Bilingual. 75. From the Embassy in Vietnam. Embassy believes would be preferable omit Tri Quang from discussion on release of bonzes.

Bilingual. 75. From the Embassy in Vietnam. Embassy believes would be preferable omit Tri Quang from discussion on release of bonzes. His strong belief in importance of removing Ngo family (with possible exception Diem) from power render him enemy of regime, which will most probably feel action against him (at least long term detention) necessary for own security. Up to present GVN has not released other top level Buddhist leaders, and Quang may well be regarded by Ngo family as most dangerous of all. As reftel suggests, believe best course under current conditions would be for Quang to leave country. If a new Vietnamese Government emerged he might play a role in it; if the Diem government continued, then the United States would have to evacuate him without fanfare. // Từ Đại sứ quán Hoa Kỳ tại VN. Đại sứ quán tin rằng tốt nhất nên loại nhà sư Thích Trí Quang ra khỏi cuộc thảo luận về việc trả tự do cho các nhà sư. Niềm tin mãnh liệt của nhà sư này vào tầm quan trọng của việc loại bỏ gia đình họ Ngô (có thể là ngoại trừ Diệm) khỏi quyền lực khiến nhà sư này trở thành kẻ thù của chế độ, nơi có thể sẽ cảm thấy cần hành động chống lại nhà sư này (ít nhất là giam dài hạn) là cần thiết vì an ninh của chế độ. Cho đến nay Chính phủ VN chưa trả tự do các lãnh tụ Phật giáo cấp cao khác, và Thích Trí Quang có thể bị họ Ngô coi là nguy hiểm nhất. Như điện văn tham khảo gợi ý, tôi [Lodge] tin rằng cách tốt nhất trong điều kiện hiện tại là Thích Trí Quang rời khỏi VN. Nếu một Chính phủ VN mới xuất hiện, nhà sư này có thể đóng một vai trò nào đó trong đó; nếu chính phủ Diệm tiếp tục, thì Hoa Kỳ sẽ phải di tản nhà sư này lặng lẽ.

75. Telegram From the Embassy in Vietnam to the Department of State 1

Saigon , September 9, 1963, 5 p.m.

450. CINCPAC for POLAD. Reference: Deptel 354.2 Embassy believes would be preferable omit Tri Quang from discussion on release of bonzes. His strong belief in importance of removing Ngo family (with possible exception Diem) from power render him enemy of regime, which will most probably feel action against him (at least long term detention) necessary for own security. Up to present GVN has not released other top level Buddhist leaders, and Quang may well be regarded by Ngo family as most dangerous of all. As reftel suggests, believe best course under current conditions would be for Quang to leave country. He himself has requested this (Embtel 399).3 As to feasibility, GVN may well believe that oppositionists out of country do not pose significant threat, although in case of Quang, his probable ability to aid in mobilization of international Buddhist opinion against GVN would be factor working against their willingness see him leave.

As to Quang’s leadership potential, Embassy believes this to be considerable. At time of May 8 incident in Hue, Quang demonstrated his complete mastery of crowds on several occasions. In addition to this ability to speak effectively to the public he has impressed Embassy officers by the acuteness of his intelligence and his political awareness. He is in addition self-assured to point of conceit. While in Embassy he has made systematic effort to build himself in our eyes as well as to attempt persuade us to pursue policy conducive to his ends. While his goal has been replacement of key members of Ngo family he has maintained to date that he had not considered in detail how Buddhist tactics (popular agitation) would lead to result desired or whether forces Buddhists setting in motion might not result in overall change for worse. In response to questioning he has limited himself to general statement that in his view VC could not gain control of situation in [Page 137]event of a change and that removal members Ngo family could only be considered change for better. (We are continuing to probe further on this subject.)

Although he has disclaimed idea of himself assuming political leadership, believe it be quite possible that he has in fact entertained idea, but that he has given little or no systematic thought to problems which would be entailed. In short, as oppositionist, Quang possesses very considerable leadership powers; as potential member of government, he has given no basis for an evaluation of his ability, although his basic intelligence, courage, force of personality and political awareness would argue that his leadership potential could be utilized in fields other than religion.

Should of course be borne in mind that both Quang’s physical presence in Embassy and his awareness of US importance as factor in situation lead him to concentrate his efforts on attempt to influence our policy. Therefore possible that many of his statements to us (e.g., anti-Communism, anti-neutralism) may reflect his tactical judgments rather than deeply held convictions.4

Lodge

NOTES:

(1) Source: Department of State, Central Files, SOC 14-1 S VIET. Secret; Immediate. Received at 5:54 a.m. Repeated to CINCPAC. Passed to the White House.

(2) In telegram 354 to Saigon, September 5, the Department of State informed the Embassy that it should not respond in writing to the Government of Vietnam’s request for release of the three Buddhist monks who had received sanctuary in the Embassy. If asked by Diem about release, Lodge should respond that before the United States would consider releasing them it had to be satisfied that South Vietnam was taking positive steps to assure religious tolerance and redress specific Buddhist grievances. The Department also asked if it would not be preferable in the Embassy’s view to exclude Tri Quang from the discussions and to arrange for him to leave South Vietnam. (Ibid.)

(3) Telegram 399, September 2, contained the text of a letter from Tri Quang to Lodge, dated September 1. (Ibid.)

(4) The Department agreed that Tri Quang should be left out of discussions with the Government of Vietnam and conceded that getting him out of the country would be best. The problem was how to do it and where to send him. (Telegram 365 to Saigon, September 9; ibid.)

On September 17 the Embassy reported it had a number of plans for removing Tri Quang, none of which were worth risking at that time. The better course, in the Embassy’s view, was to continue to hold Tri Quang. If a new Vietnamese Government emerged he might play a role in it; if the Diem government continued, then the United States would have to evacuate him without fanfare. (Telegram 531 from Saigon, September 17; ibid.)

Source:

https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1961-63v04/d75

.... o ....

75. Điện văn từ Đại sứ quán Hoa Kỳ tại VN
gửi Bộ Ngoại giao (1)

Sài Gòn, ngày 9 tháng 9 năm 1963, lúc 5 giờ chiều.

450. CINCPAC cho POLAD. Tham khảo: Điện văn 354 của Bộ Ngoại Giao.(2) Đại sứ quán tin rằng tốt nhất nên loại nhà sư Thích Trí Quang ra khỏi cuộc thảo luận về việc trả tự do cho các nhà sư. Niềm tin mãnh liệt của nhà sư này vào tầm quan trọng của việc loại bỏ gia đình họ Ngô (có thể là ngoại trừ Diệm) khỏi quyền lực khiến nhà sư này trở thành kẻ thù của chế độ, nơi có thể sẽ cảm thấy cần hành động chống lại nhà sư này (ít nhất là giam dài hạn) là cần thiết vì an ninh của chế độ. Cho đến nay Chính phủ VN chưa trả tự do các lãnh tụ Phật giáo cấp cao khác, và Thích Trí Quang có thể bị họ Ngô coi là nguy hiểm nhất. Như điện văn tham khảo gợi ý, tôi [Lodge] tin rằng cách tốt nhất trong điều kiện hiện tại là Thích Trí Quang rời khỏi VN. Chính nhà sư này đã yêu cầu điều này (xem điện văn gửi từ Đại sứ quán: Embtel 399).(3) Về tính khả thi, Chính phủ VN có thể tin tưởng rằng những người đối lập ở nước ngoài không gây ra mối đe dọa đáng kể nào, mặc dù trong trường hợp của Trí Quang, khả năng có thể có của ông trong việc hỗ trợ huy động dư luận Phật giáo quốc tế chống lại Chính phủ VN sẽ là yếu tố chống lại sự sẵn lòng của họ khi thấy nhà sư này rời đi.

Về khả năng lãnh đạo của Thích Trí Quang, Đại sứ quán tin rằng điều này là rất đáng kể. Vào thời điểm xảy ra sự kiện ngày 8 tháng 5 ở Huế, Trí Quang đã nhiều lần thể hiện khả năng làm chủ đám đông hoàn toàn của mình. Ngoài khả năng ăn nói hiệu quả trước công chúng, nhà sư này còn gây ấn tượng với các quan chức Đại sứ quán bởi sự thông minh nhạy bén và nhận thức chính trị của mình. Ngoài ra, nhà sư này còn tự tin đến mức tự phụ. Khi ở Đại sứ quán, Thích Trí Quang đã nỗ lực có hệ thống để xây dựng hình ảnh của mình trong mắt chúng tôi cũng như cố gắng thuyết phục chúng tôi theo đuổi chính sách có lợi cho mục đích của ông. Trong khi mục tiêu của nhà sư này là thay thế các thành viên chủ chốt của họ Ngô, cho đến nay ông vẫn khẳng định rằng ông chưa xem xét chi tiết các chiến thuật của Phật giáo (kích động quần chúng) sẽ dẫn đến kết quả mong muốn như thế nào hoặc liệu các lực lượng Phật tử hành động có thể có hay không không dẫn đến thay đổi tổng thể cho tệ hơn. Để trả lời câu hỏi, Thích Trí Quang chỉ giới hạn ở tuyên bố chung chung rằng theo quan điểm của nhà sư này, VC không thể giành được quyền kiểm soát tình hình trong trường hợp có sự thay đổi và việc loại bỏ các thành viên họ Ngô chỉ có thể được coi là thay đổi tốt hơn. (Chúng tôi đang tiếp tục khảo sát thêm về chủ đề này.)

Mặc dù Thích Trí Quang phủ nhận ý tưởng về việc mình đảm nhận vai trò lãnh đạo chính trị, nhưng hãy tin rằng rất có thể nhà sư này thực sự có ý tưởng đó, nhưng nhà sư đã đưa ra rất ít hoặc không có suy nghĩ có hệ thống về các vấn đề sẽ nảy sinh. Tóm lại, là người theo chủ nghĩa đối lập, Trí Quang có sức mạnh lãnh đạo rất đáng kể; Với tư cách là thành viên tiềm năng của chính phủ, ông không đưa ra cơ sở nào để đánh giá khả năng của mình, mặc dù trí thông minh cơ bản, lòng dũng cảm, sức mạnh cá tính và nhận thức chính trị của ông sẽ lập luận rằng tiềm năng lãnh đạo của ông có thể được sử dụng trong các lĩnh vực khác ngoài tôn giáo.

Tất nhiên nên nhớ rằng cả sự hiện diện thực tế của Trí Quang tại Đại sứ quán và nhận thức của ông về tầm quan trọng của Hoa Kỳ như một yếu tố trong tình hình đã khiến ông tập trung nỗ lực vào nỗ lực gây ảnh hưởng đến chính sách của chúng ta. Do đó, có thể nhiều tuyên bố của ông với chúng ta (ví dụ: chống Chủ nghĩa Cộng sản, chống chủ nghĩa trung lập) có thể phản ánh những đánh giá mang tính chiến thuật của ông hơn là những niềm tin sâu sắc.(4)

Lodge

(Đại sứ Hoa Kỳ tại VN)

GHI CHÚ:

(1) Nguồn: Bộ Ngoại giao, Central Files, SOC 14-1 S VIET. Bí mật; Ngay tức khắc. Nhận được lúc 5:54 giờ sáng Đã lặp lại tới CINCPAC. Đã được chuyển đến Bạch Ốc.

(2) Trong điện văn 354 gửi tới Sài Gòn ngày 5 tháng 9, Bộ Ngoại giao thông báo với Đại sứ quán rằng Bộ sẽ không trả lời bằng văn bản yêu cầu của Chính phủ Việt Nam về việc trả tự do cho ba tu sĩ Phật giáo đã được cho trú ẩn trong Đại sứ quán Hoa Kỳ. Nếu được Diệm hỏi về việc đưa 3 nhà sư ra khỏi Đại sứ quán, Lodge nên trả lời rằng trước khi Hoa Kỳ xem xét đưa họ ra khỏi cửa Đại sứ quán, chính phủ Nam VN phải thực hiện các bước tích cực để bảo đảm sự khoan dung tôn giáo và giải quyết những bất bình cụ thể của Phật giáo. Bộ cũng hỏi về quan điểm của Đại sứ quán, rằng việc loại nhà sư Thích Trí Quang khỏi các cuộc thảo luận và sắp xếp để nhà sư này rời khỏi miền Nam VN có phải là điều tốt hơn hay không. (Sđd.)

(3) Điện văn 399, ngày 2 tháng 9, có nội dung bức thư của Thích Trí Quang gửi Lodge, ngày 1 tháng 9. (Sđd.)

(4) Bộ đồng ý rằng Thích Trí Quang nên bị loại ra khỏi các cuộc thảo luận với Chính phủ VN và thừa nhận rằng việc đưa nhà sư này ra khỏi nước là tốt nhất. Vấn đề là làm thế nào và gửi nhà sư này tới nơi nào. (Điện văn 365 gửi tới Sài Gòn, ngày 9 tháng 9; ibid.)

Vào ngày 17 tháng 9, Đại sứ quán báo cáo rằng họ đã có một số kế hoạch đưa nhà sư Trí Quang [rời Đại sứ quán], nhưng không có kế hoạch nào đáng để mạo hiểm vào thời điểm đó. Con đường tốt hơn, theo quan điểm của Đại sứ quán, là tiếp tục giữ Trí Quang. Nếu một Chính phủ VN mới xuất hiện, nhà sư này có thể đóng một vai trò nào đó trong đó; nếu chính phủ Diệm tiếp tục, thì Hoa Kỳ sẽ phải di tản nhà sư này lặng lẽ. (Điện văn 531 gửi từ Sài Gòn, ngày 17 tháng 9; ibid.)

   .

Kho sử liệu PHẬT GIÁO VIỆT NAM 1963 - SONG NGỮ:

https://thuvienhoasen.org/a39405/phat-giao-viet-nam-1963-song-ngu

.... o ....