05. HỒ SƠ THÁNG 5. Ngày 18 tháng 5/1963. Lodge: delegation Buddhist leaders met with President Diem to present series of demands. Give Buddhists rights with Catholics.

HỒ SƠ THÁNG 5. Ngày 18 tháng 5/1963. Lodge: delegation Buddhist leaders met with President Diem to present series of demands. Give Buddhists rights with Catholics. Buddhists pointed out GVN Ordinance Number 10 does not cover Catholic organizations, which still enjoy privileges originally granted by French. Buddhist organizations on other hand considered foreign by Property Registration Office so that presidential permit required to allow them to buy property. Diem stated inconsistencies resulted from administrative errors and that he would have matter investigated. Stop arbitrary arrests of and halt pressures on Buddhists in Hue. Diem replied that suspending practice of arrests could be taken advantage of by subversive elements. Memorial for victims to be held in all pagodas throughout VN. Diem agreed if ceremonies inside pagodas and with small groups. Hieu suggested postponement till another holiday in four months time. Under consideration in Buddhist circles are such steps as preparation of a white paper on GVN oppression to present International Buddhist Association, dissemination of films taken during the Hue demonstrations, setting of a national day of mourning for victims of Hue violence, as well as more active measures such as mass meetings and demonstrations. // Lodge: phái đoàn lãnh đạo Phật giáo đã gặp Tổng thống Diệm để trình bày các thỉnh nguyện. Xin trao quyền cho Phật tử bình đẳng với người Công giáo. Phật tử chỉ ra rằng Dụ số 10 của Chính phủ Việt Nam không áp dụng cho các tổ chức Công giáo, vốn vẫn được hưởng những đặc quyền ban đầu do người Pháp ban hành. Mặt khác, các tổ chức Phật giáo được Văn phòng Đăng ký Tài sản coi là tổ chức nước ngoài nên phải có giấy phép của tổng thống để cho phép họ mua tài sản địa ốc. Diệm đáp rằng những mâu thuẫn là do lỗi hành chính và Diệm sẽ điều tra vấn đề. Yêu cầu chấm dứt bắt bớ tùy tiện và ngưng áp lực đối với Phật tử ở Huế. Diệm trả lời rằng nếu ngưng bắt bớ có thể bị các phần tử lật đổ lợi dụng. Lễ tưởng niệm các nạn nhân xin được tổ chức ở tất cả các chùa trên khắp VN. Diệm đồng ý tổ chức các buổi lễ trong chùa và với các nhóm nhỏ. Hiếu đề nghị hoãn lại cho đến một kỳ nghỉ khác trong thời gian bốn tháng. Các giới chức Phật giáo đang xem xét các bước như chuẩn bị Bạch thư về tình hình chính phủ Diệm đàn áp Phật giáo để trình bày cho Hiệp hội Phật giáo quốc tế, phổ biến các bộ phim quay trong các cuộc biểu tình ở Huế, tổ chức ngày quốc tang cho các nạn nhân bạo lực ở Huế, cũng như các hoạt động tích cực hơn, như các biện pháp họp mít tinh và biểu tình.

129. Telegram From the Embassy in Vietnam to the Department of State 1

Saigon, May 18, 1963, 4 p.m.

1038. CINCPAC for POLAD. References: Embtel 1005, Deptel 1066, Hue tels 5 and 62 May 15, following preliminary discussions with Vice President Tho (Buddhist), delegation Buddhist leaders met with President Diem to present series of demands. Secretary Interior Luong and Secretary Civic Action Hieu also were present. Semi-official Vietnam Presse and local press May 17 gave lengthy report of press conference by Buddhist leaders giving their version of meeting with President. According Vietnam Presse, Buddhists demanded following:

a. Rescission of order prohibiting flying of Buddhist flags. Diem replied both Catholics and Buddhists guilty “disorderly use” of religious flags, which should be confined to temple grounds and subordinated [Page 310]to national flag. (Same issue VN Presse reports communique from Saigon Archbishop that Vatican flag to be flown only inside churches and noting that violations of rule have recently been seen.)

b. Give Buddhists rights with Catholics. Buddhists pointed out GVN Ordinance Number 10 does not cover Catholic organizations, which still enjoy privileges originally granted by French. Buddhist organizations on other hand considered foreign by Property Registration Office so that presidential permit required to allow them to buy property. Diem stated inconsistencies resulted from administrative errors and that he would have matter investigated.

c. Stop arbitrary arrests of and halt pressures on Buddhists in Hue. Diem replied that suspending practice of arrests could be taken advantage of by subversive elements. Discussion of facts which had transpired at Hue apparently did not bring agreement.

d. Grant Buddhists right to worship and propagate creed. Diem stated this right guaranteed by Constitution. Delegation referred to pressures and intimidation on Buddhists and Diem said these should be reported to authorities. Buddhists referred to case of Japanese film “Sakya” which deplored by Buddhists as distortion of Buddha’s life; despite Buddhist protest, import license issued. President replied that import license not same as permission to exhibit. (Vietname Presse has reported separately that informed GVN sources say GVN will refuse film’s admission to country.)

e. Pay compensation to Buddhist demonstrators killed at Hue. Diem promised financial aid to families, noting that Catholics and other non-Buddhists also among victims.

.

Two additional requests reportedly made: (1) Protection for delegation to visit families of deceased in Hue. Diem asked Luong and Hieu to look into matter. (2) Memorial for victims to be held in all pagodas throughout VN. Diem agreed if ceremonies inside pagodas and with small groups. Hieu suggested postponement till another holiday in four months time.

Buddhists indicated to Presse they had not yet decided what further action they should take in light meeting with President. Other reported Buddhist actions taken include widespread circulation of protest literature, including bulletins to newspapers (which have not of course published this material) and hunger strikes which started in Hue about May 12 and were perhaps intended secure release of arrested demonstrators. CAS also reports that Cao Dai and Hoa Hao leaders have come to Saigon to discuss concerted action with Buddhists. Under consideration in Buddhist circles are such steps as preparation of a white paper on GVN oppression to present International Buddhist Association, dissemination of films taken during the Hue demonstrations, setting of a national day of mourning for victims of Hue violence, as well as more active measures such as mass meetings and demonstrations. According to Lt. Col. Thuong, National Police Chief for Central VN Plains, a Buddhist plan exists to hold parades and demonstrations in every city and town in central VN on May 21. Such public gatherings would of course contain danger of possible [Page 311]violence. Thuong said police plan to attempt confine demonstrations to various pagoda grounds. Also recurrent rumors that Buddhist demonstration in Saigon planned for May 19 (now postponed to May 21, according to Minister of Interior).

Within Buddhist ranks it appears that religious leaders are tending to counsel moderation based on religious traditions of non-violence (consistent chief bonze Quang Tri’s actions in controlling followers in Hue). On other hand certain lay leaders reportedly urging more activist line involving demonstrations etc. Also appears quite possible that individuals without genuine religious convictions may attempt exploit issue as means unify anti-regime elements.

For its part, GVN has moved quite slowly to placate Buddhist sentiment. Initial GVN reaction was to blame incident on VC agitation. This line has been adhered to perhaps for reasons of face, perhaps because of fear that GVN acceptance of responsibility for deaths would have even more damaging repercussions, or perhaps because GVN wished avoid publicity to extent possible. However, since allegation is widely disbelieved main result has been to damage GVN credibility and to further irritate Buddhists. Vietnam Presse account of Buddhist press conference suggests Buddhists themselves uncertain regarding their future course of action.

May 15 interview with President Diem may now indicate some willingness accommodate Buddhists. In discussion with Ambassador May 16 Secretary Thuan said Diem was contemplating issuing public declaration, an idea which Ambassador encouraged. Ambassador has also spoken to leading Catholic leaders (Papal Delegate and Rector University at Hue) urging a public statement. Thuan also said meeting with Buddhists went well but that President could not agree to demand that GVN accept responsibility for incident. There are other indications GVN trying to find ways to appease sentiment: reportedly Dang (concurrently Chief of Thua Thien Province and Mayor of Hue) to be fixed with responsibility for Hue riot and replaced along with other officials (although culprit in popular mind is Deputy Province Chief Sy). However, it not clear that if taken, these measures will placate Buddhists at this late date. Some high-level GVN officials take view GVN should have acknowledged fault immediately, dropped pressure on Buddhists, offered compensation to families of killed and injured, and tried officials responsible for violence.

At same time, GVN has acted hesitantly, apparently also unsure how to proceed. Buddhist meeting with Diem reported banning of film in response Buddhist demands, etc. suggest GVN understands need for placating Buddhists and erasing image religious discrimination. On other hand, GVN action to date does not yet appear satisfy Buddhists.

Comment: Apparent that original riot in Hue evolved from series of errors of omission and commission on both sides. Since then, GVN has been slow to make amends and accept responsibility for actions its own officials even where these actions clearly more extreme than situation demanded. GVN reluctance to date assume such responsibility and publicly address basic issue religious discrimination probably explained by difficulty in pinning down facts concerning causes and developments at Hue and assessing extent and seriousness religious cleavage and its future ramifications. GVN well aware seriousness of continued disaffection of any substantial part SVN’s large Buddhist population and of necessity meeting their legitimate concerns. However, to date general GVN efforts appear directed toward damping down situation; positive actions have tended to be piecemeal and played in low key.

What appears needed at this point is a prompt clear-cut statement by GVN along following lines: 1) Affirming constitutional guarantees of religious equality, anti-discrimination; 2) Accepting GVN responsibility for actions its authorities during Hue riot; 3) Confirming GVN willingness to compensate families of Hue victims; and 4) Urging moderation on all sides while discussions continue.3 This is substantially what Buddhists have demanded and President has thus far refused to grant. As alternative he might be willing appoint investigative commission headed by prominent Buddhist, and I plan to suggest this to him. While it obviously would have been better if some such action had been taken immediately following events in Hue, a forthright statement now would go far to redress the situation. Even given this, events of past week will leave substantial scar tissue among members of Buddhist faith. Without it there will be strong possibility of violence in connection planned demonstrations May 21.

Nolting

NOTES:

(1) Source: Department of State, Central Files, SOC 14-1 S VIET Confidential; Priority. Repeated to CINCPAC.

(2) Telegrams 5 and 6 from Hue are printed as Documents 116 and 117. Regarding telegrams 1005 from Saigon, see footnote 2, Document 112. Telegram 1066 is Document 115.

(3) In telegram 1117 to Saigon, May 21, the Department of State responded: “Concur in your estimate of what GVN should do to dampen down crisis with Buddhist community. Believe you should strongly recommend to Diem various actions contained last para reftel ASAP. You may convey these points as view USG.” (Department of State, Central Files, SOC 14-1 S VIET)

Source:

https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1961-63v03/d129

.... o ....

129. Điện tín từ Đại sứ quán Hoa Kỳ tại VN
gửi về Bộ Ngoại giao (1)

Sài Gòn, ngày 18 tháng 5 năm 1963, lúc 4 giờ chiều.

1038. CINCPAC cho POLAD. Tham khảo các điện văn: Embtel 1005, Deptel 1066, Huế tels 5 và 6(2)

Ngày 15/5, sau khi trao đổi sơ bộ với Phó Tổng thống Nguyễn Ngọc Thơ (Phật tử), phái đoàn lãnh đạo Phật giáo đã gặp Tổng thống Diệm để trình bày các thỉnh nguyện. Bộ trưởng Nội vụ Bùi Văn Lương và Bộ trưởng Công Dân Vụ Ngô Trọng Hiếu cũng có mặt. Thông tấn bán chính thức Vietnam Presse và báo chí địa phương ngày 17/5 đã đưa tin dài về cuộc họp báo của các nhà lãnh đạo Phật giáo trình bày phiên bản của họ về cuộc gặp với Tổng Thống Diệm. Theo Vietnam Presse, các Phật tử yêu cầu như sau:

a. Bãi bỏ lệnh cấm treo cờ Phật giáo. Diệm trả lời cả người Công giáo và Phật tử đều phạm tội “sử dụng vô trật tự” các lá cờ tôn giáo, vốn chỉ được giới hạn trong khuôn viên chùa và phụ thuộc với quốc kỳ. (Vấn đề tương tự VN Presse đưa tin thông cáo từ Tổng Giám mục Sài Gòn rằng cờ Vatican chỉ được treo bên trong các nhà thờ và lưu ý rằng gần đây đã xảy ra những vi phạm quy định.)

b. Xin trao quyền cho Phật tử bình đẳng với người Công giáo. Phật tử chỉ ra rằng Dụ số 10 của Chính phủ Việt Nam không áp dụng cho các tổ chức Công giáo, vốn vẫn được hưởng những đặc quyền ban đầu do người Pháp ban hành. Mặt khác, các tổ chức Phật giáo được Văn phòng Đăng ký Tài sản coi là tổ chức nước ngoài nên phải có giấy phép của tổng thống để cho phép họ mua tài sản địa ốc. Diệm đáp rằng những mâu thuẫn là do lỗi hành chính và Diệm sẽ điều tra vấn đề.

c. Yêu cầu chấm dứt bắt bớ tùy tiện và ngưng áp lực đối với Phật tử ở Huế. Diệm trả lời rằng nếu ngưng bắt bớ có thể bị các phần tử lật đổ lợi dụng. Nói về các sự kiện đã xảy ra ở Huế thấy rõ không mang lại sự đồng thuận.

d. Hãy trao cho Phật tử quyền thờ cúng và truyền bá tín ngưỡng. Diệm tuyên bố quyền này được Hiến pháp bảo đảm. Phái đoàn đề cập đến việc gây áp lực và đe dọa các Phật tử và ông Diệm cho biết những điều này cần được báo cáo lên chính quyền. Phật tử viện dẫn trường hợp phim Nhật Bản “Sakya” bị Phật tử chỉ trích là bóp méo cuộc đời của Đức Phật; Bất chấp sự phản đối của Phật giáo, giấy phép nhập cảng vẫn được cấp. Diệm trả lời rằng giấy phép nhập cảng không giống như giấy phép chiếu phim. (Thông tấn Vietname Presse đã đưa tin riêng rằng theo nguồn thông tin của Chính phủ Việt Nam cho biết Chính phủ Việt Nam sẽ từ chối tiếp nhận phim vào VN.)

đ. Bồi thường cho những người biểu tình Phật giáo bị giết ở Huế. Diệm hứa hỗ trợ tài chính cho các gia đình, đồng thời lưu ý rằng những người Công giáo và những người không theo đạo Phật cũng nằm trong số nạn nhân.

.

Hai yêu cầu bổ sung được cho là đã được đưa ra: (1) Bảo vệ phái đoàn đi thăm gia đình những người chết ở Huế. Ông Diệm nhờ Lương và Hiếu xem xét sự việc. (2) Lễ tưởng niệm các nạn nhân xin được tổ chức ở tất cả các chùa trên khắp VN. Diệm đồng ý tổ chức các buổi lễ trong chùa và với các nhóm nhỏ. Hiếu đề nghị hoãn lại cho đến một kỳ nghỉ khác trong thời gian bốn tháng.

Các Phật tử cho biết với Presse rằng họ vẫn chưa quyết định nên thực hiện thêm hành động gì trong cuộc gặp nhẹ nhàng với Tổng thống. Các hoạt động khác của Phật giáo được báo cáo đã thực hiện bao gồm việc lưu hành rộng rãi các tài liệu phản đối, bao gồm các bản tin cho các tờ báo (tất nhiên là các báo khộng đăng các tài liệu này) và các cuộc tuyệt thực bắt đầu ở Huế vào khoảng ngày 12 tháng 5 và có lẽ nhằm mục đích yêu cầu thả những người biểu tình bị bắt. Viên chức CAS cũng đưa tin các lãnh đạo Cao Đài và Hòa Hảo đã đến Sài Gòn để bàn bạc phối hợp hành động với Phật tử. Các giới chức Phật giáo đang xem xét các bước như chuẩn bị Bạch thư về tình hình chính phủ Diệm đàn áp Phật giáo để trình bày cho Hiệp hội Phật giáo quốc tế, phổ biến các bộ phim quay trong các cuộc biểu tình ở Huế, tổ chức ngày quốc tang cho các nạn nhân bạo lực ở Huế, cũng như các hoạt động tích cực hơn, như các biện pháp họp mít tinh và biểu tình. Theo Trung tá Trần Văn Thưởng (Giám đốc Cảnh Sát Công An Trung nguyên Trung Phần), một kế hoạch của Phật giáo là tổ chức các cuộc tuần hành và biểu tình ở tất cả các thành phố và thị trấn ở miền Trung VN vào ngày 21 tháng 5. Những cuộc tụ tập công cộng như vậy tất nhiên sẽ tiềm ẩn nguy cơ có thể xảy ra bạo lực. Thưởng cho biết cảnh sát có kế hoạch cố gắng hạn chế các cuộc biểu tình ở nhiều khuôn viên chùa khác nhau. Cũng tái hiện tin đồn rằng cuộc biểu tình của Phật giáo ở Sài Gòn dự kiến diễn ra vào ngày 19/5 (hiện đã hoãn lại đến ngày 21/5, theo Bộ trưởng Nội vụ).

Trong hàng ngũ Phật tử, có vẻ như các nhà lãnh đạo tôn giáo đang có xu hướng kêu gọi ôn hòa dựa trên truyền thống tôn giáo bất bạo động (phù hợp với hành động của Thầy Thích Trí Quang trong việc kềm chế tín đồ ở Huế cho ôn hòa). Mặt khác, có tin một số cư sĩ đang thúc giục nhiều hoạt động mạnh hơn, như biểu tình, v.v. Cũng có có thể những người không có niềm tin tôn giáo muốn khai thác để thống nhất các phần tử chống chế độ.

Về phần mình, Chính phủ Việt Nam đã hành động khá chậm chạp trong việc xoa dịu cảm xúc Phật tử. Phản ứng ban đầu của Chính phủ Việt Nam là đổ lỗi sự việc cho sự kích động của VC. Đường lối này đã được tuân thủ có lẽ vì lý do thể diện, có lẽ vì sợ rằng việc Chính phủ Việt Nam nhận trách nhiệm về những cái chết sẽ gây ra hậu quả tai hại hơn, hoặc có lẽ vì Chính phủ Việt Nam muốn tránh công khai đến mức có thể. Tuy nhiên, vì cáo buộc này không được nhiều người tin tưởng nên kết quả chính là làm tổn hại đến uy tín của Chính phủ Việt Nam và khiến các Phật tử thêm khó chịu. Lời tường thuật của Vietnam Presse về cuộc họp báo Phật giáo cho thấy chính các Phật tử cũng không biết chắc về hướng hành động trong tương lai của họ.

Cuộc phỏng vấn ngày 15 tháng 5 với Tổng thống Diệm bây giờ có thể cho thấy một số sự sẵn lòng giúp đỡ các Phật tử. Trong cuộc thảo luận với Đại sứ (Nolting) ngày 16 tháng 5, Bộ trưởng Phủ Tổng Thống Nguyễn Đình Thuần cho biết Diệm đang dự tính đưa ra tuyên bố công khai, một ý tưởng được Đại sứ khuyến khích. Đại sứ cũng đã nói chuyện với các nhà lãnh đạo Công giáo hàng đầu (Đại biểu Giáo hoàng và Viện trưởng Đại học Huế) thúc giục hai vị này ra tuyên bố công khai. Ông Thuần cũng cho biết, cuộc họp với Phật tử diễn ra tốt đẹp nhưng Tổng thống Diệm không thể đồng ý yêu cầu Chính phủ VN chịu trách nhiệm về vụ thảm sát ở Huế. Có những dấu hiệu khác cho thấy Chính phủ VN đang cố gắng tìm cách xoa dịu tình cảm: theo báo cáo, Nguyễn Văn Đẳng (đồng thời vừa là Tỉnh trưởng Thừa Thiên và vừa là Thị trưởng Huế) sẽ bị quy trách nhiệm về vụ bạo loạn ở Huế và sẽ bị thay thế cùng với các quan chức khác (mặc dù thủ phạm trong tâm trí dân chúng là Phó tỉnh trưởng Thiếu tá Đặng Sỹ). Tuy nhiên, chưa rõ liệu nếu được thực hiện, những biện pháp này có xoa dịu được Phật tử vào thời điểm muộn màng này hay không. Một số quan chức cấp cao của Chính phủ Việt Nam cho rằng Chính phủ Việt Nam lẽ ra phải nhận lỗi ngay lập tức, giảm áp lực lên các Phật tử, đề nghị bồi thường cho gia đình những người thiệt mạng và bị thương, và xét xử các quan chức chịu trách nhiệm về bạo lực.

Đồng thời, Chính phủ Việt Nam đã hành động một cách lưỡng lự, dường như cũng không biết phải tiến hành như thế nào. Cuộc họp của Phật giáo với Diệm báo cáo việc cấm chiếu phim để đáp ứng yêu cầu của Phật giáo, v.v. cho thấy Chính phủ Việt Nam hiểu sự cần thiết phải xoa dịu Phật tử và xóa bỏ sự phân biệt đối xử về hình ảnh tôn giáo. Mặt khác, hành động của Chính phủ Việt Nam cho đến nay vẫn chưa làm hài lòng người Phật tử.

Bình luận: Rõ ràng cuộc bạo loạn ban đầu ở Huế phát sinh từ một loạt sai sót do thiếu sót và tham dự của cả hai bên. Kể từ đó, Chính phủ Việt Nam đã chậm chạp trong việc sửa đổi và nhận trách nhiệm về hành động của chính các quan chức của mình ngay cả khi những hành động này rõ ràng là cực đoan hơn tình hình yêu cầu. Sự miễn cưỡng của Chính phủ Việt Nam cho đến nay đảm nhận trách nhiệm đó và giải quyết công khai vấn đề cơ bản về phân biệt tôn giáo có thể được giải thích bởi khó khăn trong việc xác định các sự kiện liên quan đến nguyên nhân và diễn biến ở Huế cũng như đánh giá mức độ nghiêm trọng của sự chia rẽ tôn giáo cũng như những hậu quả của nó trong tương lai. Chính phủ Việt Nam nhận thức rõ mức độ nghiêm trọng của sự bất mãn liên tục của số đông trong cộng đồng Phật tử đông đảo của Nam VN và sự cần thiết phải đáp ứng những mối quan tâm chính đáng của họ. Tuy nhiên, cho đến nay những nỗ lực chung của Chính phủ Việt Nam dường như chỉ muốn làm nhẹ vấn đề; những hành động tích cực có xu hướng mang tính từng phần và diễn ra ở mức độ nhẹ nhàng.

Điều có vẻ cần thiết vào thời điểm này là một bản tuyên bố rõ ràng, kịp thời của Chính phủ Việt Nam theo những nội dung sau: 1) Khẳng định hiến pháp đảm bảo quyền bình đẳng tôn giáo, chống phân biệt đối xử; 2) Chấp nhận trách nhiệm của Chính phủ Việt Nam đối với các hành động của chính quyền trong cuộc bạo loạn ở Huế; 3) Khẳng định Chính phủ Việt Nam sẵn sàng bồi thường cho gia đình nạn nhân Huế; và 4) Thúc đẩy sự ôn hòa ở tất cả các bên trong khi các cuộc thảo luận vẫn tiếp tục.(3) Đây thực chất là điều mà các Phật tử đã yêu cầu và Tổng thống cho đến nay vẫn từ chối chấp thuận. Thay vào đó, Diệm có thể sẵn sàng bổ nhiệm một ủy ban điều tra do một Phật tử uy tín đứng đầu, và tôi dự định đề xuất điều này với Diệm. Mặc dù rõ ràng sẽ tốt hơn nếu một số hành động như vậy được thực hiện ngay sau các sự kiện ở Huế, nhưng một tuyên bố thẳng thắn lúc này sẽ có tác dụng rất lớn trong việc khắc phục tình hình. Ngay cả khi xét đến điều này, các sự kiện xảy ra trong tuần qua sẽ để lại những vết sẹo đáng kể giữa các thành viên có đức tin Phật giáo. Nếu không có nó, sẽ có khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến các cuộc biểu tình đã lên kế hoạch vào ngày 21 tháng 5.

Nolting (Đại sứ Hoa Kỳ tại VN)

GHI CHÚ:

(1) Nguồn: Bộ Ngoại giao, Central Files, SOC 14-1 S viet Confidential; Sự ưu tiên. Lặp lại với CINCPAC.

(2) Điện tín 5 và 6 từ Huế được in là Văn kiện 116 và 117. Về điện tín 1005 từ Sài Gòn, xem chú thích 2, Văn kiện 112. Điện tín 1066 là Văn kiện 115.

(3) Trong điện tín 1117 gửi Sài Gòn, ngày 21 tháng 5, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ trả lời: “Đồng ý với đánh giá của ông về những gì Chính phủ Việt Nam nên làm để giảm bớt khủng hoảng với cộng đồng Phật giáo. Tin rằng ông nên khuyến nghị mạnh mẽ với Diệm nhiều hành động khác nhau được ghi trong đoạn văn cuối cùng trong điện văn vừa dẫn càng sớm càng tốt. Bạn có thể truyền đạt những quan điểm này như là quan điểm của chính phủ Hoa Kỳ.” (Bộ Ngoại giao, Hồ sơ Trung ương, SOC 14-1 S viet)

.

Kho sử liệu PHẬT GIÁO VIỆT NAM 1963 - SONG NGỮ:

https://thuvienhoasen.org/a39405/phat-giao-viet-nam-1963-song-ngu

.

.... o ....