50. Tai Hại Của Tâm Sân

24/10/201012:00 SA(Xem: 14373)
50. Tai Hại Của Tâm Sân

CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH PHẬT GIÁO
DO BAN BIÊN TẬP THƯ VIỆN HOA SEN PHỤ TRÁCH

NỘI DUNG BÀI PHÁT THANH SỐ 50
TAI HẠI CỦA TÂM SÂN
(Nghe audio bấm vào hàng chữ này)
 

Thưa quý thính giả,

Mới đây, báo chí có đăng bản tin như sau: Vì giấy vệ sinh mà giết người ở chung nhà.  Ngày 21 - 2 - 2006, một người đàn ông 56 tuổi đã bị câu lưu vì tội đánh chết người ở chung nhà 58 tuổi, bằng búa tạ và kìm nghiền càng cua, vì lý do hết giấy vệ sinh trong nhà tắm. Anh ta khai rằng hai người đã cãi nhau về vấn đề hết giấy vệ sinh và khi người bạn rút súng ra thì anh ta bèn dùng búa tạ và kìm nghiền càng cua để đánh bạn. Nạn nhân bị đánh tàn nhẫn đến nỗi nát cả mặt, không còn nhận diện được nữa, mà phải dùng đến dấu tay. Kẻ sát nhân đã bị bắt giam mà không được phép bảo lãnh, tại ngoại hậu tra.

Thưa quý thính giả,

Tựa đề câu chuyện này không đúng với nội dung. Giấy vệ sinh là lý do để hai người cãi nhau, chứ không phải lý do giết nhau. Trong thời gian cùng sống chung dưới một mái nhà, hẳn là đã nhiều lần, với nhiều lý do, hai người không đồng ý với nhau, có thể đã cãi nhau. Nhưng đặc biệt lần này, từ cãi nhau, mỗi lúc cơn giận lại tăng, tới lúc không còn kiềm chế nổi, do lòng sân giận bốc lên ngùn ngụt, tâm trí trở thành u mê tối tăm mù mịt, mới đi tới giết nhau. Vậy thì thủ phạm chính trong câu chuyện thê thảm này là sự giận dữ, là “Tâm Sân”.

Đức PhậtĐại Y Vương, nên nhà Phật có sẵn môn thuốc để chuyển hóa tâm Sân này, đó là bài thuốc “Nhẫn”. Nếu một trong hai người này mà có thực tập pháp môn “Nhẫn”, biết nhường nhịn, cảm thông với mọi người, biết nghĩ tới những nỗi thống khổmọi người phải chịu trong cuộc đời, mà tha thứ, bỏ qua cho nhau, thì chỉ cần lẳng lặng ra những convenient stores, vốn được thiết lập đầy dẫy khắp nơi trên nước Mỹ, mua về vài cuộn giấy, là vấn đề được giải quyết nhanh và gọn ngay. 

Nhưng có lẽ hai người này chưa hề tu tập về nhẫn nại, không nghĩ đến người khác, cho nên chuyện bé xé thành to, cả hai đều chỉ thấy có cái “Tôi” là lớn, không ai nhường nhịn ai, mới càng lúc càng nuôi dưỡng cơn giận tăng lên, cuối cùng đi tới chỗ người thì chết, kẻ thì tù mãn đời

Cho nên đức Phật thiết tha khuyên các Phật tử cần phải tự mình tu sửa bản thân, để hóa giải màn vô minh vì Tham, Sân, Si, vốn đã mang theo trong dòng đời từ vô lượng kiếp. Hóa giải Tham thì không làm hại người khác để lợi cho bản thân, hóa giải Sân thì nhẫn nại trước nghịch cảnh, dùng lòng từ bi, bao dung để cảm hóa người, hóa giải Si thì tu tập sự lắng tâm, nhìn mọi sự việc một cách chính xác, như thế sẽ giảm thiểu được nghiệp chướng phát sinh từ thân, miệng và ý thức. Đức Phật luôn nhắc nhở rằng “Đừng coi thường ngọn lửa nhỏ, vì nó có thể làm cháy tiêu cả khu rừng lớn”, và “Một ngọn lửa Sân có thể đốt cháy cả rừng công đức”.

Câu chuyện kể trên tuy là có thê thảm thật, nhưng sự tai hại chỉ giáng xuống đầu hai người. Gần đây, cả thế giới đều lên cơn sốt, lo sợ một trận chiến tranh lớn bùng lên, mà lý do khởi đầu chỉ là vì mấy bức hình biếm họa. Hậu quả tính tới lúc này cũng đã có trên một trăm người vô tội bị giết, và mầm mống chia rẽ giữa mọi người với nhau, thì cũng từ ngọn lửa Sân này, mà lan tràn ra, khiến cho biết bao nhiêu tâm hồn trong sáng bị làn sóng sân hận ùa tới gây ô nhiễm, tức giận, đau khổ.

Có người cho rằng kẻ vẽ biếm họa thực thi quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận. Cũng nên xét lại quan điểm này. Ai cũng biết rằng cùng chung sống trên trái đất, trong thế giới tương đối, chúng ta phải hành xử có ý thức. Dù là thực thi quyền tự do, nhưng cũng phải biết tự chế, thuận theo nguyên tắc luật bất thành văn, gọi là cư xử tế nhị. Trong khi thế giới đang căng thẳng, nghi kỵ nhau vì khác tôn giáo, người có ý thức phải biết tự chế, không đổ dầu vào đống than đang âm ỷ, chỉ chờ dịp là bùng lên. Người xưa có câu “vào nhà có người thắt cổ, không nhắc đến sợi dây thừng”, đó là sự tế nhị. Mấy bức tranh biếm họa quả là đổ dầu vào lửa.

Vả lại, dù có thực thi quyền tự do, thì cũng có những điều không thể hành xử tự do một cách bừa bãi, mà phải theo quy luật về văn minh, phù hợp với quan niệm sống, với nền văn hóa, không vì giành cho mình quyền tự do tuyệt đốixâm lấn vào tự do của người khác. Điển hình là ngay tại những gia đìnhnếp sống rất tự do, cũng có những quy luật, như mọi người phải vào nhà tắm đóng cửa lại mà làm những chuyện cá nhân, hoặc vợ chồng không làm chuyện tình dục trước mắt người khác. Không thể vì “tự do báo chí, tự do ngôn luận” để đăng hình chuyện phòng the lên mặt báo, hoặc phát thanh những chuyện mùi mẫn, nói năng những lời thô tục trên các cơ sở truyền thông. Nếu không biết tự chế, biết ngưng lại khi thấy có thể va chạm vào chuyện thiêng liêng của người khác, biết dừng lại bên bờ của vực thẳm, thì chưa xứng đáng được hưởng quyền tự do ngôn luận

Vào tháng Tư năm 2004, hãng Victoria Secret cũng đã làm một chuyện tệ hại, là sáng chế ra một bộ đồ tắm bikini hai mảnh, in hình Bồ Tát Quán Thế Âm lên hai bên ngực áo và hình đức Phật lên quần, ngay tại chỗ cần kín đáo của mọi người. Hình tung lên mạng lưới điện tử, điện thư phản đối của Phật tử khắp nơi gửi về hãng, cộng với văn thư của chính phủ hai nước Thái Lan và Tích Lan gửi cho ban giám đốc hãng, yêu cầu dẹp bỏ ngay lập tức hành động vô ý thức này. 

Vào ngày 28 tháng Bảy, văn phòng của hãng Victoria Secret tại Hoa Kỳ đã gửi văn thư tới các nước kể trên và các Phật tử, thông báo là đã tiêu hủy tất cả những sản phẩm ô nhiễm đó, và chân thành xin lỗi mọi người, vì họ đã vô ý thức trong hành động này, chứ không hề có ý bất kính đối với đức Phật và các Phật tử

Có một chi tiết cũng đáng nói là trong số những điện thư mà chúng tôi được đọc, một số có luận điệu rất ôn hòa, can gián, đại khái như sau : ...”... Chúng ta phản đối để cho họ biết mà sửa sai, nhưng đừng làm tổn hại tới tài sảntính mạng của họ, mà đức Phật từ bi không vui đâu...”... vân vân ...

Biết đâu chẳng nhờ có những bức thư can gián này mà mọi chuyện được giải quyết êm thấm, vì vào thời gian đó, đã có những thư kêu gọi mọi người đi đập phá các cửa tiệm bán đồ của Victoria Secret, hoặc tìm hiểu coi chủ hãng Victoria Secret theo tôn giáo nào. Nếu mọi người đều không biết tự chế, bừng bừng nổi giận mà dùng bạo lực, kéo nhau đi đập phá thì tai họa thật là không biết đến đâu mà lường. Nhờ đức điềm tĩnh, kiên nhẫnhiểu biết mà thảm họa đã không xảy ra, hoặc ít nhất cũng không vì thế mà gây ra mối hiềm khích giữa Phật tử với tôn giáo khác. 

Có người nói là “nếu bị ngăn cấm, mất tự do như vậy, thì sẽ không thể có những công trình nghiên cứu về những huyền thoại, do đó, những chuyện hoang đường không được ánh sáng của sự thật chiếu rọi”. Thực tế, trong những câu chuyện nêu trên, đều là do vô ý thức, dùng hình ảnh các bậc giáo chủ để trửng giỡn, không có nghiên cứu gì cả. Đạo Phật là đạo Giác Ngộ, đức Phật khuyên mọi người “không nên tin bừa mà phải dùng lý trí để nhận xét”. Thí dụ, trong truyện cổ Phật giáo, có huyền thoại là đức Phật ra đời từ nách mẹ Ngài là hoàng hậu Ma Da. Ai nghi ngờ thì cứ việc nghiên cứu, nếu thấy là chuyện vô lý thì không tin, kết luận rằng đây là chuyện huyền thoại của những người muốn thần thánh hóa Ngài. Nhà Phật không chống lại những công trình nghiên cứu để tìm hiểu sự thật.

Đạo Phật luôn luôn nhắc nhở mọi người phải tỉnh giác, phải “thấy rõ sự thực nó là như thế”. Muốn vậy, phải tu dưỡng tâm trí mình cho được an tịnh, không cho nó buông lung, suy diễn, tâm viên ý mã, là tâm ý thức chạy nhẩy như ngựa, như vượn, rong ruổi theo sự xúc động của giận dữ. Giận dữ làm mờ trí khôn, mất khả năng nhận xét, không còn thấy được sự thật. Cho nên, Sân là một trong ba đề mục lớn là Tham, Sân và Si, được nhà Phật cho là cốt lõi của mọi tai họa xẩy ra cho con người

Giáo lý nhà Phật rất quan tâm đến vấn đề điều trịchuyển hóa Tâm. Nhân đây, chúng tôi xin kính gửi tới quý thính giả bài pháp của Ni Sư Thubten Chodron, nói về tâm Sân, trích dịch từ cuốn Working With Anger. Ni Sư Thubten Chodron là người Hoa Kỳ, đã viết nhiều sách giảng dạy Phật pháp. Hầu hết các sách của bà đều đặt trọng tâm vào việc thuyết phục độc giả tự điều phục chính Tâm mình, chuyển hóatrở về trạng thái an tịnh, gỡ bỏ những sự nóng giận, hiểu lầm, để đem lại tình thương yêu trong sáng cho nhau, thí dụ như Open Heart & Clear Mind, How to Free Your Mind, Taming the Monkey Mind, Cultivating a Compassionate Heart, vân vân.... Trong cuốn Working With Anger, bà viết:

...”... Chúng ta có thể nhìn những nỗi bất hạnh bằng quan điểm rộng rãi qua chiều dài dòng sinh tử của rất nhiều kiếp sống trong quá khứ, bao gồm nghiệp lực và những việc làm do sự cố ý của chúng ta, mà nhà Phật gọi là có tác ý. Theo quan điểm của nhà Phật thì tất cả những hành vi tạo tác do thân, miệng và ngay đến cả mới chỉ suy nghĩ thôi, cũng để lại dấu ấn trong tâm khảm chúng ta, gọi là nghiệp nhân. Những nghiệp nhân này sớm muộn cũng sẽ có lúc hội đủ điều kiện, gọi là đủ duyên, để mà chín mùi, chi phối những hành vi của chúng ta theo chiều hướng tốt hoặc xấu, tạo thành hậu quảchúng ta sẽ phải nhận lãnh. Những sự việc xảy ra cho chúng ta ngày nay là kết quả của những ý nghĩ, hành động, lời nói và việc chúng ta đã làm trong quá khứ. Thí dụ, nếu có người đánh chúng ta, thì hẳn là chúng ta đã từng làm điều gì có hại cho họ, trong trường hợp này là đã từng xâm phạm vào thân thể họ. Nghiệp cũng như cái đòn bật ngược, chúng ta ném ra, sớm muộn nó sẽ dội ngược lại. Cách chúng ta đối xử với người khác sẽ là nhân để họ đối xử lại với chúng ta tương đương như vậy.

Hiểu được điều này sẽ giúp chúng ta chấp nhận một phần trách nhiệm khi gặp hoàn cảnh khó khăn. Chúng ta không là nạn nhân, mà chúng ta là đồng tác giả. Chúng ta ươm chín mùi những hạt giốngchúng ta đã gieo. Trong quá khứ, ngay cả trong kiếp này, chúng ta đã làm tổn hại người khác. Khi còn nhỏ chúng ta đánh nhau nhau với bạn trong sân chơi, khi lớn, chúng ta làm đau lòng người khác. Nếu có ai làm hại chúng ta, hãy nhớ rằng đó chính là kết quả của nghiệp ác mà chúng ta đã từng gây ra.

Chúng ta không nên ngạc nhiên khi những nghiệp xấu của chúng ta chín mùi. Tóm lại, khi chúng ta gieo hạt giống xuống đất, nó sẽ mọc lên thành cây khi có đủ điều kiện, gọi là đủ duyên, như ánh mặt trời, nước và chất dinh dưỡng. Cũng vậy, khi chúng ta gieo vào ruộng tâm nghiệp nhân xấu, thì quả báo sẽ trổ ra khi hội đủ điều kiện. Nhìn vấn đề như thế, chúng ta sẽ không đổ lỗi cho người khác về sự bất hạnhchúng ta phải gánh chịu, chẳng qua chỉ là quan hệ nhân quả mà thôi. Chúng ta là nhân tố chính, tạo ra bất cứ một trường hợp khó khăn nào của chúng ta.

Dầu vậy, chúng ta đừng có hiểu lầm rằng như thế là chúng ta quy trách nhiệm cho nạn nhân mà bênh vực kẻ tội lỗi. Chúng ta không nên tự làm khổ mình bằng cách tự trách rằng: “Tôi bị hành hạ như vậy là đáng tội rồi”. Thí dụ có cô kia tin rằng vì cô đã hành hạ người khác trong những kiếp quá khứ cho nên nghiệp nhân của cô đưa đẩy khiến cô sinh ra trong một gia đình có thói đối xử tàn bạo, là vì cô bị trừng phạt do những ác nhân cũ. Sự hiểu lầm về nghiệp đã cản cô trong việc tìm cố vấn tâm thần để điều trị. Sau khi thảo luận với nhà chuyên môn về tâm linh, cô biết rằng đã tự làm khổ mình vì hiểu lầm niềm tin tôn giáoứng dụng sai, khi tự trách về những điều cô không thể tự kiểm soát khi cô còn nhỏ. Nhận ra được điều ấy, cô tiếp tục cải thiện trong cách sốngcuộc đời cô trở nên thăng hoa.

Khi chúng ta gặp những điều khó khăn hoặc đau khổ, chúng ta tự nhủ rằng: ” Trong quá khứ, hẳn là mình đã làm hại người ta, nay quả báo đến với mình. Như thế không có nghĩa rằng mình là người xấu, mà chỉ có nghĩa là trong quá khứ, vì vô minh (vô minh có nghĩa là mê muội, không sáng suốt) mà chúng ta đã tạo ra những lỗi lầm đem tai hại đến cho người khác. Nếu mình không muốn phải chịu cảnh khổ này, thì từ nay mình phải thận trọng, tử tế với mọi người, để không tạo thêm nghiệp chướng đến nỗi phải lãnh thêm những quả khổ nữa”. 

Do nhìn vấn đề theo cách ấy, chúng ta có được bài học qua lỗi lầm của mình Xin nhớ rằng sự kiện chính xác chúng ta đã làm gì trong quá khứ, khiến nay chúng ta phải chịu đau khổ không quan trọng. Chỉ cần có ý thức một cách tổng quát về quan hệ nhân quả giữa quá khứhiện tại, cho tới tương lai, tạo ra nhân thế nào thì sẽ có quả tương xứng thế ấy. Như thế, chúng ta sẽ có quyết định rõ ràng về một cuộc sống làm điều lành thiện, không còn muốn làm những việc xấu ác nữa..”....

Thưa quý thính giả,

Trên đây là lời dạy của Ni Sư Thobten Chodron. Trong khi nói với chúng ta về cách đối trị với sự giận dữ, bà nhắc cho chúng ta nhớ lại quan điểm của nhà Phật về thế giới hiện tượng tương đối này, là “Tất cả mọi sự việc đều nằm trong vòng ảnh hưởng của quan hệ nhân quả”, đó là tiêu chuẩn đạo đức trong đời sống hằng ngày của Phật tử

Nắm vững nguyên tắc sống này thì chúng ta sẽ nhìn sự việc một cách công bằng hơn. Nghĩ rằng “không có quả nào mà không từ nhân ra”, thì chúng ta chấp nhận rằng hậu quả tốt hoặc xấu mà chúng ta đang lãnh đó, là do chính chúng ta tạo ra trong quá khứ, không hoàn toàn do người khác mang tới. Nghĩ như thế, sự giận dữ sẽ được hóa giải bớt, nhìn cuộc đời thấy trong sáng hơn, và dòng nghiệp lực cũng càng ngày càng trở nên tốt hơn

Ban Biên Tập

Bài này đã được phát thanh trên làn sóng AM 1480 (KVNR) tại Nam California  ngày 04-3-2006 và ngày 05-03-2006 trên làn sóng AM1520 (KYND) & AM 880 (KJOJ) tại Texas
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Tạo bài viết
15/10/2010(Xem: 14616)
Bài viết này chỉ là những suy nghĩ rời. Nói theo ngôn ngữ thường dùng là viết theo thể văn tản mạn. Nghĩa là, không phải sắp xếp, lý luận theo một hệ thống. Bài viết khởi lên từ cuộc nói chuyện rời trong khi ngồi trên xe của nhạc sĩ Tâm Nhuận Phúc Doãn Quốc Hưng từ Quận Cam tới tham dự một Phật sự tại Riverside, California.
Có rất nhiều thông tin trái ngược nhau về đậu nành: Nó có tốt cho sức khỏe không? Nó có nguy hiểm không? Và nếu ăn được thì tại sao một số người lại nói là không?
Là Phật tử, ai cũng muốn tìm hiểu Đạo Phật để thực hành cho đúng đắn ; nhưng Phật Giáo thật mênh mông, như lá cây trong rừng : học cái chi đây ? bắt đầu từ đâu ? Cả đời người chắc cũng không học hết được. Mỗi người tùy theo phương tiện, chí hướng, ý thích, điều kiện, mà đặt trọng tâm trên một hay vài địa hạt nghiên cứu.