Đạo Phật Trong Nền Kinh Tế Toàn Cầu - Helena Norberg-giám Đốc Isec - Thích Nữ Tịnh Quang Dịch

15/02/201212:00 SA(Xem: 14019)
Đạo Phật Trong Nền Kinh Tế Toàn Cầu - Helena Norberg-giám Đốc Isec - Thích Nữ Tịnh Quang Dịch

ĐẠO PHẬT TRONG NỀN KINH TẾ TOÀN CẦU
Helena Norberg-Giám Đốc ISEC
Thích nữ Tịnh Quang dịch

Trong hai thập kỷ qua, tôi đã tiếp xúc liên tục với các cộng đồng Phật giáo, trong cả hai: văn hóa truyền thốngcông nghiệp hóa phương Tây. Những kinh nghiệm này đã làm cho tôi nhận thức được rằng sự phát triển công nghiệp không chỉ ảnh hưởng đến cách sống của chúng ta, nhưng còn là quan điểm thế giới của chúng ta. Tôi cũng đã học được rằng nếu chúng ta muốn tránh một sự hiểu sai đối với giáo lý Phật giáo, chúng ta cần phải xem xét chặt chẽ vào sự khác biệt cơ bản giữa các xã hội là bộ phận của nền kinh tế toàn cầu công nghiệp hóa và điều này phụ thuộc vào nhiều nền kinh tế địa phương.

Vào thời của Đức Phật, xã hội đã cắm rễ sâu hơn vị trí của mình trong thế giới tự nhiên. Nền kinh tế mang tính địa phương hóa. Nói cách khác, một sự quy mô đã làm rõ sự tùy thuộc của con người với các chúng sanh và các tạo vật khác. Mối quan hệ giữa con người và giữa văn hoá cùng với thiên nhiên tương đối gần gũi. Những sự quan sátkinh nghiệm trực tiếp về thế giới tự nhiên đã cung cấp những căn bản cho các quyết định. Giáo lýgiới luật của Đức Phật đã được hình thành trong bối cảnh xã hội được định hình bởi các sự liên hệ trực tiếp với cộng đồngthế giới sinh động. Phật giáohiện thực về cuộc sống; đó là các chu kỳ thay đổi liên tục của thế giới tự nhiên: sinh và tử, niềm vui và nỗi buồn, một bông hoa nở, trăng mọc trăng tàn, nó là về sự vô thường và duyên hợp, là đặc trưng tất cả cuộc sống.

Trong thế giới công nghiệp hiện đại, những kỹ thuật phức tạp và những thể chế xã hội với quy mô lớn đã dẫn đến một sự tách biệt cơ bản giữa con người, cũng như giữa con ngườithế giới sinh động. Từ khi cuộc sống hàng ngày của chúng ta dường như phụ thuộc phần lớn vào con người- tạo ra thế giới- kinh tế, năng lượng điện, xe ô tô và đường cao tốc, hệ thống y tế - đó là dễ dàng để biết rằng chúng ta phụ thuộc nhiều vào hiện tượng kỹ nghệ hơn cuộc sống, khí quyển. Khi quy mô của nền kinh tế phát triển, nó cũng ngày càng trở nên khó khăn cho chúng ta biết ảnh hưởng hành động mình đối với tự nhiên hoặc những người khác. Những hình thái khoảng cách xuất phát từ phản chiếu một cái nhìn thế giới bị phân mảnh mà bản chất là trái ngược với giáo lý của Đức Phật. Trong thực tế, xã hội hiện đại đặt trên căn bản giả thiết rằng chúng ta là mô hình riêng biệt và có khả năng để kiểm soát thế giới tự nhiên. Vì vậy, các cấu trúc và các tổ chức mà chúng ta phụ thuộc là vật thể hóa của vô minhtham lam - một sự từ chối đối với tính chất tương quan và vô thường

Tầm quan trọng của những khác biệt này có thể không trực tiếp rõ ràng cho Phật tử phương Tây - mà phần lớn họ đã trưởng thành trong hệ thống công nghiệp và biết rằng không có cách nào khác của cuộc sống. Do đó, nó có thể được dễ dàng gây ra nhầm lẫn thay đổi công nghệ và kinh tế nhanh chóng với vô thường hoặc chu kỳ của thiên nhiên, hoặc tin rằng các nỗ lực hiện tại để hợp nhất các nền kinh tế đa dạng thành một cái gọi là nền kinh tế toàn cầu "thống nhất" phản chiếu khái niệm phụ thuộc lẫn nhau của Đức Phật. Đôi khi kết quả là chấp nhận thụ động khi đối mặt với những thay đổi mà không chỉ đối lập với các giá trị Phật giáo, nhưng về cơ bản là chống lại cuộc sống.

Phật tử dấn thân, chúng ta có một trách nhiệm để khảo sát xu hướng kinh tế hiện nay một cách cẩn thận trong ánh sáng của giáo lý Phật giáo. Tôi tin rằng đó là một khảo sát sẽ giúp chúng ta có một sự ước muốn tích cực khác với xu hướng hướng tới một nền kinh tế toàn cầu, và giúp thúc đẩy lối sống phù hợp thêm với kinh tế học Phật giáo.

Toàn cầu hóa: xóa bỏ sự đa dạng của cuộc sống thông qua điều ước “thương mại tự do” và toàn cầu hóa, một hệ thống kinh tế đơn thuần đang đe dọa xung quanh tất cả hành tinh. Hệ thống này ở cốt lõi của nó là dựa trên một quan điểm rất hẹp đối với nhu cầu và động cơ của con người: nó là có quan hệ gần như độc quyền với các giao dịch tiền tệ, và chủ yếu là bỏ qua khía cạnh phi vật thể của cuộc sống như gia đìnhcộng đồng, làm việc có ý nghĩa, những giá trị tinh thần. Sự tập trung vào các mối quan hệ xã hội phổ biến được lặp lại với niềm tinmọi người được thúc đẩy chủ yếu bởi lợi ích cá nhântham muốn vật chất vô tận. Đáng kể, hệ thống kinh tế phương Tây không có được thiết lập bằng sự cố gắng làm dịu cái “tôi” ảo tưởng, nhưng đúng hơn là bản chất hám lợi, để khai thác nó: người ta tin rằng một “bàn tay vô hình" sẽ biến những hành động ích kỷ của cá nhân thành những lợi ích cho xã hội như là một toàn thể.

Nền kinh tế toàn cầu hóa thực sự có nghĩa gì? Chủ tịch của Nabisco đã định nghĩa nó như là ‘một thế giới tiêu thụ đồng nhất’- một thế giới trong đó mọi người ở khắp mọi nơi ăn thức ăn giống nhau, mặc quần áo giống nhau và sống trong những ngôi nhà được xây dựng từ các vật liệu tương tự. Nó là một thế giới trong đó những công việc của mỗi xã hội đều tương ứng với kỹ thuật, phụ thuộc giống nhàu vào nền kinh tế trực thuộc trung ương quản lý, cung cấp giáo dục giống với phương Tây cho trẻ em của chính nó, nói cùng một ngôn ngữ, tiêu thụ cùng một hình ảnh phương tiện truyền thông, bảo thủ các giá trị tương tự, và thậm chí nghĩ rằng cùng chung tư tưởng. Thực tế, toàn cầu hoá có nghĩa là phá hủy sự đa dạng văn hóa. Nó có nghĩa là độc canh.

Đa dạng văn hóa là một sự phản ánh về sự liên hệ của con người với môi trường địa phương của họ với thế giới sinh động. Những thế kỷ của cuộc xâm lăng, chủ nghĩa thực dân, và 'phát triển' đã bị xói mòn nhiều đối với sự đa dạng văn hóa thế giới, nhưng toàn cầu kinh tế thì nhanh chóng thúc đẩy quá trình. Cùng với nhiều làn xe đường cao tốc và những thành phố bê tông, toàn cầu hóa mang đến mọi ngõ ngách của hành tinh này một cảnh quan văn hóa bị chi phối bởi các nhà hàng thức ăn nhanh, các bộ phim Hollywood, điện thoại di động, quần jean thiết kế Man Marlboro, Barbie.

Nếu toàn cầu hóa đang mang lại sự độc canh, sau đó tác động sâu sắc nhất của nó sẽ ở vào thế giới thứ ba, nơi mà nhiều sự đa dạng văn hóa thế giới còn duy trì được tìm thấy. Ở phía Nam phần lớn vẫn còn sống trong các ngôi làng, một phần đã liên kết xuyên qua một nền kinh tế địa phương đa dạng, với nhiều nguồn lực địa phương: vẫn còn liên hệ nhiều đối với sinh quyển nhiều hơn lĩnh vực kỹ thuật. Bởi vì áp lực từ toàn cầu hóa, các hình thức sản xuất thích ứng địa phương đang được thay thế bởi các hệ thống sản xuất công nghiệp hơn bao giờ hết đã tách khỏi từ chu kỳ tự nhiên. Trong nông nghiệp – là chỗ dựa chính cho người dân nông thôn trên khắp miền Nam - điều này có nghĩa rằng một hệ thống phụ thuộc vào hóa chất trực thuộc trung tâm quản lý, được thiết kế để cung cấp trong một phạm vi hẹp của các loại thực phẩm được vận chuyển vào thị trường thế giới. Trong quá trình này, nông dân được thay thế bằng năng lượng và máy móc chủ chốt, và sản xuất thực phẩm đa dạng cho cộng đồng địa phương được thay thế bởi một dạng xuất khẩu. Khi sức sống của đời sống nông thôn suy giảm, dân làng đang nhanh chóng bị kéo vào trong những khu phố ổ chuột bẩn thỉu. Chính phủ Trung Quốc, ví dụ, đang có kế hoạch cho dân số đô thị tăng thêm 440 triệu người trong hai mươi năm tới - một sự bùng nổ nhiều lần đối với tỷ lệ tăng trưởng dân số nói chung.

Sự phát triển không chỉ đẩy nông dân ra khỏi đất, nó cũng tập trung cơ hội việc làmquyền lực chính trị ở các thành phố, tăng cường thúc đẩy nền kinh tế ở các trung tâm đô thị. Trong khi đó quảng cáo và các phương tiện truyền thông gây áp lực tâm lý mạnh mẽ để tìm kiếm một đời sống tốt hơn 'văn minh' hơn, trên cơ sở tiêu thụ tăng trưởng. Nhưng chỉ là một phần thành công kể từ khi việc làm kham hiếm. Đa phần cuối cùng bị mất sở hữugiận dữ, sống ở khu ổ chuột trong bóng tối của những sự quảng cáo cho Giấc mơ Mỹ. Mặc dù các hậu quả tai hại, nó là chính sách hiệu quả của mỗi chính phủ để thúc đẩy xu hướng này bằng sự ủng hộ cho toàn cầu hóa của họ.

Điều gì sẽ xảy ra khi sụp đổ cuộc sống nông thôn, và những người đã từng dựa vào nguồn tài nguyên gần gũi trở nên gắn liền với nền kinh tế toàn cầu? Xem xét kiến trúc truyền thống, trong đó những cấu trúc được xây dựng từ nguồn lực địa phương: tảng đá Pháp, đất sét ở châu Phi, gạch nung ở Tây Tạng, tre và lá tranh ở Philippines, vải nỉ ở Mông Cổ, và vv. Khi những truyền thống được xây dựng này nhường đường cho phương pháp 'hiện đại', những vật liệu địa phương phong phú này là không còn sử dụng- trong khi sự cạnh tranh tăng vọt cho phạm vi hẹp của độc quyền đối với những vật liệu xây dựng, chẳng hạn như thép, bê tông, và gỗ xẻ. Điều tương tự cũng sẽ xảy ra khi mọi người bắt đầu ăn các thực phẩm chủ yếu giống nhau, mặc quần áo làm từ các sợi tương tự, và dựa vào các nguồn năng lượng hữu hạn. Bởi vì nó làm cho tất cả mọi người phụ thuộc vào các nguồn tài nguyên như nhau, toàn cầu hóa tạo ra hiệu quả cho các tập đoàn, nhưng nó cũng tạo ra sự khan hiếm giả tạo đối với người tiêu dùng, do đó nâng cao áp lực cạnh tranh.

Trong tình huống này, bậc dưới cùng của nấc thang kinh tế là một sự bất lợi lớn. Khoảng cách giữa người giàu và người nghèo mở rộng, và tăng trưởng sự giận dữ, oán giận, và xung đột. Điều này đặc biệt đúng ở miền Nam, nơi mà người dân từ nhiều dân tộc khác nhau đang được kéo vào những thành phố nơi họ bị cắt ra từ cộng đồng và phao neo văn hóa của họ, và nơi mà họ phải đối mặt với sự cạnh tranh tàn nhẫn đối với công việc và những nhu cầu cơ bản của cuộc sống. Cá nhân và lòng tự trọng văn hóa đang bị xói mòn bởi các áp lực hành xử phù hợp phương tiện truyền thông và những khuôn mẫu quảng cáo, những hình ảnh luôn luôn dựa trên một mô hình đô thị, người tiêu dùng phương Tây: tóc vàng, mắt xanh và sạch sẽ. Nếu bạn là một nông dân hoặc là có màu da tối, bạn có cảm giác thô sơ, lạc hậu, thấp kém. Và kết quả là, phụ nữ trên khắp thế giới xử dụng hóa chất nguy hiểm để làm sáng màu da và tóc của họ, và thị trường cho kính sát tròng màu xanh đang phát triển tại các thị trường từ Bangkok đến Nairobi và Mexico City. Nhiều phụ nữ châu Á thậm chí trải qua phẫu thuật để làm cho đôi mắt của họ trông có vẻ Tây hơn.

Trái ngược với những đòi hỏi của những người đề xướng, nền kinh tế toàn cầu với kế hoạch tập trung không mang lại sự hài hòa và sự hiểu biết lẫn nhau với thế giới bằng cách xóa bỏ sự khác biệt giữa chúng ta. việc nhổ những người từ các cộng đồng nông thôn bằng cách bán họ vào giấc mơ trắng về một đô thị không thể với tới được là thay vào việc chịu trách nhiệm cho một sự gia tăng đáng kể trong sự tức giận và thù hằn - đặc biệt ở nam giới trẻ. Trong tình hình cạnh tranh mạnh mẽ và sự phá hoại đạo đức mà họ phải đối mặt, sự khác biệt dưới bất kỳ hình thức nào trở nên ngày càng quan trọng, và bạo lực dân tộc và chủng tộc là tất cả kết quả không thể tránh khỏi.

Kinh nghiệm của tôi ở Ladakh và Vương quốc Bhutan đã làm cho tôi đau đớn nhận thức sự kết nối này giữa các nền kinh tế toàn cầu và xung đột sắc tộc. Ở Ladakh, đa số Phật tửthiểu số người Hồi giáo sống chung với nhau chừng 600 năm mà không có một trường hợp nhỏ được ghi chép về cuộc xung đột nhóm. Ở Bhutan, một dân tộc thiểu số Ấn Độ giáo đã cùng tồn tại một cách hòa bình với một số lượng lớn hơn một chút của Phật tử trong một thời gian dài như trên. Trong cả hai nền văn hóa, chỉ mười lăm năm tiếp xúc với áp lực kinh tế bên ngoài dẫn đến bạo lực sắc tộc khiến nhiều người thiệt mạng. Trong những trường hợp này rõ ràng không phải là sự khác biệt giữa con người dẫn đến xung đột, nhưng sự xói mòn quyền lựcđặc tính kinh tế của họ. Nếu toàn cầu hóa tiếp tục, sự leo thang của cuộc xung đột và bạo lực thì không thể tưởng tượng, kết quả, toàn cầu hoá có nghĩa là sự phá hoại đời sống và bản sắc văn hóa của đa số người trên thế giới.

Sự hưởng ứng của Phật tử dấn thân

Trong tình hình khó khăn toàn cầu hóa đang tạo nên, nền tảng triết học của Phật giáo và sự chú trọng vào lòng từ bi đã đặt những người thực hành những giáo lý sâu sắc ở một vị trí duy nhất để dẫn đến con đường thoát ra. Phât giáo không những chỉ có thể cung cấp các công cụ trí tuệ cần thiết để chống lại toàn cầu hóa xa hơn, nhưng quan trọng hơn, nó có thể dẫn dắt để chiếu sáng một con đường hướng tới một nội địa hoá dựa trên cấu trúc quy mô của con người - một điều kiện tiên quyết cho hành động bắt nguồn từ trí tuệ và từ bi. Chúng ta có thể nghĩ ra những quyết định khôn ngoan như thế nào nếu quy mô của nền kinh tế thì rất tuyệt vờichúng ta không thể cảm nhận được tác động về hành động của mình? Ngoài lòng từ bi làm thế nào chúng ta có thể hành động khi quy mô thì quá lớn mà các chuỗi nhân và quả bị che dấu, khiến chúng ta vô tình góp phần vào sự đau khổ của chúng sinh?

Có lẽ với những câu trả lờiPhật giáo cung cấp, nhiều Phật tử phương Tây đã thực thi chậm để giải quyết các tác động xã hội và kinh tế đáng lo ngại của toàn cầu hóa. Trong phần này rõ ràng là bởi vì người phương Tây nói chung đã nhận được rất ít thông tin chính xác về tác động của nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt được gọi là Thế giới thứ ba. Một lý do khác có thể là một sự thiếu rõ ràng về sự thực mà Phật pháp đề cập đến trạng thái của thế giới đúng với nó, và của chính nó, không bị ảnh hưởng bởi sự can thiệp của con người. Nói cách khác, nó liên quan đến thế giới tự nhiên, không phải “khối kỹ nghệ” được xây dựng một cách nhân tạohệ thống tham nhũng kinh tế của nó. Thực tế, những giáo pháp cảnh báo sự tương phản về việc giải thích thực tại đối với ‘vô minh’ của con người - đó là, nhìn thấy thế giới như được làm trong thế tĩnh, những yếu tố riêng biệt. Chúng ta cần phải nhìn thấy nhiều thể chế và thượng tầng cấu trúc không có gì hơn là cụ thể hóa vô minh.

Sự thách thức đối với Phật tử phương Tây là việc áp dụng các nguyên lý Phật giáo đã dạy nhiều thế kỷ trước - trong một thời đại của những giao thoa xã hội và kinh tế địa phương - với thế giới rất phức tạp và ngày càng toàn cầu hóa mà chúng ta hiện đang sống. Để làm như vậy nó đòi hỏi rằng chúng ta tránh xa những cái bẫy tinh thần của tư tưởng và khái niệm trừu tượng. Về phương diện khác thì nó rất dễ dàng, ví dụ, để ngăn cản những lý tưởng về ‘ngôi làng toàn cầu’ và thế giới không biên giới của thương mại tự do với các nguyên tắc tương duyên của Phật giáo-về sự hiệp nhất của tất cả đời sống, các trang web chặt chẽ, trong đó không có gì có thể đòi hỏi sự tồn tại độc lập hoặc hoàn toàn riêng biệt. Với các thanh từ: 'hài hòa', 'hội nhập', 'liên minh', vv - âm thanh mang tính toàn cầu hóa là để chúng ta phụ thuộc với nhau nhiều hơn và với thế giới tự nhiên. Trong thực tế, thay vì nó thúc đẩy hơn nữa sự phụ thuộc của chúng ta vào cấu trúc kinh tế ở quy mô lớn và những công nghệ, nhưng một số co rúm độc quyền của các công ty luôn luôn trội hơn. Nó sẽ là một sai lầm bi thảm, thực sự, nhầm lẫn trong tiến trình này với sự tương duyên của vũ trụ đã được mô tả bởi Đức Phật.

Các khái niệm Phật giáo về vô thường cũng có thể bị bóp méo, trừ khi chúng ta rõ ràng về sự khác biệt cơ bản giữa các tiến trình sống và hệ thống kinh tế toàn cầu. Phật pháp là về sự thay đổi và vô thường trong thế giới tự nhiên. Chúng ta được giáo dục để chấp nhận dòng chảy của cuộc sống luôn thay đổi trong vòng sinh quyển, các chu kỳ của sống và chết, sự vô thường của tất cả chúng sinh. Sự thay đổi đã lao nhanh bởi toàn cầu hóa, tuy nhiên, được dựa trên một sự phủ định của vô thường trong sự quan sát tự nhiên bởi Đức Phật. Những công trình to lớn như nhà máy năng lượng hạt nhân, đập ngăn nước, đường siêu tốc là không phải là một phần dòng chảy của cuộc sống mà Đức Phật dạy chúng ta phải chấp nhận, cũng không phải là các thao tác của vật liệu truyền thông qua công nghệ sinh học. Đúng hơn, đó là những biểu hiện của một quan điểm thế giới tìm cách để thống trị thiên nhiên, và tưởng tượng rằng cuộc sống có thể được nắm bắt trong thế tĩnh, tách thành các mảnh vỡ và chế tác để đáp ứng nhu cầu của một nền văn hóa tiêu thụ phụ thuộc vào công nghệ.

Hai điểm cuối và sự liên kết những khái niệm Phật giáo đôi khi có thể bị hiểu sai với việc hỗ trợ cho sự vô cảm xã hội: nghiệp, và ba chất độc của tham, sân, si. Luật của nghiệp (karma) là một trong những cách để giải thích những khoảng cách ngày càng tăng giữa người giàu và người nghèo: nếu một người giàu, y phải có thực hiện điều tốt trong quá khứ. Tuy nhiên, một sự khảo sát trung thực cho thấy rõ ràng rằng nguyên nhân trực tiếp hơn của nhiều sự bất bình đẳng xã hội là một hệ thống kinh tế toàn cầu nó đề ra một vài sự phát đạt nhờ sự tiêu phí của nhiều người. Thay vì, gán những sự khác biệt trong sự giàu có với nghiệp từ những hành động của kiếp sống quá khứ, chúng ta cần tường tận để thừa nhận tác động của lối sống phương Tây đô thị hoá. Việc thiếu sự khôn ngoan và lòng từ bi vốn có trong lối sống này là khá rõ ràng: Trong các phần công nghiệp của thế giới, chúng ta tiêu thụ hơn mười lần sự đóng góp của chúng ta đối với những nguồn tài nguyên của thế giới, thông thường chúng ta không chú ý đến chi phí không thể tính được đối với tất cả sự sống trên hành tinh này. Dù không chịu hoàn toàn trách nhiệm cá nhân đối với một hệ thống toàn cầu đã được xây dựng qua nhiều thế kỷ, chúng ta cần phải tập hợp sự can đảm để rà soát những đóng góp chung của chúng ta với một hệ thống khuyến khích khai thác và tán nhỏ xã hội, và đã làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng và sự tàn phá - thường ngoài tầm nhìn, ở phía bên kia của thế giới.

Ba độc tố của hận thù, tham lammê muội có vài phạm vi hiện diện trong mỗi con người, nhưng những hệ thống văn hóa hoặc khuyến khích hoặc ngăn cản những đặc điểm này. Văn hóa tiêu dùng toàn cầu ngày nay nuôi dưỡng ba độc tố cả về mức độ cá nhânxã hội. Tại thời điểm này, $450 tỷ là chi tiêu hàng năm cho quảng cáo trên toàn thế giới, với mục đích thuyết phục trẻ em 3 tuổi rằng chúng cần những thứ mà chúng không hề biết nó có - như Coca-cola và Rambos nhựa với súng máy. Trước sự gia tăng bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, các văn hóa đã sống trong loại hình tham lam này hầu như không tồn tại. Như vậy chúng ta không thể kết luận rằng các sự tham lamchủ nghĩa duy vật của con người được đặt bẫy trong hệ thống kinh tế toàn cầu là một sản phẩm tất yếu của bản chất con người. Thay vào đó, chúng ta cần phải nhận ra rằng hầu như không thể phát hiện ra bản chất Phật của chúng ta trong một nền văn hóa tiêu thụ toàn cầu và sự tán nhỏ xã hội.

Phật giáo có thể giúp chúng ta trong tình hình khó khăn này bằng cách khuyến khích chúng ta phải từ bibất bạo động với chính mình cũng như những người khác. Nhiều người trong chúng ta tránh né một sự khảo sát trung thực đối với cuộc sống của mình vì sợ để lộ sự đóng góp của mình với các vấn đề toàn cầu. Tuy nhiên, một khi chúng ta nhận ra rằng nó là nền kinh tế toàn cầu phức tạp, đó là tạo ra một xã hội rời rạc, thiếu thốn về tâm lý và các sự cố môi trường, Phật giáo có thể giúp chúng ta tập trung vào hệ thống và cấu trúc bạo lực của nó, thay vì lên án bản thân hoặc các cá nhân khác trong hệ thống đó. Những lời dạy có thể khuyến khích một sự hiểu biết đối với nhiều cách phức tạpchúng ta ảnh hưởng người khác và môi trường của chúng ta, và khuyến khích sự cảm thông và sự xác định sâu sắc về cuộc sống. Chỉ bằng cách nhìn nhận phương cáchchúng ta là tất cả phần của hệ thống này chúng ta có thể tích cực làm việc với nhau để tháo gỡ từ những mô hình phủ nhận đời sống này.

Phật giáo, trong cách tiếp cận toàn diện của nó, có thể giúp chúng ta nhìn thấy các triệu chứng khác nhau có sự liên đới cùng nhau; những cuộc khủng hoảng nào đó đối diện với chúng tahệ thống và bắt nguồn từ những nhu cầu kinh tế. Hiểu biết về vô số các sự liên hệ giữa các vấn đề có thể ngăn ngừa chúng ta từ sự lãng phí những nỗ lực của mình về các triệu chứng của các cuộc khủng hoảng, đúng hơn sự tập trung vào nguyên nhân cơ bản của chúng. Dưới bề mặt, ngay cả những vấn đề dường như khôngliên quan như bạo lực dân tộc, ô nhiễm không khí và nước, gia đình tan vỡ, và sự tan rã văn hóa quyện chặt với nhau. Một cách tâm lý, chẳng hạn một sự di chuyển trong nhận thức của chúng ta về bản chất của các vấn đề đang nâng lên một các sâu sắc: trong tình trạng đối mặt với một chuỗi bất tận của các vấn đề dường như không liên quan có thể là áp lực, nhưng việc tìm kiếm các điểm mà tại đó chúng hội tụ có thể khiến cho chiến lược của chúng ta giải quyết chúng được tập trung và có hiệu quả. Tiếp đó nó chỉ cần một câu hỏi về việc kéo ra những chuỗi quyền lợi để tác động đến toàn bộ cơ cấu, thay vì phải đối phó với vấn đề một cách cá nhân.

Bước lui từ nền kinh tế toàn cầu

Ở mức độ cấu trúc, vấn đề nền tảng là quy mô. Phạm vi ngày càng mở rộng và quy mô của nền kinh tế toàn cầu làm mờ nhạt tầm quan trọng đối với hành động của chúng ta: Kết quả, những cánh tay của chúng ta đã được kéo quá dài và chúng ta không còn nhìn thấy những bàn tay của mình đang làm. Tình trạng của chúng ta do đó trầm trọng thêm và tăng thêm sự vô minh của mình, cản trở chúng ta bằng hành động thoát khỏi lòng từ bi và trí tuệ. Trong các cộng đồng nhỏ hơn, mọi người có thể nhìn thấy những ảnh hưởng của hành động mình và chịu trách nhiệm đối với chúng. Cấu trúc quy mô nhỏ hơn cũng hạn chế giá trị quyền lực được giao cho một cá nhân. Một sự khác biệt như thế nào giữa nhà lãnh đạo của một tiểu bang trong quốc gia lớn và với một thị trấn nhỏ có quyền lực đó: kẻ có quyền năng đối với hàng triệu người vô danh mà những người ở đây chưa bao giờ có bất kỳ sự tiếp xúc thực tế; những kết hợp khác, như công việc của vài nghìn người, và là một phần tham gia tích cực của cộng đồng. Quy mô của nhà nước-quốc gia hiện đại đã trở nên quá lớn mà các nhà lãnh đạo không có khả năng hành động theo các nguyên tắc tùy thuộc lẫn nhau, ngay cả khi họ muốn. Thay vào đó những quyết định được thực hiện theo nguyên tắc kinh tế trừu tượng-với danh xưng 'tiến bộ' - thường không quan tâm đến sự liên quan đối với các thành viên cá nhân của xã hội và với phần còn lại của thế giới sinh động.

Trong nhiều cơ cấu chính trị và kinh tế phân quyền, rất khó để bỏ qua các định luật của vô thường và tương duyên. Trong tình trạng cá nhân chịu trách nhiệm đối với cộng đồng có nghĩa là liên tục điều chỉnh với việc thay đổi động lực xã hội và môi trường của chính nó. Từ khi những hệ quả của bất kỳ hành động nào đó là rõ ràng ở một cộng đồng nhỏ hơn, sự giải quyết hầu hết là được hướng dẫn bởi trí tuệtừ bi. Nghe có khó khăn, sự lựa chọn của chúng ta như những Phật tử có vẻ rõ ràng: chúng ta cần giúp xã hội di chuyển theo hướng tái xây dựng cấu trúc kinh tế và xã hội ở quy mô nhỏ hơn mà có thể tạo nên một cuộc sống dựa trên khái niệm của Phật giáo về sự vô thườngtùy thuộc lẫn nhau. Nhớ rằng việc hữu ích này tiếp tục cuộc cạnh tranh đối với toàn cầu hóa tăng lên và quy mô lớn hơn thì khó khăn nhiều hơn. Trong thực tế, nền kinh tế toàn cầu đại diện cho một giấc mơ không thể đạt, vì nó là sự tiêu diệt đa dạng khi đời sống vốn tùy thuộc.

Một khía cạnh quan trọng của việc di chuyển nhắm vào các thể chế với quy mô nhỏ hơn là tái khẳng định một sự ý thức về nơi chốn. Mỗi cộng đồngduy nhất trong môi trường của nó, con người của nó, văn hóa của nó. Quy mô của con người giảm thiểu sự cần thiết của pháp luật cứng nhắc và thừa nhận sự giải quyết có nhiều uyển chuyển linh động; nó nâng cao hành động phù hợp với quy luật tự nhiên, dựa vào nhu cầu của bối cảnh cụ thể. Khi các cá nhân hạn chế lòng thương, thói quan liêu tồn tại và thị trường biến động, họ cảm thấy thụ động và bất lực; nhiều kết cấu phân quyền cung cấp cho cá nhân với quyền lực để đối phó với từng tình huống duy nhất.

Mặc dù nhiều sự lợi ích thuộc về môi trường, xã hội và thậm chí cả đạo đức mà nền kinh tế phân cấp có thể cung cấp, một cách mù quáng, các chính phủ thúc đẩy hoàn toàn điều ngược lại: sự tập trung quyền lực ồ ạt trên quy mô toàn cầu. Kể từ khi sự tập quyền lực kinh tế trung ương được thúc đẩy trong danh xưng của tính chất "hiệp nhất" và "tùy thuộc", một trong những bước đầu tiên chúng ta cần phải thể hiện vai trò Phật tử là để giáo dục bản thân và những người khác về đầu óc mơ hồ gây ra những sự nhầm lẫn. Bằng việc thúc đẩy thảo luận và chia sẻ thông tin, chúng ta có thể loại bỏ các phần lớp của sự thiếu hiểu biết đã vô tình dẫn dắt chúng ta hỗ trợ một hệ thống của tham lam và bạo lực trong khi chúng ta đang nỗ lực sống với chính mình để làm điều ngược lại. Một khi chúng ta tỉnh táo hơn, chúng tathể tham gia với người khác để áp lực chính phủ cho những thay đổi chính sách.

Kể từ khi nền kinh tế toàn cầu được thúc đẩy bởi các tổ chức xuyên quốc gia mà bây giờ có thể chế ngự bất kỳ chính quyền nào đó, những thay đổi chính sách khẩn cấp nhất được cần thiết là ở cấp quốc tế. Về lý thuyết, những gì được yêu cầu là khá đơn giản: các chính phủ đã phê chuẩn điều ước quốc tế như ‘thương mại tự do’ những hiệp ước như Uruguay Round của GATT cần phải ngồi xuống xung quanh cùng một bàn lần nữa. Lần này thay vì hoạt động trong bí mật -với các tập đoàn xuyên quốc gia ở bên cạnh- họ nên thực thi để đại diện cho lợi ích của đa số. Điều này chỉ có thể xảy ra nếu có nhiều sự hiểu biết hơn ở tiếng nói cơ sở, sự nhận biết dẫn đến áp lực thực sự đối với các nhà hoạch định chính sách.

Việc gây sức ép cho sự thay đổi chính sách có thể dường như là một nhiệm vụ khó khăn. Nhiều người ngày nay đã từ bỏ bất kỳ hy vọng về sự thay đổi chính trị có ý nghĩa, họ nghĩ rằng chúng ta không còn có bất cứ đòn bẩy nào đối với các nhà lãnh đạo chính trị của mình. Nhưng điều quan trọng là phải nhớ rằng trong sự dài hạn, việc tuân thủ giáo điều mù quáng đã lỗi thời đối với lợi ích thương mại tự do, không có ai, ngay cả những nhà lãnh đạo chính trị và các tập đoàn CEO ngày hôm nay đang thúc đẩy nó. Trong số các tác dụng khác của nó, toàn cầu hoá đang bị xói mòn cơ sở thuế và quyền lực của liên bang quốc gia-và điều đó có nghĩa rằng ngân sách và sự ảnh hưởng của các quan chức dân cử. Nó cũng đang đe dọa đến an ninh việc làm của cá nhân, ngay cả ở cấp cao nhất của thế giới doanh nghiệp

Thật là phấn khích để nhận ra rằng ngay cả những thay đổi nhỏ nhất trong chính sách theo hướng giảm bớt sự di chuyển hoạt động kinh tế đa dạng và mấu chốt ở cấp địa phương và quốc gia sẽ gặt hái những thành quả trong hệ thống lớn. Khả năng dời chuyển lợi nhuận, chi phí điều hành và vốn đầu tư giữa các hoạt động trải rộng đã đóng một vai trò chìa khóa quan trọng trong sự phát triển của các tập đoàn xuyên quốc gia mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Ngày nay, vốn đầu tư được kiểm soát bởi các doanh nghiệp này, và sự dễ dàng với nó là có thể được chuyển giao trên toàn thế giới, cho phép các công ty giữ chủ quyền quốc gia làm con tin - đơn giản bằng sự đe dọa để rời bỏ và giữ công việc của họ với chúng nếu các chính phủ cố gắng để điều chỉnh hoặc hạn chế các hoạt động của họ. Những quy định đã hạn chế sự lưu động tự do của vốn đầu tư sẽ giúp làm giảm lợi thế mà các tập đoàn lớn có thêm tập đoàn nhỏ hơn, thêm nhiều doanh nghiệp địa phương, và sẽ khiến cho các công ty có trách nhiệm hơn với những nơi mà họ hoạt động

Các bước để phân cấp phát triển năng lượng cũng sẽ có lợi vô cùng.Trên khắp thế giới, sự cài đặt quyền lực với quy mô lớn thì chịu trợ cấp một cách nặng nề. Loại bỏ dần nhiều tỷ đô la đầu tư trong khi cung cấp sự hỗ trợ thực sự cho nguồn cung ứng năng lượng đối mới sẵn có ở địa phương sẽ tạo kết quả mức độ ô nhiễm thấp hơn, giảm áp lực trên những vùng hoang dãđại dương, và phụ thuộc ít hơn vào suy giảm nguồn cung cấp dầu mỏ và các công nghệ hạt nhân nguy hiểm. Nó cũng sẽ giúp giữ tiền từ sự 'rò rỉ' ra khỏi nền kinh tế địa phương.

Trong các nước công nghiệp ít đặc biệt, các đập nước lớn, nhà máy nhiên liệu hóa thạch, và các cơ sở hạ tầng với nguồn lực quy mô lớn khác đang hướng tới các nhu cầu của các khu vực đô thị và sản xuất định hướng xuất khẩu.Thay vì hướng tới một cơ sở hạ tầng nguồn lực tái tạo phân chia, di chuyển sự hỗ trợ sẽ giúp ngăn chặn xu hướng đô thị bằng sự củng cố các thôn làng và thị trấn nhỏ. Từ khi nguồn lực hạ tầng ở miền Nam chưa được phát triển lắm, có một khả năng thực tế rằng điều này có thể được thực hiện trong tương lai gần nếu có đủ áp lực từ hoạt động vận động hành lang với các ngân hàng phía Bắc và cơ quan tài trợ.

Một sự thay đổi song song trong các luật quy định cũng có thể cung cấp lợi ích đáng kể. Trong hầu hết các quốc gia, ví dụ, quy định về thuế hiện đang có sự đối xử phân biệt với các doanh nghiệp nhỏ. Sản xuất quy mô nhỏ thường là nhiều lao động, và thuế nặng đối với lao động được thu thông qua thuế thu nhập, thuế an sinh xã hội, thuế giá trị gia tăng, thuế tiền lương v.v... Trong khi đó, giảm thuế (khấu hao tăng tốc, trợ cấp đầu tư và tín dụng thuế, vv) được dành vốn và công nghệ năng lượng tập trung được sử dụng bởi các nhà sản xuất của tập đoàn lớn. Chính sách tài chính nhằm đảo ngược những sự thiên vị này trong hệ thống thuế sẽ không chỉ giúp cho nền kinh tế địa phương, nhưng sẽ tạo ra thêm nhiều việc làm bằng cách ủng hộ mọi người thay vì đối với các máy móc.

Cho đến nay, chính quyền của mỗi quốc gia đã chấp nhận các chính sách thương mại tự do với niềm tin rằng tự do hóa và mở cửa toàn cầu hóa kinh tế sẽ chữa trị nền kinh tế ốm yếu của họ. Tuy nhiên, từ những chính sách này, thực tế, làm xói mòn cơ sở thuế, phá hủy vô số doanh nghiệp, và dẫn đến tình trạng thất nghiệp lan rộng, các nhà hoạch định chính sách sẽ sớm bị thúc đẩy phải đánh thức các tác động thực sự của toàn cầu hóa, và định giá lại các lý thuyết thương mại tự do. Sự thay đổi chính sách như đã nêu ở trên hầu như qua đêm sẽ thay đổi kinh tế theo hướng công ăn việc làm đầy đủ hơn và thị trường thật sự tự do, trong đó mạnh mẽ hơn là các doanh nghiệp nhỏ và vừa có cơ hội để cạnh tranh. Nó cũng sẽ cho phép chính quyền địa phương và quốc gia tạo ra các loại thuế mà họ yêu cầu để thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình cho xã hội.

Nội địa hóa: Hướng về một nền kinh tế học Phật giáo

Ngay cả bây giờ, ngoài sự giúp đỡ từ chính phủ và ngành công nghiệp với một hướng mới trong chính sách sẽ cung cấp, mọi người đang bắt đầu thay đổi nền kinh tế từ dưới lên hướng về cơ cấu quy mô con người phù hợp với quan điểm của Phật giáo hơn.Tiến trình nội địa hoá đã bắt đầu một cách tự nhiên, trong vô số các cộng đồng trên khắp thế giới. Bởi vì kinh tế nội địa có nghĩa là một thích ứng với sự đa dạng văn hóa và sinh học, không có một ‘bản thiết kế’ sẽ là thích hợp ở khắp mọi nơi. Phạm vi về các khả năng cho các nỗ lực ở cơ sở địa phương thì đa dạng giống như các địa điểm mà chúng diễn ra.Trong nhiều thị trấn, ví dụ, các ngân hàng cộng đồng và vốn vay đã được thiết lập, do đó sự tăng vốn sẵn sàng cho các cư dân địa phương và các doanh nghiệp, và cho phép mọi người đầu tư vào các nước láng giềng và cộng đồng của họ, hơn là trong một nền kinh tế toàn cầu nặc danh.

Trong các cộng đồng khác, chiến dịch ‘mua-địa phương’ đang giúp đỡ các doanh nghiệp sở hữu tại địa phương tồn tại ngay cả khi đọ sức với đối thủ cạnh tranh của công ty được hỗ trợ nặng ký. Những chiến dịch này không chỉ giúp giữ tiền rò rỉ ra ngoài của nền kinh tế địa phương, nhưng cũng giúp giáo dục mọi người về các chi phí ẩn- với công việc của chính mình, với cộng đồng và môi trường - trong việc mua các sản phẩm rẻ hơn nhưng sản phẩm được sản xuất ở nơi xa hơn.Trong một số cộng đồng, Local Exchange và Trading System (LETS) đã được thành lập như là một tổ chức, hệ thống đổi hàng quy mô lớn. Vì vậy, ngay cả những người có ít hoặc không có tiền 'thực tế' có thể tham gia và hưởng lợi từ nền kinh tế địa phương. Hệ thống LETS đặc biệt có lợi trong các lĩnh vực với tỷ lệ thất nghiệp cao. Chính quyền thành phố Birmingham, Anh quốc - nơi mà tỷ lệ thất nghiệp dao động ở mức 20% - thành phố này có một công ty tài trợ của kế hoạch LETS với sự thành công cao. Những sáng kiến ​​này có những lợi ích tâm lý đó là đặt tầm quan trọng bằng những lợi ích kinh tế: phần lớn mọi người đơn thuần bị 'thất nghiệp' một lần và do đó "vô dụng" đang trở nên có giá trị cho các kỹ năng và kiến thức của họ.

Một trong những nỗ lực cơ bản kích thích nhất là Cộng Đồng Hỗ Trợ Nông nghiệp (CSA) chuyển động, trong đó người tiêu dùng ở các thị trấn và thành phố trực thuộc Trung ương liên kết trực tiếp với một nông dân gần đó. Trong một số trường hợp, người tiêu dùng mua nông sản với toàn bộ một vụ mùa trước khi thu hoạch, chia sẻ rủi ro với người nông dân.Với những công ty khác, cổ phần thu hoạch được mua vào hàng tháng hoặc ba tháng một lần. Người tiêu dùng thường có cơ hội đến thăm nông trại nơi mà thức ăn của họ được sinh trưởng, và trong một số trường hợp sự giúp đỡ của họ đối với trang trại được hoan nghênh.Trong khi những nông trại nhỏ liên quan đến hệ thống công nghiệp tiếp tục thất bại mỗi năm với một tốc độ đáng báo động, Các công ty CSA đang trợ cấp cho các trang trại đa dạng với quy mô nhỏ để phát triển mạnh số lượng. Các công ty CSA đã lan truyền nhanh chóng khắp châu Âu, Bắc Mỹ, Úc và Nhật Bản. Tại Mỹ, số lượng của công ty CSA đã tăng chỉ từ hai năm 1986 lên đến 200 công ty vào năm 1992, và gần 1.000 ngày hôm nay.

Những điều này và vô số sáng kiến ​​khác trên khắp thế giới là một sự phản ánh của sự nhận thức đang phát triển, một sự nhận thức rằng đó là hợp lý để tùy thuộc vào các những láng giềng của chúng ta và trên thế giới sống động xung quanh chúng ta hơn là phụ thuộc vào một hệ thống kinh tế toàn cầu được xây dựng của công nghệ và các tổ chức doanh nghiệp. Là Phật tử phải đối mặt với thực tế này, chúng ta có chút lựa chọn để mà tham gia. Phật giáo cung cấp cho chúng ta cả mệnh lệnh quy ước và các công cụ thực tiễn để thách thức các cấu trúc kinh tế đang tạo nên và duy trì sự đau khổ trên toàn thế giới. Chúng ta không thể xác nhậnPhật tử đồng thời hỗ trợ cấu trúc như vậy, rõ ràng trái với giáo lý của Đức Phật, trái ngược với chính cuộc sống.

Những thay đổi kinh tế và cấu trúc cần thiết chắc chắn cũng sẽ đòi hỏi sự chuyển đổi ở cấp độ cá nhân. Trong phần này liên quan đến việc khám phá lại những lợi ích tâm lý sâu xa - niềm vui-sự hòa nhập trong cộng đồng. Một sự thay đổi cơ bản khác bao gồm việc tái hướng dẫn một sự nhận thức về việc kết nối với nơi mà chúng ta đang sống. Toàn cầu hóa của nền văn hóa và thông tin đã dẫn đến một lối sống trong đó gần như được đối xử bằng sự khinh thường. Chúng ta nhận được tin tức từ Trung Quốc nhưng không phải là cánh cửa tiếp theo, và ở sự va chạm của một nút truyền hình, chúng ta đã xem tất cả các động vật hoang dã của châu Phi. Kết quả là, môi trường trực tiếp xung quanh của chúng tavẻ buồn tẻ và nhàm chán bởi sự so sánh. Một sự nhận thức về nơi chốn có nghĩa là giúp đỡ chính chúng ta và con cái của chúng ta để thấy môi trường sống xung quanh chúng ta: kết nối lại với các nguồn thực phẩm của chúng ta - có lẽ thậm chí còn phát triển một số đặc trưng riêng của chúng ta- nghiên cứu để nhận ra chu kỳ của các mùa, các đặc điểm của hệ thực vậtđộng vật.Như Đức Phật đã dạy, sự giác ngộ tinh thần bắt nguồn từ việc ý thức sự liên hệ với những người khác và với thiên nhiên. Điều này đòi hỏi chúng ta nhìn thấy thế giới bên trong chúng ta, với nhiều kinh nghiệm hiểu biết về sự tương duyên vĩ đại trong mạng lưới của của đời sống-mà chính chúng ta là một trong các sợi dây kết nối đó. Bằng cách này chúng ta ‘kinh nghiệm’ giáo lý vô thường và duyên hợp, các nguyên tắc thúc đẩy chúng ta tương tác với người khác và với thiên nhiên một cách khôn ngoan, từ bi và nhẫn nại.

Trích từ: E Book 3D (dạng sách đọc): Sự Quyến Rũ Của Đạo Phật Trong Thế Giới Mới - Thích nữ Tịnh Quang

Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Tạo bài viết
02/12/2013(Xem: 26213)
01/09/2014(Xem: 16741)
Bài viết này chỉ là những suy nghĩ rời. Nói theo ngôn ngữ thường dùng là viết theo thể văn tản mạn. Nghĩa là, không phải sắp xếp, lý luận theo một hệ thống. Bài viết khởi lên từ cuộc nói chuyện rời trong khi ngồi trên xe của nhạc sĩ Tâm Nhuận Phúc Doãn Quốc Hưng từ Quận Cam tới tham dự một Phật sự tại Riverside, California.
Có rất nhiều thông tin trái ngược nhau về đậu nành: Nó có tốt cho sức khỏe không? Nó có nguy hiểm không? Và nếu ăn được thì tại sao một số người lại nói là không?
Là Phật tử, ai cũng muốn tìm hiểu Đạo Phật để thực hành cho đúng đắn ; nhưng Phật Giáo thật mênh mông, như lá cây trong rừng : học cái chi đây ? bắt đầu từ đâu ? Cả đời người chắc cũng không học hết được. Mỗi người tùy theo phương tiện, chí hướng, ý thích, điều kiện, mà đặt trọng tâm trên một hay vài địa hạt nghiên cứu.