Ý thức được những khổ đau do thói tà dâm gây ra, con xin học theo tinh thần trách nhiệm để giúp bảo vệ tiết hạnh và sự an toàn của mọi người và mọi gia đình trong xã hội. Con nguyện không ăn nằm với những người không phải là vợ hay chồng của con. Con ý thức được rằng những hành động bất chính sẽ gây ra những đau khổ cho kẻ khác và cho chính con. Con biết muốn bảo vệ hạnh phúc của mình và của kẻ khác thì phải biết tôn trọng những cam kết của mình và của kẻ khác. Con sẽ làm mọi cách có thể để bảo vệ trẻ em, không cho nạn tà dâm tiếp tục gây nên sự đổ vỡ của các gia đình và của đời sống đôi lứa.
Hành
động tà dâm đã gây tàn hoại cho không biết bao nhiêu cuộc
đời, làm đổ vỡ không biết bao nhiêu gia đình. Thực tập
Giới thứ ba là để hàn gắn cho mình và hàn gắn cho xã hội.
Đó là sống có chánh niệm.
Giới
thứ năm – không tiêu thụ rượu, ma túy, và các độc tố
gây ra – có liên hệ với Giới thứ Ba. Cả hai đều liên
quan đến lối sống có tính cách phá hoại và làm mất đi
sự vững chãi. Các Giới này là liều thuốc thích đáng nhất
cho chúng ta. Ta chỉ cần tự mình giữ giới, và thế nào những
người xung quanh ta cũng sẽ thấy được sự thật. Sự vững
chãi của bản thân ta cũng như của gia đình ta không thể
có được nếu không có sự hành trì hai Giới này. Nếu nhìn
vào những cá nhân và gia đình không có vững chãi và hạnh
phúc, ta sẽ thấy nhiều người trong số họ không thực tập
hai Giới này. Ta có thể tự mình chẩn bệnh, và ta nhận ra
rằng thuốc trị cũng có đó. Thực tập những Giới này là
cách hay nhất để khôi phục lại sự vững chãi trong gia đình
và xã hội. Với một số người, Giới này rất dễ thực
tập, nhưng với một số người khác thì Giới này lại rất
khó giữ. Những người này cần phải đến với nhau và chia
sẻ kinh nghiệm.
Trong
truyền thống đạo Bụt, ta nói đến tính thống nhất của
thân tâm. Cái gì xảy ra cho thân cũng đồng thời xảy ra cho
tâm. Sự trong sạch của thân thể cũng là sự trong sạch của
tâm hồn; sự bạo động của thân cũng chính là sự bạo
động của tâm. Khi giận, chúng ta nghĩ mình giận trong tâm
chứ không phải giận nơi thân, nhưng điều ấy không đúng.
Khi thương ai, ta muốn ở gần người đó, khi giận ai ta lại
không muốn đụng đến họ, hay bị họ đụng đến mình.
Ta không thể nói thân là riêng và tâm là riêng.
Quan
hệ giới tính là một kết hợp giữa thân thể và tâm hồn.
Đây là một cuộc gặp gỡ hết sức quan trọng, không thể
hành động một cách tùy tiện, bê bối được. Trong tâm hồn
ta có những vùng riêng tư – những kỷ niệm, những nỗi
đau, những bí mật --, ta chỉ muốn chia sẻ với người ta
thương và tin cậy nhất mà thôi. Không phải với ai mình cũng
đem tâm can ra thổ lộ. Trong Hoàng Thành có một khu vực không
ai được bước đến, gọi là Tử Cấm Thành; chỉ có nhà
Vua và thân tộc mới được qua lại trong đó mà thôi. Trong
tâm hồn ta cũng có một vùng như vậy, ta không cho phép ai
bước vào, ngoại trừ người mà ta thương và tin cậy nhất.
Với
thân thể cũng vậy. Có những vùng nơi thân thể ta không muốn
ai lại gần hay đụng đến, trừ phi đó là người mà ta kính
trọng, thương và tin cậy nhất. Khi ta bị đụng chạm một
cách bừa bãi, tùy tiện, với một thái độ thiếu nhẹ nhàng
tế nhị, ta cảm thấy bị sỉ nhục trong thân thể và tâm
hồn. Một người đến với ta bằng sự tôn trọng, nhẹ nhàng,
tế nhị, và hết lòng quan tâm mang lại cho ta một sự truyền
thông và cảm thông sâu sắc. Chỉ trong trường hợp đó ta
mới không cảm thấy bị tổn thương, xúc phạm, hay lợi dụng,
cho dù một mảy may. Điều này không thể xảy ra nếu không
có tình thương và sự cam kết đích thực. Quan hệ bừa bãi
không thể được gọi là tình yêu. Tình thương thì sâu, đẹp,
và trọn vẹn.
Tình
thương đích thực phải có sự kính trọng. Trong văn hoá Á
Đông, vợ chồng phải trân trọng nhau như khách, khi thực
tập kính trọng như vậy, tình thương và hạnh phúc sẽ tiếp
tục lâu dài. Trong quan hệ giới tính, sự tôn trọng là một
trong những yếu tố quan trọng nhất. Sự kết hợp giới tính
phải giống như một nghi lễ, được cử hành trong chánh niệm
với sự tôn trọng, quan tâm, và thương yêu lớn. Tham muốn
không phải là tình thương. Thương là một cái gì thiên về
trách nhiệm. Trong tình thương có sự quan tâm chăm sóc.
Chúng
ta phải khôi phục lại ý nghĩa của chữ ‘yêu.’ Chúng ta
đã sử dụng từ này một cách bừa bãi. Khi ta nói, ‘Tôi
yêu (thích) cà rem,’ ta không phải nói về tình yêu. Ta đang
nói về sự thèm ăn của ta, thèm món cà rem. Ta không nên nói
phóng đại và dùng sai từ như thế. Làm như vậy, ta khiến
cho các từ ngữ như ‘yêu’ bị bệnh. Chúng ta phải nỗ
lực để chữa lành cho ngôn ngữ chúng ta bằng cách thận
trọng trong khi dùng từ. Từ ‘yêu’ là một trong những từ
rất đẹp. Ta phải khôi phục lại ý nghĩa của nó.
‘Con
nguyện không ăn nằm với những người không phải là vợ
hay chồng của con.’ Nếu chữ ‘yêu’ được hiểu theo nghĩa
sâu sắc nhất của nó, tại sao chúng ta phải nói đến ‘sự
cam kết lâu dài’? Nếu tình thương có thật, ta không cần
phải có cam kết dài hay ngắn, hay thậm chí đám cưới. Tình
thương đích thực phải có ý thức trách nhiệm, chấp nhận
người kia như là chính họ, với những điểm mạnh và yếu
kém của người đó. Nếu ta chỉ thích những gì tốt đẹp
nhất nơi người đó thì đó không phải là tình thương. Ta
phải chấp nhận những yếu kém của người kia và mang sự
kiên nhẫn, hiểu biết, và năng lượng của mình để giúp
người kia chuyển hoá. Tình thương là phải là Từ, maitri,
khả năng mang lại niềm vui và hạnh phúc, và Bi, karuna, khả
năng chuyển hoá nỗi khổ niềm đau. Tình thương theo cách
này chỉ mang lại sự tốt đẹp. Nó không thể được diễn
tả là tiêu cực hay hủy hoại. Tình thương như vậy an toàn,
và bảo đảm được tất cả.
Ta
có nên thay đổi ‘cam kết lâu dài’ bằng ‘cam kết ngắn
hạn’ không? ‘Cam kết ngắn hạn’ có nghĩa là ta có thể
sống với nhau vài bữa rồi sau đó kết thúc liên hệ. Đó
không phải là tình thương. Nếu ta có một liên hệ như vậy,
ta không thể nói liên hệ đó đến từ tình thương và sự
quan tâm chăm sóc. ‘Cam kết lâu dài’ giúp người ta hiểu
được ý nghĩa của chữ ‘thương yêu.’ Trong một tình thương
đích thực, cam kết chỉ có thể là cam kết lâu dài. ‘Tôi
muốn thương em. Tôi muốn giúp em. Tôi muốn chăm sóc cho em.
Tôi muốn phấn đấu cho hạnh phúc. Nhưng chỉ trong vài hôm
thôi.’ Có hợp lý chút nào không?
Ta
sợ phải cam kết -- với Giới, với lứa đôi, và với mọi
thứ. Ta muốn có tự do. Nhưng hãy nhớ rằng, ta phải cam kết
thương yêu con mình một cách sâu sắc, giúp đỡ nó đi qua
hành trình cuộc đời cho đến khi nào ta không còn sống nữa.
Ta không thể nói, ‘Ba không thương con nữa.’ Khi ta có một
người bạn tốt, ta cũng làm một cam kết lâu dài. Ta cần
người ấy. Huống hồ là với người muốn cùng ta chia sẻ
cuộc đời, tâm hồn, và thân thể. ‘Cam kết lâu dài’ không
thể diễn tả được chiều sâu của tình yêu, nhưng ta phải
mượn từ để nói cho người ta hiểu.
Sự
cam kết lâu dài giữa hai người chỉ là điểm khởi đầu.
Chúng ta còn cần có sự nâng đỡ của bạn bè và những người
khác nữa. Đó là vì sao xã hội chúng ta có lễ cưới. Hai
gia đình cùng đến với bạn bè để làm chứng cho sự kiện
hai người về chung sống với nhau như một đôi lứa. Vị
chủ hôn và tờ hôn thú chỉ là những biểu tượng. Điều
quan trọng là sự cam kết của hai người được chứng minh
bởi hai họ và nhiều bè bạn. Bây giờ hai người có sự
yểm trợ của những người này. Một cam kết lâu dài sẽ
mạnh và dài lâu hơn nếu được làm trong khung cảnh của
Tăng thân.
Tình
cảm sâu đậm của hai người rất quan trọng, nhưng không
đủ để duy trì hạnh phúc. Không có những yếu tố khác,
cái mà ta gọi là tình yêu chẳng bao lâu sẽ có thể trở
thành chua chát. Sự cùng đến yểm trợ của gia đình và bạn
bè đã dệt nên một mạng lưới. Sức mạnh của tình cảm
hai người chỉ là một sợi tơ trong mạng lưới đó. Được
yểm trợ bởi nhiều yếu tố, đôi lứa ấy sẽ vững hơn,
như một cái cây. Nếu cái cây muốn khoẻ mạnh, nó cần phải
cắm một số rễ sâu vào lòng đất. Nếu cái cây chỉ có
một cái rễ, nó có thể sẽ bị gió lật trốc. Đời sống
lứa đôi cũng cần có sự hổ trợ của nhiều yếu tố khác
nhau – gia đình, bè bạn, lý tưởng, tu tập, và Tăng thân.
Ở
Làng Mai, cộng đồng tu tập nơi tôi sống tại Pháp, mỗi
khi có một Lễ Cưới, cả cộng đồng được mời tới để
ăn mừng và hổ trợ cho hai người. Sau Lễ cưới, mỗi ngày
rằm, hai vợ chồng đọc lại Năm Điều Ước nguyện với
nhau, nhớ lại rằng bạn bè khắp nơi đều đang nâng đỡ
cho liên hệ của họ được vững bền và hạnh phúc[2] . Cho
dù liên hệ của hai người có được kết hợp bởi luật
pháp hay không, nó cũng sẽ mạnh và bền hơn nếu được cam
kết với sự hiện diện của Tăng thân -- những người bạn
thương mến và muốn yểm trợ mình trong tinh thần của Hiểu
và Từ Bi.
Tình
yêu có thể là một căn bệnh. Ở Tây phương cũng như Á Châu
đều có từ ‘bệnh tương tư.’ Cái làm chúng ta bệnh là
sự ràng buộc. Dù đó là một nội kết ngọt ngào, thứ tình
thương ràng buộc này cũng giống như thuốc phiện. Nó làm
cho chúng ta thấy khoan khoái, nhưng một khi đã nghiện ngập,
ta không còn một chút bình an nào nữa. Ta không thể học,
không thể làm việc gì, thậm chí không thể ngủ. Ta chỉ
nghĩ đến đối tượng kia thôi. Ta bị bệnh vì tình. Thứ
tình này dính líu đến ước muốn chiếm hữu và độc quyền
của ta. Ta muốn đối tượng tình yêu của ta phải hoàn toàn
thuộc về ta và chỉ riêng cho ta mà thôi. Đó là sự chuyên
chế. Ta không muốn ai ngăn không cho ta ở gần người đó
cả. Thứ tình yêu này có thể được gọi là nhà tù, nơi
ta giam cầm người ta thương và chỉ gây khổ đau cho người
ấy. Người bị thương bị tước đoạt đi tự do -- quyền
được là mình và vui sống. Thứ tình yêu này không thể được
gọi là Từ (maitri) hay Bi (karuna.) Nó chỉ là ước muốn dùng
người khác để thoả mãn những nhu cầu của mình mà thôi.
Khi
có những năng lượng tình dục làm cho ta không hạnh phúc,
mất đi sự an ổn nội tại, ta cần phải biết thực tập
để không làm những việc mang lại khổ đau cho người và
cho mình. Ta phải học điều này. Ở châu Á, ta nói có ba loại
năng lượng – tinh, khí, và thần. Tinh, năng lượng tình dục,
là loại đầu. Khi ta có nhiều năng lượng tình dục hơn mức
độ cần thiết, cơ thể và toàn bộ con người ta sẽ mất
quân bình. Ta cần phải biết làm sao để tái lập lại quân
bình, nếu không ta sẽ có thể hành xử một cách vô trách
nhiệm. Trong đạo Lão và đạo Bụt, có những phép thực tập
giúp tái lập lại sự quân bình này, như tập thiền hay võ
thuật. Ta có thể học những cách để chuyển năng lượng
tình dục này sang những mức độ thành đạt sâu trong nghệ
thuật và thiền tập.
Nguồn
năng lượng thứ hai là khí, hơi thở. Sự sống có thể được
xem như một tiến trình đốt cháy. Để đốt, mỗi tế bào
trong cơ thể ta cần thức ăn và dưỡng khí. Trong Kinh Lửa,
Bụt nói, ‘Mắt đang cháy, mũi đang cháy, thân đang cháy.’
Trong đời sống hằng ngày, ta phải nuôi dưỡng năng lượng
của mình bằng cách thực tập thở cho đúng. Chúng ta nhờ
không khí và oxygen trong đó, vì vậy ta phải cẩn thận tránh
không khí ô nhiễm. Có những người nuôi dưỡng khí bằng
cách tránh hút thuốc và chuyện trò, hay thực tập hơi thở
chánh niệm sau khi phải nói nhiều. Khi nói, ta nhớ dành thì
giờ để thở. Ở Làng Mai, mỗi khi nghe chuông chánh niệm,
mọi người đều dừng lại những gì họ mình đang làm và
thở ba hơi thở có ý thức. Chúng tôi thực tập như vậy
để phát triển và giữ gìn năng lượng khí.
Nguồn
năng lượng thứ ba là thần, năng lượng của tinh thần. Khi
không ngủ ban đêm, ta mất một số năng lượng này. Hệ thần
kinh của chúng ta trở nên mệt mỏi và ta không thể học,
hành thiền hay quyết đoán tốt được. Thần trí ta không
minh mẫn vì thiếu ngủ hoặc lo lắng quá độ. Lo nghĩ, bồn
chồn làm kiệt quệ năng lượng này.
Vậy
thì đừng lo lắng. Đừng thức khuya quá. Giữ hệ thống thần
kinh của mình cho khoẻ mạnh. Tránh bồn chồn. Những thực
tập như vậy nuôi dưỡng nguồn năng lượng thứ ba. Ta cần
năng lượng này để thực tập thiền cho tốt. Sự khai mở
tâm linh cần sức mạnh tinh thần, có được nhờ định và
nhờ biết bảo tồn nguồn năng lượng này. Khi có năng lượng
tinh thần mạnh, ta chỉ cần chuyên tâm vào đối tượng, và
ta sẽ có sự khai mở. Không có thần, ánh sáng định sẽ
không toả sáng, vì ngọn đèn phát ra rất yếu ớt.
[2] Năm Điều Ước Nguyện: 1. Chúng con nguyện sống đời sống hằng ngày sao cho xứng đáng với đạo đức của tổ tiên và nòi giống chúng con. 2. Chúng con nguyện sống đời sống hằng ngày sao cho xứng đáng với kỳ vọng mà tổ tiên và giống nòi đặt nơi mỗi chúng con. 3. Chúng con nguyện nương vào nhau, xây dựng cho nhau bằng tình thương, sự tin cậy, sự hiểu biết và lòng kiên nhẫn. 4. Chúng con nguyện thường tự nhắc nhở rằng sự trách móc, sự hờn giận, và lý luận chỉ làm hao tổn hoà khí và không giải quyết được gì. Chúng con biết chỉ có sự hiểu biết và lòng tin cậy mới bồi đắp được hạnh phúc và sự an lạc. 5. Chúng con nguyện trong đời sống hằng ngày dồn hết tâm lực và phương tiện để xây dựng cho thế hệ con cháu của chúng con trong tương lai.