Người Hoa Kỳ và
Tây phương nói chung rất
thực tiễn, khi phát hiện thiền
chánh niệm tỉnh giác của
Phật giáo có
tác dụng tích cực cho
đời sống hiện đại họ liền
tiếp thu,
nghiên cứu,
giới thiệu rộng rãi và cổ xúy
mọi người ứng dụng thực hành. Với
đặc điểm phi
tôn giáo, không
phân biệt tuổi tác, giới tính, giai tầng
xã hội,
mọi người đều có thể
ứng dụng thực hành nên thiền
chánh niệm được nói đến nhiều trên
thế giới.
Người
Việt Nam có công lớn đem thiền
chánh niệm truyền bá ở Hoa Kỳ và các nước
Tây phương là
Thiền sư Thích
Nhất Hạnh. Bạn sinh ra và lớn lên ở
Việt Nam,
hiện sinh sống và làm việc ở nước ngoài rồi có duyên lành học được thiền
chánh niệm là có phúc duyên.
Phật giáo có nhiều
pháp môn tu nhưng
thiền định là cốt tủy.
Đức Phật Thích Ca giác ngộ chính nhờ vào
thiền định.
Tu tập theo bất cứ
pháp môn nào, nếu đúng
Chánh pháp thì chất liệu của
thiền định vẫn thấm đẫm và đủ đầy.
Phật giáo Việt Nam từ khởi nguyên đã có
thiền học của
Khương Tăng Hội. Rồi đến
thiền học của thiền phái Tì-ni-đa-lưu-chi, thiền phái
Vô Ngôn Thông, thiền phái
Thảo Đường, thiền phái
Trúc Lâm. Từ thời
Hậu Trần trở về sau,
Thiền tông bị
suy yếu và dần nhường chỗ cho loại hình
Phật giáo dung hợp cả Thiền-Tịnh-Mật. Đến thời
cận đại, miền Trung
Việt Nam có thiền phái
Liễu Quán khá
thịnh hành. Thời
hiện đại, thiền phái
Trúc Lâm được
Thiền sư Thích Thanh Từ khôi phục,
chấn hưng,
thịnh hành trong và ngoài nước. Hiện nay, hầu hết các chùa
Bắc tông tại
Việt Nam (dù có chùa tu
Tịnh độ) hầu hết đều có nguồn gốc
Thiền tông, thuộc
tông Lâm Tế,
Tào Động (Trung Hoa) và
Trúc Lâm (
Việt Nam). Các chùa thuộc hệ phái
Nam tông,
Khất sĩ cũng lấy
thiền định làm
pháp môn căn bản. Nói như vậy nhằm khẳng định thiền vẫn là dòng chảy
chính yếu, xuyên suốt qua các
thời kỳ của
Phật giáo Việt Nam.
Chánh niệm thuộc
Bát chánh đạo, là nền tảng của mọi
pháp hành, dù tu theo bất cứ
pháp môn nào.
Tùy theo mỗi
tông phái mà
chánh niệm tỉnh thức được
triển khai với tên gọi khác nhau. Tri vọng,
tỉnh giác, rõ
biết thân tâm, sống với
hiện tại,
nhất tâm tụng kinh,
niệm Phật, trì chú… đều hàm chứa nội dung
chánh niệm. Bạn
đi chùa và
tham gia sinh hoạt Gia đình Phật tử, những ông bà siêng năng kệ kinh
tụng niệm, biết sống thiện lành theo
tinh thần Phật giáo, thấy xấu ác thì không nghĩ, không nói, không làm… là đang
thực hành chánh niệm.
Tóm lại,
chánh niệm đang
hiện hữu trong mọi
pháp hành Phật giáo. Sống hướng Phật, có
trách nhiệm với
bản thân và
cộng đồng,
kiểm soát và làm chủ thân miệng ý,
hiển nhiên là có thiền, có
chánh niệm dù cho
từ ngữ chánh niệm không được nói đến.
Hiện ở nước ta, dù có
truyền thống lâu đời nhưng thiền và
chánh niệm tỉnh giác chưa
phổ cập xã hội và cũng chưa
trở thành một
xu hướng thời thượng như một vài khu vực hay một số nước
Tây phương vì nhiều
lý do khác nhau.
Tuy nhiên, với
lợi thế hơn 2.000 năm
đồng hành cùng dân tộc, đa phần người Việt là
Phật tử hoặc có gốc rễ
tâm linh và
thiện cảm với
Phật giáo,
giáo lý đạo Phật ngày càng được
phổ biến rộng rãi, những đóng góp
tích cực của
Phật pháp cho
xã hội từng bước được
ghi nhận,
hy vọng Phật giáo Việt Nam sẽ phát huy được
vai trò cứu khổ ban vui,
hộ quốc an dân của mình. Song hành với chủ trương về nguồn, phát huy bản sắc
văn hóa Việt (vốn không thể tách rời
văn hóa Phật giáo), nếu
Giáo hội,
Tăng Ni và
Phật tử tận lực hoằng dương pháp học và
pháp hành thì tương lai
xã hội hóa Phật giáo là điều có thể
thực hiện được.
Chúc bạn tinh tấn!