VẬT
Có hai con quỷ
trong vùng
Bất ngờ lượm được
giữa rừng của rơi:
“Một rương quý
thật tuyệt vời,
Một cây gậy báu,
một đôi guốc thần”
Con nào cũng muốn
giành phần
Cùng nhau tranh
chấp vô ngần hung hăng.
Bấy giờ có kẻ đi
ngang
Dừng chân, chạy
đến hỏi han đôi lời:
“Chúng bay giành
giật tơi bời
Vậy thời ba món đồ
nơi chốn này
Có công dụng tốt
sao đây?”
Hai con quỷ trả
lời ngay tức thì:
“Cái rương quý hoá
kể chi
Làm ra được những
món gì ta mong
Thức ăn, quần áo,
mền mùng
Với bao tài sản vô
cùng thiết thân,
Còn cây gậy quý
bội phần
Với cây gậy đó anh
cầm trong tay
Bao thù địch quy
phục ngay
Dám đâu chống cự.
Gậy hay tuyệt trần,
Còn mang đôi guốc
vào chân
Thời anh có thể
đằng vân lên trời
Cưỡi mây bay khắp
mọi nơi
Chỉ trong nháy mắt
đã rời đi xa.”
Nghe xong kẻ lạ
thiết tha
Bảo hai con quỷ:
“Để ta giúp liền
Chúng bay hãy tạm
cảm phiền
Lánh xa vài phút
là yên chuyện rồi
Quay về ta sẽ xử
thôi
Ta công bình lắm,
người đời biết danh.”
Quỷ tin, tưởng gặp
kẻ lành
Cùng đi nơi khác.
Tranh giành tạm ngưng.
Ngờ đâu kẻ đó gian
hùng
Hắn thâu ba báu
vật trong tay rồi
Ôm rương, cầm gậy
đồng thời
Chân mang guốc báu
nhắm trời bay lên,
Từ hư không hắn
cúi nhìn
Cười hai quỷ nọ
đứng bên mé rừng
Rồi lên tiếng nói
vang lừng:
“Chúng bay hiện
tại đều cùng bằng nhau
Hưởng công bình
rồi còn đâu
Không còn chi để
đối đầu đua tranh!”
Hai con quỷ giận
cùng mình
Bó tay, mất của,
nay đành chịu thôi.
*
Hãy xem “bố thí” ở
đời
So cùng rương quý
ngẫm thời khác chi
Chính nhờ nhân bố
thí kia
Tư tài hưởng dụng
tức thì phát sinh.
Hãy xem “thiền
định” nhiệt tình
Ví như gậy báu dẹp
nhanh não phiền
Tham, sân, si giặc
cuồng điên
Gậy kia hàng phục
được liền khó đâu.
Hãy xem “trì giới”
trước sau
Ví như guốc báu
đưa vào cõi Thiên
Giữ gìn giới luật
cho chuyên
Niết Bàn tịch tịnh
là miền chờ ta.
Hai con quỷ tựa tà
ma
Tựa phường ngoại
đạo gần xa tranh giành
Tìm cầu quả báo an
lành
Đều không toại
nguyện. Khó thành đạt thay.
Chỉ riêng những kẻ
hàng ngày
Tu hành bố thí với
đầy thành tâm
Lại thêm trì giới
thật chăm
Rồi thêm thiền
định quanh năm chuyên cần
Mới mong chứng đạo
Niết Bàn
Thoát ly khổ não,
dâng tràn an vui.
* 42 *
CHE DA LẠC ĐÀ
Có thương gia
nọ đi buôn
Cùng hai đệ tử
giắt con lạc đà
Ra xứ ngoài, tới
phương xa
Tìm đường sinh
sống thật là khó khăn
Hàng mang theo quý
vô vàn
Lụa tơ, thảm tốt,
chăn màn đẹp thay
Lạc đà được xử
dụng ngay
Bao nhiêu hàng quý
chất đầy trên lưng.
Nhưng đi mới được
nửa đường
Lạc đà bỗng chết,
đoàn ngừng lại đây
Ông thương gia vội
ra tay
Lạc đà bị lột da
dày đem phơi.
Xong ông đi trước
luôn thôi
Còn hai đệ tử kia
thời đi sau
Khi đi ông dặn đôi
câu:
“Hai con cố gắng
cùng nhau xem chừng
Da này quý giá vô
cùng
Chăm nom cẩn thận
để dùng nay mai
Hãy căng da để mà
phơi
Kẻo da ẩm ướt
không người nào ưng.”
Khi ông vừa mới đi
xong
Trời mưa bỗng chốc
vô cùng lớn lao
Hai chàng đệ tử lo
sao
Sợ mưa tuôn nước
thấm vào ướt da
Bèn mang thảm tốt,
lụa là
Cùng chăn màn quý
đem ra giăng liền
Phủ che ở phía bên
trên
Để da khỏi ướt,
khỏi phiền chủ nhân,
Họ quên da rẻ bội
phần
Còn như hàng hóa
ngàn lần đắt hơn
Hai chàng đệ tử
không khôn
Khiến cho hàng quý
mục luôn mất rồi.
*
Truyện này thí dụ
ở đời
Học tu Phật Pháp
lắm người dễ duôi
Giới và Định, Tuệ
buông xuôi
Chỉ lo công đức tô
bồi quanh năm
Nào dâng vật thực
chư Tăng,
Nào xây chùa, tháp
rộn ràng khắp nơi
Làm như vậy cũng
tốt thôi
Nhưng mà đã bỏ gốc
rồi còn chi
Để mà theo tại
ngọn kia
Làm sao sinh tử
thoát ly dễ dàng
Khó mà chứng quả
Niết Bàn
Cho nên Phật tử
đạo vàng theo tu
Ưu tiên Giới Luật
phải lo
Kế là Định, Tuệ
theo cho nhiệt tình
Rồi tu đến các
hạnh lành
Muốn tu tài thí
nên dành lại sau.
Che da lạc đà khác
đâu
Ưu tiên hàng quý
phải mau giữ gìn
Rồi sau mới tới da
trên
Mới là hợp lý! Chớ
quên điều này!
* 43 *
MÀI ĐÁ
Có người thuở
trước quyết tâm
Mỗi ngày mài đá
chuyên cần hăng say
Đá kia viên thật
lớn thay
Mài nhiều năm đá
giờ đây nhỏ rồi
Thành con trâu làm
đồ chơi
Dùng vào việc khác
đá thời ích đâu
Kẻ này lao lực dãi
dầu
Thời giờ phí phạm
bao lâu uổng hoài.
*
Truyện này thí dụ
ở đời
Tinh cần tu học
lắm người khổ công
Chỉ cầu danh lợi
viển vông
Chẳng cầu đạo quả
vô cùng cao siêu
Dụng công thời rất
là nhiều
Mà thu hoạch chẳng
bao nhiêu, đáng buồn!
Tu hành sai lạc lỡ
lầm
Tăng thêm tội lỗi
vô ngần đáng thương!
* 44 *
ĂN BÁNH
Đang khi đói
bụng bội phần
Chàng kia ghé tiệm
bánh gần một bên
Mua luôn sáu cái
ăn liền
Không no, chàng
muốn ăn thêm nữa rồi
Mua thêm cái thứ
bảy thôi
Vừa ăn một nửa
bánh thời no luôn
Bấy giờ hối hận vô
ngần
Đưa tay vả miệng,
lầm bầm đôi câu:
“Sao ta ngu ngốc
biết bao
Tính tình cần kiệm
lẽ nào quên mau
Chỉ cần nửa cái
bánh sau
Ăn vào là đã no
đâu cần nhiều
Nửa này ích biết
bao nhiêu
Tiền mua sáu cái
đầu tiên phí rồi.”
*
Truyện này thí dụ
người đời
Khổ công tu
học kéo dài thời gian
Mới mong chứng ngộ
đạo vàng
Quán thông chánh
pháp của hàng thánh nhân,
Lắm người không
chịu chuyên cần
Luyện tâm hờ hững,
tu thân lơ là
Sống trong cảnh
giới xót xa
Si mê cứ tưởng đó
là an vui,
Giống người ăn
bánh kia thôi
Tưởng ăn chỉ nửa
bánh thời làm no.
Chúng sinh tăm tối
âm u
Giàu sang cầu khẩn
rất ư nhọc nhằn
Được lo giữ, khổ
vô vàn
Đến khi bị mất lại
càng đớn đau
Cả ba giai đoạn
vui đâu,
Phật dạy: “Ba cõi
khi nào được yên
Dục, sắc, vô sắc
chớ quên
Đều là đại khổ.
Đừng nên mê lầm!”
* 45 *
GIỮ CỦA
Có ông chủ tại
vùng kia
Vì công việc gấp
phải đi xa nhà
Nên kêu người giúp
việc ra
Dặn rằng: “Ở lại
thay ta dòm chừng
Phải canh cửa kỹ
vô cùng
Phải coi dây buộc
lừa đừng sút ra
Kẻo lừa chạy mất
đi xa.”
Dặn xong mọi
chuyện chủ nhà ra đi.
Vài ngày chưa xảy
chuyện gì
Nhưng rồi lối xóm
rất chi rộn ràng
Đờn ca, hát xướng
ầm vang
Anh chàng giúp
việc xốn xang cõi lòng
Biết rằng có đám
hát rong
Tới đây trình diễn
tưng bừng đông vui
Chàng mong muốn
được đi coi
Bèn mau gỡ cánh
cửa nơi mặt tiền
Lưng lừa đem buộc
cửa lên
Dắt lừa ra khỏi
nhà liền ngay thôi
Cùng đi xem hát,
vui chơi
Tưởng rằng như vậy
đúng lời chủ nhân.
Sau khi chàng đã
rời chân
Thế là kẻ trộm còn
chần chờ chi
Vào nhà vơ vét hết
đi
Bạc tiền, đồ đạc
sót gì lại đâu.
Chủ nhà trở lại
hôm sau
Thấy nhà bị trộm,
nghĩ sao lạ kỳ
Hỏi người giúp
việc ngu si
Chàng thưa rằng:
“Mọi việc thì tốt thay
Ông sai giữ cửa
nhà này
Xem chừng lừa với
cái dây buộc lừa
Bây giờ còn đủ
thấy chưa,
Cả ba món đó coi
như vẹn toàn,
Điều ông dặn tôi
đã làm
Ngoài ra tôi chẳng
quan tâm thêm gì.”
Chủ nghe bực bội
kể chi
Đùng đùng nổi giận
tức thì hét la:
“Nhà ngươi khờ dại
quá mà
Ta sai canh cửa
căn nhà mình đây
Tức là giữ sản
nghiệp này,
Bây giờ tài vật đã
bay hết rồi
Chỉ còn cánh cửa
mà thôi
Dùng làm chi được hỡi
người đần ngu!”
*
Truyện này thí dụ
từ xưa
Phật từng khuyên
dạy rất ư nhiều lần
“Sáu căn” gìn giữ
tối cần
“Mắt, tai, mũi,
lưỡi” và “thân, ý” mình,
Ngăn “sáu trần”
khỏi hoành hành
Sáu tên giặc cướp
quả tình nguy tai.
Nhiều thầy tu
chẳng nghe lời
Ngồi thiền lòng
vẫn ham mồi lợi danh,
Ăn ngon, mặc đẹp
thân mình
Tiền nhiều, bạc
lắm thoả tình ước mơ
Khư khư ôm giữ
từng giờ
Sợi dây tham ái,
con lừa vô minh
“Sáu căn” cửa mở
vô tình
“Sáu trần” trộm
cướp gian manh nhập vào
Mang theo phiền
não biết bao
Trộm đi công đức
từ lâu vun trồng
Bao nhiêu đạo phẩm
mất luôn
Bao nhiêu tài bảo
có còn nữa đâu
Thế là khốn khó
ngập đầu
Tử sinh biển khổ
dãi dầu trôi lăn!
* 46 *
ĂN TRỘM TRÂU
Nhóm dân làng
nọ cùng nhau
Lén đi trộm một
con trâu mang về
Giết trâu ăn thịt
thoả thê.
Chủ trâu bị mất
vội đi kiếm tìm
Lần theo dấu đến
làng trên
Gặp người nhóm đó
ông liền hỏi luôn:
“Các ngươi có ở
làng không?”
Trộm trâu cả bọn
đều cùng chối ngang:
“Chúng ta không có
cái làng.”
Chủ trâu nghe vậy
vội vàng hỏi mau:
“Trong làng có một
cái ao
Các ngươi đã giết
con trâu trên bờ?”
Trộm trâu đáp
chẳng chần chờ:
“Chúng ta không có
ao mà nói chi.”
Chủ trâu: “Bên
cạnh ao kia
Bụi cây một đám
rậm rì mọc đây?”
Trộm cười: “Không
có bụi cây.”
Chủ trâu hỏi bọn
gian này: “Các ngươi
Trộm trâu ở phía
Đông thôi?”
“Phía Đông không
có!” trộm thời chối ngay.
Chủ trâu lại hỏi:
“Bọn bay
Trộm vào chính
ngọ, giữa ngày chứ chi?”
Trộm trâu lại chối
luôn đi:
“Giữa ngày? Chính
ngọ? Làm gì có trưa!”
Chủ trâu: “Chuyện
lạ từ xưa
Các ngươi chối cãi
về hùa cùng nhau
Không có làng,
không có ao
Và không cây. Cũng
nghe sao hợp tình,
Nhưng trong vũ trụ
quanh mình
Phương Đông không
có nghe thành kỳ khôi.
Giữa ngày, chính
ngọ, trưa rồi
Các ngươi cũng nói
trưa thời có đâu
Thế là dễ đoán ra
mau
Toàn lời gian dối
trước sau cả bày
Chối làm chi, khó
tin thay
Tụi bay ăn trộm
trâu này của ta.”
Nghe xong cả bọn
gian tà
Cúi đầu nhận tội
khó mà chối quanh.
*
Người theo Phật
Pháp tu hành
Sau khi phá giới,
gian tình chối nhanh
Không hề cải dữ
làm lành
Không hề sám hối
tâm thành sửa sai
Loay hoay tìm cách
chối dài
Để rồi kết cuộc
mọi người đều hay
Bao nhiêu tội ác
lộ ngay
Chết sa địa ngục,
đọa đày, đau thương.
Riêng ai thành
khẩn hoàn lương
Nguyện lời giữ
giới, tìm đường tu thân
Mới mong tiến lại
được gần
Con đường giải
thoát vô ngần quang vinh.
* 47 *
GIẢ TIẾNG CHIM
KÊU
Thuở xưa trong
một quốc gia
Đến ngày lễ lớn
thật là vui tươi
Chị em phụ nữ khắp
nơi
Ganh đua khoe sắc,
mọi người điểm trang
Hoa sen xanh đẹp
vô vàn
Hoa này quý giá
nên càng hiếm hoi.
Tại kinh thành có
một người
Nghèo, nhưng yêu
vợ, cả đời mến thương
Khi ngày lễ tới
rộn ràng
Các bà sửa soạn
điểm trang sẵn rồi
Cùng nhau chuẩn bị
hoa tươi
Sen xanh đắt giá
hiếm hoi lạ kỳ
Vợ chàng nghèo
chợt nghĩ suy:
“Tiền đâu mua nổi
hoa kia bây giờ
Thế là thể diện
tiêu ma.”
Nàng bèn than thở
xót xa cùng chồng:
“Cần hoa trang
điểm vô cùng
Nếu anh mà kiếm
thành công chuyện này
Vợ anh mãi mãi còn
đây
Không thời ly dị
chia tay đôi đàng.”
Anh chồng nghe nói
bàng hoàng
Sợ rằng sẽ mất cô
nàng vợ xinh
Chợt chàng nghĩ
tới hoàng thành:
“Trong vườn thượng
uyển quả tình lắm hoa
Loài hoa vợ muốn
thiết tha
Ta vào bẻ trộm
chắc là được luôn
Trong ao có nhiều
chim muông
Khi ta vào đó tìm
đường hái hoa
Nếu người canh gác
biết ra
Thì ta giả tiếng
chim là xong thôi
Tài ta bắt chước
lâu đời
Giả chim lên tiếng
hót thời giống y.”
Nghĩ xong không
ngại ngần chi
Nhắm vườn thượng
uyển chàng đi tới liền
Lẻn vào ao, hái
hoa sen
Đang khi bẻ trộm
chẳng hên chút nào
Chàng làm mặt nước
lao xao
Quân canh nghe
thấy tới ao hỏi rằng:
“Có ai trong đó
phải chăng?”
Giật mình, hoảng
loạn nên chàng quên đi
Quên không hót giả
chim kia
Lại lên tiếng đáp
tức thì: “Tôi đây
Là chim sống ở ao
này.”
Thế là mọi chuyện
lộ ngay mất rồi
Quân canh nghe
thấy tiếng người
Xuống ao bắt trộm
tức thời khó đâu
Giải vào vua và
trình tâu
Xin vua trị tội để
mau răn đời.
Dọc đường chàng
mới trổ tài
Hót như chim chóc
chẳng sai chút nào
Quân canh cười
nhạt nói mau:
“Bây giờ giả tiếng
chim đâu ích gì.”
*
Ở đời đáng làm
việc chi
Làm ngay đừng đợi
đến khi muộn màng
Thời cơ qua,
chuyện lỡ làng
Bấy giờ hối hả
chẳng mang lợi về.
Nhiều người làm ác
kể chi
Không hề hối cải
tính bề hoàn lương
Khi gần chết mới
tìm đường
Ăn năn quá muộn,
đáng thương vô cùng
Trễ rồi, hối cũng
bằng không
Bao nhiêu quả dữ
chớ mong van nài!
* 48 *
CHÓ VÀ CÂY
Chó kia ngủ
dưới gốc cây
Chợt đâu gió thổi
gãy ngay một cành
Rơi trên lưng chó
thình lình
Khiến cho chó bị
hoảng kinh thất thần
Chạy qua chỗ trống
ở gần
Nằm dài nghỉ mệt
tấm thân biếng lười
Mắt thời vẫn nhắm
lại thôi
Không cần biết đến
cành rơi lưng mình
Chẳng cần ngó cây
rung rinh
Nơi đây ngơi nghỉ
thoả tình dài lâu,
Đến chiều chó mới
ngóc đầu
Và rồi mở mắt nhìn
mau bốn bề
Thấy xa xa gió
thổi về
Hàng cây, nhánh lá
tức thì nhẹ rung
Như chào mừng trên
không trung
Chó bèn tự nhủ:
“Cây mong ta về
Cành đang vẫy gọi
trên kia.”
Thế là chó chẳng
còn chi ngần ngừ
Nhắm qua phía gốc
cây xưa
Chạy về nằm lại
coi như bình thường.
*
Người tu học quyết
một đường
Quyết theo Phật
pháp, đạo vàng chuyên tâm
Nếu thay đổi là lỡ
lầm,
Khi thầy quở trách
phải cần lắng nghe
Không nên tự ý bỏ
đi
Để rồi gặp khó
khăn thì quay lui,
Ăn năn trở lại
đúng rồi
Nhưng mà đi lại
ngược xuôi bao lần
Uổng thời gian,
mệt xác thân
Cực kỳ sai trái,
vô ngần đáng thương.
* 49 *
VỊ TIÊN LẦM LỘN
Có hai đứa trẻ
còn thơ
Cùng nhau chơi
giỡn bên bờ con sông
Chợt đâu vớt được
sợi lông
Nổi trên mặt nước
bềnh bồng trôi xuôi
Chúng cùng tranh
luận tay đôi
Đứa này quả quyết:
“Đây thời là râu
Râu tiên ông khác
gì đâu.”
Đứa kia cãi lại
trước sau một lời:
“Đó là lông gấu
đấy thôi.”
Cả hai to tiếng
một hồi rất hăng
Không chịu thua,
chẳng chịu nhường
Cho mình là đúng,
đối phương sai lầm.
Bờ sông chợt vẳng
tiếng chân
Một tiên ông tiến
lại gần chốn đây
Cả hai đứa trẻ
mừng thay
Thỉnh cầu ngài
phán đoán ngay giúp mình.
Ngài không giải
đáp ngọn ngành
Để xem hai trẻ ai
rành, ai sai
Ngài thò tay vào
túi ngài
Lấy ra một nắm gạo
nơi túi này
Thêm vừng một nắm
trong đây
Bỏ nhai trong
miệng loay hoay một hồi
Rồi ngài nhổ ra
tay thôi
Đưa cho hai trẻ
coi nơi tay liền
Nói rằng: “Hai đứa
hãy nhìn
Vật gì thật giống
phân chim vô cùng
Giống phân chim sẻ
lạ lùng.”
Cả hai đứa trẻ đều
không hiểu gì
Tiên ông nói chẳng
đúng chi
Sai câu trẻ hỏi.
Lạ kỳ biết bao.
*
Truyện này tỉ dụ
giống sao
Nhiều người thuyết
pháp nhắm vào lý suông
Vừa mơ hồ, lại
viển vông
Còn phần chánh lý
thời không thuyết trình
Không mang lợi cho
chúng sinh
Nhọc công, uổng
phí, chính mình ích đâu
* 50 *
SỬA LƯNG GÙ
Một ngày có kẻ
lưng gù
Mời thầy điều trị
rất ư kịp thời
Thầy bèn lấy ít
sữa tươi
Thoa đều trên khắp
lưng người gù kia
Lấy hai tấm ván
nặng nề
Ép chàng vào giữa,
ván kè hai bên
Rồi khiêng vào để
nằm lên
Trước nhà, ngay
phía trên thềm hành lang,
Tay thầy ép mạnh
bất thường
Chàng gù đau đớn
tang thương thảm sầu
Hai tròng mắt lọt
ra mau
Lưng gù nào có hết
đâu. Vẫn gù!
*
Ở đời có kẻ muốn
tu
Muốn làm việc
phước rất ư tốt lành
Tỉ như bố thí
nhiệt thành
Nhưng dùng thủ
đoạn của mình bất lương
Đoạt tiền tài của
thập phương
Gian tham, bất
chính, không màng khen chê
Rồi mang của cải
gian kia
Cúng tăng, xây
tháp và đi cất chùa
Thỉnh tượng Phật.
Ngỡ nhân từ
Nhưng mà làm thế
kể như sai lầm
Tạo thêm nghiệp ác
trầm luân
Tăng gia khổ não
vào thân tâm mình
Bao phúc đức chẳng
viên thành
Cúng dường, bố thí
cũng đành công toi.
* 51 *
NGƯỜI TỚ GÁI
Chủ nhân xưa có
năm ông
Hùn tiền thuê kẻ
làm công việc nhà
Mướn người lối xóm
không xa
Đến làm tớ gái
thật là tiện thay.
Thế rồi chợt đến
một ngày
Một trong năm chủ
bảo ngay cô rằng:
“Áo quần ta để sẵn
sàng
Con lo giặt giũ kỹ
càng nghe con.”
Bốn người kia cũng
sai luôn
Cũng đưa quần áo
không còn chờ thêm,
Áo quần một đống
để bên
Cô nhìn mà thấy
muộn phiền khó khăn
Khiến cô nghĩ ngợi
băn khoăn:
“Khó mà một lúc
giặt năm người này
Đành lần lượt,
biết sao đây.”
Nghĩ xong cô giặt
cho ngay người đầu.
Người thứ hai có
chịu đâu
Đùng đùng nổi giận
ồn ào quát la:
“Tiền thuê ta cũng
bỏ ra
Sao mi chẳng giặt
cho ta tức thì
Lại đi phục vụ chủ
kia
Giặt riêng chủ đó
làm chi ngược đời.”
Ông liền trừng
phạt cô thôi
Đánh cô tớ gái
mười roi thảm sầu.
Các người chủ còn
lại sau
Cũng đều nổi giận
theo nhau đánh đòn
Mỗi ông đánh mười
roi luôn
Khiến cô tớ gái
tâm hồn nát tan
Lại thêm thân xác
héo tàn
Bỗng dưng gánh
chịu vô vàn oan khiên.
*
Truyện này thí dụ
thấy liền
Thân do phiền não
nhân duyên hợp thành
Tấm thân “ngũ ấm”
mong manh
Chính do “sắc,
thọ, tưởng, hành, thức” kia
Cùng nhau hợp một
hạn kỳ
Đem “sinh, lão,
bệnh, tử” về cho thân
Thêm đau khổ, thêm
gian truân
Luân phiên hành hạ
muôn phần tang thương
Chúng sinh khốn
đốn trăm đường
Một ngày thân rã,
“vô thường” mà thôi!
Chủ nhân đếm đủ
năm người
So cùng “ngũ ấm”
thấy thời giống nhau,
Còn cô tớ gái đớn
đau
So cùng với tấm
thân đâu khác gì!
* 52 *
TRÒ VUI GIẢ DỐI
Nghe chàng nhạc
sỹ trứ danh
Vua bèn triệu đến
kinh thành ngày mai
Mời chàng trình
tấu phô tài
Nhà vua hứa hẹn
nghe rồi trả công
Tiền vàng đủ một
nghìn đồng,
Anh chàng nghệ sỹ
vui lòng chịu ngay.
Sau khi trình tấu
tuyệt hay
Nhà vua không trả
chàng này chút chi
Chàng đòi mãi
chẳng được gì
Lại nghe vua nói:
“Nhạc thì tuyệt luân
Ngươi trình diễn
hay vô ngần
Nhưng trò vui đó
muôn phần giả thôi
Toàn gian dối, chỉ
nhất thời
Nên vàng ta hứa
trả ngươi khác gì
Cho ngươi nghe tạm
vui đi
Niềm vui cũng dối
có chi thật nào.”
*
Truyện này thí dụ giống sao
Cái vui nhân thế ồn ào ngợi khen
Ngẫm ra giả dối vô biên
Cuộc đời sinh diệt biến thiên không ngừng
Chỉ là huyễn hoá, vô thường
Như là chiếc bóng trong gương hiện hình,
Như trăng dưới nước lung linh
Làm sao tìm được thật tình an vui
Chân thường vĩnh viễn ở đời?
Đó là đạo lý sáng ngời nêu gương
Ai không hiểu được tận tường
Tự sinh phiền não đáng thương vô cùng!
* 53 *
LÃO SƯ BỊ HÀNH HẠ
Thuở xưa có một
lão sư
Và hai đệ tử sớm
trưa theo hầu,
Chân ngài già cả
nên đau
Duỗi thời khổ sở,
đi sao nhọc nhằn
Phải chống nạng
rất khó khăn
Nên nhờ đệ tử bóp
chân cho ngài
Mỗi người bóp một
bên thôi
Hai chân phải,
trái hai người chia nhau.
Hai chàng đệ tử từ
lâu
Mãi luôn kình
chống, có đâu thuận hòa
Dù cho cùng ở
chung nhà
Coi như nghiệp báo
oan gia lâu đời.
Đợi ngày một kẻ đi
chơi
Kẻ kia ở lại tức
thời ra tay
Đập chân bên đó
gãy ngay
Cái chân mà bạn
thường ngày bóp xoa.
Bạn chàng khi trở
về nhà
Thấy thời giận giữ
bùng ra thét gầm
Trả thù cho hả cơn
sân
Đập chân còn lại
chẳng cần xót xa
Cái chân mà kẻ ở
nhà
Thường hay xoa
bóp. Thế là hoà nhau.
Riêng ông thầy
chịu đớn đau
Hai chân bị đập
gãy mau hết rồi.
*
Truyện này thí dụ
ở đời
Cùng tu học Phật
lắm người ganh đua
Đại thừa bài xích
Tiểu thừa,
Tiểu thừa lại
chẳng thích ưa Đại thừa
Kình qua, chống
lại dây dưa
Cùng nhau tranh
chấp kể như tự mình
Đều là Phật tử
thuận thành
Lại đem giáo pháp
vô tình hủy tiêu.
* 54 *
ĐẦU VÀ ĐUÔI RẮN
TRANH CÃI
Đầu và đuôi rắn
một hôm
Sinh ra tranh chấp
om xòm vui thay,
Đuôi lên giọng nói
gắt gay:
“Để ta đi trước
hôm nay xem nào.”
Đầu bèn phản đối:
“Lạ sao
Ta thường đi trước
từ bao lâu rồi
Đuôi bò trước thấy
ngược đời.”
Cả hai cãi cọ tơi
bời kể chi.
Thế rồi đầu rắn cứ
đi
Nhưng mà đuôi rắn
dễ gì chịu đây
Quấn ngay vào khúc
thân cây
Không buông, hét lớn:
“Đuôi này thua ai!”
Tất nhiên đầu rắn
chịu thôi
Làm sao bò được,
đành mời đuôi đi.
Đuôi nào biết đến
hiểm nguy
Cứ bò chẳng thiết
nghĩ suy thêm phiền
Đuôi đâu có mắt để
nhìn
Lần mò bò tới qua
bên kia đường
Thấy đâu hầm lửa
than hồng
Rơi vào bị đốt
thảm thương quá trời
Toàn thân đều bị
cháy thui
Đầu đuôi chú rắn
đi đời nhà ma!
*
Truyện này thí dụ
cho ta
Thầy trò nên sống
chan hòa tương thân,
Có nhiều đệ tử sai
lầm
Chê thầy già cả
thiếu phần tinh anh
Cho nên trò lại
muốn tranh
Giành quyền lãnh
đạo phô danh với đời
Nghĩ mình tài giỏi
hơn người
Nào hay kinh
nghiệm mình thời còn non
Tính tình bồng bột
hãy còn
Nhiều khi giới
luật cũng luôn lơ là,
Trò cầm đầu thường
xảy ra
Bao nhiêu lầm lạc
thấy mà đáng chê
Gánh vào thất bại
ê chề
Cùng sa địa ngục
não nề bản thân.
* 55 *
CẠO RÂU VUA
Một ông vua
thuở xa xưa
Có chàng hầu cận
rất ư trung thành
Vua tin cẩn chàng
thật tình
Giữ luôn trong
chốn triều đình cạnh bên.
Có lần vua ra trận
tiền
Mang quân giao
chiến liên miên hiểm nghèo
Chàng hầu trung
tín đi theo
Khi vua lâm nạn
chàng liều tấm thân
Tỏ ra can đảm vô
ngần
Cứu vua thoát hiểm
bình an trở về
Nên vua cảm mến
tràn trề
Muốn ban thưởng
lớn không hề tiếc chi
Vua bèn hỏi chàng
hầu kia:
“Nếu nhà ngươi
muốn thưởng gì lớn to
Nói ra ta sẽ ban
cho.”
Chàng hầu cận
chẳng thẹn thò khẽ thưa
Chỉ xin được cạo
râu vua
Ngoài ra chẳng
muốn, chẳng ưa xin nhiều.
Vua nghe thuận ý
xuôi chiều:
“Cho ngươi mãn
nguyện với điều ước mong.”
Mọi người nghe
chuyện trên xong
Đều chê chàng đó:
“Vô cùng ngu si!
Sao không xin được
phân chia
Giang sơn một nửa
còn gì sướng hơn,
Hay xin làm một
chức quan
Ngang hàng với
chức đại thần trong cung,
Hay xin làm tướng
oai phong,
Hay xin vàng bạc
tiền nong thật nhiều,
Chắc là vua sẽ
thuận theo
Tại sao xin chỉ
một điều nhỏ nhen
Cạo râu vua, thật
ươn hèn
Thật là ngu ngốc
nhất trên trần đời!”
*
Truyện này thí dụ
thân người
Nếu sinh ra được
nghĩ thời khó sao,
Được nghe Phật
Pháp tối cao
Lại càng thấy khó
gấp bao nhiều lần,
Chúng ta may mắn
bội phần
Được nghe Pháp,
lại mang thân con người,
Giữ thêm chút giới
luật thôi
Với tâm nhỏ hẹp
nghĩ thời là xong
Nghĩ rằng đã đủ vô
cùng
Không cần tiến tới
và không mong cầu
Niết Bàn diệu pháp
thiết đâu
Si mê lầm lạc dấn
sâu đời đời
Tử sinh mãi mãi
lăn trôi
Ngẫm ra thật đáng
chê cười lắm thay!
* 56 *
CÁI KHÔNG CÓ
Hai người bạn
đang đi đường
Chợt đâu thấy có
một chàng đẩy xe
Trên xe toàn những
vừng mè
Xe sa xuống hố khó
bề kéo lên
Chủ xe nhờ hai
người liền:
“Giúp tôi kéo
chiếc xe trên hố bùn.”
Hai người lên
tiếng hỏi luôn:
“Chúng tôi giúp hộ
chẳng còn khó chi
Nhưng mà bạn sẽ đền
gì
Trả công lao kéo
xe kia lên đường?”
Chủ xe bèn trả lời
suông:
“Đền ơn các bạn
tôi ‘không có’ gì”.
Hai người xúm xít
tức thì
Kéo giùm xe khỏi
hố kia dễ dàng
Giúp xong đòi chủ
xe hàng
Trả công cho họ
đàng hoàng trước sau:
“Cái ‘không có’
của ông đâu
Mang đền ơn chúng
tôi mau lên nào.”
Chủ xe lúng túng
biết bao
Đáp: “Vì ‘không
có’ làm sao đáp đền.”
Một người bướng
bỉnh nói liền:
“Chính ông đã hứa
chớ nên nuốt lời
Hãy mang ‘không
có’ cho tôi.”
Nói xong đứng đợi,
tay thời chìa ra.
Chủ xe bối rối
ngẩn ngơ
Tính sao giải
quyết bây giờ cho xuôi.
Bạn kề bên chợt
bật cười
Hiểu ra sự thật
thốt lời nói ngay:
“Chúng mình hãy
rời khỏi đây
Đừng đòi hỏi chủ
xe này làm chi,
Chủ xe nói ‘không
có’ gì
Chính là đã tặng
tức thì cho ta
Tặng cái ‘không
có’ đó mà
Hai chữ hợp lại
chính là ‘giả’ danh.”
*
Phàm phu tục tử
thường tình
Chấp vào khái niệm
“không” thành vấn vương
Sa vào cảnh giới
bất thường
Chỗ “vô sở hữu”,
con đường mê si
Bạn kia nói “không
có” chi
Tức là “vô tướng”
còn gì nữa đâu
Lại thêm “vô
nguyện” trước sau
Và thêm “vô tác”
ta mau hiểu liền.
* 57 *
BỊ ĐẠP RỤNG
RĂNG
Phú ông giàu có
trong vùng
Thuê người hầu hạ
ở chung quanh mình
Họ cung kính, họ
tận tình
Luôn ca tụng chủ
tâm thành mãi thôi.
Phú ông có bệnh
lâu đời
Cổ vương đàm rãi
ông thời khạc ra
Những người hầu
quanh ông ta
Mỗi lần thấy vậy
thế là tranh nhau
Vội vàng chạy tới
cho mau
Đạp lên đàm rãi
mong sao tỏ rằng
Mình thương quý
chủ như vàng,
Một chàng hầu nọ
lại thường chậm chân
Bị xô lấn nên mất
phần
Đạp đâu đờm rãi
chủ nhân kịp thời
Trong lòng buồn bã
khôn vơi
Nghĩ thầm: “Nếu
đợi đàm rơi ra ngoài
Nằm trên mặt đất
xong xuôi
Ta mà chạy đến trễ
rồi còn chi
Khó mà đạp được
đàm kia
Nếu ta đạp được
trước thì hay hơn
Ông sắp nhổ, ta
đạp luôn
Mới là kế hoạch
tinh khôn hơn người.”
Một hôm cơ hội tới
nơi
Chủ vừa đằng hắng
miệng thời há to
Đàm chưa nhổ, chỉ
mới ho
Chàng khờ vội vã
lấn xô mọi người
Chen vào thật lẹ
quá trời
Đạp lên mặt chủ.
Rụng rời! Đớn đau!
Phú ông răng rớt
ra mau
Sứt môi. Méo
miệng. Buồn rầu hỏi ngay:
“Tại sao ngươi ác
thế này?”
Chàng khờ hầu
cận chắp tay phân trần:
“Tôi thương mến
chủ vô vàn
Ước mong được đạp
lên đàm của ông
Nhưng chờ hoài vẫn
uổng công
Bị người chen lấn
khó lòng lắm thay,
Đàm ông sắp nhổ
hôm nay
Tôi bèn đạp trước
vào ngay miệng mồm
Mong rằng vượt kẻ
khác luôn
Mới hòng thoả
nguyện được lần đầu tiên.”
Phú ông nghe giận
như điên
Đồng thời nghĩ lại
cũng thêm tức cười.
*
Truyện này mục
đích khuyên người
Làm chi cũng phải
chờ thời tới tay
Không thời cơ cứ
làm ngay
Khó thành công
nổi, chỉ đầy sầu bi
Mỗi khi muốn làm
việc chi
Phải cần quan sát,
nghĩ suy đủ điều
Xem thời cơ có
thuận chiều
Mới mong đạt được
mục tiêu của mình.
* 58 *
CHIA CỦA
Có ông già ở
nước kia
Gia đình quý phái
rất chi sang giàu
Nhưng ông đau ốm
từ lâu
Biết mình bệnh
nặng sắp mau lìa đời
Con trai chỉ có
hai người
Ông bèn gọi lại
thốt lời trối trăng:
“Sau khi cha đã
lìa trần
Hãy đem tài sản ra
phân chia đều
Thật công bằng,
hỡi con yêu.”
Ít lâu cha chết,
con theo đúng lời
Như trong di chúc
cha thôi
Bao nhiêu tài sản
chia đôi hai phần.
Nhưng chia đều khó
vô ngần
Chia đi chia lại
bao lần không xong
Anh em mãi chẳng
thuận lòng
Chê nhiều, chê ít
mà không chịu ngừng
Thật là khó xử vô
cùng
Đành nhờ ông lão
trong vùng tiếp tay.
Lão ông giúp ý
kiến ngay:
“Hãy theo biện
pháp sau này của ta
Món nào cũng cắt
đôi ra
Mỗi người một nửa
thế là đều nhau
Hoàn toàn bình
đẳng trước sau
Cả hai hoan hỉ còn
đâu than phiền.”
Anh em nghe đồng ý
liền
Cắt đôi mọi thứ
luân phiên khắp nhà
Áo quần đem xé đôi
ra
Xẻ từ giường
chiếu, cưa qua ghế bàn
Bẻ chén bát, cắt
chăn màn
Đến như tiền bạc
xé làm hai luôn
Thế là chỉ một vài
hôm
Bao nhiêu tài sản
thấy buồn biết bao
Cắt đôi tan nát,
tiêu hao
Trở thành đồ bỏ ai
nào còn ham.
*
Tu Phật pháp, theo
Đạo vàng
Là mong gỡ bỏ buộc
ràng cho mau
Mỗi khi thuyết
pháp tại đâu
Phải nên vận dụng
cho sao hợp thời
Tùy nghi thay đổi
từng nơi
Môn thời bình
đẳng, môn thời lại không
Du di sai biệt là
thường
Không nên chấp nhặt
mà vương lỗi lầm.
Như bên ngoại đạo
nhiều lần
Cho mình là phải
chẳng cần đổi thay
Mãi theo một pháp
lâu nay
Cho rằng như vậy
là hay hoàn toàn
Thật là đáng tiếc
vô vàn
Pháp lành bỗng
chốc suy tàn ích chi.
* 59 *
XEM LÀM BÌNH
Thong dong dạo
bước hai người
Cùng đi hội nghị
thảnh thơi kể gì
Giữa đường thấy
thợ sứ kia
Làm bình sành khéo
rất chi có tài
Bình sao trông đẹp
tuyệt vời
Hai người dừng
bước ghé chơi xem liền
Hồi lâu, tuy muốn
xem thêm
Một người vội vã
không quên lên đường
Đúng giờ tới kịp
hội trường
Vào trong hội nghị
sẵn sàng tham gia
Rồi sau dự tiệc xa
hoa
Nhận thêm tặng
phẩm thật là quý thay.
Chàng kia chẳng
chịu rời ngay
Đứng yên xem thợ
loay hoay làm bình
Nhởn nhơ thầm nghĩ
riêng mình:
“Thợ xong một cái
mới đành ra đi.”
Nhưng ông thợ đồ
sứ kia
Làm xong một cái
tức thì tiếp luôn
Làm thêm cái nữa
trong khuôn
Và rồi lần lượt
không buồn ngưng tay.
Anh chàng cứ đứng
xem đây
Đến chiều, rồi
tối, hết ngày chưa đi
Thế là hỏng việc
còn chi
Lỡ luôn hội nghị
còn gì nữa đâu
Bụng thời lại đói
như cào
Không còn được
chút việc nào xong xuôi.
*
Truyện này thí dụ
nhiều người
Thời giờ quý báu
buông trôi lẹ làng
Chỉ ham công việc
buộc ràng
Cho nên chẳng chịu
siêng năng tu hành,
Nơi thường tụ hội
chúng sanh
Nơi mà Phật thuyết
pháp lành cho nghe
Cứ lơ là chẳng
chịu đi
Chỉ ham việc chẳng
ích chi cho mình
Khó mà thoát khỏi
tử sinh
Khó mà chứng ngộ
được nhanh Phật thừa,
Đời vô thường vẫn
cứ ưa
Con đường giải
thoát kể như xa vời
Trầm luân bể khổ
mãi thôi
Hãy quay đầu lại kịp
thời cho mau!
* 60 *
THẤY VÀNG
DƯỚI NƯỚC
Một anh chàng
đi lang thang
Đến bờ ao thấy có
vàng dưới đây
Miếng vàng lấp
lánh đẹp thay
Chàng bèn lội
xuống ao ngay tức thì
Mò trong nước kiếm
vàng kia
Mò hoài chẳng thấy
vàng chi dưới này
Mệt thân người,
mỏi chân tay
Chàng lên nghỉ ở
bụi cây trên bờ.
Hồi sau mặt nước
lặng lờ
Nước ao trong trẻo
hiện ra miếng vàng
Chàng nhìn xuống
lại thấy ham
Đứng lên bước vội
bước vàng xuống ao
Mò tìm không thấy
vàng đâu
Nước ao vẩn đục,
vàng nào có đây
Chàng leo lên lại
gốc cây
Ngồi nhìn mặt nước
nhẹ lay thèm thuồng.
Cha chàng đang đi
trên đường
Chợt nhìn xuống
thấy con đương thẫn thờ
Mặt ngơ ngác, vẻ
bơ phờ
Cha bèn bước xuống
tới bờ hỏi thăm:
“Con đang lo nghĩ
gì chăng?”
Chàng bèn than
thở: “Con đang mò tìm
Vàng trong ao nước
hiện lên
Hai lần mò xuống
chẳng nên chuyện gì
Chỉ toàn bùn, thật
lạ kỳ
Vàng kia bất chợt
biến đi mất rồi
Giờ đây con mệt
quá trời
Chịu đời không
thấu, rã rời chân tay.”
Cha nghe nói thấy
lạ thay
Đến bờ ao ngó
xuống đây xem liền
Mới hay cái bóng
hiện lên
Bóng vàng dưới
nước đang in rành rành
Suy ra vàng chắc
trên cành
Trên cây gần đó
rọi hình xuống thôi
Cha bèn nói: “Này
con ơi
Leo tìm vàng thử
trên nơi cây này.”
Chàng con không
hiểu hỏi ngay:
“Vàng thời dưới
nước, lên cây làm gì?”
Cha chàng giải
thích cho nghe
Nói thêm: “Chim
chắc tha về trên cây
Nên vàng vướng mắc
tại đây.”
Chàng con nghe vậy
loay hoay leo trèo
Quả nhiên thấy
miếng vàng treo
Bóng in xuống nước
trong veo rõ ràng.
*
Phàm phu vô trí
đáng thương
Tấm thân “vô ngã”
lại thường hiểu ra
Cho rằng quả thực
có “ta”
Nào hay cái đó chỉ
là giả thôi
Như hoa in bóng
gương soi
Như trăng dưới
nước nổi trôi hiện hình
Cái “ta” tưởng mãi
là mình
Phàm phu ám muội
quả tình lầm sai
Trôi lăn trong
biển khổ hoài
Nhọc công, mệt
xác. Than ôi ích gì!
Như chàng mò dưới
ao kia
Khuấy bùn, quậy
nước kiếm chi được vàng.
* 61 *
TẠO HÌNH NGƯỜI
Giáo đồ đạo Bà
La Môn
Tuyên truyền cho
mọi người luôn tin rằng
Chính là Đại Phạm
Thiên Vương
Đóng vai chúa tể
quyền năng vô cùng
Tạo ra muôn vật
nói chung
Quyền năng sáng
tạo đều trong tay ngài.
Phạm Thiên nhiều
đệ tử tài
Có chàng nổi hứng
tức thời một hôm
Tự mình muốn tạo
ra luôn
Một sinh vật lạ
với khuôn hình người
Rất kỳ dị, rất lạ
đời
“Cổ thì thật nhỏ,
đầu thời lại to
Bàn tay vừa lớn
vừa thô
Cánh tay lại nhỏ
quá ư lạ thường
Bàn chân cũng nhỏ,
dài vươn
Gót chân lại lớn
to hơn bội phần.”
Anh chàng đệ tử
đích thân
Đem hình người đó
trình luôn cho thầy
Hỏi rằng: “Hình
thể người này
Thưa thầy trông nó
giống ngay thứ gì?”
Phạm Thiên bèn đáp
tức thì:
“Giống như con
quỷ, có chi khác nào.”
*
Phạm Thiên có tạo
ai đâu
Chuyện hoàn toàn
chỉ nhuốm mầu ngụ ngôn.
Chúng sinh mỗi
loại đều luôn
Chính do nghiệp
báo đúc khuôn ra mình
Chính nghiệp báo
tạo chúng sinh.
Chư Phật thuyết
pháp phân minh tỏ tường
Như “bát chánh
đạo” tám đường
Không chấp “đoạn
diệt” hay “thường trụ” đâu!
Nhưng mà ngoại đạo
đua nhau
Chấp luôn “đoạn”
với “thường” đâu ngại ngần
Để rồi lừa dối thế
nhân
Những điều như thế
sai lầm mãi thôi
Xa lìa Chánh Pháp
mất rồi!
* 62 *
ĂN THỊT GÀ
Có người mắc
bệnh dây dưa
Rất là trầm trọng,
quá ư lâu ngày
Nên mời thầy thuốc
thật hay
Đến nhờ xem mạch.
Ông thầy phán luôn:
“Anh nên ăn thịt
gà con
Bệnh thời thuyên
giảm chẳng còn ngại chi.”
Bệnh nhân nghe lời
lương y
Sai người vội vã
chạy đi mua gà
Chợ làng cũng
chẳng có xa
Gà con mua được
thật là dễ thay
Mua một con về ăn
ngay
Chỉ ăn có vậy, một
ngày rồi thôi.
Lương y ít bữa trở
lui
Sau khi xem mạch thầy
thời hỏi thăm:
“Bệnh tình anh khá
hơn chăng
Sau khi đã được
chữa bằng gà con?”
Bệnh nhân khẽ trả
lời luôn:
“Thật tôi chẳng
biết bệnh còn hay không
Vì tôi chỉ mới ăn
xong
Một con gà nhỏ là
ngưng lại rồi
Ăn nhiều chắc cũng
vậy thôi.”
Lương y nghe vậy
tức thời nhủ khuyên:
“Một con ăn chẳng
khỏi liền
Muốn lành bệnh hãy
ăn thêm nhiều vào.”
*
Truyện này thí dụ
đạo mầu
Người tu Phật Pháp
phải cầu mà theo
Học cho rộng, hỏi
cho nhiều
Tháng ngày tinh
tấn, sớm chiều thiết tha,
Phàm phu ngoại đạo
lơ là
Tâm không bền bỉ
tiến xa khó lòng
Học hành chút ít
rồi ngừng
Đương nhiên bệnh
độc chẳng mong diệt trừ
Ngu si phiền não
từ xưa
Vẫn còn tồn tại kể
như muôn đời.
* 63 *
CHẠY TRỐN
Một đoàn ca
kịch nước kia
Năm nay trình diễn
phải đi xa nhà
Chỉ vì nạn đói xảy
ra
Ở trong nước họ
thật là nguy tai
Đoàn đành đi ra
nước ngoài
Đường đi trắc trở
chông gai vô vàn
Phải qua núi thẳm
non ngàn
Nghe đồn có quỷ
thường ăn thịt người
Quỷ La Sát ẩn lâu
đời
Nên đi chót lọt,
ngưng thời chớ nên.
Khi đoàn đi tới
núi trên
Thời trời đã tối
màn đêm buông rồi
Khó mà vượt được
kịp thời
Đoàn đành ngủ lại
tại nơi hiểm nghèo.
Đêm nay trên núi
cheo leo
Càng khuya càng
lạnh gió nhiều buốt da
Mọi người nhóm lửa
để hơ
Nằm quanh lửa ấm
ngủ chờ bình minh
Một chàng phát
bệnh thình lình
Chịu đâu cái lạnh
nên đành ngồi lên
Lấy đồ diễn kịch
mặc thêm
Tới gần ngọn lửa
ngồi bên hơ người
Nào ngờ lại lấy
nhầm rồi
Lấy đồ yêu quỷ mặc
thời chẳng hay.
Một người khác
trong đoàn này
Giật mình chợt
thức và quay đầu nhìn
Thấy chàng bệnh
ngồi gần bên
Mang đồ quỷ dữ.
Hắn liền hoảng kinh
Tưởng Quỷ La Sát
ngồi rình
Vội vàng chồm dậy
phóng mình chạy mau
Chạy cho nhanh
chẳng ngoái đầu,
Cả đoàn nghe tiếng
ồn ào vẳng lên
Nửa khuya cũng
thức dậy liền
Đầu đuôi nào rõ
chuyện trên núi rừng
Thế là cả bọn hãi
hùng
Cắm đầu cắm cổ đều
vùng chạy theo.
Anh chàng khoác áo
quỷ yêu
Lơ mơ bên lửa hồng
reo đang ngồi
Thấy người bỏ chạy
hết rồi
Cũng co chân chạy
theo đuôi tức thì
Dù cho không hiểu
chuyện chi.
Bọn người chạy
trước đến khi quay nhìn
Thấy Quỷ La Sát
cuồng điên
Chạy theo bén gót
ngay liền phía sau
Thế là sợ hãi tăng
mau
Gắng công cùng
chạy theo nhau hãi hùng
Băng sông lạch,
vượt suối nguồn
Đầu mình cây đập,
tay chân gai cào
Thân người thương
tích đớn đau
Tinh thần tán loạn
trước sau cả đoàn.
Chạy cho phờ phạc
xác thân
Đến khi trời sáng
dừng chân ngoái đầu
Thấy ra có quỷ
rượt đâu
Chỉ là người bạn
chay mau theo mình
Mặc đồ diễn kịch
thường tình
Khiến cho cả bọn
đêm thanh kinh hoàng.
*
Chúng sinh “ngã
kiến” buộc ràng
“Cái ta” cứ chấp,
đáng thương vô cùng
Tử sinh lưu chuyển
không ngừng
Âu lo, sợ sệt chập
chùng bủa vây
Nào đâu giải thoát
được đây!
Nếu như có thể phá
ngay mê lầm
Hủy tiêu “ngã
kiến” trăm phần
Bao nhiêu cuồng
vọng trong tâm dứt liền
Chân như, thanh
tịnh, an nhiên
Xưa nay sẵn có
hiện lên sáng ngời
Thân tâm an lạc
tuyệt vời
Vượt cơn kinh
hoảng, tới nơi an bình
“Đất trời vô sự
thật tình
Người ngu tự quấy
nhiễu mình đấy thôi!”
* 64 *
QUỶ TRONG NHÀ
CŨ
Một nhà cũ
trong thôn làng
Không người cư
ngụ, bỏ hoang lâu đời
Bà con đồn đãi
truyền lời
Rằng nhiều quỷ dữ
trong nơi nhà này
Mọi người sợ hãi
lắm thay
Dám đâu vào ngủ
tại đây buổi nào.
Bấy giờ có kẻ tự
hào
Rằng mình can đảm
từ bao lâu rồi
Chàng tuyên bố với
mọi người:
“Tôi không hề sợ,
chờ coi biết liền
Hôm nay tôi sẽ ngủ
đêm
Trong căn nhà đó
để xem có gì.”
Buổi chiều chàng
tới nhà kia
Tối trời ngủ lại,
sợ chi tiếng đồn.
Có chàng khác ở
cùng thôn
Cũng khoe can đảm
vượt hơn người đầu
Quỷ ma chẳng ngán
từ lâu
Cho nên cũng muốn
tranh nhau khoe tài
Tối nay cũng lại
tới nơi
Vào trong nhà cũ
xem chơi thế nào
Chàng xô mạnh, đẩy
cửa vào,
Bên trong chàng nọ
chợt đâu giật mình
Tưởng đêm khuya
quỷ hiện hình
Lao ra chặn cửa
tận tình cản ngăn
Không cho quỷ dữ
lấn chân,
Chàng ngoài thấy
vậy nghĩ thầm: “Quỷ đây!
Đúng lời đồn đãi
lâu nay
Ta nào há sợ. Tối
này biết nhau!”
Thế là cố gắng đẩy
mau
Muốn vào đọ sức
trước sau một lần.
Trong xô, ngoài
đẩy rầm rầm
Trời đêm khuya
khuắt tối tăm chập chùng
Đến khi cánh cửa
bật tung
Trong, ngoài nhào
tới tưng bừng đánh nhau
Có trông rõ được
gì đâu
Tưởng cùng quỷ dữ
canh thâu tranh tài
Đánh nhau tới lúc
sáng trời
Đến khi nhìn rõ
mặt người đôi bên
Mới hay quỷ chẳng
hiện lên
Thế là ác chiến
ngưng liền. Thật vui!
*
Thông thường ở
khắp mọi nơi
Bao giờ cũng có
hai người đấu tranh
Đôi bên đều nghĩ
rằng mình
Là người có lý.
Thật tình đều sai!
Bao nhiêu sự vật
trên đời
Nhân duyên tạm hợp
lại thôi đấy mà
Làm chi lại có cái
“ta”
Có đâu chủ thể
phân ra đôi đường
Để tranh chấp với
đối phương
Ganh đua hơn
thiệt, đáng thương vô cùng.
* 65 *
ĂN BÁNH ĐỘC
Thuở xưa có
người đàn bà
Không yêu chồng,
lại tỏ ra dữ dằn
Đòi bỏ chồng,
muốn ly hôn
Luật không cho
phép. Chị buồn kể chi
Loay hoay ngày
tháng nghĩ suy
Chị tìm phương
pháp thực thi ý mình
Giết chồng chị mới
thoả tình
Thời cơ chưa tiện
chị đành chờ trông.
Một ngày nghe được
tin chồng
Sắp đi ngoại quốc,
chị không chần chờ
Chụp ngay cơ hội
bất ngờ
Làm năm trăm bánh
chị đưa dặn chồng:
“Dọc đường những
lúc đói lòng
Anh ăn đỡ dạ, bánh
dùng tiện thay.”
Thật ra trong
những bánh này
Chị cho thuốc độc
vào đây sẵn rồi.
Anh chồng không rõ
đầu đuôi
Trong lòng cảm
kích, ngậm ngùi ra đi
Nghĩ rằng vợ tốt
khỏi chê
Lo cho chồng đủ
mọi bề trước sau.
Chàng đi khoẻ
khoắn ngày đầu
Quá trưa đã vượt
qua mau biên thùy
Tiến vào nội địa
nước kia
Và chàng lại chẳng
chút chi đói lòng
Không ăn bánh. Ngủ
lại rừng.
Đêm khuya sợ thú
dữ hung hại mình
Nên chàng leo tuốt
lên cành
Trên cây gần đó an
lành ngủ đêm
Năm trăm cái bánh
bỏ quên
Ở ngay tại gốc cây
bên dưới rồi.
Ngay đêm đó lúc
tối trời
Năm trăm tên cướp
tới nơi rừng này
Sau khi chúng đã
ra tay
Cướp năm trăm ngựa
với đầy quý kim
Của nhà vua nước
kế bên,
Quay về rừng rậm
chúng liền dừng chân
Nghỉ đêm kín đáo
ẩn thân
Đường xa mệt nhọc
thêm phần đói meo
Bỗng nhiên thấy
bánh rất nhiều
Chia cho cả bọn
tính theo đầu người
Mỗi tên một cái đủ
rồi
Ăn xong bọn cướp
tức thời chết toi.
Ngủ trên cây đến
sáng trời
Chàng kia thức dậy
thấy nơi dưới mình
Xác người chết
thật hoảng kinh
Chàng bèn trèo
xuống đi quanh xem chừng
Thấy ra bọn cướp
gian hùng
Chàng cầm dao bén
đi vòng khắp nơi
Đâm vào xác chết
từng người
Mỗi tên vài nhát
xong rồi ngừng tay
Coi như những kẻ
cướp này
Là do chàng gặp
tại đây giết liền,
Chàng gom châu báu
quý kim
Cùng năm trăm ngựa
lại bên bờ rừng
Rồi mang qua phía
biên cương
Tính dâng trả lại
quốc vương nước ngoài
Đồ quân cướp lấy
của ngài
Mong ngài ban
thưởng cho người có công.
Nước ngoài chính
vị quốc vương
Đem nhiều binh
lính truy lùng quân gian
Mới đi được nửa
quãng đường
Cả đoàn gặp được
anh chàng chồng ngay
Nghe vua hỏi,
chàng trình bày
Chuyện mình giết
cướp với đầy gian nguy:
“Nguyên tôi ở kế
biên thùy
Qua đây gặp cướp
ngay khi tới rừng
Mình tôi chiến đấu
hào hùng
Giết năm trăm cướp
vô cùng khó khăn
Hiện thi hài hãy
còn nằm
Ở ngay dưới gốc
cây gần nơi đây
Tôi mang đồ cướp
được này
Qua dâng vua lại
hôm nay, thật lòng
Để mong vua sẽ
thưởng công
Không tin xin hãy
tới rừng kiếm xem.”
Vua nghe chuyện,
nào dễ tin
Bèn sai thân tín
đi liền tới nơi
Trở về xác nhận
đúng lời
Nhà vua lúc đó
mừng vui trong lòng
Cho là một việc lạ
lùng
Bèn đưa chàng nọ
về trong cung đình
Thưởng công hậu
hĩnh đã đành
Lại phong chức lớn
trở thành ông quan
Coi vùng đất thật
đông dân.
Nhưng rồi một số
cựu thần trong kinh
Ganh cùng chàng,
chẳng cảm tình
Căm hờn, tìm cách
tâu trình gièm pha:
“Hắn người ở nước
phương xa
Xin vua chớ có tin
mà nghe theo
Hiện vua ưu đãi đủ
điều
Lại còn cho hưởng
rất nhiều đặc ân
So ra hơn các cựu
thần
E rằng xảy chuyện
muôn phần khó khăn.”
Anh chàng nghe
chuyện các quan
Tới vua gièm tấu
than van bất bình
Nên chàng nổi trận
lôi đình
Thị oai, lớn tiếng
khoe mình ngay thôi:
“Nếu ai sức mạnh
hơn tôi
Muốn cùng đấu võ
xin mời tới đây
Lên đài giao chiến
thẳng tay
Để xem bản lãnh ai
hay thật tình.”
Cựu thần nghe dọa
hoảng kinh
Dám đâu lên tiếng,
lặng thinh, họp bàn
Nghĩ ra một kế
khôn ngoan,
Nhân vì tại phía
rừng hoang biên thùy
Giữa miền đồi núi
hiểm nguy
Có con sư tử rất
chi dữ dằn
Ăn người, khát máu
vô ngần
Hay mò xuống giết
hại dân trong vùng
Gieo kinh hoảng,
gây hãi hùng
Không ai trừ nổi
đã từng lâu nay
Các quan bày kế
thật hay
Tâu vua xin cử
chàng này đi thôi:
“Anh chàng tài
giỏi nước ngoài
Thường khoe mạnh
mẽ không ai sánh cùng
Quả phi thường,
thật anh hùng
Xin sai chàng đến
tận vùng kể trên
Trừ thú dữ, giúp
dân hiền.”
Vua nghe hợp lý
nên liền chuẩn y
Cử ngay chàng tới
miền kia
Cấp cho dao nhọn
mang đi theo cùng
Và cây gậy sắt để
dùng
Giết sư tử dữ
trong rừng hoang vu.
Anh chàng nhận
mệnh lệnh vua
Kiếm lời thoái
thác kể như khó lòng
Nên đành liều lĩnh
vào rừng
Đóng vai can đảm
anh hùng giúp dân
Trừ con sư tử dữ
dằn,
Ngờ đâu đi mới tới
gần rừng cây
Thời sư tử dữ nơi
đây
Thấy người vội
nhảy ra ngay thét gầm
Chờ xé xác,
muốn banh thân
Anh chàng hết vía,
thất thần, hoảng kinh
Trèo lên cây trốn
thật nhanh,
Rượt theo sư tử
chỉ đành nhìn lên
Gốc cây đứng rống
cuồng điên
Miệng thời há rộng
như thèm thịt tươi
Đỏ lòm tựa máu
huyết người,
Trên cao nhìn
xuống chàng thời sợ run
Dao trong tay rớt
xuống luôn
Chàng nào hay
biết, còn hồn vía đâu.
Dao kia rớt lạ
lùng sao
Họng con sư tử rớt
vào trong đây
Đúng vào miệng
dưới gốc cây
Bị thương sư tử
chết ngay tức thì.
Anh chàng vui
sướng kể chi
Trên cây leo xuống
vội đi về liền
Mang thây sư tử kề
bên
Gặp vua giở giọng
huyên thuyên tâu trình
Khoe khoang công
trạng của mình
Khiến cho tất cả
triều đình phục lăn,
Vua hoan hỉ chẳng
ngại ngần
Ban cho chàng đó
nhiều phần thưởng thêm.
*
Truyện này thí dụ
cho xem
Bánh mang thuốc độc
bỏ quên giữa rừng
Giống như “bố thí”
vô cùng
Nhưng phần thanh
tịnh thời không có gì.
Năm trăm tên cướp
chết kia
Giống như “ngũ
dục” đoạn đi được rồi.
Gặp ông vua của
nước ngoài
Giống gặp hiền
thánh bao người thiết tha.
Cựu thần mưu hại
gièm pha
Giống như ngoại
đạo quanh ta gian tình
Manh tâm phỉ báng
hạnh lành.
Giết con sư tử
rừng xanh khác gì
Làm cho phiền não
tan đi
Phá luôn cả ác ma
kia gây phiền.
Được vua phong
thưởng nhiều thêm
Giống như chứng
“đạo quả” liền đó thôi.
Truyện này chủ ý
khuyên đời
Ban đầu bố thí lắm
người lầm mê
Tâm không thanh
tịnh chút gì
Thiện tri thức lại
hộ trì tiếp tay
Cho nên được kết
quả ngay,
Đó là “bất tịnh”
còn gây quả lành
Huống chi mà các
chúng sanh
Hân hoan bố thí,
chân thành, thiện tâm
Với lòng thanh
tịnh vô ngần
Thời bao công đức
bội phần hưởng thêm.
* 66 *
CHẾT CHÌM
Có chàng trai
trẻ nhà giàu
Cùng nhiều người
xuống biển sâu lùng tìm
Ngọc ngà, châu
báu, quý kim,
Bản thân chàng đó
đã nghiên cứu nhiều
Đọc trong sách vở
đủ điều
Dạy người vượt
biển nên theo thực hành
Học xong chàng nhớ
rành rành
Nên khoe với mọi
người quanh chàng rằng:
“Lái tàu đi biển
dễ dàng
Đá ngầm hay nước
đại dương ngược dòng
Dù cho nguy hiểm
vô cùng
Chỉ cần cầm chắc
lái trong tay mình
Xem chừng phương
hướng cho tinh
Và rồi xoay trở
cho nhanh kịp thời
Phải bình tĩnh,
cần khoan thai
Lo âu gạt bỏ, rối
bời dẹp tan
Tức thời mọi
chuyện bình an
Còn chi hãi sợ, vô
vàn dễ thay,
Những phương pháp
đó tuyệt hay
Ghi trong sách vở
lâu nay rõ ràng
Đọc xong tôi thuộc
kỹ càng
Không quên một
chút. Ai bằng được tôi.”
Mọi người nghe nói
vậy rồi
Rất là tin tưởng ở
nơi chàng này.
Cùng nhau đi biển
một ngày
Nhổ neo tàu chạy
vượt ngay sóng vàng
Lênh đênh trôi
giữa đại dương
Có ông thuyền
trưởng vẫn thường chỉ huy
Chợt ông phát bệnh
hiểm nguy
Rồi lăn ra chết
đang khi lái tàu.
Anh chàng trai trẻ
nhà giàu
Được người chỉ
định thay mau thế vào
Đích thân điều
khiển trước sau
Vì nghe chàng đó
từ lâu khoe tài.
Con tàu tiếp tục
trôi dài
Bỗng đâu có trận
thiên tai tới rồi
Mây cuồn cuộn, gió
tơi bời
Biển chao gào
thét, sóng nhồi cuồng quay
Cả tàu đảo lộn lên
ngay
Chợt chàng trai
trẻ loay hoay, lầm bầm:
“Lái tàu phải thật
bình tâm,
Chèo nên nắm chặt,
hướng cần đổi thay.”
Nhưng trên thực tế
chàng này
Xét cho chính xác không
hay biết gì
Không hề biết cách
giải nguy
Khiến tàu bị sóng
gió kia dập vùi
Cả tàu chao đảo
một hồi
Dần chìm xuống đáy
biển khơi thảm sầu
Mọi người náo loạn
cùng nhau
Bỏ thây biển cả
thương đau ngập tràn.
*
Phàm phu trong cõi
nhân gian
Học Thiền không
hiểu rõ ràng đầu đuôi
Biết qua đôi chút
mà thôi
Tuy văn chữ rõ,
nghĩa thời hiểu đâu
Hiểu đâu nghĩa lý
thâm sâu
Tự khoe tường tận
trước sau về Thiền
Để rồi lên giọng
huyên thuyên
Dạy người phương
pháp tu Thiền lầm sai
Khiến người mê
muội rối bời
Tâm thời loạn
động, ý thời cuồng điên
Bao năm di hại
triền miên
Có đâu lợi ích
được thêm chút gì
Giống chàng trẻ
lái thuyền kia
Ngu si làm chết
khách đi trên thuyền.